Inleiding
Na de tweede wereld oorlog vonden de twee landen die op dat moment het grootst waren, het belangrijk dat ze beiden kregen wat ze wilden. Daar door ontstond er een scheiding in de wereld. Een scheiding tussen het Kapitalistische Westen en het Communistische oosten. Ook wel de “Koude Oorlog”genoemd.
In dit werkstuk wil ik het niet over de hele koude oorlog gaan hebben maar over een deel er van, namelijk: de Berlijnse muur. Ook leg ik de hoofdlijnen van de koude oorlog uit.
Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat ik een hekel heb aan alles wat te ver voor mijn geboorte plaats vond. Dit onderwerp is nog vrij recent want de Berlijnse muur is nog maar zo’n jaar of 14 geleden gevallen.
Mijn hoofdvraag is:
Waarom is in 1961 de opdracht gegeven om de Berlijnse muur te bouwen?
Deelvraag 1:
Hoe was de politieke situatie in de wereld toen de Berlijnse muur gebouwd werd?
Deelvraag 2:
Hoe was het leven in Berlijn? (Gevolgen van de muur)
Deelvraag 3:
Hoe reageerden de Duitsers op de muur en waren er veel vluchtpogingen?
Deelvraag 4:
Wanneer en waarom is de muur uiteindelijk (toch) gevallen?
Deelvraag 1:
Hoe was de politieke situatie in de wereld toen de muur gebouwd werd?
Met "de Koude Oorlog" bedoelen we de spanningen tussen de 2 grootste landen van de wereld. Die 2 landen waren op het moment van de koude oorlog de Sovjet-Unie en de verenigde staten. Na de tweede Wereldoorlog kwamen die 2 landen als grootste partijen uit de bus. De verenigde staten hadden geen schade in eigen land, omdat daar niet was gevochten. Bovendien hadden de Amerikanen veel verdiend aan de oorlog en hadden ze West-Europa bevrijd.
Op het moment dat de Berlijnse muur gebouwd werd was de politieke situatie in de wereld erg instabiel. In het oosten had je Chroeststjov die de sovjet unie en de satellietstaten regeerde en in het westen zat President Kennedy die de Verenigde Staten regeerde. Met zijn tweeën hielden ze een soort wapenwedloop die de koude oorlog genoemd werd. Er kwamen een hoop bondgenoten aan te pas, maar de koude oorlog was en bleef een wapenwedloop. De Sovjet Unie liep eerst achter in de wapenwedloop. Maar iets verderop in de Koude oorlog beschikten ze ook over een atoombom en sinds 1953 over de waterstofbom. Sinds 1957 namen zij zelfs een voorsprong op de Verenigde Staten op het gebied van de rakettechnologie, door als eerste een satelliet in een baan om de aarde te leiden en daarna waren het de Russen die de eerste mens in de ruimte lieten. Dit gebeurde in 1961.
De koude oorlog ging dus vooral om de spanning tussen het oosten en het westen. Vandaar de naam: “Koude oorlog”. Er werd dus niet op elkaar geschoten, of gebombardeerd zoals de oorlog van Irak en de VS nu. De koude oorlog was een typische economische oorlog: Het kostte beide partijen een hele hoop geld, maar ze schoten er letterlijk allebei niets mee op.
Deelvraag 2:
Hoe was het leven in Oost-Duitsland tijdens de koude oorlog? (gevolgen van de muur)
Het leven in Oost-Duitsland was tijdens de Koude oorlog zeker geen pretje. De mensen in Oost-Duitsland werden door de Sovjet Unie geregeerd en onderdrukt. De Sovjet Unie deed niet zo veel voor de mensen in Oost-Duitsland. De Verenigde Staten deden in vergelijking met wat de Sovjet-unie voor Oost-Duitsland deed, veel meer voor West-Duitsland. De Verenigde Staten vonden dat je een land niet goed op kon orde kon brengen zonder eerst de economie te herstellen. Daarom stelden ze in 1947 de D-mark in. Maar ze deden dit, zonder te overleggen met de Sovjet Unie. Doordat de Verenigde Staten de D-Mark in stelden, werd het verschil tussen Oost- en West- Duitsland alleen maar groter. Als reactie op de D-Mark zorgden de Russen voor de berlijnse blokkade.
