De Amerikaanse Burgeroorlog

Inleiding. De Verenigde Staten, het machtigste en welvarendste land ter wereld. En dat terwijl het pas in 1776 opgericht is en onafhankelijk is geworden. In minder dan 300 jaar zijn ze welvarender geworden dan de West-Europese landen, hun vroegere bezetters. Door dat feit zijn wij dus geïnteresseerd geraakt. Hoe is de ontwikkeling van de Verenigde Staten tot stand gekomen? Waarom is de ontwikkeling van dat land zo snel gegaan? Veel vragen komen bij ons op. Bijzonder is het aspect de burgeroorlog omdat het land van de eensgezindheid in 1776, in minder dan 100 jaar zo n grote meningsverschillen had, dat een vier jaar durende burgeroorlog het gevolg was. Een verwoestende oorlog die een ravage aanrichtte aan het land dat volop bezig was met ontwikkelen. Een oorlog die het jonge Verenigde Staten doormidden scheurde, en een traumatische ervaring was voor haar inwoners. Maar hoe kon het dan dat de Verenigde Staten er zo snel bovenop kwamen? De burgeroorlog, een keerpunt in de geschiedenis van de Verenigde Staten. Als de burgeroorlog er niet geweest was, was het anders gelopen met het welvarende land. Het Zuiden was dan wel verwoest en economisch geruïneerd maar de oorlog bracht ook de kolossale economische expansie en welvaartsexplosie in het Noorden op gang. In allerlei opzichten mag men de Amerikaanse Burgeroorlog een der eerste moderne oorlogen noemen. Het gebruik van betere geweren, het aanvoeren van troepen per trein, de eerste luchtverkenningen, pantserde schepen tot resultaat had waren kenmerken van de burgeroorlog. De hoofdvraag van mijn werkstuk volgde hier logischerwijze op namelijk: Wat waren de oorzaken en gevolgen van de Amerikaanse burgeroorlog? Deze vraag proberen wij te beantwoorden door middel van de volgende deelvragen: 1. Wat waren de oorzaken van de Amerikaanse burgeroorlog en welke standpunten namen beide partijen in? 2. Wie waren de belangrijkste personen tijdens de burgeroorlog en waarom? 3. Hoe is de overwinning van de federale staten van het Noorden te verklaren? 4. Waarom werd Abraham Lincoln vermoord en welke gevolgen hadden dit? 5. Wat gebeurde er met de Verenigde Staten na de burgeroorlog? Wat waren de oorzaken voor de Amerikaanse burgeroorlog en welke standpunten namen beide partijen in? In 1776 werden de Verenigde Staten onafhankelijk. Alle opgerichte staten werden bijeengehouden door de articles of confederation, een document met gemeenschappelijke afspraken over bijvoorbeeld de verdediging van de VS. Omdat er verschillende staten waren, waren er ook verschillende meningen. Dit bleek uit de grondwet van 1781, in Philadelphia konden de verschillende staten hun rechten moeilijk overgeven aan een centrale regering. Er waren toen ongeveer 2,5 miljoen mensen. In 1861 waren er al 31 miljoen inwoners waarvan bijna 4 miljoen slaven in 34 staten. Vanaf het moment dat de VS onafhankelijk werden en zelfs daarvoor al, waren de staten al opgedeeld in Noord en Zuid. Het Noorden had de slavernij nooit goedgekeurd en het Zuiden zag de slaven als een economisch hulpmiddel, gereedschap. Toen in 1787 de grondwet werd opgesteld kwamen dit soort meningsverschillen voor het eerst echt naar voren. Om het conflict tussen de staten op te lossen kwam er in 1789 een nieuwe grondwet. Hieronder vielen geen slaven en dus mochten de Zuidelijke staten gewoon doorgaan met de slavernij. Wat niemand toen wist was dat dit verschil later nog heel belangrijk zou worden. Het conflict deed zich voort omdat beide delen zowel het Noorden als het Zuiden een eigen mentaliteit hadden, een eigen manier van leven. Dit komt vooral door de geografische ligging van de staten. Het Zuiden met veel vruchtbaar land, open naar de zee, maakte een echte agrarische samenleving mogelijk. Met haar landbouwproducten, waar onder katoen en de handelsroute naar Europa. In tegenstelling tot het Noorden. Het Noorden was