De Molukken

Voorwoord.

Matthijs en ik (Rob) werken samen omdat we bevriend met elkaar zijn en allebei serieus werken met minder serieus werken kunnen combineren. Wij hebben het onderwerp “De Molukken” gekozen omdat ons dit de leukste leek van de te kiezen onderwerpen en dan zeker wisten dat we een origineel werkstuk hadden omdat niet iedereen dit wou doen. Echt grote hindernissen zijn we niet tegengekomen al werd het op het laatst wel een race tegen de klok maar dit probleem is gefikst dus niks aan het handje.

Hoofdstuk 1
De Molukken voor de komst van de VOC 0-1512.

§ 1. Het scheppingsverhaal.

Volgens het Ambonese scheppingsverhaal is de aarde eerst één grote oceaan met slechts één eiland, Seram. Op het eiland ligt de berg Nunusaku. (Nunu = waringin-boom, Saku = beschermde plaats). Daar worden de eerste mensen geschapen. Hun nakomelingen vestigen zich op de berghelling en daarna ook in de streek rond de berg, de Alfiuru. Ze behoren tot twee volken, de Wemale en de Alune. Ze wonen in dorpen die uit twee of meer clans (= families) bestaan. De bevolking groeit en op gegeven moment is er niet genoeg landbouwgrond meer voor iedereen. Tussen dorpen en clans ontstaan dan ruzies en clans en dorpen verhuizen naar andere delen van Seram. Door de ruzies breekt een stuk van Seram af, drijft weg en wordt Ambon. Ook Ambon breekt in stukken die nieuwe eilanden vormen, en die vallen op hun beurt uiteen enzovoort. Daarom zijn er nu zoveel eilanden. Ook andere volken op de Midden-Molukken geloven dat hun eerste voorouders op de Nunusaku woonden. Alle Midden-Molukkers geloven dat de geesten van de doden daar naartoe gaan.


§ 2. De verschillende volken.

In het binnenland van de grote eilanden woonden de nomaden. Ze hadden geen vaste woonplaats en waren verdeeld in clans, dat zijn families. Elke clan had een soort van president. De clans verhuisde regelmatig naar andere delen van hun eiland waar ze op woonde of naar een ander eiland. Ze hadden twee redenen om te verhuizen, de eerste was omdat de vruchtbare grond op was en de tweede was omdat ze op de vlucht gingen voor een natuurramp of oorlog. Op hun nieuwe plaats bouwde ze een nieuw dorp of ze sloten zich aan bij een bestaand dorp en bouwde daar een nieuwe wijk. Aan de kust van de grote eilanden en het binnenland van kleine eilanden woonden wel veel mensen op een vaste plaats. Daar hadden ze een dorpshoofd dat het dorp bestuurde vanuit een dorpshuis ook wel de baileo genoemd. Dorpen hadden vaak een samenwerking verband. Hindoeïsme was in deze tijd de belangrijkste godsdienst voor de dorpen. De geschiedenis werd doorgegeven door de clanhoofden. Ze schreven het niet maar vertelden het verder.

§ 3. Godsdiensten.

Op de Molukken was er niet één specifieke godsdienst maar geloofde de mensen in meerdere goden. Zo hadden ze een zonne- en een maangod, een god van de hemel en van de aarde. Er waren ook halfgoden, deze leefde op de aarde. Ook hielden geesten van dode familieleden een oogje in het zeil. Er was wel een regelboek, net zoiets als het Testament, de adat. Hierin stonden regels in. De adat bepaalde wanneer je volwassen was en wanneer je mocht trouwen. In de 14e eeuw kwam er een echte godsdienst, het hindoeïsme. Halverwege de 15e eeuw brachten handelaren de Islam mee.

§ 4. Vorstendommen.

