De vikingen

1.VOLK EN BESTUUR

1.1wie waren de vikingen?
A. tijd
De Vikingen leefden van 800 tot 1100.
B. landen van herkomst (kaart)
De Vikingen kwamen uit Scandinavië dat bestond uit Noorwegen, Zweden en Denemarken.
1.2 Wetgeving en bestuur
Vikingen hadden veel respect voor de wet. Hield je je hier niet aan dan werd je verbannen of vogelvrij verklaard wat betekend dat iedereen je mag doden. Twee keer per jaar werd een Volksvergadering gehouden: THING. Hier werden besluiten genomen, nieuwe wetten bekend gemaakt en er werden rechtszaken behandeld. Thing was een belangrijke gebeurtenis waar iedereen kwam. Er werd veel gefeest, Thing duurde ongeveer een week. In IJsland, die geen Koning hadden, bestuurde de ALTHING het land. Deze kwam inde zomer bijeen op een open plek met hoge rotsen: Thingvellir. De Althing begon altijd op donderdag: dag van Thor, en duurde 2 weken. De rechtbank bestond uit 36 hoofdmannen en een voorzitter: de wetspreker. Deze moest de wetten in het openbaar opzeggen zodat iedereen op de hoogte was.
1.3 Veroveringen, kolonies
A. algemeen

B. Frankrijk
911: Er wordt na een flink aantal plundertochten een vredesverdrag gesloten met de Koning van Frankrijk. De Vikingen krijgen een gebied dat Normandië genoemd wordt. ( de Noormannen).
C. Engeland
793: Eerste plundertocht van de Vikingen in Engeland

1.4 schepen
De schepen van de vikingen werden drakars genoemd. De drakars waren lang en slank. De vikingen waren erg behendig in het besturen ervan. Als boegbeeld hadden de schepen drakenkoppen. Daarmee wilden de vikingen hun slachtoffers schrik aanjagen. De zeilen waren vaak rood-wit gestreept. Als het zeil niet gebruikt kon worden, roeiden de mannen. Hun ronde schilden hingen aan de zijkanten van het schip ter verdediging
Een koggeschip. Deze schepen konden ongeveer tien keer zoveel vracht vervoeren als de traditionele vikingschepen die tot omstreeks 1200 het meeste vrachtvervoer in de Oostzee voor hun rekening namen. Er waren niet eens meer matrozen nodig om een koggeschip te zeilen. Door het hoge rendement en de lage transportkosten kon de Hanze, die zich van koggeschepen bediende, de meeste handel in het Noorden naar zich toe trekken.
1.5 Ontdekkingsreizen(kaart)

2 ECONOMISCHE ACTIVITEITEN

Vanaf 800 gingen de Vikingen met het buitenland handelen. Er werd vooral in luxe goederen gehandeld zoals wijnen uit Frankrijk en Duitsland en zijde, zilver en munten uit het Oosten die ze ruilden tegen walrustanden, pelsen, ijzeren gebruiksvoorwerpen en slaven. In het begin van de 9de eeuw kwamen er ook markten waar ambachtslieden hun spullen verkochten. Ook waren er Vikingen die hun buitgemaakte spul daar verkochten. Veel handelaren gingen diep Rusland in en werden daar Rus genoemd. Ze stichtten enkele steden waardoor er ook in Rusland handel gevoerd kon worden. Vikingen gingen zelfs naar de Zwarte zee en Constantinopel, dit is wel 2000 km. van Scandinavië af.
Enkele belangrijke handelsplaatsen:
• Birka (Zweden): hier werd voornamelijk gehandeld in goederen uit het Oosten
• Ribe (Jutland): hier handelde men in vee naar Duitsland.
• Hedeby (Jutland): dit was de grootste stad van Scandinavië. Hier leefden veel handelaren uit de hele wereld en veel ambachtslieden.
• Kaupung (Noorwegen): handel in boerenproducten.
• Paviken (Gotland): handel in scheepsbouw.

Vikingen waren ook zeer goed in het maken van wapens, sieraden en werktuigen. Ze waren vaak versierd met afbeeldingen van Goden en dieren (draak). De meeste ambachtslieden woonden in Hedeby waar ze hun waren op de markt verkochten. Sommige trokken door het land om hun spullen te verkopen. Met name de smid en de timmerman trokken door het hele land om bij boerderijen allerlei dingen te herstellen. Metaalbewerking was een specialiteit van de Vikingen. Uit opgravingen blijkt dat de smeden toen vrijwel dezelfde werktuigen gebruikten als in de 19de eeuw. Ook houtsnijwerk was erg populair, vandaar veel en mooi houtsnijwerk op wagens, sleden, schepen en huizen.