namelijk een nogal onvruchtbaar gebied, waar handel, visvangst en industrie de voornaamste bestaansmiddelen waren. Toen er slaven in de VS werden geïmporteerd, veranderde het karakter van de Zuiderlingen nog meer en werd de mentaliteitskloof groter. Het Zuiden zag zichzelf als een echte staat, met een echte cultuur, zoals het oude Athene, met haar slaven. Toen het Noorden steeds meer bezwaar kreeg tegen de slavernij en wetten wilde gaan invoeren, zoals het verhogen van de invoerrechten, reageerden de zuiderlingen hier nauwelijks op. Het Zuiden wilde toch onafhankelijk worden, ze dachten dit te kunnen doen in verband met hun handelsroute met Europa. Dit hoefde niet, aangezien iedere president was bevriend met het Zuiden. Totdat Abraham Lincoln in 1860 aan de macht kwam. Hij was tegen de slavernij en vijand van het Zuiden. Toen het Zuiden dus echte tegenstand kreeg, voornamelijk van de nieuwe president, Lincoln, wilde het Zuiden uit de confederatie stappen. Het Noorden vond dat de slavernij in het Zuiden afgeschaft moest worden. Het Zuiden had volgens hen geen keus, omdat geen enkele staat uit de federatie mocht stappen. Aangezien de staat bijeengehouden werd door de articles of confederation. Toen de burgeroorlog in 1861 begon was het voor het Zuiden een soort onafhankelijkheidsstrijd en voor het Noorden was het een oorlog tegen rebellen.
Wie waren de belangrijkste personen tijdens de burgeroorlog en waarom? Voor het Noorden was Abraham Lincoln de belangrijkst man. Hij was een in armoe geboren, door zelfstudie opgeklommen advocaat, die zijn uitgesproken haat tegen de slavernij probeerde te rijmen met zijn respect voor de grondwet. Hierin stond dat de staten zelfbeschikkingsrecht ten aanzien van de slavernij werd gegarandeerd. Voor de in 1854 opgerichte Republikeinse partij was Lincoln een belangrijk man. Toen hij in 1860 werd hij verkozen tot de zestiende president van Amerika. In de tijd dat hij president was maakte hij van de Republikeinse partij een sterke nationale organisatie. Voor deze partij vond hij een middenweg waarmee hij hoopte een oorlog te voorkomen. Het compromis hield in dat de slavernij kon blijven bestaan in de zuidelijke staten, omdat het daar, uiteindelijk, toch zou uitsterven. In het Noorden moest echter uitsluitend vrije arbeid worden ingevoerd. Het Zuiden was het hiermee oneens. Toen hij in maart 1861 zijn ambt kon aanvaarden, hadden de zuidelijke staten zich al afgescheiden, dit konden ze doen zonder tegenstand omdat de vorige president (James Buchanan) geen macht meer had en de macht nog niet officieel was overgedragen aan Lincoln. Hierdoor konden de zuidelijke staten gewoon hun gang gaan. Toen de zuiderlingen de haven van Charleston in South Carolina veroverde was de Amerikaanse burgeroorlog een feit. Lincoln accepteerde de oorlog alleen maar omdat het in zijn ogen de enige manier was om de Confederatie bijeen te houden. Tijdens de oorlog was Lincoln zijn grootste nadeel dat hij goede militaire leiders mistte, daar hij helemaal niet uit was op een oorlog. Onder leiding van admiraal Farragut werden de zuiderlingen verraste vanaf het water van de rivier van de Mississippi. In Ulysses S. Grant vond Lincoln de generaal waar hij zo wanhopig naar op zoek was. Hij was dan ook verantwoordelijk voor de successen in het Westen en Lincoln benoemde hem tot opperbevelhebber. In de zomer van 1964 leidde William T. Sherman het einde van de oorlog in; Lincoln had de oorlog gewonnen. In zijn voornemen vrede te stichten was hij flexibel en royaal, hij moedigde de zuiderlingen aan hun wapens neer te leggen en zich snel weer samen te voegen als een land. Voor het Noorden was Lincoln dus een belangrijk man, hij was hun president tijdens de oorlog. Hij heeft door zijn houding de twee delen weer samen weten te voegen en heeft dus belangrijk werk geleverd voor Amerika. Abraham Lincoln geloofde dat “een huis