De Sovjet Unie had niet veel oog voor het arme Duitsland, omdat ze het wel een keer zo belangrijk vonden om hun land zo streng mogelijk te regeren. Dit was, omdat ze er bang voor waren dat de satellietstaten in opstand kwamen. De satellietstaten waren de landen die de bufferzone vormden tussen Oost- en West-Europa. Dat waren in volgorde van noord naar zuid: Estland, Letland, Litouwen, Polen, Tsjecho-Slowakije, Hongarije, Roemenië en Bulgarije. Ook was het zo dat Duitsland communistisch geregeerd werd door de Russen. Het communisme houdt in dat iedereen alles eerlijk verdeeld: Iedereen heeft een huis en iedereen heeft werk. In de winkels ligt één soort groente, dus eet iedereen hetzelfde. Alles samen delen heeft natuurlijk ook z’n voordelen, want iedereen heeft evenveel, dus kan daar in ieder geval geen ruzie om komen.
Omdat de muur tussen oost en west Berlijn gebouwd was, werden vele families. Het was dus niet gek dat de mensen niet blij waren met de muur. Het is dus voorgekomen dat families elkaar ongeveer 27 jaar niet gezien hebben.
Op een gegeven moment ging de Sovjet-Unie moeilijk doen. Er was maar één weg die de Amerikanen konden gebruiken om voedsel voorraden aan te vullen voor West-Duitsland. Toen de Russen die weg afgesloten hadden, moesten ze Amerikanen dus alle voorraden op een andere manier zien aan te vullen. Tenslotte werd dit maar gedaan met het vliegtuig. Dat de Russen de weg naar West-Berlijn hadden afgesloten werd de Berlijnse Blokkade genoemd.
De Russen konden dit doen omdat Berlijn een “eiland” van vrijheid was in het Communistische westen.
Deelvraag 3:
Hoe reageerden de Duitsers op de muur en waren er veel vluchtpogingen?
Zoals gezegd, was het leven in Berlijn tijdens de Koude Oorlog geen pretje, maar veel vluchtpogingen waren er niet. Er was veel militaire bewaking rondom en op de muur. Dan was er naast de muur nog een mijnenveld en lag er een grote goot naast de muur. Dan daarnaast nog een enorme zandvlakte waarvan je niet kon weten wat je er van moest verwachtten. Maar wat kun je dan nog doen, zonder dat je werd neergeschoten, of werd verpletterd door een bom? De Duitsers dachten dat het raadzaam was, demonstraties te houden. Deze zijn er dus ook heel veel gehouden.
De Duitsers werden vooral erg creatief op het gebied van ontsnappingspogingen. Er werden koffers onder auto’s vast gemaakt waar mensen dan in gingen zitten, soms werden zelfs hele auto’s omgebouwd zodat er geheime ruimtes ontstonden. Misschien denk je dan, wat schiet je er mee op dat je al die auto’s verbouwd, want er waren ook mensen die legaal de grens over mochten. Er is zelfs een poging gedaan om met een shovel de muur te doorboren! Deze is poging is mislukt en de man die de shovel bestuurde is vermoord. Sommige mensen gingen zelfs zover dat ze een tunnel onder de muur door probeerden te graven!
Voordat de Berlijnse muur gebouwd werd, waren er al ruim 2,5 miljoen mensen naar het westen gevlucht. Bang voor het communisme, bang om hun familie misschien te verliezen en bang voor wat de toekomst zou brengen.
Toen de muur eindelijk werd afgebroken in 1961, voelden veel Duitsers zich bevrijd en opgelucht. Mensen zijn massaal de straat opgegaan om zich uit te leven op de uitbundige muziek.
Dan was er natuurlijk nog de muur, die de Duitsers bezig waren af te breken. Natuurlijk was het logisch dat de Duitsers uit Oost en
West-Berlijn naar elkaar toe gingen om te kijken wat er van hun familie was overgebleven en om te kijken wat er met je vrienden was gebeurt die je al bijna 30 jaar niet had gezien.
Deelvraag 4:
Wanneer en waarom is de muur uiteindelijk (toch) gevallen?
Toen Hongarije in 1982 de grenzen met Oostenrijk opende werd het weer mogelijk voor de inwoners van de DDR hun land te ontvluchtten. Toen Gorbatsjov op 7-10-1989 aankondigde dat hij niet militair zou ingrijpen om de SED te redden werd er weer een demonstratie gepland. Het was toen nog niet bekend of de DDR zou ingrijpen om de orde te herstellen of niet. Uiteindelijk bleef het rustig tussen de demonstranten en de zwaar bewapende politie agenten.
