D-day

Wat is D-day?

D-day staat voor Decision-day, letterlijk vertaald is dat beslissingsdag. Er zijn ook mensen die beweren dat het staat voor Debarkation-day en dat betekent debarkerings dag. (2) D-day was een codenaam voor een invasie van de geallieerden op de kust van Normandië dat bezet was door de Duitsers. In de tweede wereldoorlog hadden de Duitsers onder leiding van Hitler grote delen van Europa bezet, waaronder Frankrijk. Groot-Brittannië daarentegen was niet bezet. Dat kwam onder andere doordat de Engelsen militair zeer sterk waren op zee, in tegenstelling tot de Duitsers. Eind 1943 gingen Roosevelt, Churchill en Stalin met elkaar rond de tafel zitten in Teheran om de actuele oorlogssituatie te bespreken. Stalin had het gevoel dat hij Hitler alleen moest bestrijden en had daar genoeg van. De andere 2 moesten hem dus tevreden stellen door de invasie in Frankrijk vast te leggen. Begin 1944 begon een werkgroep onder leiding van Eisenhower, met de voorbereidingen voor de invasie komende zomer in Frankrijk. Ze hadden van tevoren geen datum vastgesteld, omdat ze afhankelijk waren van de weersomstandigheden en de troepenbewegingen van de Duitsers. Verscheidene keren was het al gebeurd, dat ze hun troepen hadden verteld dat het “vandaag” zou gaan gebeuren en dat ze op het laatste moment besloten dat het weer niet doorging. De plaats van landing was zorgvuldig bepaald. Men koos uiteindelijk voor Normandië, omdat de natuurlijke omstandigheden een complexe, moeilijke landingsoperatie hier het beste mogelijk maakten.
Op 6 juni 1944 was het eindelijk zover. De gigantische geallieerde troepenmacht die zich in 5 plaatsen in Zuid-Engeland had geconcentreerd, scheepte zich in en lande in de vroege ochtend op de stranden van Normandië, bijgenaamd Utah, Omaha, Juno, Gold en Sword beach.

Op 6 juni 1944 om 7 uur ’s morgens kon een vloot van meer dan 4000 aanvalsboten en 130.000 man, 13.000 vliegtuigen en 3.500 zweefvliegtuigen beginnen aan wat later de grootste overzeese invasie in de geschiedenis zou worden. Na twee dagen van actie, hadden de Britse en Amerikaanse troepen, die op verschillende stranden strijd leverden, eindelijk verbinding tussen de twee troepen gecreëerd en de Duitsers verdreven.

Wat was het doel van D-day?

Reeds in 1943 werd er een team van Britten en Amerikanen samengesteld die een mogelijke invasie op het vaste land van Europa moest voorbereiden. Als hoofd van dit team werd luitenant-generaal Frederick Morgan benoemd. Hij kreeg de titel Chief of Staff to the Supreme Allied Commander, afgekort ook wel COSSAC genoemd. In april 1943 kreeg hij een opdracht van de chefs van staven van de Amerikaanse en Britse legers. Die opdracht luidde dat er zo vroeg mogelijk in 1944 een invasie op grote schaal, op het vaste land moest plaatsvinden. In augustus van dat zelfde jaar kwam het team onder leiding van Morgan met een plan, dat zij op een conferentie in Quebec voorlegden aan de gezamenlijke Britse en Amerikaanse chefs van staven. Deze stuurden het plan daarna door naar Churchill en Roosevelt, die het plan uiteindelijk goedkeurden. Het was Morgan zelf die voorstelde om juist in Normandie binnen te vallen. Normandië was volgens hem het gebied waar de Duitsers een invasie het minst verwachtten. Verder was het ook een voordeel dat de stranden gunstig van de westenwind waren afgeschermd en dat de gesteldheid van de stranden voldoende was om landingsbanen aan te leggen. Bovendien meende COSSAC dat het achtergebied ongeschikt zou zijn voor Duitse gepantserde tegenaanvallen. Een van de allerbelangrijkste factoren was echter de actieradius van de vliegtuigen van de eigen luchtmacht. Dit betekende dat de invasie ergens tussen Vlissingen en Cherbourg zou moeten plaatsvinden, maar omdat er ook voldoende havens nodig waren werd de keuze nog meer beperkt. Het plan zou alleen goed kunnen slagen als er meer materiaal door de Geallieerden kon worden aangevoerd dan de Duitsers. Na zorgvuldige afweging bleven er tenslotte nog maar twee plaatsen over, die in aanmerking kwamen: de kust langs het Nauw van Calais en de Normandische kust. Men koos uiteindelijk voor Normandië omdat de kust hier lang zo sterk niet werd verdedigd door de Duitsers als het Nauw van Calais. Ook lag de grote haven Cherbourg in de buurt en bovendien liep het minder in de gaten, wanneer men met een grote vloot naar Normandië voer dan naar de kust van Calais.
Na dit alles te hebben uitgezocht, stelde men het hoofdschema op, dat de codenaam Overlord kreeg. Men werkte de plannen in omgekeerde volgorde uit, men begon dus bij het einddoel, om uiteindelijk bij het begin van de campagne uit te komen. Het was hun doel om snel een groot bruggenhoofd te vestigen op het vast land, van waaruit de Geallieerde legers West-Europa zouden kunnen bevrijden.

