Historisch onderzoek VOC

Inhoudsopgave
Inleiding
Hoofdvraag
Deelvragen
Hypothese
Hoe is de VOC opgericht en hoe kwam zij aan haar eind?
In welke gebieden kwam de VOC?
Hoe heeft de VOC zoveel macht gekregen in deze gebieden?
Welke grondstoffen nam de VOC mee en waarom waren deze belangrijk?
Welke positie nam de VOC in Nederland in?
Welke positie name de in VOC op internationaal niveau?
Hoe werd de VOC bestuurd?
Wat waren de gevolgen voor Nederland toen de VOC ten onderging?
Wat is er nu nog over van de VOC?
Praktisch gedeelte
Met welke gebieden kwam de VOC in aanraking en wat waren de gevolgen van de VOC op Nederland?
Literatuurlijst

Inleiding

December - Op het Enkhuizer schip de Gouden Buys dat in mei 1693 uit Nederland vertrok, leed al spoedig een groot deel van de bemanning aan scheurbuik. Van de 190 opvarenden die bij het vertrek aan boord waren, was nog maar een handvol in leven toen in oktober eindelijk de Zuid-Afrikaanse kust in zicht kwam.

Onder het bewind van Jan Pietrszoon Coen werd omstreeks 1618 een begin gemaakt met de bouw van een nieuw fort op de plaats van de door de Nederlanders verwoeste Javaanse stad Jacatra. Om het fort heen ontstond de stad Batavia, die zou uitgroeien tot de grootste VOC-vestiging in Azië.

Terwijl de VOC het alleenrecht had op de vaart naar Oost-Indië via Kaap de Goede Hoop en Straat Magellan, kon iedere avonturier proberen een andere route naar Azië te vinden. De VOC wilde eventuele alternatieve routes voor zichzelf opeisen en vond de Engelse zeevaarder Henry Hudson bereid om de mogelijkheid van de noordoostelijke doorvaart, langs Nova Zembla en Siberië, te onderzoeken.

Dit zijn fragmenten uit het boek in dienst van de compagnie, Leven bij de VOC in honderd getuigenissen [1602-1799].

De VOC zorgde voor werkgelegenheid. Sommige mensen konden het ver schoppen, zoals de heer Coen. De VOC wilde veel monopolies verkrijgen, waardoor zij weinig last van concurrentie kon krijgen.

Ik heb gekozen voor de VOC, omdat het een compagnie is die zorgde voor een hele verandering. Nederland is een klein land. Ik vind het bijzonder dat ze vroeger al een dergelijke compagnie op konden zetten en zo een heel groot deel van de wereldmacht in handen te krijgen.

Hoofdvraag

Met welke gebieden kwam de VOC in aanraking en wat waren de gevolgen van de VOC op Nederland?

Deelvragen
 Hoe is de VOC opgericht en hoe kwam zij aan haar eind?
 In welke gebieden kwam de VOC?
 Hoe heeft de VOC zoveel macht gekregen in deze gebieden?
 Welke grondstoffen nam de VOC mee en waarom waren deze belangrijk?
 Welke positie nam de VOC in Nederland in?
 Welke positie name de in VOC op internationaal niveau?
 Hoe werd de VOC bestuurd?
 Wat waren de gevolgen voor Nederland toen de VOC ten onderging?
 Wat is er nu nog over van de VOC?

Hypothese

Ik denk dat de VOC vooral in Azië komt. Daar zijn ook nu nog veel specerijen te koop als thee en zijde. Ik denk dat er vooral veel in Indonesië gehandeld wordt, want dat wordt later een kolonie van Nederland.

De VOC heeft volgens mij een positieve invloed op Nederland gehad, omdat het zeer welvarend was door de hoge opbrengsten van de reizen. De VOC heeft bijna twee eeuwen bestaan, dat kan alleen als het goed georganiseerd en winstgevend is.

Boegbeeld van de Batavia

Deelvragen

Hoe is de VOC opgericht en hoe kwam zij aan haar eind?
De handel met de Oosterse landen was in handen van de Portugezen. Zij hadden in 1498 vaarroutes naar Azië ontdekt. Verder kende niemand de handelsroute. De republiek der zeven verenigde Nederlanden handelde de specerijen met Portugal. Aan het eind van de 16e eeuw was dit niet meer mogelijk, want Portugal was door Spanje ingenomen. De republiek en Spanje waren nog oorlog aan het voeren.

