De Inca's

Het Incarijk: Het rijk strekte zich uit vanaf Ecuador tot aan noordelijk Chili. Het rijk was ongeveer 1.139.596 km² groot en telde meer dan 10 miljoen inwoners. Heel het Incarijk telt evenveel inwoners als België met een oppervlakte van 32.545 km², dat is maar liefst 35 keer kleiner dan het Incarijk. De glorietijd van de Incabeschaving duurde ruwweg van 1438 tot 1532. Het echte ontstaan was rond 1200. A. Politiek De Inca’s hadden in de 15e eeuw een van de grootste en welvarendste rijken van het westelijk halfrond opgebouwd. Het rijk lag in het westen van Zuid-Amerika en strekte zich uit over meer dan 4000 kilometer. Het gebied omvatte delen van het hedendaagse Colombia, Ecuador, Peru, Chili, Bolivia en het noorden van Argentinië. De stad Cuzco in het zuiden van Peru was de hoofdstad van het Incarijk. De bevolking bestond op het hoogte punt uit ongeveer 10 miljoen mensen die 20 verschillende talen spraken. Zelf noemde de Inca’s hun rijk "Tahunantinsuyu"(het rijk van de vier windstreken). De Inca’s (de adellijke kaste van de bevolking) hadden de macht in handen. Zij waren de afstammelingen van een bevolking die in een vallei bij Cuzco woonden. Later onderwierpen zij buurtvolkeren, daardoor groeide het Incarijk gestaag door, dit gebeurde onder de achtste Incakoning, Viracocha. De Inca’s beschikten niet alleen over een zeer sterk leger, ze gebruikten bij het besturen van het land ook heel bijzondere communicatietechnieken. Er werden overal in het land verharde wegen aangelegd. Vervolgens liepen koeriers van de koning 240 km per dag (in estafette) om boodschappen naar de hoofdstad Cuzco te brengen. Paarden en voertuigen waren er niet. Aan het hoofd van het rijk stond een opperhoofd, dat als een god vereerd werd en absolute macht over zijn onderdanen uitoefende. In 1525 was het Incarijk op zijn hoogtepunt, maar toen in datzelfde jaar het Incaopperhoofd Huayna Capac stierf, brak er door twee ruziënde troonopvolgers een burgeroorlog uit. In 1532 arriveerde een groepje Spaanse soldaten in het land en trof er wanorde aan. In geen tijd versloegen ze het Incaleger en in 1533 stond het Incarijk volledig onder Spaans bewind. De Inca werd beschouwd als de directe afstammeling van de zon en was daarom zowel politiek als militair en godsdienstig leider van het Incarijk. De vier hoogste leden van de adel vormden met de Inca de koninklijke raad. Elk van deze vier had de leiding over een van de provincies. Onder hen waren de gouverneurs, die de leiding hadden over deelprovincies. Ze onderhielden goede relaties met de leiders van de Allyu's.