2 SOCIAAL

3.1 de 3 standen
De Vikingen kenden verschillende klassen:
• Thrall: slaaf die gebruikt werd voor het werk op de boerderij.
• Karl: vrije boer, had eigen grond of werkte voor zijn meester.
• Jarl: plaatselijk leider. Hij regeerde over een bepaald gebied
3.2 De positie van de vrouw
Viking vrouwen waren onafhankelijk. Terwijl de mannen op de zee waren, beheerden de vrouw huishouden en hoeven. Een vrouw kon haar eigen echtgenoot kiezen en kon een scheiding eisen wanneer hij haar sloeg of ontrouw was.
Op herdenkingsstenen worden vrouwen geprezen om hun goede huishouding. De kleding maken voor het hele gezin was de grootste verantwoording voor de vikingsvrouw. Viking kinderen gingen niet naar school maar hielpen bij het koken, weven, spinnen enz. soms had een kind een speelgoed speer van hout en een klein stukje leer. Ook hadden ze soms speelgoed zwaarden of dolken. Kinderen hadden ook houten paartjes en bootjes, verder speelden ze met bord spellen en maakten muziek met kleine fluitjes het scheen dat de viking kinderen al als ze tiener werden wapenoefeningen kregen, soms begonnen ze al op hun zestiende met hun eerste strooptocht.
4 CULTUUR
4.1 Schrift
Als de vikingen gevochten hadden dan maakten ze van een steen of hout een gedenkteken. Niet om de verliezers te troosten maar om te laten zien dat zij de beste waren. In de rand zitten twee in elkaar gevlochten slangen meestal zaten deze slangen er in. Andere stenen vertelde het dat er iemand was gestorven op een verre reis eigenlijk een grafsteen dus. Weer andere stenen lieten vikingen maken om te laten zien dat ze goed waren. Maar soms werd er ook op de stenen geschreven deze "letters" heetten runen.
Het basisalfabet bestond uit 16 runen. Het runenalfabet is tot in de middeleeuwen gebruikt. De letters waren recht want de vikingen kerfde met rechte strepen in de stenen die ze aan het maken waren. De andere tekens in de stenen waren ook recht, het was namelijk moeilijk om ronde lijnen te maken.
Het basisalfabet heten Futhark, dat is genoemd naar de eerste 6 letters van dat alfabet. Later rond 200 NC. werd het gewone 24 letteralfabet geïntroduceerd. Rond het jaar 800 werd het futhark niet meer gebruikt.

4.2 geloof
A Goden
De vikingen geloofde in vele goden, maar later gingen de kooplieden in het christendom geloven om beter zaken te doen met de andere landen dat deden de andere landen ook, al geloofde ze al in het christendom. Een paar van de goden waar vikingen in geloofde zijn
Odin
De geheimzinnige god Odin gaf de dichtkunst en de magie van de runen aan de wereld. Hij verloor een oog tijdens zijn zoektocht naar wijsheid.

Frigg
Frigg is de vrouw van Odin. Ze heeft een eigen paleis, waar ze draad zit te spinnen om wolken te weven.
Thor
De dondergod Thor is de mensen gunstig gezind. Je kunt op zijn hulp een beroep doen in de tijden van nood.
Loki
De wraakzuchtige Loki verandert vaak van vorm. Toen hij een merrie was baarde hij het achtbenige paard van Odin.

Frey
Frey is de god van de voorspoed en hij maakt mensen en dieren vruchtbaar. Een heildronk ter gelegenheid van huwelijk wordt ter ere van hem uitgebracht.
Baldur
Baldur, die bij alle goden geliefd was, werd door een list van de kwaadaardige Loki gedood met een maretakpijl.

Natuurlijk waren er nog meer goden. Vaak maakten de vikingen spullen van de goden na een van de meest na gemaakte gebruiksvoorwerp van de goden was de hamer van de dondergod Thor, hier mee sloeg hij als het donder de donder uit de wolken een andere god maakte de bliksem.