De republiek moest een andere manier vinden om aan de specerijen te komen. In 1595 waagden een aantal Amsterdammers een poging om de alleen heerschappij op zee van de Portugezen te doorbreken. Zij richtten en compagnie op en zonden vier schepen via Afrika naar Azië. Deze onderneming bleek een succes te zijn en ook andere Nederlandse kooplieden zonden schepen langs deze route. Zo ontstonden er kleine voorcompagnieën. Er ontstond een grote concurrentie tussen de compagnieën. De inkoopprijzen in Azië stegen en de verkoopprijzen in Europa daalden. De Staten – Generaal besloot in te grijpen. Zij dwong de kooplieden samen te werken in één compagnie, de Verenigde Oost-Indische Compagnie. De VOC is in 1602 tot leven geroepen. Namens de Staten – Generaal mocht de VOC oorlogvoeren, verdragen sluiten met Aziatische vorsten, handelsposten en forten bouwen in Azië, soldaten legeren en bestuurders aanstellen. De compagnie had vestigingen in Amsterdam, Middelburg, Delft, Rotterdam, Hoorn en Enkhuizen (vanuit deze steden vertrokken de eerste schepen naar Azië), de zogenaamde kamers. De bestuurders werden ‘Heren Zeventien’ genoemd.

In de 17e en begin 18e eeuw beleefde de VOC een welvarende periode. Maar helaas komt aan alles een eind, zo ook aan de gouden tijd van de VOC. Tijdens de 18e eeuw ging het steeds slechter met de VOC. De Engelsen en Fransen kwamen steeds meer opzetten als concurrenten. Ook werden de kosten steeds hoger voor de bemanning van de schepen. Door de sterke concurrentie moest ook de oorlogsvloot sterk gehouden worden, wat ook heel veel geld koste. Ook werden in de 18e eeuw de massaproducten steeds belangrijke.

Er kwam ook meer corruptie onder het personeel van de VOC. Geld speelde hierbij een belangrijke rol. De bewindhebbers vertrouwden elkaar niet meer en er werd steeds minder samengewerkt, hierdoor viel het bestuur van de VOC uiteen. Ook hadden de bestuursleden vaak geen commerciële ervaring. Er was ook geen goed boekhoudsysteem waarin de in- en uitgaven werden genoteerd. Het overzicht was dus ver te zoeken.

In 1780 breekt de vierde Engels-Nederlandse oorlog uit. De retourschepen konden de Republiek niet meer bereiken en het ging al snel bergafwaarts met de inkomsten. Na de oorlog kwam er ook een invasie van de Fransen en de Bataafse Republiek werd opgericht. Dit betekende het definitieve einde van de VOC. Op 17 maart 1798 werd de VOC opgeheven.

In welke gebieden kwam de VOC?

De Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) had over een groot deel van de wereld plaatsen waar zij kwamen. Ofwel voor handel, of voor het bevoorraden van het schip. Batavia, het huidige Jakarta, werd de hoofdstad van de VOC. Hier kwamen de meeste Oost-Indiëvaarders en hier zetelde de Hoge Regering, de hoogste VOC-Bestuurders in Azië. In 1619 maakte Jan Pieterszoon Coen de havenplaats van Jakarta met de grond gelijk. Schepen bereikten de haven na acht maanden op zee.

In 1622 kreeg de VOC het monopolie op nootmuskaat en foelie door het verdrijven van de Portugezen en het veroveren van de Banda-eilanden. Ook Ceylon kwam in handen van de VOC na het verdrijven van de Portugezen uit het gebied. Hierdoor kregen ze de kaneelhandel in handen. Niet alleen kaneel werd hier verhandeld, maar ook olifanten en parels die ook heel veel opbrachten. Nadat zij Ceylon in handen hadden, wilden zij een bedreiging van de Portugezen voorkomen van de Malaberkust. Beetje bij beetje werd de kust veroverd, totdat Portugal hier geheel verdreven was. Er werd geprobeerd om hier een pepermonopolie te sluiten. Dit bleek niet mogelijk, want het was heel lastig om een handelscontract te sluiten met de lokale vorsten. Zo verloor de VOC steeds meer grip op de peperhandel. Engelsen kochten hun peper bijvoorbeeld van Arabische kooplieden, die eraan kwamen door smokkel.

Kaap de Goede Hoop werd een tussen stopplaats. Hier konden de schepen nieuw voedsel inslaan en kon de bemanning even van boord. Schepen moesten hier aanleggen op de heen- en terugreis. Dit was de enige permanente post die niet diende als handelspost, maar als verversingspost. Ook werden hier de schepen gerepareerd.

