Classicisme

Classicisme.

Afkomst.

Het Classicisme is afkomstig uit de Klassieke Oudheid.
Hiermee bedoeld men de bloeiperiode van de Griekse en Romeinse Beschavingen.
Deze periode begint ongeveer in de 16e eeuw voor Christus, met de opkomst van de stad Athene, en eindigt in de 3e eeuw na Christus, als de Romeinse Keizers over gaan tot het Christendom.
De architectuur en beeldende kunst uit de klassieke oudheid hebben eeuwenlang gegolden als de standaard waaraan alle kunst moest voldoen.
Dus Klassiek als esthetische norm aanvaard, refereert het classicisme naar de Griekse en Romeinse kunst, waarbij rust en stilte beschouwd worden al essentie van het schone.
De thema's zijn meestal moralistisch en heroïsch van aard en ze dragen veelal het gewaad van de antieke geschiedenis en de mythologie. Weinig personen, in grote duidelijke gestes of theatrale poses, dragen het esthetische gehalte. De hele compositie steunt op eenvoudige vormen, waarbij bijkomstigheden genegeerd worden. Dominant zijn het natuurlijke coloriet en de duidelijke contourlijnen.

Begrip.

Het begrip Classicisme is zonder de begrippen klassiek en klassiciteit niet te omschrijven.
Classis, waarvan klassiek is afgeleid, is zoveel als rangorde in de samenleving, en wanneer men van iets zegt dat het 'klasse' is, bedoelt men ongetwijfeld: 'tot de hoogste klasse behorend', dus: van de allerhoogste rang. Zo beschouwd, levert het begrip klassiek echter slechts een waardeoordeel, dat op de meest uiteen¬lopende kunstuitingen uit de meest verschillende tijden toepasselijk zou kunnen zijn. Aangezien de kwalificatie 'klassiek' oorspronkelijk alleen werd toe¬gekend aan de Griekse kunst uit de bloeiperiode (5de eeuw vC), zijn de eigenschappen daarvan op het begrip klassiek overgegaan, te weten evenwicht van vorm en inhoud (dus van mededeling en het medegedeelde),
expressie binnen de normen der zintuiglijke schoon¬heid, voornaamheid en waardigheid ('Edle Einfalt und stille Grösse', naar Winckelmanns definitie).
Het nastreven van de klassieke kunst duidt men aan met het woord Classicisme, en voor de beeldende kunst en de bouwkunst, evenals voor de poëzie betekent dit dus een kunststijl, die in hoge mate op die der oudheid geïnspireerd is, eigenlijk dus weinig zelfstandig is.
Classicisme is het teruggrijpen op de vorm en taal van de Griekse en Romeinse (klassieke) Oudheid. In de 15e en 16e eeuw werden de klassieken voor het eerst op grote schaal als voorbeeld genomen. Sinds deze periode, de Renaissance, zijn de klassieke onderwerpen en vormen niet meer uit de Westerse kunst en architectuur en litteratuur werken getoetst.
Wanneer over het classicisme wordt gesproken, gaat het meestal om de stijlperiode tussen 1770 en 1850. Deze stijl wordt ook wel neoclassicisme genoemd om hem te onderscheiden van eerdere vormen van classicisme.
Het Neoclassicisme is weer ontstaan omdat de mensen de Romeinse en de Greikse bouwstijl weer mooi gingen vinden.
Zo ongeveer 1750-1760 kwam het classicisme weer tot leven. In 1750 ging men zich ook interesseren voor geschiedenis en ging men de oude gebouwen opnieuw bestuderen. Met het Neoclassicisme breekt de nieuwe tijd aan er vinden belangrijke maatschappelijke ontwikkelingen plaats op allerlei fronten:
Het Rationalisme: (het menselijk denkvermogen, het werken met de rede = ratio of verstand) viert hoogtij.

Snelle technische ontwikkelingen.

Staan aan de vooravond van de industriële revolutie. Eerst in Engeland: 1750 en vanaf 1800 in de rest van Europa (o.a. de uitvinding en ontwikkeling van de stoommachine).
Franse Revolutie 1789.
De deels middeleeuwse maatschappijstructuur (dwz. gezag en macht in een hand) die tot dan toe gold wordt vervangen door de verlichting, Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap kwamen in de plaats van dwingelandij en absolutisme (macht in de hand van een vorst) Het geloof en het gezag worden dus afgewezen; de burgerij komt op.
Wetenschap.
De Wetenschap komt sterk in de belangstelling de behoefte aan kennis is groot.
(Diderot maakt de eerste encyclopedie waarin alle menselijke kennis verzameld is).

Neoclassicisme in de architectuur.

In de 19e eeuw bleef de belangstelling voor de klassieke bouwkunst bestaan. De klassieke voorbeelden werden echter niet "vrij behandelt", zoals in de Renaissance en de Barok. In plaats daarvan werden de voorbeelden letterlijk gekopieerd, zoals bijvoorbeeld de Arc du Triomphe (1806) in Parijs, door Chalgrin. De bouwkundige elementen uit de klassieke oudheid worden zo zuiver mogelijk toegepast: zuilen worden bijvoorbeeld niet meer als versiering, maar alleen als constructief (dragend) element toegepast.

Onder Napoleon wordt het centrum van Parijs uitgerust met triomfbogen (Arc de Triomphe), zegezuilen (Colonne Vendome) en tempelachtige bouwwerken (zoals de Madeleine-kerk).

In de 20ste eeuwse bouwkunst is het gebruik van klassieke elementen lang gemeden. Het Modernisme uitte zich in een sober functionalisme. Eind jaren zestig kwam hierin verandering. Het architecten-duo Venturi en Scott Brown vond inspiratie in de commerciële straatarchitectuur van Las Vegas. Dit leidde tot de geboorte van de Postmoderne architectuur, waarin classicistische elementen zijn toegestaan. Bekend zijn de sociale woningbouwprojecten van architect Bofill in de Parijse voorsteden. Het complex 'Les Eschelles du Baroque' is vormgegeven als een amfitheater. Monumentale zuilen van spiegelglas bedekken de komvormige gevel. Trigliefen en metopen sieren de daklijst.