De Franse Revolutie

De machtsovername van Napoleon Bonaparte

Chaos heerste in de periode na de val van Robespierre. Een nieuwe constitutie werd geformuleerd. Deze trad in 1795 in werking. Uit deze grondwet kwam de nieuwe regering voort. Vijf "directeuren", waaronder Barras hadden de leiding. Deze stonden onder toezicht van twee raden; de Raad van 500 en de Raad van de Ouden. Het "Directoire" maakte een einde aan de nog steeds lopende eerste coalitieoorlog (1792-1797) met de vrede van Campo Formio. Dankzij deze oorlog werden België (de Habsburgse Nederlanden die van Oostenrijk waren) Nederland (dat de Bataafse Republiek werd) en gebieden in Boven-Italie (ook van Oostenrijk) geannexeerd. Pruisen en Spanje werden doormiddel van een verdrag uitgeschakeld. Oostenrijk moest het gebied links van de Rijn als Frans territorium erkennen. Intussen was een kleine generaal bekender geworden. Dankzij de belegering van Toulon (in 1793), het neerslaan van een Royalistische opstand (Parijs 1795) en de succesvol verlopen Noord-Italiaanse veldtocht (1796-1797). Deze generaal, Napoleon Bonaparte, werd ingezet in de tweede coalitieoorlog(1798-1802). Uit angst voor de expansiedrang van Frankrijk en uit angst voor de uitbreiding van het revolutionaire gedachtegoed, hadden Engeland, Oostenrijk, Portugal, Rusland, Het Osmaanse rijk en Napels een verbond gesloten. Napoleon was bezig aan zijn Egyptische expeditie om de Engelsen geen doorgang, via de Nijl, naar India te geven. De Engelsen hadden na de slag om de Nijl, zo dachten zij, Napoleon in de val gelokt. Toch keerde hij met een bijna voltallig leger terug in de hoofdstad van Frankrijk. Sieyes (een hoogwaardigheidbekleder binnen de Conventie) wilde Napoleon als generaal naar voren schuiven om het land te regeren, dit zou gaan lijken op een soort dictatuur. De raad van 500 en de raad van de Ouden stemde niet toe. Napoleon liet de leden van de raad verjagen door zijn leger. Na deze staatsgreep voerde Napoleon een nieuw soort republiek in, Het Consulaat. Aan het hoofd stonden drie consuls, Napoleon was eerste consul (de twee anderen waren in feite hulpjes)

Napoleon als eerste Consul

Allereerst versterkte Napoleon zijn positie door zijn politieke tegenstanders uit de weg te ruimen (onder andere voormalig Jacobijnen ondergingen dit lot). In 1801 tekende Napoleon een concordaat met het Vaticaan. Hij wilde goedkeuring van de paus om de invloed van 50 (door Engeland betaalde) bisschoppen te breken. Napoleon maakte een eind aan de tweede coalitieoorlog door de vrede van Luneville te sluiten (1801). Ongeveer heel Italië kwam in handen van Frankrijk, terwijl Oostenrijk het verdrag van Campo Formio moest herbevestigen. Het gebied links van de Rijn bleef van Frankrijk. De vrede met Engeland betekende een ontruiming door de Fransen van Egypte, en voor Engeland het verlies van de kolonies Ceylon en Trinidad. Inmiddels had Napoleon in Frankrijk (en zijn geannexeerde gebieden) zijn Code Civil (ook wel Code Napoleon) ingevoerd. Code Civil waren wetten die Napoleon gemaakt had, door zijn wetten hebben wij nu een achternaam. Zijn oorlogen bewerkstelligde in veel Europese landen de ontwikkeling van het moderne staatswezen. De strijd tegen de veroveraar Napoleon zorgde voor een opkomend nationalisme. Overwonnen gebied liet Napoleon regeren door een lid van zijn familie. Bijvoorbeeld zijn broers; Jerome (koning van Westfalen), Joseph (koning van Napels en later Spanje) en Louis (koning van de Bataafse Republiek). In 1804 zette hij het consulaat opzij en kroonde hij zichzelf tot keizer. Hij schiep hiermee het Franse Empire. Hij noemde zich voortaan Napoleon I.

