Angelsaksisch en Rijnland model

Het Angelsaksische model en het Rijnlandse model: de ideologieën
Waar het Rijnlandse model berust op vertrouwen, berust het Angelsaksische model op het begrip van zelfredzaamheid. Iedere burger wordt geacht te denken vanuit zijn materiële eigenbelang, en zelf zorg te dragen voor zijn middelen van bestaan, zowel op het moment dat hij kan werken als op het moment dat hij dat niet kan. In zijn positieve uitleg gaat het ervan uit dat dit de burger voldoende gelegenheid biedt om tijdens zijn werkzame leven te sparen voor zijn oude dag. Het Angelsaksische model is genoemd naar de samenleving die dit model het langst heeft belichaamd: de Verenigde Staten. Heel vaak wordt het Angelsaksische model gelijkgesteld met het kapitalisme, wat niet helemaal juist is, maar wel grotendeels.

In een samenleving waar iedereen volgens dit model kan werken, en met "iedereen' wordt hier ook bedoeld "iedereen", oftewel zonder uitzondering, en tot het laatste individu, werkt het pure Angelsaksische model mogelijkerwijs beter dan het pure Rijnlandse model, omdat duidelijker tot uiting komt hoeveel inspanning het individu levert aan de gemeenschap: hoe harder je werkt, hoe meer je terug krijgt, en hoe meer je kan sparen voor later. Op deze manier zullen de meest talentvollen het best gestimuleerd worden om hun bijdrage aan de maatschappij te maximaliseren.


2 problemen
Deze theoretische vergelijking wordt verstoord door de praktijk op twee essentiële manieren: niet iedereen kan lang genoeg werken om te sparen voor zijn oude dag, en de beloning voor arbeid wordt niet alleen bepaald hoe hard je werkt.
Het eerste praktisch probleem van het Angelsaksische model is duidelijk en onvermijdelijk: er wordt niet voorzien in zieken, gehandicapten, en dergelijke, samen te vatten als de zwakken. In het pure Angelsaksische model zullen die verhongeren. Het tweede praktische probleem is theoretisch vermijdbaar, maar in de praktijk doet het zich altijd voor: als het Angelsaksische model gecombineerd wordt met een hiërarchisch maatschappijstructuur, zullen de machtigsten zichzelf een onevenredige grote beloning voor hun arbeid toebedelen. De reden daarvoor is omdat om machtig te worden in een Angelsaksische maatschappij je heel erg graag machtig moet willen worden, en de groep van mensen die machtig willen worden valt grotendeels samen met de groep mensen die zichzelf het sterkst toebedelen ongeacht inspanning.
De ideologische waardering van de twee modellen in hun pure vorm is duidelijk: het niet kunnen zorgen voor de zwakken diskwalificeert het pure Angelsaksische model.
Nu, angelsaksische model
Bij de praktische vergelijking moet men meenemen hoe de modellen in de praktijk uitwerken - zelfs in Amerika bestaat er geen puur Angelsaksisch model, en heeft men op allerlei manieren gezorgd voor een vorm van opvang voor diverse groepen zwakkeren. Maar een vergelijking met Europa toont dat dit niet alleen kwantitatief, maar ook kwalitatief minder is.
Oordeel welvaart omhoog+ tegenargument
Aan de andere kant blijkt dat het economische voordeel van het Angelsaksische model aanzienlijk kan zijn: de gemiddelde materiële welvaart in de Verenigde Staten is groter dan in Europa. Dit argument wordt door de meeste mensen gezien als doorslaggevend voor het Angelsaksische model.
Dit oordeel omtrent het Angelsaksische model klopt niet om twee hoofdredenen: ten eerste is Amerika niet het enige land met het Angelsaksische model; neemt men alle Angelsaksische landen tezamen, is het meteen duidelijk dat in het gemiddelde Angelsaksische land de zwakkerenzorg dusdanig slecht dat dit gezien kan worden als een definitief diskwalificerende factor. En ten tweede: als men alleen in de Verenigde Staten kijkt, en ook de verdeling van het totale inkomen over de bevolking meeneemt, dan pakt de vergelijking heel anders uit. Precieze cijfers ontbreken het IRP, maar alle bekende wijden erop dat voor de laagste tweederde tot driekwart van de bevolking, het gemiddelde inkomen ten opzichte van gewerkte uren gelijk of lager is dan in Europa. En de laagste tweederde tot driekwart is de overgrote meerderheid van de bevolking.