dat tegen zichzelf verdeeld is, niet kan bestaan”. Daarom deed hij bij zijn rede een beroep op het Zuiden: “ In uw handen, niet in de mijne, ligt de uiterst gewichtige beslissing voor een burgeroorlog. Ik ben van mening, dat de Unie van deze staten eeuwigdurend is. Overeenkomstig de Wet kan geen enkele staat op eigen initiatief uit de Unie treden.” Men vond Lincoln door zijn toespraak en achtergrond een vijand van het Zuiden. Op 14 april 1865, goede vrijdag, werd Lincoln vermoord door iemand die dacht hiermee de zuiderlingen te helpen. Hij bereikte het tegenovergestelde. Lincoln was een heel belangrijk man, voor het Noorden zeker, voor het Zuiden denken wij eigenlijk ook wel. In tegenstelling tot het Noorden waar vooral een man erg belangrijk was, was er in het Zuiden niet een man die er uitsprong maar verschillende mannen die lek op hun manier hun steentje bijdroegen. De Confederatie beschikte over de meest bekwame en briljante bevelhebbers. Robert E. Lee was daar een van; hij was een geniale strateeg. Tijdens de oorlog was hij een van de belangrijkere generaals, maar tegen het einde van de oorlog en tot zijn dood in 1870 was hij een held in Virginia. Hij en niet de president van de Confederatie Jefferson Davis, ging met de eer strijken. Hoewel Lee en zijn mede generaal Thomas J. Jackson maar beschikking hadden over een klein leger, ten opzichte van het Noordelijke leger, waren zij in het begin van de oorlog oppermachtig. 15 April 1861 gaat McDowell, een generaal van Lincoln met 35.000 soldaten naar Richmond. Doordat de vlag van de vijand op hun eigen vlag lijkt hakt het leger op zichzelf in. Na deze BullRun voelt de confederatie zich onverslaanbaar, maar het ziet de problemen die het heeft niet. Dan Ulysses S. Grant wordt ontslagen als opperbevelhebber en Lincoln benoemt een nieuwe opperbevelhebber: George B. McClellan. McClellan is pas 34 jaar oud en erg populair bij zijn soldaten. Hij heeft het leger goed gedrild. Het lijkt goed te gaan, maar hij doet helemaal niets. Hij belooft binnen tien dagen in Richmond te zijn, maar doet het niet. Ook al is Grant ontslagen, hij gaat toch door: Door een tekort aan generaals benoemt men hem tot Brigadegeneraal. Hij verovert een paar strategisch belangrijke forten aan de Mississippi. Daardoor moeten de Zuidelijke troepen zich terugtrekken en de staat Tennessee aan de Unie geven. Hierna trekt Grant verder zuidwaarts om een wig in de Confederatie te slaan. Ook wil hij de Mississippi weer bevaarbaar maken. Op 6 April 1862 wordt Grant aangevallen door het Zuiden. Na vele verliezen en dankzij versterkingen die net aankwamen won het leger van Grant. Het zuidelijke leger trekt zich terug, maar het leger van Grant is te zwak om hen te achtervolgen. Er zijn bij deze slag 13.000 soldaten uit het noorden gevallen en 10.000 soldaten uit het zuiden. Het noorden verliest echter niet alleen maar: Een vloot, onder leiding van Admiraal Farragut, heeft een overwinning behaald in het zuiden. Farragut vaart daardoor de Mississippi op en krijgt contact met Grant. Daardoor kan het noorden het gebied rond de Mississippi behouden. Omdat Lincoln de Unie als geheel wil behouden schaft hij de slavernij af. Hij denkt dat daardoor de unie bij elkaar blijft. In de proclamatie staat, dat vanaf 1 januari 1863 alle slaven voor altijd vrij zijn. Een nieuwe opperbevelhebber wordt generaal Hooker. In mei 1863 gaat hij naar het zuiden met een leger dat tweemaal zo groot is als dat van Lee. Toch verliest hij. Jackson wordt bij deze slag om Chansellorsville door een van zijn eigen mannen neergeschoten. De slag bij Gettysbury is een groot verlies voor de Confederatie, want zij verliest heel veel soldaten en generaals. Na deze slag is het duidelijk dat het noorden gaat winnen, maar het zuiden geeft het nog niet op. In 1864 zijn er een aantal heel grote gevechten tussen het leger van Lee en dat van Grant waarbij