Napoleon als keizer

Het belangrijkste wapenfeit uit de derde coalitieoorlog (1805 tegen Rusland Oostenrijk Engeland en Zweden) was de driekeizersslag. In een slag bij Austerlitz won Napoleon van de Russische tsaar Alexander I en van Franz II de keizer van het heilige Roomse Rijk van de Duitse Natie. Franz II werd gedwongen de Duitse keizerstitel af te staan. Hierdoor was hij alleen nog koning van Oostenrijk en was er een einde gekomen aan het Heilige Roomse Rijk Der Duitse Natie wat sinds 962 bestond. In plaats daarvan stichtte Napoleon de Rijnbond. Engeland bleek, na de zeeslag bij Trafalger, militair onverslaanbaar. De Fransen kondigde het Continentaal Stelsel (1806) af wat een economische blokkade was om Engeland financieel te ruïneren. Het werd landen verboden handel te drijven met Engeland. Engeland antwoordde met het verbod op neutrale schepen om de Franse havens aan te doen. Deze werden overigens ook nog eens geblokkeerd door de Engelsen. Vanwege het monopolie op producten als koffie, thee en cacao en de handel met Zuid-Amerika werd Engeland alles behalve economisch geruïneerd. De maatregel van de Fransen trof juist andere landen (vooral graanexporterende landen) die daardoor in een later stadium de banden met het Continentaal Stelsel, en dus Frankrijk, verbraken. De vierde coalitieoorlog (1806-1807 tegen Pruisen, Saksen en Rusland) was de succesvolste voor Napoleon. Onder druk van zijn bevolking had de Pruisische koning de oorlog verklaard aan Frankrijk, na het verstrijken van een ultimatum (Pruisen eiste het gebied links van de Rijn). De slagen bij Jena en Auerstedt en uiteindelijk Friedland (1807) betekende het einde voor Pruisen, dat economisch en militair aan de grond raakte. In het congres van Erfurt bereikte Napoleon het gewenste verbond met Rusland, dat Frankrijk in de rug zou moeten dekken tegen Oostenrijk. Rusland mocht in ruil voor die steun zijn expansieplannen uitvoeren (Finland en Moldau wallechei in het Donaugebied). De eerste zwakheden in Napoleons rijk begonnen zich echter te tonen, in de vrijheidsoorlog van Spanje.

De val van Keizer Napoleon I

Toen Rusland in 1811 uit de continentale blokkade stapte, leidde dit tot een bloedige oorlog. De veldtocht naar Rusland werd echter een fiasco voor Napoleon. De veldtocht in 1812 ging gepaard met de ineenstorting van de Grand Armée. Het Grote leger van Napoleon kon toch verliezen! Overal in Europa laaide nationaal verzet op. Pruisen verklaarde de oorlog (opnieuw onder druk van de bevolking) aan Frankrijk. Na hun bondgenoot Rusland sloten ook Zweden, Engeland en Oostenrijk aan bij de vijfde coalitie. Na aanvankelijk wat kleine successen behaald te hebben in de lente sloeg het noodlot voor Napoleon toe in oktober 1813. In de Volkerenslag bij Leipzig werd Napoleon door Russen, Pruisen en Oostenrijkers vernietigend verslagen. Het Napoleontische systeem stortte in, Napels werd verloren en de Rijnbond werd ontbonden. Dit was de beslissende ommekeer. Er volgde een opmars naar Parijs, met Alexander I aan kop trokken de geallieerden in maart 1814 met een indrukwekkende stoet de Franse hoofdstad in. Het leger dwong Napoleon af te treden. Hij verkreeg Elba als vorstendom en gedwongen verblijfplaats. De eerste Parijse vrede (mei 1814), waardoor het vorstenhuis van de Bourbons onder leiding van Lodewijk XVIII hersteld werd (Lodewijk XVII, zoon van Lodewijk XVI, werd niet erkent omdat, zo zei men, hij in de gevangenis dood was gegaan, Lodewijk XVIII was een broer van Lodewijk XVI), vormde een voorlopig einde aan de bevrijdingsoorlogen. Napoleon vluchte uit Elba, terwijl hij met een klein leger (dat hij mee had gekregen naar Elba) naar Parijs marcheerde kwam er steeds meer aanhang. Toen Napoleon aankwam in Parijs werd hij gezien als een grote held. Napoleon kwam weer aan de macht en beloofde het volk weer net zo machtig te worden als eerst. Hij veroverde de Franse stukken terug die, toen Napoleon had verloren behoorde tot de vijanden. En marcheerde verder. Tot bij Waterloo. Daar verloor hij van Wellington en Blücher. Het was een moeilijke strijd, want het had geregend en de aarde was modder geworden, daardoor konden de kannonen niet vooruit. Hij was aan de winnende hand tegen Wellington, maar toen kwam Blücher aan (die ook vertraging had door de modder) en ze versloegen Napoleon. Waarschijnlijk had Napoleon gewonnen als hij ’s ochtends zou hebben aangevallen, maar doordat hij ’s middags aanviel verloor hij, Napoleon had toen 100 dagen de macht gehad (van 20 maart tot 22 juni 1815). Na Waterloo werden de landen die Napoleon weer had veroverd bevrijd. Napoleon werd naar St. Hélena verbannen het was de definitieve nederlaag van Napoleon I. Hij was wel zo slim om op een Engelse boot naar Hélena te gaan, want Blücher wilde hem graag neerschieten. Toen hij aankwam wist hij meteen dat hij hier niet kon ontsnappen. Napoleon stierf op 5 mei 1821 op een leeftijd van 52 jaar. Napoleon is begraven in Parijs.