In de Noord-Molukken bestonden vier koninkrijken: Ternate, Tidore, Djailolo en Batjan.
Volgens een mythe die in de Noord-Molukken wordt verteld, zijn ze als volgt ontstaan: een Arabische handelaar strandt op het eiland Ternate. Daarna trouwt hij met de nimf Nurus Safa. Ze krijgen vier zonen die ieder een koninkrijk stichten. Ternate en Tidore worden de machtigste vorstendommen. Zoals we verderop zullen zien, blijven ze dat na de komst van de Portugese kolonisten en ook als de Nederlanders zich op Ambon en de Lease-eilanden vestigen nog een lange tijd. Ze ontlenen hun macht en rijkdom aan de uitvoer van kruidnagelen. Tot rond 1550 komen kruidnagelen uitsluitend daar vandaan. Tussen Ternate en Tidore bestaat rivaliteit en ze voeren vaak oorlog met elkaar. Dan kiest Batjan altijd partij voor Ternate en Djailolo voor Tidore.
Sinds dat er handelaren zijn op de wereld kwamen handelaren naar deze vorstendommen om kruidnagelen en nootmuskaat te kopen. Deze twee dingen brachten zeer veel geld op. De handelaren kwamen uit alle streken en gingen weer terug als de wind gunstig was om te varen. Ook waren er handelaren die zich er voor goed vestigden, meestal in eigen dorpen. Op de Midden-Molukken kwamen veel handelswegen langs dus daar vestigden veel handelaren zich. De vorstendommen in het noorden verliezen op gegeven moment hun handelspositie op het gebied van kruidnagelen. Bewoners van de Midden-Molukken smokkelen kruidnagelen naar hun eigen gebied. De vorstendommen blijven wel een belangrijke positie behouden.

§ 5. De Portugezen. 1512-1605.

Voordat de Nederlanders in de Molukken waren. Waren de Portugezen er een kleine eeuw de baas. De nootmuskaat en kruidnagelen waren in Europa al lang bekend maar de handelaren wouden niet zeggen waar zij ze vandaan hadden dus stuurde de Portugese en Spaanse regering zeevaarders om de eilanden te zoeken. De Portugees Serrao vond de Noord-Molukken. Portugal sloot een verband met Ternate en bouwde er handelsposten en forten. In 1521 komen er Spaanse zeevaarders die samen met Tidore tegen de Portugezen gaan vechten. Dit verliezen ze en in 1533 vertrekken de Spanjaarden weer. Daarna richtte de Portugezen zich weer op de handel. Ze proberen alle dorpen zover te krijgen dat ze alleen aan hun verkopen. Dit lukt grotendeels maar er waren ook gebieden bij die dit niet willen. Naast de handel wilden de Portugezen ook de Midden-Molukkers tot het christendom bekeren. Omdat de meeste Midden-Molukkers dit niet wilden werd dit onder dwang gedaan. Het kleine deel dat vrijwillig bekeerde deed dit vooral om goede vrienden met de Portugezen te worden. En de overige mensen hielden gewoon de Islam of het hindoeïsme. Vanaf 1546 wilde Ternate opeens niks meer met de Portugezen te maken hebben. In 1555 brak er een oorlog uit. Tidore en Ternate werken samen en ook de overgebleven moslims vechten tegen de Portugezen. In 1570 bereikte ze het hoogtepunt van de oorlog, een Portugese soldaat dode de sultan van Ternate. Alle christenen werden toen vermoord of weggejaagd.


Hoofdstuk 2
De Molukken tijdens de VOC 1605-1799.

§ 1. De verovering van de Molukken.

In het vorige hoofdstuk hadden we het ook over de verdwijning van Portugal. Het laatste zetje werd gedaan door Nederland. Dit kwam allemaal door Spanje. Spanje en Nederland hadden oorlog en Spanje wou geen specerijen verkopen aan Nederland, hierdoor gingen zij zelf opzoek naar de Molukken. 1602 richtte Nederland de Verenigde Oost-Indische Compagnie op ook wel bekend als de VOC.
(De vlag van de VOC. Bron:www. google. nl)
De VOC maakte geen vrienden met de bewoners toen ze aankwamen. Ze veroverde de Midden-Molukken en regeerde met harde maatregelen voor degene die niet deden wat de VOC wou. De VOC ging het vooral om de handel en niet om het land, ze lieten dan ook grote stukken land gewoon hun eigen gang gaan omdat ze er toch niks aan hadden. De VOC probeert het alleenrecht te krijgen, dit houdt in dat de dorpen alleen met de VOC handel dreven. Hiervoor kregen de dorpen een vastinkomen.