vele doden vallen. In 1865 wordt Lincoln herkozen als president. Omdat bij Richmond geen voorraden voor het zuidelijk leger zijn laat Lee de witte vlag hijsen. De oorlog is afgelopen! Lee en Grant stellen samen een verdrag op over de afwikkeling van de zaken.. Hoe is de overwinning van de federale Staten van het Noorden te verklaren? De burgeroorlog heeft 4 jaar geduurd (april 1861 tot april 1865) en het voortbestaan van de Unie bedreigt. De uiteindelijke overwinning was voor de Noordelijke Staten. Dit kwam omdat het noorden de voordelen had de industrie en een vloot, waarmee het direct na de uitbraak van de burgeroorlog de Zuidelijke kusten af had gesloten van de rest van de wereld. Ook had het Noorden het voordeel dat zij eenentachtig procent van de mannelijke bevolking tussen achttien en vijfenveertig jaar oud bezetten. Het Noorden bezet ook negentig procent van de Amerikaanse fabrieken. En alle bodemrijkdommen zoals steenkool ijzererts en koper. Het industriële Noorden kon een echte oorlogsindustrie op gang brengen. Zelfs transportmogelijkheden waren beter dan in het Zuidelijke deel met name het spoorwegnet. Het zuiden was dus flink benadeeld, het enige wat zij hadden waren twee belangrijke spoorwegen, geen fabriek waar een locomotief gebouwd kon worden, een gebrek aan geschoolde arbeiders en een gebrek aan financiële middelen. Ondanks deze slechte startpositie behaalde het Zuiden eerst een aantal overwinningen. Zij beschikte namelijk over de meest bekwame en briljante bevelhebbers. (Zie deelvraag: wie waren de belangrijkste personen en waarom?) De burgeroorlog werd bijna uitsluitend op het grondgebied van het Zuiden uitgevochten. Waardoor de bevoorradingswegen van hun mensen dat motiveerde hen enorm. Daarom waren de allereerste overwinningen op naam van het Zuidelijke komen staan. De oorlog was voor beide delen, zowel voor het Noordelijke als het Zuidelijke deel een samenhangend geheel van overwinningen en nederlagen. Ik schrijf dit omdat legers na een overwinning, een nederlaag boekten en andersom. Het was een zeer veranderlijke oorlog uiteindelijk was de Noordelijke overmacht met zijn vele technische financiële voordelen te sterk. Zij waren echter wel degene die de meeste mannen verloren. De overwinning was toe te schrijven aan het feit dat her Noorden, het Zuiden aanviel vanuit drie richtingen. Via het westen, langs de rivier de Mississippi en vanuit schepen die overal rond de zuidelijke kust lagen en deze doelmatig belegerde. Waarom werd Lincoln vermoord en welke gevolgen hadden dit? De presidentsverkiezingen van 1860 waren de spannendste en waarschijnlijk ook de belangrijkste sinds het begin van de Unie. Lincoln, voorman van de Republikeinen, won de verkiezingen door de verdeeldheid van zijn tegenstanders. In het Zuiden beschouwde men Lincoln als een abolitionist (voorstander van de afschaffing van de slavernij) en vriend van het Noorden. Lincoln werd vermoord op de avond van Goede Vrijdag, 14 april 1865, door een fanatiek toneelspeler uit het Zuiden, binnen een week na het einde van de oorlog. John Wilkes Booth schoot Lincoln van achteren neer, toen hij in de loge zat van de schouwburg in Washington. Midden in het stuk rent John Wilkes Booth naar binnen en schiet Lincoln neer terwijl hij zegt: “Sic semper tyrannis!” Lincoln is niet meteen dood, maar overlijd om iets voor half zeven de volgende ochtend. John Wilkes Booth had echter niet in de gaten dat hij een fout beging, verblindt door zijn haat. Lincoln was namelijk in november 1864 herkozen waarna hij sprak: Laten wij, met haat jegens niemand, met liefde voor allen, met vastheid in datgene wat God ons als recht doet zien, streven naar de voltooiing van het werk waar wij mee bezig zijn, de wonden der natie helen en hen die het slachtoffer van de strijd werden en hun weduwen en weren niet vergeten. Laten wij alles doen wat een rechtvaardige en