De VOC kwam ook in gebieden als Mozambique, Mauritius, Myanmar, Malakka, Coromandel, Timor, Malakka, Japan en China.

Malakka is een gebied dat de VOC op de Portugezen veroverd heeft met zeer veel moeite en geweld. Het bevind zich op een strategische plaats. Het is een uitstekende controle plaats voor de zeeweg tussen het Midden Oosten en India aan de ene kant en China en Japan aan de andere kant. Het was de bedoeling om Malakka, na verovering, weer op te bouwen als internationaal handels centrum. Hier hoopte de VOC veel inkomsten uit te halen. Dit is niet gebeurd, omdat de opbouw in de hand moest worden gehouden. Het mocht niet groter worden dan Batavia. Malakka werd de belangrijkste leverancier voor tin. Johore was een grote concurrent, die na een tijdje werd afgesloten van de handelsroute. In 1788 gooien de Engelsen roet in het eten door Georgetown te stichtten.

Hoe heeft de VOC zoveel macht gekregen in deze gebieden?

Door de vele overwinning heeft de VOC steeds meer macht gekregen. Ze had het monopolie op veel grondstoffen, waardoor andere landen afhankelijk werden van de VOC.

Door een aantal ontdekkingen, zoals Kaap de Goede Hoop, werd het makkelijker voor de bemanning om de tocht te overleven. Nieuw eten en nieuwe medicijnen zijn heel belangrijk en beperken sterfte en ziekte aan boord van het schip. Hierdoor konden er meer mensen aan land komen en hun eigen cultuur over brengen en stukken land veroveren.

Veel vorsten waren gebonden aan de VOC. De VOC hielp hen dan in een strijd, onder de voorwaarde dat geen andere Europese concurrenten hier mochten handelen en ook dat de specerijen tegen een lage prijs verkrijg baar zijn. Kleine en grote koningen moesten rekening houden met de VOC. Je kon niet meer om de VOC heen. Ook waren veel van de koningen bereid handelsrechten aan de Nederlanders te verlenen. Dit bracht vaak een politiek of financieel voordeel met zich mee voor deze koningen. Vooral de kleine koningen gingen akkoord met een handelsverdrag. De koning van Japan was de enige grote koning die een akkoord aanging. Dit akkoord is op een vredige manier gesloten, maar dat is niet altijd het geval. Zo is bijvoorbeeld Malakka op met heel veel geweld veroverd op de Portugezen. Het was een verschrikking voor de lokale bevolking.

De republiek had veel kennis verworven over schepen en kon dus goede en sterke schepen bouwen. Dit was ook belangrijk voor het overleven op zee. Ook hadden ze veel kennis gekregen door de vele reizen. De kaarten werden steeds gedetailleerde. Zo konden de kapiteins steeds beter hun koers bepalen.

Welke grondstoffen nam de VOC mee en waarom waren deze belangrijk?

Vanuit Ceylon werd kaneel vervoerd en verhandeld. Dit was het enige land waar kaneel vandaan gehaald kon worden. Mensen over de hele wereld konden er dus ook alleen via de VOC aan komen. Dit was zeer positief voor de VOC, want zo kregen zij veel geld binnen. Er zat hier wel een nadeel aan, want de burgers waren gehoorzaam aan de vorst van Kandy. Deze had voldoende invloed om dit recht tegen de VOC te laten keren.

Producten als kruidnagelen, foelie en nootmuskaat werden voornamelijk van de Molukse eilanden gehaald. Helaas raakten de rijkste gebieden rond Ternate en Tidore uitgeput. Deze handel was nog in handen van de Portugezen en het centrum van de kruidnagelhandel werd verschoven naar de Ambonese eilanden. Hier zal ook de nagelcultuur van de VOC zich vestigen. De foelie- en nootmuskaatteelt kwamen op de Banda-eilanden.

Dankzij de Noord-Molukse vorsten kon de VOC zijn positie tot haar einde behouden. De vorsten hielpen bijvoorbeeld bij het voorkomen van smokkel. Ook werden er controle posten gebouwd waardoor de VOC het scheepvaartverkeer goed in de gaten kon houden. De VOC liet de teelt van de handelsgewassen over aan de inheemse bevolking. Dit was niet zonder reden, want de Fransen deden er dertig jaar over om uit te vinden hoe je specerijen moest kweken.

