Victor Horta

1. Victor Horta

Victor werd geboren in Gent op 6 januari 1861. Hij studeerde aan de academie voor schone kunsten in Brussel. Mede door zijn vader ging hij werken in Parijs in het atelier van de architect Jules Rubuysson. Na het overlijden van zijn vader ging hij terug naar België. Waar hij trouwde en zich vestigde in Brussel.

Na een aantal moeilijke jaren komt de carrière van Horta in een stroomversnelling. Hij ontwerpt voor twee vrienden een klein herenhuis. Nadat hij dit herenhuis had ontworpen volgden de opdrachten elkaar op. Der verbouwing van kasteel in Terhulpen de bouw van een herenhuis aan de Louidalaan 224, een kasteen in Chambley voor baron Henry de Wangen, om er maar enkele te noemen.

Later mocht Victor Horta ook een kintertuin in de Larollen bouwen. Zijn bekenste werken zijn het Volkshuis voor de Belgische Werkliedenpartij, Het huis van Eetvelde en het Huis Tassel.

Door al deze opdrachten had Victor Horta uiteindelijk genoeg geld om twee percelen grond te kopen aan de Amerikaanssestraat in Brussel. Hier vestigd hij dan zijn atelier.

Rond de eeuwwisseling stapt hij demonstratief af van het gevruik van metaalstructuren. Aan de huizen die hij na de eeuwwisseling gaat bouwen valt meteen op dat hij heel veel natuursteen gebruikt.

Bijna geen metaalstucturen in het na de eeuwwisseling gebouwde huis Dubois.

Veel metaalstructuren.

Nadat Horta opdrachten aanneemt van warenhuizen komt er meer kritiek op zijn werk. Uiteindelijk weet hij tocht weer in goede aart te vallen bij zijn collega’s door voor te stellen het architectuuronderwijs te hervormen.

Horta verbleef tijdens de eerste wereldoorlog in Londen, maar bij zijn terugkeer in Brussel besloot hij zijn huis en atelier te verkopen. Hij moest opnieuw gaan bewijzen dat hij wel degelijk een groot architect was. Hij slaagde daar ook in. In 1932 ontving hij namelijk van koning Albert I de titel van Baron. Aan het einde van zijn leven verbrande hij echter het grootste deel van zijn archieven en tekeningen.

2. Stijl

Het eerste dat je opvalt aan het werk van Victor Horta is het gebruik van de vele bogen en windingen. Het lijken lijnen, bewegingen die rechtstreeks uit de natuur komen, zo vloeiend. Daarom is bijna iedereen er zeker van dat de natuur en de dierenwereld voor veel inspiratie zorgde bij Victor Horta.

Een grote inspiratie bron voor Victor Horta was de Duitse fotograaf Karl Blossfeld. Karl Blossfeld fotografeerde voornamelijk natuur. De details van planten fotografeerde hij microscopisch groot. Hiermee toonde hij aan dat er wel degelijk een structuur zit in de willekeurig ogende groeiwijze van planten. Hierdoor maakt Horta dus overal een bepaalde structuur van en zijn er bijna geen hoeken te vinden in zijn bouwwerken.

Het tweede dat heel erg opvalt aan het werk van Horta zijn de zichtbare metaalstructuren. Het ijzer is niet zomaar in één of andere vorm gemaakt. Horta heeft het altijd tot een vloeiend en in elkaar overlopend object gemaakt.

3. Maison Tassel

Door bijna alle kunstkenners wordt 1893 als het beginpunt gezien van de art-nouveau. Dit is het jaar waarin Victor Horta zijn ontwerp voor het woonhuis van professor Tassel realiseerde.

De gebruiksfunctie van het huis was dat er in gewoond kon worden. Het is dan ook een herenhuis. Maar niet zomaar een. Vernieuwend aan dit project is het gebruik van de ruimte. Dit was mogelijk geworden door de toepassing van ijzeren constructies. Alles in het huis is in een en dezelfde sfeer gebouwd. Alle latere woningen van Horta zijn volgens dezelfde principes gebouwd.

4. Maison du peuple

Dit is maison du Peuple. Victor Horta begaf zich onder een grote groep kunstenaars, schrijvers, ingenieurs en ondernemers. Door de twee laatst genoemde zaten er financieel goed bij omdat zij veel geld verdienden aan de Belgische koloniën. Deze succesvolle ondernemers waren Horta’s eerste opdrachtgevers. Zijn opdrachtgevers lieten hem zo goed als ongehinderd zijn werk doen.

Door deze groep mensen werd Victor Horta in 1895 naar voren geschoven als architect voor het Maison du Peuple (ook wel het Brusselse volkshuis genoemd). Dit gebouw werd het hoofdgebouw voor de Belgiste werklieden van de socialistische partij.

De opdracht was “een paleis te bouwen dat geen paleis is maar een huis waar licht en lucht de luxe zijn die zolang uitgesloten zijn van de arbeiderskrotten”. Dit betekende dat Horta zich niet zo vrij kon laten gaan in zijn werk als hij gewend was. Hij liet het Volkshuis bouwen uit straalconstructies in hoge, ruime, luchtige vertrekken met heel veel ramen. Door de ramen kon licht en lucht naar binnen stromen.

Het gebouw had meerdere functies. Op de begane grond bevonden zich een café en een aantal winkels. Op de eerste verdieping een raadszaal en een bibliotheek. Op de tweede verdieping was een feestzaal met bijbehorend rookvertrek en balkon gevestigd. En op de derde verdieping een panorama-uitkijk over de stad Brussel.

Ondanks een storm van protest werd het Brusselse Volkshuis in 1966 afgebroken in verband met leegstand. De groep bewonderaars van het gebouw was net te klein geweest.

5. Hortahuis

Het Hortahuis in de Amerikaansestraat in Brussel liet Horta in 1898 voor zichzelf bouwen. Hij en zijn gezin gebruikten het als woonhuis. Het huis geeft een goede indruk van de weelderige stijl waarin ook andere, door Horta ontworpen, herenhuizen zijn gebouwd.

Van alle plaatjes die ik heb gezien van bouwwerken van Victor Horta sprak deze mij het meest aan. Vooral de trap met al die klauren en vormen vind ik erg mooi. Ik zou dan ook geen verbeteringen aan kunnen brengen in dit gebouw. Alles staat in een bepaalde harmonie en die moet je niet verbreken door dingen te gaan veranderen.

In 1969 werd het Hortamuseum ondergebracht in zijn voormalige woning, het Hortahuis.

6. Paleis voor de Schone Kunsten

Zoals al eerder beschreven verbleef Victor Horta tijdens de eerste wereldoorlog in Engeland en ook nog korte tijd in de Verenigde Staten. Bij zijn terugkeer in België bleek zijn decoratiezucht en passie voor versiering grotendeels verdwenen te zijn. Ook zijn keuze van materiaal veranderde. Zo bouwde hij in Brussel het Paleis voor Schone Kunsten in gewapend beton. Terwijl hij daarvoor vooral

De opdrachtgevers van het Paleis voor Schone Kunsten is de stad Brussel. Het Paleis heeft een gebruiksfunctie. Er worden nu nog steeds concerten in gegeven.

Het Paleis voor Schone Kunsten is een van Horta’s laatste werken geweest.