§ 2. Oorlogen op de Molukken in de tijd van de VOC.

De eerste honderd jaar streed de VOC voortdurend met de Molukse dorpen die hiermee niet akkoord gingen. Ze streden ook tegen Spanje en Engeland die ook handel wilden voeren. De Nederlandse regering en de VOC volgde niet dezelfde lijn dat blijkt uit het volgende:
De Nederlandse regering sprak in 1619 met Engeland af dat Engeland een derde van de specerijenhandel in handen krijgt en kantoren mag vestigen op Ambon. Het VOC negeert de afspraak en verjaagt de Engelsen van de Banda-eilanden en Ambon. Ook roeit ze in 1621 de bevolking van Banda vrijwel helemaal uit, omdat die nootmuskaat aan de Engelsen hadden verkocht. (einde voetnoot) Vanaf 1618 braken er op Ambon opstanden uit toen de dorpen erachter kwamen dat er ook nadelen zaten aan de handel met de VOC . De belangrijkste reden was dat de VOC vanaf 1624 geen geld meer gaf maar kleding en andere goederen. Ook werden de mensen steeds armer. De VOC sloeg deze opstanden letterlijk neer, het opmerkelijke aan deze oorlogen was dat de VOC Ambonezen inzette. In 1651 brak er een echte oorlog uit. De Vlaming was op dat moment de gouverneur van de Midden-Molukken en trad zeer zwaar op tegen de opstandelingen. In 1656 werd de oorlog beëindigd in voordeel van de VOC.

§ 3. De handel.

Nadat de oorlog was beïndigd gingen de dorpen akkoord met het handelsvoorstel. Ze wisten zeker dat niemand anders kruidnagelen kreeg omdat ze ervoor zorgde dat alleen op Ambon en een paar omliggende eilanden kruidnagelen werden gekweekt. Buiten die gebieden werden alle kruidnagel plantages vernietigd. De VOC had iets slims bedacht voor als de marktprijs voor kruidnagelen zakte. Ze deden het volgende: als de marktprijs zodanig zakte dat ze er veel te weinig voor verdiende verbrandde ze gewoon een paar plantages zodat er minder kruidnagelen waren hierdoor steeg de prijs weer en verdiende de VOC weer zat.


(Dit is de nootmuskaat met zijn kruidnagelen, hierom draaide de handel. Bron:www. goog

§ 4. Godsdiensten.

De Portugese heersers hadden met veel geweld het rooms-katholieke geloof erin gestampt bij de inheemse bevolking. Toen de VOC de baas werd op de Molukken gingen de inheemse mensen veel over op het protestantse geloof. Dit deden ze om de heerser tevreden te houden en ze waren bang dat hetzelfde zich zou herhalen als bij het Portugese beleid. De VOC bouwde in het begin een paar scholen voor alleen christenen, hierop mochten dus geen mensen met een ander geloof komen. Op deze scholen werden kinderen tot calvinisten groot gebracht. Christenen mochten een vak leren, in het VOC leger dienen of een ambtenaar worden.

Hoofdstuk 3
De Molukken tijdens het beleid van de Nederlandse staat.

§ 1. Overname van de VOC door Nederlandse staat.

Op een gegeven moment wilden particuliere ook gaan profiteren van de Molukken en werd er een rechtszaak gehouden. Hier kwam uit dat de Nederlandse staat de baas werd en de VOC werd opgeheven.

§ 2. Wat gebeurde er onder het gezag van de Nederlandse staat?

