De Nederlandse Opstand

Geschiedenis
De Nederlandse Opstand
De Nederlandse Opstand is de strijd tussen de Nederlandse bevolking en de dusdanige landsheer, koning Filips II. Deze opstand heeft er tot geleid dat er een splitsing is ontstaan tussen het noorden en het zuiden deel van de Nederlanden. (Het zuidelijke deel is momenteel België).
Deze opstand is een belangrijk onderwerp in onze geschiedenis omdat het uiteindelijk ook veel invloed heeft gehad over het huidige Nederland en België. Maar zo’n grote opstand als dit vind natuurlijk niet zomaar plaats. Dit komt omdat er veel onenigheden waren tussen de mensen zelf, de manier waar op het land bestuurd werd, en hoe het ging met de handel. Kortom: politieke, godsdienstige en economische problemen.
- Politiek

In het toenmalige Holland waren veel Steden met privileges. Dit betekent dat zei veel belasting betaalde waardoor ze bepaalde voorrechten kregen. Karel de vijfde die op dat moment de Koning van het gebied was, was het daar niet mee eens. Hij had een bestuurssysteem bedacht waardoor deze steden met privileges minder invloed kregen. Er kwam namelijk een Landvoogdes die de leiding kreeg over het bestuur in de Nederlanden. Hierdoor zorgde ze ervoor dat ieder Nederland (Een soort gewest in de Nederlanden) vertegenwoordigers moest sturen om te overleggen in de Staten-Generaal.
Hier werden een soort regels besproken die Karel V wilde inbrengen. Zijn zogeheten beden. Hij wilde bijvoorbeeld extra geld krijgen om oorlogen te kunnen voeren. Ook kreeg ieder Nederland/gewest een eigen stadhouder die eigenlijk de baas was over de steden in dat gebied en hetzelfde systeem als in de Staten-Generaal in het klein uitvoerde. Ook hier kwamen de adel en de steden bij elkaar en daar werden de gemeenschappelijke zaken overlegd. De niet gemeenschappelijke zaken werden nog wel in de steden bepaald waardoor nog niet alles van de privileges was afgepakt.
Ook dit vond Karel niet prettig. Hij wilde echt alle macht voor zichzelf en begon met het creëren van een Centralisatiepolitiek. Dit wilt zeggen dat alles steeds meer vanuit één punt wordt bestuurd en er meer staatsvorming ontstaat. Zijn eerste belangrijke besluit wat hierbij hielp was het aanstellen van Brussel als bestuurscentrum. Daarnaast stal hij ook drie collaterale raden in. De eerste collaterale raad was De Raad Van Financiën. Deze wisten precies hoeveel er binnen kwam en hoeveel belasting er gevraagd moest worden. Ook zorgde ze ervoor dat Karels beden nageleefd werden. De Raad Van State was de tweede. Deze hielpen Karel bij het bedenken van politieke adviezen en de laatste raad was De Geheime Raad. Deze bestond vooral uit juristen en bedacht wetten en regels. Dit was ook de belangrijkste van de 3. (Dit zorgde namelijk dat de macht van de edelen doorbroken werd). Ook dit sloeg in op de vrijheid van de steden en gaf onvrede.      
- Godsdienst
Rond deze tijd was er geen enkele vorst die verschillende godsdienste in zijn gebied wilde hebben. Dit geld ook voor Karel V, die streng Rooms-Katholiek was. In de Nederlanden waren er veel Protestantse en dat botste. In 1521 had Karel besloten dat het bezit of lezen van Luthers boeken verboden was (Luther was een Protestantse voorstander). Deze boeken werden verbrand en je kon een erge straf krijgen.
In de Nederlanden was de groep aanhangers van Calvijn nog groter. Calvinisten gingen nog verder dan de aanhangers van Luther gingen, en één van de uitspraken was dat ‘lagere overheden zich mochten verzetten tegen een hogere overheid, als deze Gods geboden niet juist dient’. Karels reactie hierop was dat hij alle ‘ketters’ streng ging vervolgen. Ketters zijn ongelovigen/mensen die niet Protestants zijn. In 1522 was daarvoor een speciale rechtbank, de Inquisitie opgericht. Deze was speciaal om Protestanten te vervolgen. Als ze eenmaal gevangen waren was de kans groot dat ze op de bandstapel gegooid werden. Hier tegen deze harde manier van aanpakken waren niet alleen de Protestanten tegen. Veel Katholieken vonden het ook veel te ver gaan waardoor er tussen het volk en Karel steeds meer onenigheid ontstond.
- Economisch
Naast de Politieke en Godsdienstige problemen was er ook een economische oorzaak voor het ontstaan van de Burger Oorlog. Er was namelijk veel honger en armoede wat zorgde voor onvrede. Voor het buitenland leken de Nederlanden heel rijk, het werd zelfs de schatkamer van Spanje genoemd. Bijna iedereen woonde in de steden, een duidelijke stedelijk-agrarische samenleving dus. Maar helaas was er niet zoveel welvaart als men dacht. De kerk en armenzorg waren bij een groot deel van de bevolking hard nodig om hen in leven te houden.
Eén van de oorzaken van deze armoede is dat er in die periode veel oogstte mislukten. Dit kwam door veel wisselvallig weer en zware regenbuien. Dit zorgde ervoor dat het werk op het land minder zin had en de mensen dus meer zochten naar werk in bijvoorbeeld textielnijverheid. Omdat er zo veel mensen nieuw werk zochten dachten de eigenaren slim te zijn en verlaagde de loonkosten. Deze gebeurtenis hielp samen met de stijging van de broden/groentes (door de mislukte oogsten) ervoor dat het volk amper inkomen had en nog maar net de hoogstnodige levensmiddelen kon kopen.

Het grootste deel van de burgers heeft het enorm zwaar, terwijl de Kerk en rijken bakken met geld hadden. Ook dit zorgde ervoor dat de burgers een oneerlijkheid zagen en samen met de Politieke & godsdienstige onenigheden in opstand kwamen.     Er speelde enorm veel dingen en gebeurde een hoop. Op Politiek vlak zag je dat de burgers en steden het steeds zwaarder kregen door Karel, en hun rechten langzaam werden afgenomen. Op godsdienstelijk vlak was ook duidelijk te zien dat Karel echt alles zelf wilde bepalen. De verschillende godsdienste in het land moesten/werden allemaal Rooms-Katholiek en voor de mensen die tegen waren was er een speciale wed gemaakt ‘De Inquisitie’ waardoor tegenstanders op de brandstapel mochten worden gegooid. Naast al deze gebeurtenissen zat het economisch ook niet mee. De mislukte oogsten/stijging van de prijzen zorgde voor armoede en dit alles bij elkaar was de druppel.
Ik denk na dit alles dus ook als je antwoord moet geven op de hoofdvraag: ‘Wat was in jouw ogen de belangrijkste oorzaak van de Nederlandse opstand?’ Je kunt zeggen dat er niet echt één gebeurtenis is die ervoor gezorgd heeft dat de Nederlandse bevolking in opstand kwam, maar het echt een opstapeling van alles bij elkaar is. De politiek/godsdienstelijk en economische problemen die zich op hetzelfde moment afspeelde gaf zo’n enorme druk dat het volk wel iets moest doen. Als ik toch iets zou moeten kiezen zou ik gaan voor de manier van regeren van Karel V. Het afpakken van de rechten van steden én godsdienstelijk alles gelijk maken. Dat was denk ik net te veel.       Julian Zaal
Klas 5A2