Hoe kozen zij hun koning? Net als bij ons koningshuis, was het koningschap erfelijk: het ging van vader op zoon over (nooit op een dochter). Wat het ingewikkeld maakte, was dat de Incakoning heel veel vrouwen had, en dus ook heel veel zonen. Om te beginnen trouwde de Inca met zijn eigen zus, dat was zijn hoofdvrouw. Maar daarnaast trouwde hij ook nog met allerlei andere vrouwen. Daardoor hadden heel veel edellieden familiebanden met de Inca, en dat was goed voor de eenheid van het rijk. Maar daardoor had de Inca natuurlijk ook heel veel kinderen. Bij de Europese koningen was en is het zo, dat de oudste zoon, de aangewezen troonopvolger is. Al bij zijn geboorte stond vast dat Filip later koning van België zou worden en niet één van zijn jongere broers. Bij de Incakoningen was dat niet zo. De Inca zelf koos vóór zijn dood al de zoon die hij het meest geschikt vond om hem op te volgen. Dat systeem ging ook wel eens mis. De vóórlaatste Incakoning Huayna Capac (spreek uit: Wajna Kapak) had zijn zoon Ninan Cuyuchi (Ninan Koejoetsjie) aangewezen als zijn opvolger, maar die stierf bijna op hetzelfde moment als zijn vader. Vermoedelijk allebei aan de pokken, een heel besmettelijke en dodelijke ziekte, die de Spaanse veroveraars onbedoeld hadden meegebracht uit Europa. Vervolgens kregen twee andere zonen van Huayna Capac, Huascar (Waskar) en Atahualpa (Atawalpa) ruzie over het koningschap. Ze begonnen zelfs een burgeroorlog tegen elkaar. Van die interne verdeeldheid maakten de Spanjaarden handig gebruik om het Incarijk te veroveren. Machu Picchu De stad Machu Picchu besloeg een gebied van 13 km² en was gebouwd op terrassen, die meer dan 2280 m boven de zeespiegel in een bergwand waren uitgehakt. De Machu Picchu was het paleis van de Inca-elite. Kleding van een Incakoning. De Incakoningen droegen altijd zeer versierde hoofddeksels en soms lieten ze hun gezicht ook nog schilderen zoals te zien op de linkse tekening. Ook werden ze altijd afgebeeld met grote ogen omdat ze aanzien werden als een zoon van de zon, die alles zag. De opvolgers van Inca Viracocha (zonen en kleinzonen) veroverden steeds meer gebied totdat het Incarijk gegroeid was zoals op de kaart te zien is. De Inca’s moesten nu een bestuurlijke vorm geven aan het land, deze werd afgekeken van het Chimurijk. In die tijd werd ook Cuzco herbouwd en fungeerde vanaf die tijd als hoofdstad het moesten nu een bestuurlijke vorm geven aan het land, deze werd afgekeken van het Chimurijk. In het centrum van de stad stond de zonnetempel. De verering van de zon (Inti) werd de staatsgodsdienst. Cuzco was in vier kwartieren verdeeld volgens de vier windstreken, ook het land werd zo verdeeld. Nadat de Spanjaarden het volk ontdekt hadden, ging het heel vlug bergafwaarts. In 40 jaar tijd was bijna het hele volk uitgeroeid. De Inca’s hadden zelf geen schrift maar hadden de quipu. Dit waren touwtjes met knopen erin. Deze knopen symboliseerde een getal, de verschillende kleuren van de touwtjes gaven aan wat er geteld werd. Het getallensysteem was net als het onze tiendelig. Met de quipu’s konden de Inca’s een nauwkeurige kalender bijhouden. B. Sociaal Economie Men deed er vooral aan landbouw. Landbouw: Ieder stukje grond wisten ze in hun bergachtige streek te benutten. Langs de steile bergwanden legden ze terrassen aan waarop gewassen werden verbouwd en waar het vee kon grazen. Ze bevloeiden de grond met water uit bergriviertjes en zo voorzagen ze alle steden van voedsel. Omdat er een arbeidsplicht was werden er regelmatig tellingen gehouden onder de mannelijke bevolking. Omdat er geen geld bestond werd er door de mensen door deze arbeidsplicht de belasting voldaan aan het rijk. Men kon werken in het leger, openbare werken of als landarbeider, de landbouwtuinen waren meestal rond en trapsgewijs. Alle mannen waren