berlijnse muur

Wanneer ontstond het ijzeren gordijn?

Deelonderwerpen

Begin ijzeren gordijn.
Bouw ijzeren gordijn.
Vluchten over de muur.
Val muur!

Begin ijzeren gordijn.

In de tweede wereld oorlog had je 4 grote krijgsmachten, 1 Amerika , 2 Engeland, 3 Frankrijk , 4 Sovjet unie. De eerste 3 krijgsmachten kwamen via het westen naar Duitsland toe. De Sovjet unie kwam via het oosten naar Duitsland toe.
Ze hadden alle vier hetzelfde doel, Duitsland uitschakelen.
Maar ze hadden niet de zelfde ideeën over het beleid van Duitsland.
Amerika Engeland en Frankrijk wouden een democratie oprichten in Duitsland.
De Sovjet unie wou juist een communistisch rijk . Zij hadden alle landen die ze hadden bevrijd de communistische partij aan de macht laten komen.
Duistland werd door deze verschillen gedeeld in 4 delen een deel van Amerika een deel van Engeland een deel van Frankrijk en het deel van de Sovjet unie.
De eerste drie delen waren hetzelfde een democratie. Het Sovjet gedeelte was communistisch.
Ook Berlijn werd gedeeld in 4 departementen.
In het westen waar de democratie heerste had je het goed. In het oosten waar de communisten heersten was het niet zo goed. Dus de meeste mensen gingen van oost naar west.

Van 1952 tot 1961 verlieten ongeveer 2.235.000 mensen de Duitse Democratische Republiek. Dit waren voor het communisme de eerste tekenen van verval.
Kroesjtsjov vond dit een enorme vernedering voor het communisme en verbood de Oost-Duitsers weg te vluchten. In de nacht van zaterdag 12 op zondag 13 augustus 1961 gaf Kroesjtsjov het bevel om een versperring tussen Oost- en West-Berlijn te bouwen.

West en oost Europa. (zwarte lijn is de scheiding tussen west en oost.)

Bouw ijzeren gordijn.

Op 13 aug. 1961 werd begonnen met de bouw van de muur. Er werden 7 doorgangsposten in de muur gemaakt. De muur was 45 km en werd door de Oost-Duitse grenspolitie zwaar bewaakt. Er was prikkeldraad gebruikt en je kon als je in het oosten woonde, niet makkelijk bij de muur komen door mijnen. Toch probeerde een aantal mensen te ontsnappen. Men denkt dat er ongeveer 76 mensen werden doodgeschoten. Door de jaren heen werd de muur het symbool van de Koude Oorlog en de Duitse verdeeldheid.

De muur was niet zo hoog, ongeveer 3 meter hoog. Omdat de muur plotseling gebouwd werd, was iedereen geschokt. Hoe kon een land zoiets doen ? Families konden elkaar niet meer zien door die muur.
Men wist in 1961 niet dat de muur pas in 1989 zou worden afgebroken !

(Op deze foto zie je nog net een paar mensen vluchten naar West-Berlijn, terwijl de muur nog niet af is. Deze mensen hadden geluk.)

De muur is sinds het begin van de bouw 3 x opnieuw gebouwd elke keer groter en sterker.
Vluchten over de muur.

In totaal zijn er vanaf 1949 tot 1988 ongeveer 4 miljoen oost -Duitsers naar het westen getrokken. De meeste zijn voor de bouw van de muur in 1961 vertrokken. Tot die tijd konden mensen redelijk makkelijk uit de DDR naar west- Duitsland verhuizen. Van de 3,8 miljoen mensen die dat toen deden was meer dan de helft jonger dan 25 jaar.
Dit had rampzalige gevolgen voor de oost – Duitse bevolkingsontwikkeling en economie.
Met de bouw van de muur maakte de DDR- autoriteiten een einde aan de volksverhuizingen van oost naar west.
Toch zijn er na de bouw van de muur nog 235.000 mensen gelukt om de DDR op illegale wijze te ontvluchten.
Via andere landen, door niet terug te gaan na een bezoek aan de Bondsrepubliek of door met gevaar voor eigen leven de zwaarbewaakte grenszones over te steken. Met behulp van zelf gefabriceerde luchtballonnen, tunnels onder de Muur door, verborgen ruimtes in auto's etc. heeft men geprobeerd te vluchten.

Het aantal doden dat bij de Muur en de Duits-Duitse grens is gevallen staat nog steeds niet helemaal vast. De meeste slachtoffers zijn geïdentificeerd, maar achter een deel van hen staat nog steeds: onbekend. Volgens die lijst zijn bij de Muur zeker 171 mensen om het leven gekomen. Bij de gehele Duits-Duitse grens vielen zeker 211 doden. Daar komen nog eens tientallen mensen bij die vluchtpogingen op de Oostzee en bij de grens met Tsjecho-Slowakije, Hongarije en Polen niet overleefden. Andere bronnen spreken van ruim negenhonderd doden.

De enige manier om na 1961 legaal de DDR te verlaten was het indienen van een Ausreiseantrag. Ongeveer 400.000 vooral oudere mensen zijn zo vertrokken Mensen die een Ausreiseantrag indienden konden rekenen op extra aandacht van de geheime politie, de Stasi, en op verlies van hun baan.