Ook peper werd een belangrijk specerij. De VOC haalde deze vooral van Sumatra af. Hier lagen ook de belangrijke peper havens Jambi en Palembang. Ook op Java lag een belangrijke peper haven namelijk, Bantam. Hier kwamen veel kooplieden uit alle windstreken. China was hier de baas, maar ook andere landen hadden zo hun aandeel. Voor de VOC was dit nadelig, want het was niet goed voor de positie van Batavia. Na een twee jaar durende strijd met China, krijgt de VOC een dominante positie in de peperhandel. Een monopolie verkrijgen was niet mogelijk, want ook in India en Sumatra werd peper verhandeld. Vooral in India was deze handel zeer sterk. Voor de VOC was dit ook de grootste peper concurrent die niet zomaar uit de weg geruimd kon worden. Desondanks kon de VOC veel succes maken met de peperhandel en verkocht veel hiervan in Europa. Bovendien was het ook in Azië handig als ruilmiddel voor bijvoorbeeld thee en stoffen.

De VOC heeft in heel veel gebieden connecties gehad en ook veel rechten. Hierdoor kon zij ook heel veel verschillende specerijen verhandelen. Ook koffie, rijst, thee, suiker, opium, zijde, goud en zilver, koper, tin, olifanten en kleren werden veel verhandeld.

Welke positie nam de VOC in Nederland in?

De VOC speelde een belangrijke rol in het leven van de Nederlanders. De compagnie kwam centraal te staan in de maatschappij. De VOC was de eerste multinational. Bijna alles was verkrijgbaar bij de VOC. Ook hadden veel mensen een aandeel bij de VOC. In Amsterdam hadden in het begin ongeveer 1143 mensen een aandeel. Uit alle lagen van de bevolking waren er mensen met aandelen. De waarde van deze aandelen wisselde tussen de 50 en de 85.000 gulden. Mensen met kleine aandelen verkochten ze al snel aan de grootaandeelhouders. Uiteindelijk bleven er nog 830 Amsterdammers met aandeel over. Vooral in het westen van het land had de VOC een grote rol in het leven van de mensen. Hier lagen ook alle werven en kamers.

Door de komst van de VOC kwam er ook meer werkgelegenheid. Er waren mensen nodig voor de bouw van de schepen, het onderhoud en bemanning. Maar ook soldaten, om land ter veroveren in het verre oosten, en mensen die zich daar gingen vestigen. Handelaren werden meegezonden om overeenkomsten te sluiten. Ook rijke mensen gingen mee. Zij bouwden vaak een nieuw bestaan op in een van de handelsgebieden.

De VOC zorgde voor een bloeiperiode in de Nederlandse economie.

Welke positie nam de VOC in op internationaal niveau?

Door de overwinning op Engeland en het verdrijven van de Portugezen uit een groot deel van Azië, kreeg de VOC de macht op zee. De Republiek profiteerde hier natuurlijk zeer van. Economisch ging ze sterk vooruit en ook de positie op de ranglijst ging omhoog. De Republiek werd zeer belangrijk voor andere landen. Ze had veel te handelen. Zo had de VOC het monopolie op kaneel en waren andere landen dus afhankelijk van de Republiek voor het verkrijgen van kaneel.

De VOC had op vele plekken handelsposten. Hier kwamen jaarlijks veel schepen aan. Dit zorgde ook voor werk voor de mensen daar. Ook zorgde een raad in die gebieden voor de wezen en de zwakkeren tot ze volwassen werden. Vooral in Azië had de VOC grote invloed, want hier haalde zij haar specerijen vandaan.

De VOC heeft vaak militair geweld gebruikt om deze gebieden te veroveren, maar ook diplomatiek overleg. Mede hierdoor wist de VOC hun gebied bijna twee eeuwen lang te behouden. Er werden verdragen gesloten met inheemse vorsten. De Nederlanders kregen het alleenrecht op de in- en uitvoer van de handelsproducten. In ruil hiervoor kreeg de vorst politieke en militaire steun.

Hoe werd de VOC bestuurd?

De Heren Zeventien waren de bestuurders van de VOC. Zij kwamen uit de verschillende kamers, zodat iedere kamer inspraak had in het bestuur.

De VOC kreeg in 1602 het octrooi op handel en scheepvaart naar Azië. Dit alleenrecht werd verleend door de Staten-Generaal. Dit octrooi was geldig tot 1623, maar werd nog voor de afloop verlengd. In totaal wordt het octrooi zeven keer verlengd. Hierin staat precies vastgelegd hoe de VOC georganiseerd was.