In de loop van de 19de eeuw breidde Nederland zijn gezag in Indonesië uit. Uiteindelijk had in 1910, Nederland heel Indonesië onder zijn gezag. Na het overnemen van de kolonie bracht de kolonie steeds minder winst op. Door hevige concurrentie uit andere landen zakken de prijzen voor kruidnagels en nootmuskaat flink. De kolonie kostte Nederland op gegeven moment meer dan de kolonie opbracht. Daarom ontstond in 1830 het cultuurstelsel. Dit had slechte gevolgen voor de boeren van de Molukken, omdat ze 1/5de van hun producten aan de Nederlandse staat moesten afgeven, en goede gevolgen voor Nederland zelf, omdat ze hier heel veel winst uit haalden. De boeren van de Molukken moesten ook toeslag betalen over hun grond, en over hun arbeidsdiensten. Niet erg eerlijk dus. Voor Nederland bleek het cultuurstelsel een groot succes. Multatuli schreef in 1861 zijn roman Max Havelaar. Hij stelde hierin het cultuurstelsel aan de kaak. In 1870 werd het cultuurstelsel afgeschaft. De Molukkers dachten dus dat dit goed voor hun was. Maar i. p. v. het profiteren van de Nederlandse staat, wilden ook de ondernemers van de Molukken profiteren. De Molukkers kregen toen minder te maken met de Nederlandse staat. Een nadeel was dat ze nu juist te maken kregen met de Nederlandse ondernemers. Er kwam geen verbetering in voor de Molukken.

§ 3. Werk problemen.

Voor het kopen en vervoeren van producten waren ambtenaren nodig. Deze waren er niet genoeg, dus er moesten er meer komen. De regering zocht toen naar lage ambtenaren die op de Molukken of daar in de omgeving woonden. Vooral christelijke Molukkers zijn bereid om als ambtenaar te werken, omdat er niet veel andere banen beschikbaar waren. Ze moesten opgeleid worden, dus bouwde de overheid op de Midden-Molukken scholen om Molukse onderwijzers op te leiden. Net als bij de VOC mogen bijna alle christenen naar school gaan of bij de overheid werken. Maar niet iedere moslim mocht dit. Islamitische dorpshoofden, die zelf wel naar school waren geweest, zagen dit niet zitten. Sommigen stuurden hun kinderen naar christelijke pleeggezinnen, zodat ze wel naar school mochten.


§ 4. Oorlogen.

De Molukkers kregen het gevoel dat ze samen tegen het koloniale tijdperk konden vechten. Er kwam dus ook verzet door o. a. de Molukkers tegen het kolonialisme van de Nederlandse staat. Soms met geweld, maar ook vaak zonder. Er kwam een opstand geleid door Matoelesia. Hij wist met zijn troepen de Nederlanders vele malen te verslaan. Uiteindelijk werd hij in 1817 verslagen. In 1830 werd ook het KNIL opgericht. Dit staat voor Koninklijk Nederlands Indisch Leger. Het KNIL zorgde ervoor dat de inheemse bevolking beter in de gaten werd gehouden. In 1837 kregen ze een belangrijke rol. Toen begon ze vrede te sluiten met Nederlands-Indië. Door de vrede was er een nadeel voor de vorsten, alle vorsten werden gedwongen het gezag volledig aan Nederland te erkennen. De soldaten uit het KNIL moesten uit loyale, en het liefst christelijke soldaten bestaan.

§ 5. Verbetering voor de Molukkers.

Maar op een gegeven moment kwam er wel een lichtpuntje voor de Molukkers. Nederland besloot om de ethische politiek in te voeren. Ze wilden iets terug doen voor het werk van de Molukken door de gezondheidszorg en het onderwijs te verbeteren. Jammer genoeg kwam er niet veel van de mooie idealen waar. Een slecht gevolg voor de Nederlanders en goed voor de Molukkers was dat door de ethische politiek het nationalisme toenam. Onder meer naar aanleiding van de roman Max Havelaar, ontstond het idee dat Nederland iets goed te maken had met de bevolking van Nederlands-Indië. Rond 1900 begon Nederland toen met de ethische politiek. De overheid moest voor meer en beter onderwijs zoregen. Maar de overheid bepaalde zelf wat goed voor de bevolking van de Molukken en de indische-bevolinkg was, zonder hier over te vragen aan de bevolking zelf. De gezondheidszorg werd ook geprobeerd om beter te maken. De meeste aan dacht bleef uitgaan naar de christelijke Midden-Molukkers. Dus heidenen en niet Molukkers merkten er weinig van. Pas als in 1918 niet door de overheid verzorgd onderwijs wordt toegelaten, kunnen ook moslims scholing krijgen. Christelijke Molukkers kregen ook steeds betere posities, en zo ontstond er meer haat bij de moslims.