Op 18 oktober werd de nieuwe regering samengesteld. Maar ook deze regering kon geen eind maken aan de talloze demonstraties. De leus ‘Wir sind das Volk’ werd vervangen door: ‘Wir sind ein Volk’.
Dat is op zich een hele mooie gedachte. Omdat de inwoners van de twee Duitslanden zichzelf niet als 2 aparte landen zien maar als één land dat niet uit twee delen bestaat.
Op 9 november hield een functionaris van de SED Herr Schabowski een persconferentie. Hierin vertelde hij dat de regering besloten had om vrij reizen aan de DDR burgers toe te staan. Wanneer dit in zou gaan was nog niet duidelijk. Meteen na de uitzending van dit bericht ging een grote groep mensen naar de muur om over te steken naar West-Berlijn, maar de nieuwe regering was de grenswachter vergeten te vertellen dat er een nieuwe wet werd ingesteld. Toen de grote groep mensen was gearriveerd besloten de grenswachters zelf de grens te openen. Zonder dat er mensen sneuvelden werd de grens uiteindelijk geopend.
Nadat de Berlijnse Muur was geopend en vrij reizen weer werd toegestaan, zijn er een hoop beelden gemaakt van feestende Berlijners die zich eindelijk niet meer opgesloten voelden. De beelden werden over de gehele wereld uitgezonden, zodat het voor iedereen duidelijk zou worden dat hier iets heel erg bijzonders had plaatsgevonden.
Conclusie
Hoofdvraag:
Waarom is in 1961 opdracht gegeven om tussen Oost- en West-Berlijn een muur te bouwen?
Tegen het einde van de tweede wereld oorlog hadden de Verenigde Staten, Frankrijk, Groot Britannie en de sovjet unie besloten dat Duitsland verdeeld moest worden. De Duitsers zouden dan niets meer te zeggen krijgen in hun eigen land en over hun eigen bestuur. (Zowel qua economisch als in militair opzicht.) Het voormalig Oost-Duitsland kwam onder leiding van de Sovjet Unie te staan en het voormalig West-Duitsland onder leiding van de Verenigde Staten. De Verenigde Staten en de Sovjet unie hadden verschillende motieven om de twee delen van Duitsland te willen regeren. De Sovjet Unie wou het liefst een zo groot mogelijk deel van Europa in bezit hebben. De Verenigde Staten wilde ook een zo groot mogelijk deel van Duitsland in bezit krijgen, dit was om het communisme in te dammen. In de Sovjet Unie werd het land communistisch geregeerd. Omdat in het Oosten van China ook een communistische regering aan de macht was en in de Verenigde Staten een grote angst was voor het communisme, wilden de Amerikanen een groot deel van Duitsland bezitten en de Verenigde Staten wilde de democratie in Duitsland herstellen.
Na de tweede wereld oorlog werd er besloten dat de mensen niet meer van het Communistische oosten naar het Kapitalistische westen toe mochten. De scheiding tussen oost en west werd het “IJzeren gordijn” genoemd. Het IJzeren gordijn was een soort van afspraak dat de mensen uit het communistische oosten niet meer het land uit mochten. De mensen uit het westen mochten niet meer naar het oosten. Dan had je nog Berlijn, een stad in Oost-Duitsland die in 4 delen was opgedeeld. Namelijk een Brits deel, een Amerikaans deel, een Frans deel en een Russisch deel. Door dat er in Berlijn niet zo’n sterke grens was als in de rest van Europa konden de mensen makkelijk van het oostelijke deel naar het westelijke deel vluchtten. Daarom werd in 1961 besloten om een muur tussen het oostelijke deel van Berlijn en Het Westelijke deel te bouwen.