B Begrafenisrituelen

De begrafenissen van de vikingen waren helemaal anders dan het christelijke ritueel. Afhankelijk van hun rijkdom werden de vikingen begraven met spulletjes die ze in het hiernamaals nodig zouden hebben. Een arme man werd begraven met slechts één enkel mes; een rijke man met veel luxe. Soms werden de doden begraven in boten of schepen, andere graven werden aangeduid door opgerichte grafstenen. Sommige mensen werden in houten kamers begraven; anderen in ovale, ronde of rechthoekige putten. Rijke vrouwen, vooral in Denemarken, werden vaak begraven in karren.

Een kerkhof van de vikingen

Een grafsteen van de vikingen

C Religieuze feesten
De religieuze beleving

De religieuze beleving van Asatrú valt op door haar eenvoud. Het magisch handelen, dat zo inherent is aan de Wicca, komt hier, hetzij in gespecialiseerde kringen, slechts sporadisch voor bij rituelen. De rituelen dragen eerder een votief karakter. Vereenvoudigd kan gesteld worden dat binnen de natuur een aantal krachten actief zijn die elk hun eigen invloed uitoefenen. Deze mysterieuze krachten zijn het werk van de Goden en Godinnen, aan wie op geregelde tijdstippen hulde wordt gebracht. Op een dieper niveau bieden de mythologische overleveringen een set van symbolen en archetypen die het transcendente en holistische principe van de innerlijke wereld en de natuur uitbeelden. Asatruar brengen echter niet alleen hulde aan de Goden, ze weten zich tevens fysiek en spiritueel met hen verbonden. De mogelijkheid om een staat van extase te bereiken onderscheid ons van de andere levensvormen en wordt aanzien als een gift van de Goden. Een offergave wordt met de Goden gedeeld als blijk van erkentelijkheid en vriendschap, niet uit vrees voor goddelijke represailles!
Jaarfeesten, Blóts en Symbels

De Germanen kenden een aantal grote feesten waarvan Joel en Midzomer de belangrijkste waren. Aangezien Asatrú een etnische religie is bestaat er geen uniformiteit wat betreft de manier van vieren. Elke groep of sibbe legt eigen accenten die in overeenstemming zijn met de eigen omgeving. Hieronder volgt een beknopt overzicht van de belangrijkste feesten:
Joel van 21 Wintermaand tot en met 1 Louwmaand.

Joel, of Midwinter, was en is veruit het belangrijkste jaarfeest. Het duurt twaalf dagen en markeert het breekpunt van de winter en het begin van het nieuwe jaar. In Zweden werd dit feest traditioneel in verband gebracht met de God Frey. Frey is een vruchtbaarheidsgod en wordt met Joel vereerd in de hoop dat zijn tijd spoedig zou terugkeren. De sage waarin Frey de reuzin Gerd (symbool voor de onvruchtbare winterperiode) voor zich won, was een populair Joelverhaal. Een aanzienlijk aantal Asatrú-verenigingen brengt Midwinter in verband met de God Thor. De dondergod is de gezworen vijand van de IJsreuzen en Jotuns, die heersen tijdens de winterperiode. Thor verslaat de reuzen en de zomer kan terugkeren. Veel van de oude Joelgebruiken leven voort in de traditie van Kerstmis---de groene, met brandende kaarsjes verlichte boom symboliseert de terugkeer van de zon en het leven. En de goedgemutste kerstman die op de rendierslee door het luchtruim suist, heeft verdacht veel weg van Thor op z'n bokkenwagen...
Zomerzonnewende op 21 Hooimaand

Het feest van de langste dag is na Joel het belangrijkste festival. Het wordt meestal gehouden ter ere van Sunna, de Zonnegodin. Vroeger werden er brandende wielen van de heuvels gerold om het keerpunt van het jaar te markeren. Een overblijfsel hiervan zijn de zogenaamde Sint-Jansvuren.
Winternachten begin van de Slachtmaand

Dit feest markeert het begin van de winter. Er wordt hulde gebracht aan de voorouders en overleden sibbeleden. Vele sibben houden die dag een Freyablót. Freya wordt aanzien als de Godin van de Disen. Dit zijn entiteiten die nauw verbonden zijn met de bloedlijn van de eigen sibbekring---een soort familiegeest als het ware. Symbolisch wordt die dag een extra plaats aan de eettafel gereserveerd.
Einherjar of Wodansfeest 11 Slachtmaand