duurzame vrede kan bewerken en bewaren tussen onszelf en met alle volkeren. Ook gaf hij toe dat er veel fouten door beide partijen gemaakt waren. Hieruit blijkt dat Lincoln juist het beste voor had met het Zuiden en het Noorden, kortom met de hele Unie. Daarvoor zou hij alles op het spel zetten. Misschien had Lincoln het einde goed af kunnen laten lopen, ik weet het bijna wel zeker. Daarentegen stuitte zijn zwakke opvolger Andrew Johnson op meer problemen. Hij wilde Lincoln s politiek doorzetten, maar werd door het Congres in staat van beschuldiging gesteld. De meerderheid van het Congres wilde het Zuiden straffen en het Congres was Andrew Johnson ook jammer genoeg de baas. Daarom was er geen sprake van een goede afloop voor het Zuiden, als Lincoln niet gedood was, was het beter afgelopen met de Verenigde Staten; John Wilkes Booth beging een grote fout. Wat gebeurde er met de Verenigde Staten na de burgeroorlog? Op 18 december 1865 aanvaarde het Congres het 13de amendement op de grondwet: Geen enkele vorm van slavernij of van welke onwillige dienstarbeid ook, behalve als straf voor bewezen misdaden mag nog voorkomen in de Verenigde Staten of in welke plaats ook die aan de rechtspraak ervan is onderworpen. Het 14de amendement van 1866 garandeerde de politieke rechten van de zwarte bevolking. Het 15de amendement, goedgekeurd in 1869, bepaalde dat het stemrecht niet door het Congres of lidstaten beperkt kon worden op grond van het ras of huidskleur. Door middel van deze drie amendementen zou de slavenkwestie voorgoed verdwenen zijn. Het rassenprobleem, in de vorm van segregatie (afzondering van bevolkingsgroepen in een land met een gemengde bevolking, apartheid) bleef bestaan. Verder zat de Unie met twee andere grote problemen: - Hoe zouden de rebellerende lidstaten van het Zuiden weer in de Unie opgenomen worden. - En op welke wijze zou het Zuiden weer opgebouwd worden? Het Zuiden was economisch geruïneerd en door de afschaffing van de slavernij had het Zuiden ook geen gratis arbeiders meer. Een ander probleem werd hoe het Zuiden de vier miljoen bevrijde slaven zou opnemen in de maatschappij. Maar vele bevrijde slaven waren naar het Noorden gemigreerd en de oorlog had veel blanke mensenlevens gekost zodat het bijna een eeuw zou duren totdat het Zuiden weer politieke macht in Washington zou uitoefenen. Wat betreft politieke macht in Washington; Abraham Lincoln vaardigde al in 1863 een Amnesty Proclamation uit: de Unie moest worden wat ze voor de secessie ( besluit tot afscheiding der Zuidelijke Staten)geweest was. De wederopbouw moest vlug gebeuren en Lincoln had al helemaal uitgedacht hoe. De zuidelijke staten mochten van hem zelf een regeling uitweken voor hun reïntegratie in de Unie; erg weinig blanken uit het Zuiden zouden het kiesrecht verliezen, terwijl geleidelijk meer bevrijde slaven moesten kunnen stemmen. Andere burgerrechten moesten hen onmiddellijk toegekend worden. Dit programma zou door Lincoln geleid worden. Maar hij heeft hiertoe niets meer zelf kunnen bijdragen: op de avond van 14 april 1865 werd hij vermoord. In 1866 werd in Pulaski (Tennessee) de geheime organisatie Ku Kux Klan opgericht, om de blanken weer baas in eigen huis te maken. Ook racisme bleef bestaan in de vorm van segregatie. Die gevolgen zijn nu nog steeds merkbaar in de Verenigde Staten. Hoewel nu alle staten een land vormen, zijn de verschillen tussen de verschillende volkeren enorm. Veel ruzies doen zich nog voort tussen de volkeren en de Verenigde Staten staat boven aan de lijst van landen waar het meeste geweld voorkomt. Ik denk dat dit een gevolg op lange termijn is. Aan de andere kant bracht de oorlog in het Noorden de economie op gang en kwamen er nieuwe uitvindingen, zoals het Pantserschip. Hierna was het niet afgelopen met de uitvindingen en begonnen de Verenigde Staten zich peilsnel te ontwikkelen. Dankzij deze ontwikkeling