ingedeeld per leeftijd. De ouderen die niet meer in staat waren tot arbeid en degenen die een slechte oogst hadden gehad ontvingen voedsel uit de staatsmagazijnen. Privé bezit bestond praktisch niet. C. Cultuur en Godsdienst Kunst Dat de Inca’s een goed georganiseerd bestel hadden, blijkt uit de aanleg van een groot wegennet en uit de stadsplanning, die zeer modern was. Aan een centraal plein stonden de belangrijkste gebouwen daaruit liepen brede hoofdstraten met daartussen smalle zijstraten, ook de wegen dwars door de bergen zijn bijzonder te noemen voor die tijd. Van de gebouwen van de Inca’s enkel ruines overgebleven omdat de Spanjaarden alles verwoest hebben. De Inca’s bouwden zonder specie maar stapelde blokken steen op elkaar die zeer nauwkeurig in elkaar pasten. Alleen de gewone woonhuizen werden vaak ingebed met grond en klei. Het ford Sacsahuaman bij Cuzco is zo gebouwd. Dit ford deed dienst als toevluchtsoord en verdediging voor de bewoners, het bestaat uit 3 grote getande tribunes die smal toelopen. Een derde bouwwijze van de Inca’s bestond uit rechthoekige blokken die horizontaal gestapeld werden, de bovenkant van de blokken was hol en de onderkant was bol gemaakt zodat de constructie steviger was. Deze bouwwijze is toegepast bij de toren van Machu Picchu. Machu Picchu is een van de meest indrukwekkende overblijfselen van de Inca-architectuur, deze vestingstad werd pas in 1911 ontdekt. Het ligt boven op een berg aan de rand van het tropisch regenwoud van Peru. De Incakunst was ook door goud en zilver hoogwaardig te noemen, de vormen waren eenvoudig, edel en evenwichtig maar de versieringen waren sober en elegant. De Inca’s gebruikte vaak de jaguar als versiering. Er zijn diverse kunstvoorwerpen gevonden. Deze waren meestal van goud. Er zijn bij die opgravingen ook Incamummies gevonden zodat men weet hoe groot deze mensen waren.
Incamummie De Inca’s weefden lappen stof met ingewikkelde patronen in prachtige kleuren. Ze gebruikten de wol van bergdieren zoals lama's, alpaca's en ricuna's die op de boerderijen van de Inca’s gehouden werden. De Inca’s verwerkten vaak de afbeeldingen van jaguars en poema's in hun patronen. Er werden ook veel beeldhouwwerken gemaakt van Incakoningen Geloof De Inca's geloofden in de kracht van de zon als weldoener van de Aarde. De zon werd daarom vaak geëerd met zonnefeesten. Om te zorgen dat de maan en de zon niet zouden verdwijnen, werden stenen op de bergtoppen geplaatst. De zonnegod heette Inti, de maangod Quilla. De verering van de zon werd tijdens het bewind van Wiraqocha als enig geloof ingesteld. In de stad Tiwanaku bij het Titicacameer zijn er nog mooie ruïnes van een centrum, gewijd aan Wiraqocha, de oppergod. Tiwanaku is overigens niet door de Inca's gebouwd, maar door een aan de Inca's voorafgaande cultuur. Hun godsdienst heette: Intionisme
De Inca's geloofden in een leven na de dood en ze vereerden ook hun voorvaderen. De lichamen van hun voorvaderen waren de belangrijkste voorwerpen binnen het rijk. Het was net alsof ze nog leefden, want de Inca's spraken met hun voorvaderen over de dingen die gingen gebeuren. Als er mensen doodgingen op het platteland, dan werden ze gebalsemd, in een tombe met de vorm van een bijenkorf met vaten voedsel en chicha, zodat men te eten had in het hiernamaals. De familie hield acht dagen begrafenisceremonies en de vrouwen knipten hun haar af. Bibliografie A. Boeken CHAVOT, P. 2002. Inca’s. Den Haag: Biblion B. Websites http://proto.thinkquest.nl/~jrb046/afbeelding/inca/inca.html
http://users.skynet.be/zoekheteensop/inka.htm
http://www.museumkennis.nl/lp.rmv/museumkennis/i004182.html C. Encyclopedieën Encarta - Encyclopedie. 1993-2002. Microsoft Corporation/Het Spectrum. Grote Nederlandse Larousse Encyclopedie. 1975. Uitgeverij Heideland – Orbis N.V. Hasselt.