Hoofdstuk 4
Waarom zijn veel Molukkers geïmmigreerd naar Nederland?

§ 1. Keerpunt van kolonisatie

Dit was de 2e wereldoorlog. IN februari 1942 vallen Japanse troepen Nederlands-Indië binnen. Het KNIL wordt snel verlagen door de japanners en ze gaven zich op 8 Maart aan de japanners over. Alle KNIL’ers en Europeanen werden opgesloten in gevangeniskampen, waar ze dwangarbeid moesten verrichten. Veel inheemse soldaten werden vrijgelaten, maar de rest niet. Ze stierven met duizenden tegelijk (ook door hongersnood) De japanners wilden de haat tegen de Nederlanders en andere westerlingen laten groeien, en dit lukte grotendeels ook. Ook probeerden ze de steun van de bevolking te krijgen door hun zelfbestuur te beloven. Maar pas als Japan de oorlog dreigt te verliezen kwamen ze die belofte na. Soekarno, Hatta en andere nationalisten op Java werken met de Japanners samen. Op 17 Augustus, kort na de overgave van de japanners, riepen zij de onafhankelijkheid uit. Er was veel veranderd in Nederlands-Indië. Ze wilden absoluut niet na de oorlog een kolonie blijven. Ze begonnen een oorlog om het verzet weg te jagen. Daar werd ook het KNIL bij ingezet. Sommige Molukkers kozen voor een nieuw Indonesië zonder kolonialisme, anderen kozen voor Nederland. Enkelen wilden dat de Molukken wel bij Nederland hoort maar dan met een aparte status (met zelfbestuur)

§ 2. Strijd om de onafhankelijkheid van Indonesië.

Ook sluiten Molukse soldaten zich aan bij gewapende bendes die het land doortrekken en voor of tegen de republiek vechten. Aanhangers van de republiek vallen voormalige gevangenkampen van de Japanners aan waar tegenstanders zijn opgesloten. KNIL’ers, Molukkers, en zelfs Japanse bewakers verdedigen de gevangenen. Ondertussen onderhandelt de Nederlandse regering met die van de republiek. Nederland wilde dat Indonesië een federale staat wordt met verschillende deelstaten. De Molukken zouden bij de deelstaat Oost-indonesië gaan horen. Ook met de nieuwe staat een unie met Nederland vormen. Maar Soekarno wil een staat die vanuit een plaats bestuurd zal worden. Dus een soort van eenheidsstaat. Toch bereiken ze, onder druk van de V. S. die tegen het kolonialisme waren, overeenstemming en sloten ze in 1946 het akkoord van linggadjati. Hierin staat dus dat Indonesië een federale staat wordt. Toch gaat de strijd door. De Indonesiërs en de Nederlanders vertrouwen elkaar niet goed, en ze worden het niet eens over hoe het akkoord moest worden uitgevoerd. In 1947 en 1948 trekken Nederlandse troepen en het KNIL twee keer tegen de republiek en verschillende bendes op. De Nederlandse regering zegt dat ze hiermee de orde wilden herstellen en noemt die acties politionele acties. Eigenlijk was Nederland uit op omverwerping van de republiek. Bij de 2de politionele actie vecht een bataljon van Molukkers mee aan de zijde van de republiek. Dan komt de V. S. en zegt dat Nederland de strijd moet staken, of anders wordt het Marshallplan ingetrokken. Nederland gaat akkoord en trekt zich voorgoed terug uit Indonesië. Het KNIL wordt opgeheven en op 27 december 1949 wordt Indonesië officieel onafhankelijk.


Hoofdstuk 5
Waarom zijn veel Molukkers geïmmigreerd naar Nederland?

