Kamp Westerbork
Wat was ‘Westerbork’?
Westerbork is voor velen het voorportaal van het einde geweest. Het was een opslagplaats zoals Drancy dat was in Frankrijk, Mechelen in België, Berg in Noorwegen en Fossoli di Carpi in Italië. Evenals in die andere ‘Durchgangslager’ hebben zich in Westerbork de meest afschuwelijke taferelen afgespeeld.
Wanneer is het gebouwd?
In augustus 1939 werd het kamp Westerbork gebouwd door arbeiders in werkverschaffing. Het is een terrein in de provincie Drente dichtbij de Duitse grens. Het was bestemt als een opvangkamp voor joodse vluchtelingen. Maar het kabinet-Colijn had in februari van 1939 besloten om alle vluchtelingen uit Duitsland in één centraal kamp onder te brengen ter vervanging van de vele kleine opvangkampen en –tehuizen. In het kamp werden er 50 woonbarakken gebouwd waar 1800 mensen, 1150 ‘legalen’ en 650 ‘illegalen’, gehuisvest konden worden. Op 9 oktober 1939 arriveerden de eerste 22 Duits-joodse vluchtelingen in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork. Eind januari 1940 waren dat er 167. Vanaf februari kwam de vaart erin. Eind april telde Westerbork al 750 vluchtelingen.
Wordt het nu nog gebruikt?
Ja, het word nu gebruikt als een herkenningscentrum en museum: het Herinneringscentrum Kamp Westerbork is in 1983 officieel geopend. Dat dit pas bijna veertig jaar na afloop van de oorlog gebeurde, zegt veel over hoe er met de herinnering aan 'de oorlog' is omgegaan. Het is een verhaal waarin duidelijk wordt dat er zeker in de eerste tientallen jaren na de bevrijding weinig aandacht voor de bezettingstijd was. Zo kon het gebeuren dat een initiatief in 1957 van de Drentse Commissaris van de Koningin, mr. J. Cramer, om een monument ter herinnering aan de geschiedenis van kamp Westerbork te plaatsen, werd afgewezen. Dit gebeurde vanuit de joodse gemeenschap waar de angst om wonden open te maken groot was.
Welke bevolkingsgroep(en) spelen een grote rol?
De joden
Is er in Westerbork kunst en/of cultuur?
Ja, zoveel mogelijk slachtoffers en overlevenden uit de anonimiteit terughalen door hun persoonlijke verhalen vast te leggen. De namen van de slachtoffers zijn inmiddels verzameld: in het museum worden alle namen van Nederlandse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog -met hun geboortedatum en -plaats, en plaats en datum van moord- continu, dag en nacht geprojecteerd op een speciale Namenwand.
Wat is er aan kunstwerken aanwezig?
De tentoonstelling Vernichtigungslager Sobibor vertelt ondermeer het verhaal van de Poolse jood Thomas Blatt, die als 15-jarige jongen in het kamp tewerk werd gesteld. Hij moest ondermeer helpen bij het sorteren en verbranden van persoonlijke documenten en van kleren die niet meer te gebruiken waren. Hij nam deel aan de opstand in het kamp in oktober 1943. Blatt is nauw betrokken bij het museum in Sobibor. Een andere overlevende die een rol speelt in de tentoonstelling is de Nederlander Jules Schelvis. Hij schreef het standaardwerk Sobibor en nam het initiatief voor de Tekens in Westerbork taak gesteld om de herinnering aan Sobibor levend te houden.
Vernichtigungslager Sobibor is een reizende tentoonstelling, financieel mede mogelijk gemaakt door de provincie Gelderland. Deze provincie heeft een samenwerkingsverband met de Poolse provincie Lubelski. De tentoonstelling is een onderdeel van het Masterplan Sobibor, waarmee geprobeerd wordt om Sobibor als gedenkplaats beter herkenbaar te maken, met ondermeer een herinneringscentrum. Onderdeel van het plan is ook de verbetering van de huidige museale presentatie in Sobibor en de ontwikkeling van de reizende tentoonstelling Vernichtigungslager Sobibor.
REACTIES
1 seconde geleden