De geallieerde troepen

Bij Operatie Overlord waren meer manschappen, schepen, vliegtuigen, uitrustingsstukken en materieel bijeengebracht dan ooit voor één andere militaire operatie. Dat blijkt ook wel uit de volgende cijfers: voor de landing waren 4126 schepen en landingsvaartuigen beschikbaar. Er werden 138 grote oorlogsschepen en 221 kleine in de aanval gebruikt. Er waren meer dan 1000 mijnenvegers en hulpschepen, 805 koopvaardijschepen, 59 blokschepen en nog 300 kleinere schepen.
Vanuit de lucht waren er 11.500 vliegtuigen beschikbaar, waaronder 1470 zware RAF(Royal Air Force) bommenwerpers, 1970 zware USAF (United States Air Force) bommenwerpers,
930 middelzware bommenwerpers, 1530 RAF- en 2300 USAF jagers. De
luchtlandingstroepen zouden worden vervoerd door 460 Britse- en 900Amerikaanse transportvliegtuigen, samen met 3500 zweefvliegtuigen. Voor de verkenning waren er 500 vliegtuigen, en 1000 vliegtuigen waren er ter bescherming tegen onderzeeërs. Al deze vliegtuigen kregen zwart-witte strepen op de vleugels, zodat ze makkelijk te herkennen waren. Men hoopte ook nog aan land te brengen: 1500 tanks, 5000 vechtwagens op rupsbanden, 3000 kanonnen en 10.500 voertuigen, onder andere jeeps en bulldozers.