De laatste verlenging van het octrooi liep af in 1796, twee jaar voor het einde van de VOC. Hoewel het octrooi nog wel enige tijd gehandhaafd bleef, was dit toch echt het einde van het alleenrecht van de VOC.

In het octrooi was een bepaalde verdeling van taken vastgelegd. Amsterdam nam de helft van alle werkzaamheden op zich. De schepen werden gebouwd op eigen werven en kregen ook een teken van de kamer mee. Amsterdam had de grootste werf. De kamers zorgden ook voor de bemanning van de schepen en de financiën. Het zoeken van bemanning bleek niet zo gemakkelijk. De arbeidsomstandigheden bij de compagnie waren zeer slecht. Bovendien moest je voor vijf jaar in dienst. Hierbij zat de reis van en naar Azië niet inbegrepen. De VOC besteedde wel veel aandacht aan hygiëne om sterfte en ziekte te beperken, maar er zaten veel risico’s verbonden aan de reis naar Azië. Ondanks alle maatregelen werd het een puinhoop op het schip. Vaak zaten tweehonderd tot driehonderd matrozen en soldaten weken achtereen op elkaar gepakt.

Het was ook heel duur om een compagnie op te zetten. Er kwam veel bij kijken, schepen bouwen, bemanning, varen, handelen, opbouwen van netwerken in het verre oosten. Dat kost allemaal geld. Ook dit werd geregeld door de Heren Zeventien. Zij kwamen drie keer per jaar bijeen om te vergaderen. Ondertussen moest er ook nog een oorlog uitgevochten worden. Dit kan alleen gedaan worden door een sterke onderneming. Samenwerking was hierbij natuurlijk van groot belang. Er werd een groot bedrag ingelegd door aandeelhouders. Deze kregen het weer uitgekeerd na het uitrekenen van de winst. Amsterdam legde meer dan de helft van het startkapitaal in.

De VOC had veel rechten gekregen van de Staten-Generaal die een soevereine staat ook heeft. Zo mocht ze forten oprichten en contracten sluiten in naam van de Staten-Generaal.

In 1620 werd het College van Schepenen opgericht. Dit was het plaatselijke bestuur in Batavia en vooral rechtspraak was een belangrijke taak. Ook was hier een Gouverneur-generaal die hier de leiding had, maar natuurlijk onder de Heren Zeventien viel. Deze band was gemakkelijk even vergeten voor de Gouverneur-generaal. Hij zat ver weg van de Republiek waar oorlog werd gevoerd en andere zaken aan de gang waren. Bovendien deed een schip er maanden over om van Batavia naar de Republiek te komen. De Gouverneur-generaal hield zich daarom lang niet altijd aan de regels en bepaalde zelf ook dingen.

Wat waren de gevolgen voor Nederland toen de VOC ten onderging?

De voorspoed is ten einde. Na het rampjaar in 1672 gaat alles de andere kant op. De VOC verliest steeds meer macht en rechten. De goederen leveren steeds minder op. Er is corruptie, kortom de Republiek takelt af. Bovendien kon de VOC de schulden en de rente niet meer betalen. Dan breekt in 1780 de vierde Engels-Nederlandse oorlog uit. Er vergaan een aantal retourschepen en anderen vallen in handen van de Engelsen. Door de Engelse vloot konden er ook geen schepen van Azië naar de Republiek varen, want zij blokkeerden de weg. Hierdoor liepen de schulden hoog op. Na de oorlog hadden de Engelsen een vrije doorgang naar Azië. Toen ook Engeland kon handelen, gingen de prijzen van de VOC ook weer omhoog. De vloot werd gehalveerd. De Heren Zeventien zagen het faillissement al aankomen. Ze probeerden het te voorkomen door hulp van de Staten-Generaal, maar het was tevergeefs.

De bevolking kon dit merken aan het stijgen van de prijzen. Er werd bijvoorbeeld geen dividend meer uitbetaald. De staat kreeg, na het ontbinden van de VOC, de enorme schulden die de VOC had gemaakt.

De VOC was de grootste werkgever in de 17e en 18e eeuw. Toen deze ten onderging verloren heel veel mensen hun baan. De werkloosheid nam weer toe.

In 1795 breekt de Bataafse Revolutie uit en alle structuur van de Republiek verdwijnt. De Republiek wordt omgedoopt tot de Bataafse Republiek en valt onder Frankrijk.

Wat is er nu nog over van de VOC?