In 1989 steeg het aantal Ausreiseanträge gigantisch. De DDR leek de hervormingspolitiek van de Sovjet-Unie onder leiding van Gorbatsjov niet te volgen.Veel Oost-Duitsers zagen daarom geen toekomst meer in de DDR. Toen Hongarije op 2 mei de grenzen naar het Westen had geopend kwam er een grote vluchtelingenstroom van ca. zestigduizend mensen uit de DDR op gang die via Hongarije naar het Westen vluchtte. Na de val van de Muur op 9 november liep dit op tot 145.000 in die maand. In totaal hebben in 1989 ongeveer 390.000 Oost-Duitsers hun land verlaten.

Val van de Berlijnse muur.

Aanleiding tot val van de Berlijnse muur.

Toen de muur er stond, ging het communisme steeds meer aftakelen.
Tijdens de regeringsperiode van Breznjev werd duidelijk dat het communisme tegen zijn eigen regels inging. De basis regel van het communisme was immers dat er sociale gelijkheid moest zijn. De rijke of degene die geprivatiseerd waren van de partij. Zij kregen veel meer dan de gewone mensen en luxe goederen uit de westerse wereld.

Er waren verschillende teksten die zeiden dat het westen een paradijs was.
Op de radio en televisie kwamen ze te weten dat er in het westen wel genoeg te eten was, wat bij hun wel anders was.
Ze kwamen ook te weten dat er in de westerse wereld wel ruimte was voor persoonlijke vrijheid en het leven als een individu.

In het begin van de jaren 80 stierven er een paar belangrijke leiden van de USSR, Breznjev, Andropov en Tsjernenko. De opvolger van Tsjernenko was Michael Gorbatsjov (op foto) hij was de eerste die in jaren er via hervormingen de USSR er economisch bovenop wou brengen.

Hij wist dat de USSR er alleen met grondige veranderingen bovenop kon komen.
Buiten de Sovjetunie was Gorbatsjov de eerste geloofwaardige Sovjetleider. Dit heeft de Sovjet-Unie enorm geholpen, omdat er verschillende akkoorden hierdoor zijn gesloten: ontwapeningsakkoorden tussen de Sovjetunie en de USA

Terwijl Gorbatsjov buiten de Sovjetunie een succesvolle leider was, had hij in de Sovjetunie heel wat moeilijker. Het afbouwen van de planeconomie verliep lang niet zo vlot als Gorbatsjov gehoopt had En het enige wat de glasnost veranderde was het perspectief van de mensen op de Sovjetmaatschappij. Vroeger durfde men nooit de dieperliggende redenen voor de sociale misstanden te vermelden, nu was er door de glasnost een grotere eerlijkheid en geest van zelfkritiek. ( glasnost.: politieke en maatschappelijke openheid.)

Ook in de rest van de Sovjet landen waren er onrusten. Mensen wilden op eigen benen staan, en niet meer van Rusland afhangen.
De communistische partijen kregen de felle kritiek doordat deze wantoestanden nu eindelijk aan het licht kwamen. (slechte economie, armoede ...)

In polen waren er in 1989 vrije verkiezingen waarbij de communistische partij niet werd herkozen.
Ook in de andere staten werd het vernieuwende beleid van Gorbatsjov toegepast, waardoor het communisme niet veel succes meer had.

In oost – Duitsland wilden de leiders Gorbatsjov niet volgen. Het duurde dan ook even totdat ook hier vrije verkiezingen werden gehouden.
Het communisme was nu bijna helemaal verdwenen in Centraal-Europa. In alle landen waren nu vernieuwende leiders aan de macht. Iedereen vormde de hervormingspolitiek van Gorbatsjov die zonder het zelf te willen het communisme zwaar heeft doen wankelen en zelfs doen vallen.
Doordat het communisme wegviel uit het straatbeeld van Centraal-Europa beschouwde de USA de Sovjetunie niet langer als een tegenstander. Er waren immers geen verschillen meer qua ideologie en economie. Ook in de Sovjetunie was er nu plaats voor het vrije denken en initiatief. Ook de tegenstelling tussen kapitalisme en communisme viel nu weg en daardoor was er ook geen reden meer om de Koude Oorlog door te zetten. Deze koude oorlog diende immers om het communisme in Centraal-Europa en de Sovjetunie in te dijken.

De vete die tussen west en oost die van na de tweede wereld oorlog begonnen was nu eindelijk voorbij. Het was in dit geval dat de Berlijnse muur die het symbool van deze oorlog was geen zin meer had.

Dit, samen met het feit dat er in Oost-Duitsland vrije verkiezingen georganiseerd werden, zorgden voor de val van de Berlijnse Muur.

Na de val van de Oost-Duitse communistische partijtop in het najaar van 1989 en de daarop volgende liberalisering van de Oost-Duitse samenleving werden onder andere de uitreismogelijkheden van DDR-burgers versoepeld. Op 9 november 1989 werd de Berlijnse Muur neergehaald door dolenthousiaste Oostduitsers die nu eindelijk de vrijheid hadden om naar het Westen te trekken. Vanaf het begin van 1990 werd begonnen met de definitieve sloopwerken.

Bronnen:

Voornamelijk internet.
Ik heb sommige delen gekopieerd omdat het al in makkelijke taal was omschreven.

De belangrijkste site waar ik heel veel informatie van heb gehaald is :
http://kinderenwebhotel.be/WO_tijd/berlijnse_muur.htm

http://www.onsverleden.net/

http://www.geschiedenisvoorkinderen.nl/eeuw/Koude%20oorlog.htm

zelf heb ik ook verwerkt wat ik zelf wist van de Berlijnse muur.