De Atlantikwall

Ik ben de grootste fortenbouwer aller tijden’, zei Hitler. Maar de Atlantikwall bestond alleen maar in z’n hoofd. Zoals de wall oorspronkelijk bedoeld was bestond hij alleen in het nauw van Calais. Maar daar zou de aanval niet plaatsvinden.
Hitler besefte dat het westelijke deel van Europa het meest kwetsbaar was. Het grootste deel van zijn leger vocht tegen de Russen in het oosten.
Maar ook het westen moest verdedigd worden. Dat was niet makkelijk: de totale lengte van de westelijke kuststreek was ongeveer 4800 kilometer
In 1942 liet Hitler beginnen met de bouw van de Atlantikwall. De wall werd gebouwd door gevangenen, dwangarbeiders en burgers en nog waren er te weinig arbeiders zodat de Duitse soldaten ook mee moesten helpen. Voor de Atlantikwall was zoveel beton nodig dat het nergens anders voor gebruikt kon worden. Er werd ontzettend veel staal besteld, maar daar was maar zo weinig van dat genisten het zonder staal moesten bouwen. Daardoor konden de geschutstorens op de bunkers en kazematten niet draaien (daarvoor was staal nodig) Zodat de geschutstorens maar een klein bereik hadden. Er was zoveel materiaal nodig dat de Duitse grensversterking werden geplunderd zodat ze dat materiaal weer konden gebruiken.
Tegen het einde van 1943 werkten er meer dan een half miljoen mensen aan de Atlantikwall.
Hoewel de wall nog lang niet af was werd het toch een stuk moeilijker voor de geallieerden om aan te vallen.
Hitler had een probleem: hij wist niet waar hij z’n troepen neer moest zetten, want in Rusland leidde hij grote verliezen.
Rommel was sinds 1941 niet meer in Frankrijk geweest en toen hij de verdedigingswerken zag, schrok hij. Hij had gedacht, omdat hij net als veel andere generaals in Hitlers propaganda geloofde, dat de Atlantikwall klaar was. Ook generaal Von Rundstedt hechtte geen waarde aan de wall. Volgens hem moesten de Duitse troepen gewoon achter de kustlinie wachten tot de geallieerden geland waren en dan aanvallen. Want dan konden de geallieerden geen bruggenhoofd vormen. Rommel was het hier niet mee eens. Hij vond dat de geallieerden tegen moesten worden gehouden als ze nog op zee waren en probeerden aan land te komen. Hitler was het met dit plan eens. Rommel veranderde de anti- invasieplannen helemaal.
Op elk strand waar Rommel dacht dat een landing zou kunnen plaatsvinden hadden zijn soldaten samen met dwangarbeiders anti-invasieversperringen aangelegd. Deze versperringen - stalen driehoeken met scherpe punten, getande, op hekken lijkende ijzeren constructies en van punten voorziene houten palen en betonnen kegels - werden in de grond gezet, net onder het water zodat de geallieerden ze niet zouden zien. Aan elke paal was een mijn vastgemaakt. En als er niet genoeg mijnen waren, werden granaten gebruikt. De meeste van deze dodelijke uitvindingen had Rommel zelf uitgevonden. Zijn doel was om de met troepen beladen landingsvoertuigen te spietsen en te vernietigen. Of ze lang genoeg tegen te houden zodat de geschutsbatterijen aan de kust op ze konden richten en ze te laten exploderen. Meer dan een half miljoen van deze obstakels waren langs de kust onder water opgesteld.
Maar Rommel was niet tevreden. Hij liet overal mijnen leggen, in het zand, tussen de rotsen, in geulen, op paden.
Er lagen meer dan 5 miljoen mijnen langs de kust. Maar voor de invasie kwam wilde Rommel er nog 6 miljoen mijnen bij leggen. Rommel hoopte de kust te voorzien van 60 miljoen mijnen. Achter de versperringen en mijnenvelden wachtten Rommels troepen in kazematten en bunkers. Op sommige plekken had Rommel zelfs op afstand bestuurbare tanks opgesteld.

Hoe was Europa er aan toe vóór D-day?

Op 2 februari 1943 kreeg Hitler z’n eerste tegenslag te verduren. De Duitse legeraanvoerder van Stalingrad Von Paulus gaf zich over aan de Russen. Hij had Hitler eerder die week bericht, dat de situatie hopeloos was geworden, maar Hitler wou dat hij door vocht. Op 6 juli datzelfde jaar stonden de Russen en de Duitsers weer tegenover elkaar op de vlakte van Koersk. Ditmaal waren het de Russen, die de aanval inzetten. Ondanks het feit dat de Duitsers heel veel tanks en kanonnen hadden ingezet, waren de Russen toch sterker en wonnen zij het twee dagen durende gevecht.
Nadat de westelijke Geallieerden Noord-Afrika hadden veroverd, waren ze in juli 1943 op Sicilië geland. Deze landingen waren ook een belangrijke oefening voor de invasie die nog in de planning zat. Op 3 september stak het Britse leger de straat van Messina over naar het Italiaanse vaste land. Zes dagen later begonnen de Geallieerden met landingen bij Salerno. Binnen enkele uren gaf de Italiaanse regering zich over aan de Geallieerden. De Duitse strijdkrachten in Italië vochten echter door en daarom konden de Geallieerden maar moeizaam noordwaarts optrekken. Pas op 4 juni 1944 werd Rome bevrijd.
Vanuit Engeland voerden de Britten en Amerikanen vele bombardementen uit op Duitse steden. Hierbij werd geprobeerd om de Duitse oorlogsindustrie zoveel mogelijk te vernietigen, zodat er geen vervangend oorlogsmateriaal meer naar de fronten toegezonden kon worden.
Eind 1943 besloten de Geallieerden om een derde front te gaan organiseren. Het betekende een invasie op het vaste land van Europa, vanuit Engeland. Later werd in Teheran de exacte datum vastgesteld.