Bronnen:
Boeken:
Encarta: Trefwoord Berlijnse muur
Bronnen hoofdstuk 4
Sprekend verleden deel 3 bladzijde 333
Grote spectrum encyclopedie deel 2 bladzijde 475
Documentatie map Duitsland
Internet:
http://members.ams.chello.nl/hharreve/hodpagia.htm
http://home.wanado.nl/r.driedijk/eeuw/koude%20oorlog.htm
http://huiswerk.scholieren.com/werkstukken/view.php3?id=368
http://huiswerk.scholieren.com/werkstukken/view.php3?id=7638
Na de tweede wereld oorlog vonden de twee landen die op dat moment het grootst waren, het belangrijk dat ze beiden kregen wat ze wilden. Daar door ontstond er een scheiding in de wereld. Een scheiding tussen het Kapitalistische Westen en het Communistische oosten. Ook wel de “Koude Oorlog”genoemd.
In dit werkstuk wil ik het niet over de hele koude oorlog gaan hebben maar over een deel er van, namelijk: de Berlijnse muur. Ook leg ik de hoofdlijnen van de koude oorlog uit.
Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat ik een hekel heb aan alles wat te ver voor mijn geboorte plaats vond. Dit onderwerp is nog vrij recent want de Berlijnse muur is nog maar zo’n jaar of 14 geleden gevallen.
Waarom is in 1961 de opdracht gegeven om de Berlijnse muur te bouwen?
Deelvraag 1:
Hoe was de politieke situatie in de wereld toen de Berlijnse muur gebouwd werd?
Deelvraag 2:
Hoe was het leven in Berlijn? (Gevolgen van de muur)
Deelvraag 3:
Hoe reageerden de Duitsers op de muur en waren er veel vluchtpogingen?
Deelvraag 4:
Wanneer en waarom is de muur uiteindelijk (toch) gevallen?
Deelvraag 1:
Hoe was de politieke situatie in de wereld toen de muur gebouwd werd?
Met "de Koude Oorlog" bedoelen we de spanningen tussen de 2 grootste landen van de wereld. Die 2 landen waren op het moment van de koude oorlog de Sovjet-Unie en de verenigde staten. Na de tweede Wereldoorlog kwamen die 2 landen als grootste partijen uit de bus. De verenigde staten hadden geen schade in eigen land, omdat daar niet was gevochten. Bovendien hadden de Amerikanen veel verdiend aan de oorlog en hadden ze West-Europa bevrijd.
Op het moment dat de Berlijnse muur gebouwd werd was de politieke situatie in de wereld erg instabiel. In het oosten had je Chroeststjov die de sovjet unie en de satellietstaten regeerde en in het westen zat President Kennedy die de Verenigde Staten regeerde. Met zijn tweeën hielden ze een soort wapenwedloop die de koude oorlog genoemd werd. Er kwamen een hoop bondgenoten aan te pas, maar de koude oorlog was en bleef een wapenwedloop. De Sovjet Unie liep eerst achter in de wapenwedloop. Maar iets verderop in de Koude oorlog beschikten ze ook over een atoombom en sinds 1953 over de waterstofbom. Sinds 1957 namen zij zelfs een voorsprong op de Verenigde Staten op het gebied van de rakettechnologie, door als eerste een satelliet in een baan om de aarde te leiden en daarna waren het de Russen die de eerste mens in de ruimte lieten. Dit gebeurde in 1961.
Deelvraag 2:
Hoe was het leven in Oost-Duitsland tijdens de koude oorlog? (gevolgen van de muur)
Het leven in Oost-Duitsland was tijdens de Koude oorlog zeker geen pretje. De mensen in Oost-Duitsland werden door de Sovjet Unie geregeerd en onderdrukt. De Sovjet Unie deed niet zo veel voor de mensen in Oost-Duitsland. De Verenigde Staten deden in vergelijking met wat de Sovjet-unie voor Oost-Duitsland deed, veel meer voor West-Duitsland. De Verenigde Staten vonden dat je een land niet goed op kon orde kon brengen zonder eerst de economie te herstellen. Daarom stelden ze in 1947 de D-mark in. Maar ze deden dit, zonder te overleggen met de Sovjet Unie. Doordat de Verenigde Staten de D-Mark in stelden, werd het verschil tussen Oost- en West- Duitsland alleen maar groter. Als reactie op de D-Mark zorgden de Russen voor de berlijnse blokkade.