Toen Rusland in 1811 uit de continentale blokkade stapte, leidde dit tot een bloedige oorlog. De veldtocht naar Rusland werd echter een fiasco voor Napoleon. De veldtocht in 1812 ging gepaard met de ineenstorting van de Grand Armée. Het Grote leger van Napoleon kon toch verliezen! Overal in Europa laaide nationaal verzet op. Pruisen verklaarde de oorlog (opnieuw onder druk van de bevolking) aan Frankrijk. Na hun bondgenoot Rusland sloten ook Zweden, Engeland en Oostenrijk aan bij de vijfde coalitie. Na aanvankelijk wat kleine successen behaald te hebben in de lente sloeg het noodlot voor Napoleon toe in oktober 1813. In de Volkerenslag bij Leipzig werd Napoleon door Russen, Pruisen en Oostenrijkers vernietigend verslagen. Het Napoleontische systeem stortte in, Napels werd verloren en de Rijnbond werd ontbonden. Dit was de beslissende ommekeer. Er volgde een opmars naar Parijs, met Alexander I aan kop trokken de geallieerden in maart 1814 met een indrukwekkende stoet de Franse hoofdstad in. Het leger dwong Napoleon af te treden. Hij verkreeg Elba als vorstendom en gedwongen verblijfplaats. De eerste Parijse vrede (mei 1814), waardoor het vorstenhuis van de Bourbons onder leiding van Lodewijk XVIII hersteld werd (Lodewijk XVII, zoon van Lodewijk XVI, werd niet erkent omdat, zo zei men, hij in de gevangenis dood was gegaan, Lodewijk XVIII was een broer van Lodewijk XVI), vormde een voorlopig einde aan de bevrijdingsoorlogen. Napoleon vluchte uit Elba, terwijl hij met een klein leger (dat hij mee had gekregen naar Elba) naar Parijs marcheerde kwam er steeds meer aanhang. Toen Napoleon aankwam in Parijs werd hij gezien als een grote held. Napoleon kwam weer aan de macht en beloofde het volk weer net zo machtig te worden als eerst. Hij veroverde de Franse stukken terug die, toen Napoleon had verloren behoorde tot de vijanden. En marcheerde verder. Tot bij Waterloo. Daar verloor hij van Wellington en Blücher. Het was een moeilijke strijd, want het had geregend en de aarde was modder geworden, daardoor konden de kannonen niet vooruit. Hij was aan de winnende hand tegen Wellington, maar toen kwam Blücher aan (die ook vertraging had door de modder) en ze versloegen Napoleon. Waarschijnlijk had Napoleon gewonnen als hij ’s ochtends zou hebben aangevallen, maar doordat hij ’s middags aanviel verloor hij, Napoleon had toen 100 dagen de macht gehad (van 20 maart tot 22 juni 1815). Na Waterloo werden de landen die Napoleon weer had veroverd bevrijd. Napoleon werd naar St. Hélena verbannen het was de definitieve nederlaag van Napoleon I. Hij was wel zo slim om op een Engelse boot naar Hélena te gaan, want Blücher wilde hem graag neerschieten. Toen hij aankwam wist hij meteen dat hij hier niet kon ontsnappen. Napoleon stierf op 5 mei 1821 op een leeftijd van 52 jaar. Napoleon is begraven in Parijs.