Dit is het feest ter nagedachtenis van de gevallen voorvaderen en volkshelden. Een blót wordt gehouden ter ere van Wodan, de sjamaangod. Dit is de periode waar bij stormachtig weer de Wilde Jacht (of Tilkesjacht in onze streken) kan worden waargenomen. Dit is een dodenheir aangevoerd door Wodan. Het populaire Wodansfeest werd gekerstend tot Sint-Maartensdag.
Additioneel worden er gedurende het jaar verschillende rituelen gehouden, blóts genaamd, ter ere van specifieke Goden, lokale Landgeesten of volkshelden, die op één of andere manier verband houden met de religie of met één van de Nobele Waarden. De blóts gaan altijd gepaard met offergaven onder de vorm van voedsel, bloemen, mede, ...enz. Het ritueel bestaat uit drie delen: eerst wordt het offer gewijd aan de desbetreffende God/in, daarna wordt het gedeeld onder de deelnemers. Tot slot wordt het resterende gedeelte aangeboden aan de God/in.
Ongetwijfeld de populairste vieringen zijn de zogenaamde symbels, of rituele drinkfeesten. Ze dragen een minder religieus karakter dan de blóts en hebben eerder een sociaal karakter. Tijdens een symbel worden de banden tussen de sibbeleden en/of kindredleden sterker aangehaald. Het ritueel is vrij simpel. De gasten zijn gezeten, vaak in een bepaalde formatie ---een Rado-rune bijvoorbeeld---en de gastheer opent de symbel met een welkomstwoord. Daarna brengt hij de openingsdronk. Hieropvolgend gaat de drinkhoorn rond, waarbij iedereen een heildronk uitbrengt of een kort verhaal/gedicht voorleest. Belangrijk hierbij is dat men na het verhaal of gedicht een slok uit de hoorn neemt, om zo de symboliek ervan in zich op te nemen. Meestal bestaat een symbel uit drie ronden: de eerste wordt opgedragen aan de Goden, de tweede aan volkshelden en de derde aan bloedverwanten. Een populaire variant hierop vormen de zogenaamde 'vrije symbels', waarbij iedereen een zelf gekozen onderwerp aansnijdt. De hoorn gaat meestal rond zolang de voorraad strekt... Dit kan vrij simplistisch klinken, maar we dienen evenwel in het achterhoofd te houden dat de symbel in de eerste plaats een socialiserende functie heeft.

4.3 MYTHOLOGIE
Aurvandil
Aurvandil word even vermeld in the Prose Edda, maar helemaal niet in de Poetic. De weinige informatie die we over hem hebben is wel boeiend. Vermeld als Aurvandil de Kale, was hij de echtgenoot van de heks Groa, de vrouw die met magie een slijpsteen van Thors voorhoofd had proberen te verwijderen. Thor heeft tegen haar gezegd dat hij haar echtgenoot in een mand op zijn rug door Jutenheim uit en over de Elivigar had gedragen. Wat ze hebben gedaan weet niemand… Was Aurvandil één van Thors vele metgezellen op de gods avonturen tegen de reuzen? Terwijl ze de ijskoude, giftige rivieren aan het oversteken waren, was Aurvandils teen bevroren, dus brak Thor de teen af en gooide hem in de lucht, op die manier is de ster Aurvandils Teen ontstaan.
Bragi
De god van de poezie,de zoon van Odinen de reuzin Gunlod. Hij was de hoogste dichter van Odin (wellicht geadopteerd) en er werd gezegd dat hij zeer wijs was. Hij was getrouwd met Idun en er waren runes op zijn tong gesneden.
In ‘The Lay of Hakon’, is Bragi in het Walhalla met Odin, die Brogi gebiedt buiten te gaan en Haakon bij zijn aankomst te begroeten. Ook in ‘the Lay of Eirik’ bevindt Bragi zich in het Walhalla met Odin en Odin heeft het over Bragi als over iemand die ‘alles goed weet’. Tijdens het feest van Asgard, dsat bijgewoond wordt door Aegir, is het Bragi die aan Aegir de verhalen over de goden bijbrengt.
Sommigen geloven dat schrijvers uit een latere periode de status van god verleenden aan een 9de eeuwse trol met de naam Bragi Bodasson. Anderen zijn dan weer de mening toegedaan dat Bragi gewoon een andere persoonlijkheid van Odin was.