De Sovjet Unie had niet veel oog voor het arme Duitsland, omdat ze het wel een keer zo belangrijk vonden om hun land zo streng mogelijk te regeren. Dit was, omdat ze er bang voor waren dat de satellietstaten in opstand kwamen. De satellietstaten waren de landen die de bufferzone vormden tussen Oost- en West-Europa. Dat waren in volgorde van noord naar zuid: Estland, Letland, Litouwen, Polen, Tsjecho-Slowakije, Hongarije, Roemenië en Bulgarije. Ook was het zo dat Duitsland communistisch geregeerd werd door de Russen. Het communisme houdt in dat iedereen alles eerlijk verdeeld: Iedereen heeft een huis en iedereen heeft werk. In de winkels ligt één soort groente, dus eet iedereen hetzelfde. Alles samen delen heeft natuurlijk ook z’n voordelen, want iedereen heeft evenveel, dus kan daar in ieder geval geen ruzie om komen.
Omdat de muur tussen oost en west Berlijn gebouwd was, werden vele families. Het was dus niet gek dat de mensen niet blij waren met de muur. Het is dus voorgekomen dat families elkaar ongeveer 27 jaar niet gezien hebben.
Op een gegeven moment ging de Sovjet-Unie moeilijk doen. Er was maar één weg die de Amerikanen konden gebruiken om voedsel voorraden aan te vullen voor West-Duitsland. Toen de Russen die weg afgesloten hadden, moesten ze Amerikanen dus alle voorraden op een andere manier zien aan te vullen. Tenslotte werd dit maar gedaan met het vliegtuig. Dat de Russen de weg naar West-Berlijn hadden afgesloten werd de Berlijnse Blokkade genoemd.
De Russen konden dit doen omdat Berlijn een “eiland” van vrijheid was in het Communistische westen.
Deelvraag 3:
Hoe reageerden de Duitsers op de muur en waren er veel vluchtpogingen?
Zoals gezegd, was het leven in Berlijn tijdens de Koude Oorlog geen pretje, maar veel vluchtpogingen waren er niet. Er was veel militaire bewaking rondom en op de muur. Dan was er naast de muur nog een mijnenveld en lag er een grote goot naast de muur. Dan daarnaast nog een enorme zandvlakte waarvan je niet kon weten wat je er van moest verwachtten. Maar wat kun je dan nog doen, zonder dat je werd neergeschoten, of werd verpletterd door een bom? De Duitsers dachten dat het raadzaam was, demonstraties te houden. Deze zijn er dus ook heel veel gehouden.
De Duitsers werden vooral erg creatief op het gebied van ontsnappingspogingen. Er werden koffers onder auto’s vast gemaakt waar mensen dan in gingen zitten, soms werden zelfs hele auto’s omgebouwd zodat er geheime ruimtes ontstonden. Misschien denk je dan, wat schiet je er mee op dat je al die auto’s verbouwd, want er waren ook mensen die legaal de grens over mochten. Er is zelfs een poging gedaan om met een shovel de muur te doorboren! Deze is poging is mislukt en de man die de shovel bestuurde is vermoord. Sommige mensen gingen zelfs zover dat ze een tunnel onder de muur door probeerden te graven!
Toen de muur eindelijk werd afgebroken in 1961, voelden veel Duitsers zich bevrijd en opgelucht. Mensen zijn massaal de straat opgegaan om zich uit te leven op de uitbundige muziek.
Dan was er natuurlijk nog de muur, die de Duitsers bezig waren af te breken. Natuurlijk was het logisch dat de Duitsers uit Oost en
West-Berlijn naar elkaar toe gingen om te kijken wat er van hun familie was overgebleven en om te kijken wat er met je vrienden was gebeurt die je al bijna 30 jaar niet had gezien.
Deelvraag 4:
Wanneer en waarom is de muur uiteindelijk (toch) gevallen?
Toen Hongarije in 1982 de grenzen met Oostenrijk opende werd het weer mogelijk voor de inwoners van de DDR hun land te ontvluchtten. Toen Gorbatsjov op 7-10-1989 aankondigde dat hij niet militair zou ingrijpen om de SED te redden werd er weer een demonstratie gepland. Het was toen nog niet bekend of de DDR zou ingrijpen om de orde te herstellen of niet. Uiteindelijk bleef het rustig tussen de demonstranten en de zwaar bewapende politie agenten.
Op 18 oktober werd de nieuwe regering samengesteld. Maar ook deze regering kon geen eind maken aan de talloze demonstraties. De leus ‘Wir sind das Volk’ werd vervangen door: ‘Wir sind ein Volk’.
