Concentratiekamp Sobibor

Het Vernietigings Kamp Sobibor Hetbegin In 1923 probeerde de NSDAP, Nationaal Socialistische Duitse Arbeid Party, de regering omver te werpen. Hitler leerde dat je democratische middelen moest gebruiken als je aan de macht wou komen en zo won de NSDAP steeds meer zetels in het Parlement. In hun propaganda maakten zij openlijk gebruik van hun ophemeling van het "Germaanse" of "arische" ras, blond haar, blauwe ogen. Dit werd een middel om groter te worden. De joden werden de zondebrokken. Pas toen in 1929 een grote economische crisis Amerika en Europa trof won de naziepartij veel aanhangers; op 30 januari 1933 volgde de benoeming van Hitler tot Rijkskanselier en op 1 april 1933 werd hij dictator. Joden Hitler beweerde een oplossing voor de ellende te hebben. "Duitsland is ziek," beweerde hij, "en de veroorzakers van die ziekte zijn vooral joden. Zij zijn de uitbaters van de gewone man, de bestrijders van het christendom, de uitvinders van het communisme en de vijanden van de ondernemers. Zij zijn schuldig aan onze nederlaag en hitsen de volken tegen ons op." Hitler bleef deze bewering herhalen. Steeds meer mensen vonden dat hij gelijk had. Toen Hitler aan de macht kwam, schakelde hij steeds meer partijen uit. In 1933 ging de NSDAP alleen regeren. Duitsland werd een dictatuur. Antisemitisme was een belangrijk onderdeel van de nationaal-socialistische propaganda. Hitler zag de joden als aanstichters van de problemen in Duitsland en had duidelijk gemaakt wat er met de joden zou gebeuren als hij aan de macht zou komen. Na Hitlers macht overname in 1933 werden de woorden in daden omgezet. In 1935 werden de Neurenberg-wetten uitgevaardigd waarin werd bepaald dat joden niet meer met personen van Duits bloed mochten trouwen en geen staatsburgers waren. Daarna begon de discriminatie van de joden steeds grotere vormen aan te nemen. Joden in overheidsdienst verloren hun baan, joodse winkels werden geboycot, joodse kinderen werden van school gestuurd, etc. Een voorlopig dieptepunt bereikte de jodenhaat in november 1938. Tijdens de Kristalnacht (genoemd naar alle ruiten die sneuvelden) werden massaal joodse huizen, winkels en scholen aangevallen door opgehitste menigtes. 26.000 joden werden opgepakt en in concentratiekampen gezet. Aanleiding voor deze, door de nazi's georganiseerde aanval, was de aanslag op een lid van de Duitse ambassade in Parijs door een joodse jongen. Veel joden vluchtten in de jaren dertig naar het buitenland. Een groot probleem hierbij was echter dat talrijke landen de joodse vluchtelingen niet toelieten en terugstuurden naar Duitsland. Niet alleen de joden werden slachtoffer van de nazi's. Ook zigeuners, homoseksuelen en gehandicapten werden gediscrimineerd en vervolgd.