Angelsaksisch model
Kenmerken:
daling van de werkloosheid van 7.2% in 1997 tot 2.7% in 2007

flexibiliteit op de arbeidsmarkt (ontslag, aanwerving, persoonlijke begeleiding werkzoekenden, …)
grote werkgelegenheidscreatie in de publieke sector (+11% sinds 1997) tegenover de private sector (+4%)
oprichten job centers: afstemmen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt
MAAR: working poor
enorme toename deeltijds werk en voornamelijk vrouwelijk
- model scoort goed op efficiëntie, maar niet op gelijkheid

Angelsaksisch model: (Ierland, Verenigd Koninkrijk)
Kenmerken: lage mate van ontslagbescherming, relatief grote inkomensongelijkheid,flexibele arbeidsmarkt, hoge arbeidsparticipatie

2.2. Rijnland model Min (Samenvatting):
- Wolken van overleg; verhullend; hei- en Poolse landdagen; 4x
voor alles is een commissie, denktank, adviesraad, project- of klankbordgroep.
- Gebrek aan ondernemerschap, (eens failliet, altijd failliet); liever ‘meeliften’;
zuigelingengedrag. 3x
- Hoofd moet onder het maaiveld blijven; bevordert middelmatigheid;

excelleren is verdacht, iedereen is gelijk 3x
- Schuivende doelen a.g.v. een te grote waardering voor voortschrijdend inzicht.
- Onderlinge afhankelijkheid en loyaliteit worden misbruikt, (bevoogding; morele druk).
- Gesloten (zoals in het gildensysteem).
- Starre arbeidsvoorwaarden.
- De jonge generatie ‘lijdt’ onder de traagheid van de Rijnlandse drang.
tot oeverloos gepraat (vergaderen) en geschrijf (notulen; beleidsdocumenten).
- Sloom, traag, saai.

2.3. Anglo-Amerikaans model Plus (Samenvatting):
- Volstrekte duidelijkheid over wat belangrijk is: ‘the bang for the buck’; 4x
het bottom-line financiële resultaat; simpel.
- Outputgericht en prestatiebevorderend; de wil om te winnen. 3x
- Transparant, open, helder, controleerbaar; meten = weten. 3x
- Het is duidelijk waarop afgerekend wordt en er wordt ook afgerekend;
je weet waar je verantwoordelijk voor bent, dat geeft rust en veiligheid 2x
- Uitdagend, avontuurlijk, vol glitter & glamour. 2x

- Het is duidelijk wie de baas is en de baas beslist.
- Het individu is bepalend, (als tragische of als zegevierende held).
- Als je hard werkt, verdien je veel geld.
Vitaal en flexibel; makkelijk veranderbaar.

2.4. Anglo-Amerikaansmodel Min (Samenvatting):
- Leidt tot grote volgzaamheid; ontmoedigt onafhankelijk denken;
je wordt gedirigeerd. 3x
- Bevordert hebzucht en het willen krijgen van prestatiebeloningen
omwille van de beloning (extrinsiek gemotiveerd). 3x
- Ethisch arm; werkt cijfermanipulatie in de hand (Enron, Ahold, Parmalat, Shell);
sociaal-culturele gevolgen van het economisch handelen doen er niet zo toe. 3x
- Eendimensionaal model, (dimensie = dollar); bevordert een monolithische cultuur. 2x
- In R-ogen werkt het model niet goed als het wordt toegepast op onderwijs en
gezondheidszorg.


Angelsaksische model
Rijnlandse model
individueel succes
lange-termijnsucces
geringe staatsbemoeienis
actieve rol overheid
winst op korte termijn
consensus en inspraak
financiering via de beurs
financiering via banken en familie