Dat is op zich een hele mooie gedachte. Omdat de inwoners van de twee Duitslanden zichzelf niet als 2 aparte landen zien maar als één land dat niet uit twee delen bestaat.
Op 9 november hield een functionaris van de SED Herr Schabowski een persconferentie. Hierin vertelde hij dat de regering besloten had om vrij reizen aan de DDR burgers toe te staan. Wanneer dit in zou gaan was nog niet duidelijk. Meteen na de uitzending van dit bericht ging een grote groep mensen naar de muur om over te steken naar West-Berlijn, maar de nieuwe regering was de grenswachter vergeten te vertellen dat er een nieuwe wet werd ingesteld. Toen de grote groep mensen was gearriveerd besloten de grenswachters zelf de grens te openen. Zonder dat er mensen sneuvelden werd de grens uiteindelijk geopend.
Nadat de Berlijnse Muur was geopend en vrij reizen weer werd toegestaan, zijn er een hoop beelden gemaakt van feestende Berlijners die zich eindelijk niet meer opgesloten voelden. De beelden werden over de gehele wereld uitgezonden, zodat het voor iedereen duidelijk zou worden dat hier iets heel erg bijzonders had plaatsgevonden.
Hoofdvraag:
Waarom is in 1961 opdracht gegeven om tussen Oost- en West-Berlijn een muur te bouwen?
Tegen het einde van de tweede wereld oorlog hadden de Verenigde Staten, Frankrijk, Groot Britannie en de sovjet unie besloten dat Duitsland verdeeld moest worden. De Duitsers zouden dan niets meer te zeggen krijgen in hun eigen land en over hun eigen bestuur. (Zowel qua economisch als in militair opzicht.) Het voormalig Oost-Duitsland kwam onder leiding van de Sovjet Unie te staan en het voormalig West-Duitsland onder leiding van de Verenigde Staten. De Verenigde Staten en de Sovjet unie hadden verschillende motieven om de twee delen van Duitsland te willen regeren. De Sovjet Unie wou het liefst een zo groot mogelijk deel van Europa in bezit hebben. De Verenigde Staten wilde ook een zo groot mogelijk deel van Duitsland in bezit krijgen, dit was om het communisme in te dammen. In de Sovjet Unie werd het land communistisch geregeerd. Omdat in het Oosten van China ook een communistische regering aan de macht was en in de Verenigde Staten een grote angst was voor het communisme, wilden de Amerikanen een groot deel van Duitsland bezitten en de Verenigde Staten wilde de democratie in Duitsland herstellen.
Na de tweede wereld oorlog werd er besloten dat de mensen niet meer van het Communistische oosten naar het Kapitalistische westen toe mochten. De scheiding tussen oost en west werd het “IJzeren gordijn” genoemd. Het IJzeren gordijn was een soort van afspraak dat de mensen uit het communistische oosten niet meer het land uit mochten. De mensen uit het westen mochten niet meer naar het oosten. Dan had je nog Berlijn, een stad in Oost-Duitsland die in 4 delen was opgedeeld. Namelijk een Brits deel, een Amerikaans deel, een Frans deel en een Russisch deel. Door dat er in Berlijn niet zo’n sterke grens was als in de rest van Europa konden de mensen makkelijk van het oostelijke deel naar het westelijke deel vluchtten. Daarom werd in 1961 besloten om een muur tussen het oostelijke deel van Berlijn en Het Westelijke deel te bouwen.
Bronnen:
Boeken:
Encarta: Trefwoord Berlijnse muur
Bronnen hoofdstuk 4
Sprekend verleden deel 3 bladzijde 333
Grote spectrum encyclopedie deel 2 bladzijde 475
Documentatie map Duitsland
Internet:
http://members.ams.chello.nl/hharreve/hodpagia.htm
http://home.wanado.nl/r.driedijk/eeuw/koude%20oorlog.htm
http://huiswerk.scholieren.com/werkstukken/view.php3?id=368
http://huiswerk.scholieren.com/werkstukken/view.php3?id=7638
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
_.
_.
Dit is een goed opstel.
12 jaar geleden
AntwoordenM.
M.
dit is echt handig te gebruiken...... ;)
Ik heb er veel aan (L)
12 jaar geleden
AntwoordenA.
A.
mooi werkstuk, maar staan allemaal dingen in die helemaal niet waar zijn. ook veel schrijf en taalfouten btw
11 jaar geleden
Antwoorden