Door de vele reizen van de schepen werden er steeds meer zeeën ontdekt. De vaarroutes werden zo sneller. Ook werd er ontdekt waar allerlei specerijen vandaan kwamen. Wij halen ook nog steeds specerijen als thee, peper en kaneel uit het oosten. Er was dus zelfs toen al sprake van globalisering. Er werden contacten gelegd met andere landen. Toen zijn de eerste echte contacten gelegd tussen Nederland en landen als Indonesië.

Indonesië is nog lang een kolonie van Nederland geweest. De Nederlandse taal wordt daar nog steeds gesproken door de oudere mensen. Niet alleen in Indonesië wordt Nederlands gesproken, maar ook in Zuid-Afrika. Elk VOC schip moest aanleggen in Kaap de Goede Hoop. Er is hier dus jarenlang Nederlands gesproken.

Maar niet alleen in het buitenland zijn er nog overblijfselen van de VOC. Ook in Nederland zelf. Zo zijn er in Amsterdam nog enkele pakhuizen van de VOC overgebleven. Het VOC logo is op sommige Amsterdamse gebouwen te vinden.

Ook is hier het Nederlands Scheepsvaart Museum te vinden. Je kunt hier een Compagniezaal bezichtigen die speciaal voor de VOC is opgericht.

Verder zijn er nog VOC schepen nagebouwd. De Amsterdam ligt in Amsterdam en De Batavia in Lelystad. Dit schip is ook nog op reis geweest naar Sydney. Hier werden in 1999 de Olympische Spelen gehouden.

Op de Bataviawerf wordt nu druk gewerkt aan een reconstructie van het vlaggenschip De 7 Provinciën.

Praktisch gedeelte

Waarheen
Op vrijdag 26 februari 2010 ben ik, samen met mijn zusjes en mijn vader, naar de Bataviawerf in Lelystad geweest. Eerst hebben wij een tentoonstelling gezien over Michiel Adriaenszoon de Ruyter. Hier kon je de loop van een deel van zijn leven zien en er lagen modellen van zijn schip, De 7 Provinciën. Van dit schip wordt er op dit moment in de Bataviawerf een replica gebouwd. De bouw is heel duur, dus het wordt telkens onderbroken door geld te kort.

Michiel de Ruyter en De 7 Provinciën
Michiel Adriaenszoon de Ruyter was een admiraal van de VOC. Hij speelde bij de eerste drie Engels-Nederlandse oorlogen een grote rol. Michiel wordt geboren op 24 maart 1607 in Vlissingen. Hij weet zich op te werken van scheepsjongen tot schipper. Na een tijd in de walvisvaart, de kaapvaart en de koopvaardij te hebben gezeten, wordt hij gevraagd voor de admiraliteit van Zeeland. Hij speelde een belangrijke rol tijdens de eerste Engels-Nederlandse oorlog. Dankzij zijn stuurmanskunsten wist hij af en toe een slag te winnen. Hij werd gevraagd de hele Nederlandse vloot aan te sturen. Hij accepteert dit aanbod op een aantal voorwaarden: er moeten snelle en betere schepen komen en getrainde bemanning. Michiel de Ruyter zorgde ervoor dat de schepen niet meer als individu vochten, maar als een man. De getrainde bemanning was voorbereid op het voeren van oorlog. Er werd hard gevochten en veel mensen vonden de dood. Michiel de Ruyter behaalde zijn grootste succes bij Chatman. De Engelse vloot lag in de Theems. Hij voer uit met een aantal schepen en viel de vloot aan. Bijna de hele vloot werd kapot geschoten en tot zinken gebracht. De Royal Charles, naar de Engelse koning en het mooiste schip, werd meegenomen als buit. De spiegel, de achterkant van het schip, is te zien in het Rijksmuseum te Amsterdam.

Helaas voor Michiel de Ruyter houdt zijn succes op tijdens een gevecht met de Fransen. Hij vindt de dood op 29 april 1676.

In 1666 neemt hij het schip De 7 Provinciën in gebruik. Hiermee behaalt hij de overwinning op de vierdaagse oorlog. Niet alleen in Nederland werd de Ruyter opgemerkt. Ook de Franse koning Lodewijk XIV zag zijn verdiensten in de strijd tegen de Engelsen. De Engelsen waren ook vijand van de Fransen en de Ruyter wordt toegelaten tot de ridderorde van de Heilige Michaël. Helaas had niemand kunnen voorzien dat de Fransen nog gevaarlijker zouden worden als tegenstander. Hij wordt gedood door een Franse kogel.