in de Verenigde Staten nu het machtigste en rijkste land ter wereld. De oorlog heeft dit niet veroorzaakt maar na de oorlog is de ontwikkeling heel snel gegaan. Het zou kunnen zijn dat dankzij de burgeroorlog de Verenigde Staten op economisch gebied een belangrijk zetje hebben gekregen om zich te ontwikkelen tot een wereldmacht Conclusie: De Amerikaanse burgeroorlog was een oorlog waarbij veel doden vielen. Familieleden vochten soms tegen elkaar, alleen maar omdat ze aan de andere kant van de grens woonden! Een oorlog tégen de slavernij en vóór het eenzijn van de Verenigde Staten. Deze oorlog had misschien niet gehoeven, maar de slavernij was een groot probleem, al jaren lang. Eigenlijk was het wel nodig dat er eindelijk een einde aan kwam. Alleen had dat niet zo gehoeven. Wij weten niet hoe het beter kon, maar 620.000 doden is te veel. Er zijn te veel slagen geweest die niet goed voorbereid waren. Na de onafhankelijkheid van de Verenigde Staten bleek dat de verschillende meningen van de Staten geen één geheel vormden. Door de verscheidenheid van de geologische ligging van de Staten en dus van de verscheidenheid van de manier van leven in de Staten waren er duidelijk verschillen aanwezig. Toen er tijdens het vormen van wetten, nog geen 100 jaar later, deze ongelijkheden naar voren kwamen stond het land op het punt in een burgeroorlog verwikkeld te raken. Elke president was tot nu toe voorstander geweest van de slavernij en compagnon van het Zuiden. Het conflict barstte dus uit toen Lincoln in 1860 tot president verkozen werd. Hij wilde als eerste een wet invoeren die de slavernij afschaftte. Het Zuiden, met hun eigen handelsroute naar Europa, reageerde hierop door uit de Unie te stappen. Ze hadden zelfs al een eigen president gekozen, Jefferson Davis. President Lincoln accepteerde dit niet en was van mening dat geen enkele staat zomaar uit de Unie kon stappen. Hij werd ondersteund door alle noordelijke staten. Met deze beslissing was de burgeroorlog bepaald. Het industriële Noorden kon een echte oorlogsindustrie opbouwen, omdat zij genoeg geld, tachtig procent van de mannelijke bevolking tussen de achttien en vijfenveertig en alle belangrijke bodemrijkdommen bezaten. Het Zuiden moest het doen met beperkte middelen maar hadden als voordeel, slimme oorlog strategen zoals generaal Lee. Het verschil was echter te groot en na vier jaar bloederige strijd was de burgeroorlog beslist. Het Noorden had gewonnen en de Unie moest weer opgebouwd worden. De Unie was bewaard gebleven: Ten koste van 620.000 gesneuvelde soldaten, duizenden en tienduizenden gewonden, ten koste van platgebrande dorpen en een veranderd Zuiden… Maar de slavernij bestaat niet meer! Niet iedereen had het slecht tijdens de Amerikaanse burgeroorlog, want ‘dankzij’ de Amerikaanse burgeroorlog is het pantserschip met schroef uitgevonden. De uitvinder daarvan heeft er veel geld mee kunnen verdienen. Ook ging het redelijk goed met de industrie, want tussen 1862 en 1864 (midden in de oorlog) zijn er in Philadelphia wel 180 nieuwe fabrieken gekomen! De oorzaken van de burgeroorlog zijn dus duidelijk aanwezig en makkelijk te beschrijven. Ook de gevolgen op korte termijn, namelijk: de slavernij werd afgeschaft en de Unie moest herenigd worden. Maar wij denken dat er ook gevolgen zijn op lange termijn. President Lincoln die volgens ons de enige was met goede plannen voor de wederopbouw van de Unie werd namelijk in 1965 in Washington vermoord. Als gevolg op de moord bleef het echte oplossen van de burgeroorlog uit omdat dit verzorgd zou worden door de in mijn ogen geniale Lincoln. Dankzij dit gegeven bleven de staten in de sfeer van verbittering, haat, corruptie en machtsmisbruik. Terwijl Lincoln de gedachte had om het Zuiden te accepteren en de twee delen te herenigen. Zijn opvolgers hadden dat niet waarna de bedorven sfeer tussen beide delen bleef hangen.