Jodenvervolging Op 20 januari 1942 werd tijdens de beruchte Wannsee-conferentie besloten om de "Endlösung der Judenfrage" op grote schaal aan te pakken. De nazi's vonden dat de joden verwijderd moesten worden uit de samenleving. Adolf Eichmann kreeg de opdracht om de vernietiging van de joden te organiseren. Voordat in
1942 tot de systematische vernietiging van de joden werd besloten waren al tallozen van hen het slachtoffer geworden van de nazi-terreur. De joden moesten een jodenster, ook wel david ster genoemd, op hun kleding dragen als herkenningsteken. Vanaf 1934 werden in vernietigingskampen ook joden, zigeuners, geestelijk gehandicapten en homoseksuelen in opgesloten. De
gevangenen moesten ontzettend hard werken en kregen veel te weinig te eten. Velen van hen bezweken dan ook aan honger en vermoeidheid. Naar schatting zijn tussen de 5 en 6 miljoen joden vermoord door de nazi's. De SS Opgericht in december 1924. Deze organisatie is ontstaan uit de SA. In de SS kwamen de trouwste en beste mensen uit de SA terecht. Dit was voor de oorlog de persoonlijke lijfwacht van Adolf Hitler. SS staat voor Shutzstaffel, dat betekent beschermingsgroepen. De SS werd berucht door hun gruweldaden in de concentratiekampen. Ze hebben veel mensen mishandeld en vermoord. Ook in Nederland is een SS geweest. Een andere akelige afdeling van de SS is de SD geweest. De Sicherheitsdienst, dat betekent de veiligheidsdienst. Een geheime dienst die mensen in de oorlog opspoorde en naar de concentratiekampen stuurde. De SD heeft complete verzetsgroepen en onderduikers naar de gaskamers gebracht. Sobibor Sobibor is een concentratiekamp in het dorpje Sobibor. Dat ligt ten noordwesten van Lublin in Polen. De nazi richtte dit kamp op in maart 1942. Dat werd gedaan in opdracht van Adolf Hitler. In het kamp Sobibor werden mensen uit Oost-Polen, Oostenrijk, Frankrijk, Nederland, Tsjechoslowakije en de Sovjet-Unie op een gruwelijke wijze vermoord. Deze mensen werden willekeurig gekozen. Volgens Hitler waren het üntermenschen. Ze waren niet van een meerwaardige ‘Arische ras’, en waren volgens Hitler overal de boosdoener van. De üntermenschen kregen overal de schuld van. De Opstand Op 14 oktober 1943 brak er een opstand uit onder de gedetineerden. Aangevoerd door een officier, Alexandrei Pietchorskie, veroverden de gedetineerden zich van het wapenmagazijn en sneden de prikkeldraad versperring door. Ongeveer 300 gevangenen konden ontsnappen. Een gedeelte van hen slaagde erin om in vrijheid te blijven. Ze voegden zich dan bij de partizanen groepen. De andere ontsnapte werden weer gegrepen en gedood in de omliggende bossen. Na deze opstand haalde de SS alle sporen weg, zodat niemand er achter zou komen.
De gevangenen en gegijzelden Als iedereen uit de wagons waren geklauterd werden de mensen in twee hoofdgroepen gedeeld. In de 1e groep werden de gezonde en krachtige mannen en vrouwen ondergebracht. In de 2e groep werden de ouden, de zieken en de vrouwen met kinderen gestopt. De mensen uit de 1e groep zouden moeten werken tot ze er bij neervielen en dan zouden ze worden vernietigd. De mensen van de 2e groep werden meteen van het leven beroofd. De omstandigheden in het kamp waren zó slecht, dat velen van de eerste groep maar een paar weken in leven bleven. In elk barak werden wel 1000 joden gepropt, zodat ze gedwongen waren kruiselings over elkaar te liggen als ze wilden slapen. Het voedsel was karig en armzalig. De gevangenen leefden van brood dat gemaakt was van kastanjes en zaagsel, en van af en toe een reepje paardenvlees en brandnetelsoep. Het was dus ook niet gek dat ze allemaal ondervoed waren. De slechte hygiëne zorgde er ook nog voor dat velen aan dysenterie stierven. Het vergassen en verbranden De mensen van de 2e groep, de ouden, de zieken en de vrouwen met kinderen, werden vergast. In plaats van hun beloofde verfrissende douche. Ze waren niet meteen dood na hun vergassing. Zij waren ongeveerd 20 minuten en soms een