Tegenwoordig kun je door heel Nederland nog straten vinden die naar hem vernoemd zijn. Zo ook in Borne namelijk de Ruyterstraat.

Rondleiding

De gids liet ons eerst een stukje film over de VOC zien. Het ging over de route die de schepen vaarden. Daarna gingen we naar de tentoonstelling over Michiel de Ruyter. Zijn verhaal werd verteld door kleine stukjes tekst en afbeeldingen. Hoe hij, zoals ik hierboven heb beschreven, bekend is geworden en aan zijn eind komt. Ook de modellen van de schepen zijn hier te zien. Ze zijn heel mooi nagemaakt met veel details. Ook hangt hier een replica van de spiegel van De 7 Provinciën. Hierop zijn de schilden van de 7 provinciën afgebeeld. Aan de linkerzijde zijn de schilden van Gelderland, Zeeland en Utrecht te zien. De Rechterzijde toont de schilden van Holland, Friesland en Overijssel. Het onderste schild is van Groningen. Groningen

Vervolgens kregen we een rondleiding over de werf. Hier kon je de smederij, de beeldsnijderij, de tuigerij, het admiraliteitsschip De 7 Provinciën en het VOC-schip Batavia zien.

We begonnen bij de beeldsmederij. Hier worden beelden en ornamenten uit hout gemaakt. Nu worden er beelden en ornament gesneden voor het oorlogsschip De 7 Provinciën, het schip van Admiraal Michiel de Ruyter. Bij het bouwen van de replica van het schip wordt geprobeerd de stijl van het 17e eeuwse schip toe te passen. Vooral bij de vormgeving, want er worden wel modernere technieken gebruikt die er toen nog niet waren. De spiegel op de achterzijde van het schip had een grote symbolische waarde. Het staat voor de soevereiniteit van de republiek. Hier zag je ook mensen aan het werk en er stonden beelden klaar die al gesneden waren.

Hierna mochten we naar het oorlogsschip De 7 Provinciën. Het schip werd in 1664-1665 gebouwd voor de Admiraliteit van Rotterdam. Het schip kwam onder leiding van Michiel de Ruyter, die met dit schip vele zeeslagen won. Uiteindelijk wordt het schip in 1694 verkocht en gesloopt. Het was te oud geworden om nog goed mee te komen.

Nu zijn ze dus bezig met een reconstructie van dit schip. Het is een van de grootste historische scheepsbouwprojecten ter wereld. Het is een enorm schip met veel beeldsnijwerken en tachtig bronzen kanonnen. De gids liet ons rondlopen over een deel van het schip. Er wordt zo goed mogelijk geprobeerd de uitstraling van het 17e eeuwse schip na te bootsen. Ze maken bijvoorbeeld gebruik van vierkante spijkers.

Vervolgens gingen we naar de smederij. Hier waren smeden aan het werk, zij zijn voornamelijk vrijwilligers. In de smederij wordt gewerkt aan het smeedwerk voor de bouw aan De 7 Provinciën. Ook wordt hier het smeedwerk gemaakt voor het onderhoud aan de Batavia. Er hingen heel veel verschillende tuighaken, maar ook veel klinkbouten, hang- en sluitwerk, wapentuig, gereedschap en spijkers. Een van de smeden was bezig met het smeden van een vierkante spijker. Het is best lastig om een vierkante spijker te smeden, want de punt mag niet plat worden. Ook deze moet vierkant en spits blijven. De spijker bij het verslag heb ik bijgevoegd een vierkante spijker, gemaakt in de smederij van de Bataviawerf.

Na de smederij was het tijd om de Batavia op te gaan. Het schip is gebouwd in 1628 op de peperwerf in Amsterdam. Zijn eerste bestemming was Java. Het schip zal hier nooit aan komen en vergaat op de kust van West-Australië op 4 juni 1629.

In 1985 wordt er begonnen aan de reconstructie van het schip. Net als bij De 7 Provinciën is het ook hier belangrijk dat de uitstraling hetzelfde zou zijn als het oorspronkelijke schip. Dit werd geprobeerd te bereiken door middel van het gebruik maken van originele materialen en een bouwmethode op ambachtelijke wijze. Koning Beatrix doopt het schip op 7 april 1995. Hierna wordt het te water gelaten.

Het schip is rijk versierd met veel beeldsnijwerken. Zo stond de Galjoensleeuw op de Batavia en de spiegel. Hieraan kon je zien van welke afdeling het schip was. Op de Batavia staat de ‘A’ van Amsterdam.