§ 1. De redenen om naar Nederland te komen

Eigenlijk was er maar één echte reden. De Molukkers die naar Nederland kwamen hadden in het Koninklijk Nederlands Indisch (KNIL) leger gediend en tegen de troepen van Soekarno gevochten. Ze waren ook protestants en voelde erg mee met het koninklijk huis. De Nederlandse regering had eerst gezegd dat de Molukkers hun eigen Vrije Republiek zouden krijgen maar dit ging opeens niet door ze zouden tot de Nieuwe Republiek Indonesië gaan horen. Dit wouden ze niet omdat het moslim geloof er heerste en de meeste mensen zagen de Molukkers als verraders omdat ze samen met de Nederlanders hadden gewerkt daarom besloot de Nederlandse regering dat de soldaten naar Nederland mochten komen en hun gezinnen mee mochten nemen.

§ 2. Hoe is de relatie tussen Nederlanders en Molukkers nu?

Nadat Nederland zich terug trok uit de Molukken was er niet sprake van een slechte band. De Molukken vroeg zelfs een keer de hulp van Nederland bij een conflict maar Nederland kwam niet. Veel (ex)NKIL’ers kregen tijdelijke opvang in Nederland. De Indonesische overheid beschouwde hen namelijk als handlangers van de voormalige Nederlandse kolonisator.
De Molukkers zelf hadden geen probleem met Nederland. De Indonesische regering wel.
Veel Molukkers migreerden naar Nederland. Toen er in Nederland een nieuwe bevolkingsgroep ontstaan was, werden deze in het begin zoveel mogelijk apart gehouden. De eerste jaren woonden de Molukkers in woonoorden, zoals het voormalige concentratiekamp Westerbork. Bewust werden de Molukkers buiten de Nederlandse samenleving gehouden. Ze mochten ook niet werken, want ze gingen immers weer terug? Al snel werd het onvermijdelijke duidelijk, Nederland zou ze niet terug naar de Molukken (kunnen) brengen. Veel Molukkers werden gediscrimineerd door de Nederlanders. In de jaren zeventig zorgde een nieuwe generatie Molukkers in Nederland voor opschudding en problemen met gijzelingen, waarbij ook doden vielen. De bekendste is de Treinkaping bij de Punt. . Ook de Treinkaping bij Wijster, de gijzeling bij het provinciehuis van Assen en de gijzeling op een lagere school in Bovensmilde zijn bekende acties. De jonge Molukkers voelden zich miskend en eisten dat Nederland zich meer voor hun vrijheid in Indonesië zou inzetten. De generatie van nu zet zich nog wel in voor het ideaal van de jaren 70, maar beseft ook dat hun leven hier in Nederland is, en niet meer in de Molukken. Deze generatie neemt veel meer deel aan de Nederlandse samenleving en loopt een achterstand in. Toch blijft er onrust onder de Molukse gemeenschap, zeker als de situatie op de Molukken slecht is. Het geweld daar in 1999 zorgde ook in de Nederlandse Molukse gemeenschap voor spanningen. Er zijn ook veel bekende Nederlanders die afkomstig zijn van de Molukken. Zij zorgen er ook voor dat de Molukkers echt bij Nederland horen. Bijvoorbeeld Giovanni van Bronckhorst, die voor het Nationale Nederlandse elftal speelt. Helaas zijn er ook wel eens racistische moorden geweest door extreemrechts, op Molukkers die naar Nederland zijn gemigreerd.

Afsluiting.

We hebben van dit werkstuk best veel opgestoken ook al wisten we er veel van omdat we het in de brugklas of in de 2e klas ook al hebben gehad en op de basisschool ook hebben besproken. Al ging dit vooral over de VOC maar de VOC heeft erg veel invloed gehad op hoe de Molukken nu zijn. Wij vonden en vinden het een interessant onderwerp. De onderwerpen waren leuk om aan te werken omdat we ze zelf mochten maken en niet een vaste indeling hadden die je normaal hebt bij een werkstuk over één persoon.


Logboek.
Naam leerling Taakverdeling/activiteiten Tijdsduur
Rob v. Vuuren en Matthijs Caelers Bespreking welk onderwerp 10 minuten
Rob v. Vuuren en Matthijs Caelers Hoofdstukken bespreking en verdeling 15 minuten
Rob v. Vuuren en Matthijs Bespreken met de mevrouw 5 minuten
Rob v. Vuuren Werken aan het werkstuk 2 uur ongeveer
Matthijs Caelers Werken aan het werkstuk 2 uur ongeveer