D-day

Terwijl alle voorbereidingen op de invasie aan Geallieerde kant klaar waren en de invasievloot ook paraat was, was er slechts een factor waarover de Geallieerden geen controle hadden: het weer. Juist op de dag vóór de geplande invasie sloeg het weer om. Het was de hele maand mei mooi rustig zomerweer geweest, geschikt voor een invasie, maar nu op de dag voor de invasie, zondag 4 juni, was het stormachtig weer met laaghangende wolken. De verslechterde weersomstandigheden plaatsten de bevelhebbers voor een verschrikkelijk dilemma. Eisenhower kon niet anders dan de invasie 24 uur uitstellen. De invasie kon echter niet uitgesteld blijven worden. De troepen, opgepept voor de strijd, konden niet eeuwig opgesloten blijven zitten in de kleine ruimten van hun landingsvaartuigen. Nog meer uitstel en zij zouden de krijgslust en de motivatie, die zo belangrijk waren voor het slagen van de operatie, verliezen. Het laatste weerbericht van die dag bracht echter hoop. Er was een omslag in het weer te verwachten. De volgende dag zou er een korte periode met mooi weer zijn, die waarschijnlijk tot de middag van 6 juni zou aanhouden. Hierna zou het weer slecht worden. In de ochtend van 5 juni kwamen de bevelhebbers bijeen om de beslissing te bevestigen. De weersverwachting was nog steeds gunstig, hoewel de zee onrustig was geworden. Inmiddels was de gehele legertop optimistisch over het weer en men vond dat men deze kans maar beter kon aanpakken. De invasie werd ingeluid met het simpele zinnetje van Eisenhower:

'OK. We'll go'

wat gebeurde er in Europa ná D-day? W

Nadat de Geallieerden waren geland in Normandië ondergingen de Duitsers de ene nederlaag na de andere. Ze verloren binnen een paar weken het schiereiland Cotetin, Bretagne en een groot deel van het Noordoosten van Frankrijk. Duitsland verloor hierbij in totaal 500.000 manschappen aan gewonden, doden en krijgsgevangenen. Op 15 augustus van dit zelfde jaar gingen de Geallieerden ook in Zuid-Frankrijk aan land. Een maand later waren de Normandische landingstroepen al opgetrokken tot in Bourgogne. De Binnenlandse strijdkrachten in Frankrijk voorzagen de Geallieerden van inlichtingen en hielpen zoveel zij konden. Dat werd hen door de Duitsers natuurlijk niet in dank afgenomen en die reageerden dan ook fel door wraak te nemen op de bevolking. Op 10 juni 1944 vermoordde het Duitse leger op gruwelijke wijze de gehele bevolking van het dorpje Oradour-sur-Glane. Ondanks de gewelddaden van de Duitsers was de Geallieerde opmars niet te stoppen. Op 19 augustus kwam de Parijse bevolking in opstand en geholpen door de Vrije Franse Strijdkrachten slaagden zij erin de Duitsers te verdrijven. Op 25 augustus was Parijs helemaal bevrijd. De opmars naar Duitsland is tijdelijk gestagneerd in de winter van 1944 in de Ardennen. Hierdoor liep de opmars richting Duitsland vertraging op en pas in het voorjaar van 1945 kon een hernieuwd offensief van de Amerikanen/Engelsen vanuit het westen en de Russen vanuit het oosten, de Duitsers definitief op de knieën krijgen. Dit resulteerde in een onvoorwaardelijk capitulatie van het Duitse rijk op 8 mei 1945. De nederlaag van de Duitsers zorgde ook voor een versnelde capitulatie van het Japanse rijk op 15 augustus, waardoor de Tweede Wereldoorlog tot een einde kwam.