half uur in strijd met de dood. Al die tijd vertrapten de elkaar om maar boven de giftige gassen uit te komen. De bewakers vonden een hoop lijken die tot het plafon reikte. Soms hadden de bewakers zoveel slachtoffers in de gaskamer gedreven dat ze niet meer hadden kunnen bewegen en staande waren gestikt. De rommel werd gauw opgeruimd door een ploeg gevangenen. Met water spoten ze de hoop lichamen schoon. En brachten de lijken daarna naar de verbrandingsoven. Iedere ploeg kreeg altijd als eerste taak de lijken van de vorige ploeg op te ruimen. Want de nazi’s wilden dat niemand de gruwelen zou kunnen navertellen. Daarom schoten ze de ploegen steeds neer als deze vier maanden in dienst waren geweest. Voor dat de doden werden verbrand, namen de Duitsers hun nog het laatste af dat ze hadden. Het haar van de lijken werden afgeschoren om voor matrassen voor tijdbommen gebruikt te worden. En daarna brak een team van tandartsen, zelf ook gevangenen, de kaken open om de gouden tanden en vullingen eruit te breken. In tussen werden de kale, naakte lijken van de overige joden door een ploeg gevangenen met drie tegelijk op een metalen karretje gelegd en in de witgloeiende oven geschoven. Ongeveer 20 minuten laten waren artsen, advocaten, musici, zakenmensen, vaders, moeders, baby’s, kinderen, grootouders, ooms en tantes veranderd in een hoop as, die alleen nog maar in de Weichsel gegooid hoefde te worden. Getallen In 1939 leefden er ongeveer 9.000.000 Joden in de Europese Staten. In 1945 waren bijna 6.000.000 Joden gedood, als gevolg van een koelbloedig vernietigingsprogramma. Dus leefden er in Europa nog maar 3.000.000 Joden. Behalve Joden stierven nog miljoenen mensen van andere volkeren, waaronder voornamelijk Russen, Polen en Zigeuners. In het kamp Sobibor zijn totaal 260.000 mensen vermoord in 18 maanden tijd. Waarvan 150.000 uit Polen, 34.000 uit Nederland, 26.000 uit Slovakije, 17.500 uit Duitsland, 10.000 uit Rusland, 6.000 uit Australië, en 10.000 uit andere landen. Sobibor-monument Minister - President Kok heeft in het herinnering centrum in Kamp Westenbork een monument onthuld voor de ruim 34.000 Nederlandse Joden en Zigeuners die in de Tweede Wereldoorlog in het vernietigingskamp Sobibor zijn omgebracht. Het Sobibor-monument bestaat uit vijf grote granietblokken die gelijkenis vertonen met grafkisten. In het graniet staat het aantal gedeporteerden naar Sobibor gegraveerd. De plechtigheid werd omlijst met toespraken en muziek. Een koor zong Jiddische liederen. Na één minuut stilte werd de Kaddisj, het joodse gebed voor de doden, gezegd. Jules Schelvis is een van de achttien Nederlandse Sobibor gedeporteerden die het kamp overleefden. Hij heeft het initiatief genomen om een monument te maken ter herinnering aan alle slachtoffers van het Sobibor Kamp. Jules Schelvis heeft ook een aantal boeken over Sobibor geschreven. Bronnenlijst Tekst

Boeken · Wereldschokkende Drama’s
Universum 1979
Lekturama Rotterdam
J. Kingston en David Lambert
Vertaalt uit het Engels · De Tweede Wereldoorlag in vogelvlucht
Uitgegeven in samenwerking met de Stichting Nederlands Nationaal oorlogs- en verzetsmuseum. J. Zwaan, 1978 · Sesam Encyclopedie, deel 9
1979 Bosch & Keuning n.v. / Baarn · Nieuwe Kleine WP in kleur
Deel 16 Elsevier
Samengesteld door de Winkler Prins Redactie
Internet · www.wo2.nl
Illustraties
Boeken · Illustratie bij Jodenvervolging: Winkler Prins Encyclopedie van de Tweede Wereldoorlog
Deel 1 J.E. Bijl & M. Deweerdt · Illustratie bij De Opstand: De Tweede Wereldoorlog in Foto’s
David Boyle
Vertaalt uit het Engels: World war II in photographs · Illustratie op de voorkant: Geïllustreerde geschiedenis van de propaganda in de Tweede Wereldoorlog. 1993, Anthony Rhodes
Vertaalt uit het Engels: The Art of Persuasion · Illustratie bij Het Vergassen en Verbranden: Wereldschokkende Drama’s

Universum 1979
Lekturama Rotterdam
J. Kingston en David Lambert
Vertaalt uit het Engels
Internet · Illustratie bij Sobibor