De gids leidde ons rond over het hele schip. Het was wel bijzonder om te zien hoe de mensen daar vroeger leefden. Het schip is heel groot en heeft veel dekken. Iedere klasse had een eigen dek. De rijke mensen hadden de meeste ruimte het mooiste dek. De soldaten en de matrozen werden ook van elkaar gescheiden, want ze konden elkaar niet uitstaan. De soldaten hadden een hele benauwde ruimte met heel laag plafond. We moesten daar gebukt doorheen lopen. Ook de soldaten van toen waren te lang om daar te staan. Verder mochten zij bijna nergens komen. De soldaten mochten ook bijna niets doen op het schip. Al het werk werd overgelaten aan de matrozen. De gids vertelde bij elke ruimte wel een verhaal. Dat was best interessant om te horen. Hij legde goed uit hoe het leven aan boord eruit zag. Ik vond het een mooie replica van het originele schip. Het ziet er echt uit en zo voelt het ook. Je kunt je zo inbeelden dat de mensen van vroeger erover lopen.

Na het schip gingen we naar de tuigerij. Hier worden alle touwen bewerkt tot tuigage voor de schepen. Zo had je delen voor de zeilen, het want, het touwwerk en de rondhouten. Dit is allemaal nodig om het schip te laten bewegen en om het schip te laten ankeren. Maar ook de kanonnen bijvoorbeeld moeten met touwen vast gezet worden.

Dit was het einde van de rondleiding. Ik vond het heel interessant. Alleen onze gids luisterde niet naar de vragen. Hij ging heel erg op in zijn eigen verhaal. Het was lastig om de antwoorden eruit te halen die ik nodig had. Verder vond ik het zeer de moeite waard om hier een bezoek aan te brengen. Vooral de Batavia vond ik leuk om te zien. Ik vind het knap dat mensen vroeger ook al zulke schepen konden bouwen zonder al deze moderne technieken. Ook de versieringen vind ik erg mooi. Dat zie je tegenwoordig niet meer op een schip. Van De 7 Provinciën is nog niet zo veel te zien, alleen het skelet ligt er nog maar.

Hoofdvraag

Met welke gebieden kwam de VOC in aanraking en wat waren de gevolgen van de VOC op Nederland?
De Verenigde Oost-Indische Compagnie is opgericht in 1602. De VOC kwam op veel plekken, vooral in Azië. De belangrijkste plaatsen zijn: Batavia, Ceylon, Malakka, Japan en India. Hier wordt veel handel gedreven in specerijen. Ook Kaap de Goede Hoop is een belangrijke plaats voor de VOC. De schepen moesten hier aanleggen voor vers eten en medicijnen. Ook was hier een ziekenhuisje gebouwd om de zieken te verzorgen. Op deze manier overleefden meer bemanningsleden de verre reis naar Azië.

De VOC had veel voordelige gevolgen voor Nederland. Er kwam werkgelegenheid en de economie bloeide op. De Republiek werd een van de machtigste landen van de wereld. De macht op zee was zeer belangrijk voor de handel en de welvaart van een land. Nederland kreeg veel macht over de hele wereld en veel gebied waar zij veel rechten had. Verder heeft Nederland er veel kennis door verworven. Door de vele reizen is er veel ontdekt over de wereld en wat er allemaal aan specerijen zijn. Toen de VOC ten onder ging, ging het al niet meer zo goed met de Republiek. Er kwam werkloosheid en er kwamen grote schulden. Maar over het algemeen is de VOC heel positief geweest voor Nederland.

Literatuurlijst

Boeken
De geschiedenis van de VOC – Femme S. Gaastra
De kleurrijke wereld van de VOC – Leo Akveld en Els M. Jacobs
De Verenigde Oost-Indische Compagnie – Els M. Jacobs
In dienst van de compagnie – Vibeke Roeper en Roelof van Gelder

Internet
http://www.bataviawerf.nl/kenniscentrum.html
http://www.geschiedeniszeeland.nl/themas/michielderuyter/
http://www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/DAS
http://mediatheek.thinkquest.nl/~jra511/
http://www.scholieren.com/werkstukken/13332
http://www.scholieren.com/werkstukken/8783
http://www.vocsite.nl/geschiedenis/index.html
http://www.voc-kenniscentrum.nl/
http://www.vocsite.nl/geschiedenis/handelsposten/kaap.html