Frank Lloyd Wright

1. Zijn leven

Frank Lloyd Wright (1867-1959)

Amerikaans architect, een van de grootste architecten van de 20e
Eeuw. Wright werd bijna honderd jaar en in zijn eeuw veranderde er heel veel in de wereld. Met name de Industriële Revolutie, met zijn nieuwe materialen en machines deed de wereld in beweging zetten.

Wright gaf niet alleen impulsen tot vernieuwing aan de Amerikaanse en Europese architectuur, maar ook in zijn eigen werk wist hij steeds op verrassende wijze zijn ‘organische architectuur’ * te verwezenlijken.
* zie 3. Organische architectuur

Wright studeerde een paar jaar voor civiel ingenieur.
Van 1888- 1893 was hij werkzaam bij een belangrijk architect L.H.Sullivan.
Deze architect had een beslissende invloed op Wright met name het Functionalisme van Sullivan trok Wright aan: Vorm volgt de functie.
Bijvoorbeeld: deurklink moet goed in de hand liggen om de deur makkelijk open te krijgen.

Door zijn ontwerp voor een dames blad “a home in a prairietown”, begint voor
Wright zijn carrière als onafhankelijk architect. Zijn serie prairie-houses * betekende een omwenteling in de Amerikaanse bouw van landhuizen.
* zie 6. Robie house

Door een Duitse publicatie over Wright's werk kreeg de architect ook invloed op Europa, Vooral ook in Nederland (Dudock en van het Hoff) twee Nederlandse architecten zijn door hem beïnvloed. Veel indruk in Europa maakte zijn grotere werken in gewapend beton met hun ingewikkelde rechthoekige bouw massa’s
Beroemd werden zijn kantoorgebouwen waar voor het eerst ‘1904’ metalen constructies werden gebruikt.
In de jaren 20 bouwde hij een aantal woonhuizen in geprefabriceerde blokken gewapend beton.

Uit de jaren 30 dateren enige van zijn beroemdste ontwerpen bijvoorbeeld: Kauffman house oftewel Fallingwater *, een creatie in gewapend beton boven een waterval.
* zie 5. Fallingwater

Vooral de laatste periode is moeilijk te karakteriseren omdat hij voor iedere situatie een specifiekere oplossing zocht
Op een gegeven moment, stapt hij af van de rechthoekige vormen en begon hij hoeken van 60 of 30 graden te gebruiken.
Het meest sprekende voorbeeld hiervan is het Guggenheim Museum te New York.

2. Zijn Achtergronden

Als kind is wright sterk beïnvloed door wat hij op de fröbel school onderging. Iets wat hij later ook erkende.
Op de fröbel school wordt als leer- lesmateriaal primaire kleuren, rood, blauw, geel en primaire vormen, kubus, cilinder, bol gebruikt.
De taak van een Fröbel docent is om deze vormen eerst in twee dimensionale patronen op te zetten (tekenen) en vervolgens in ingewikkelder drie dimensionale constructies opzetten (met blokken spelen)
Door een dergelijke manier van spelen leren kinderen dat deze simpele constructies de basis van alle natuurlijke verschijningsvormen zijn. Bijvoorbeeld: een dennenboom is een driehoek.
De schema’s van fröbel zouden een langdurige invloed op Wright ideeën over ontwerpen hebben.
Dit is vooral te zien in de nadruk die hij legt op direkte uitdrukking van functie en simpele vormen. Bijvoorbeeld: Blokken beton gebruikt hij om te bouwen, en stalen balken laat hij gewoon zien.

Zijn vroege jeugd bracht hij op de boerderij van zijn oom door. Hij werkte daar in en met de natuur, hij kreeg hier respect voor de natuur.
Onder invloed van zijn moeder kwam hij tot het lezen van literatuur, poezie en filosofie.
Onder invloed van zijn vader kwam hij tot zijn liefde voor muziek.

Zinds de eeuwwisseling propageerde wright beton, geprefabriceerd beton steen, en pleisterlagen van cement als nieuwe materialen van de architectuur.
Wright omarmde de nieuwe materialen. Het gaf hem meer mogelijkheden met ontwerpen. Stalen en beton constructies waren mogelijk. De gwbouwen kregen zo meer ruimte en meer mogelijkheden. Ze konden ook zo ontworpen en gecreerd worden zodat ze een werden met de natuur.

Samenvattend kan gezegd worden dat er een aantal invloeden geweest zijn die belangrijk waren voor de ontwerpen van Wright.
- de industriele revolutie met zijn werktuigen, materialen en metodes.
- Zijn diepe liefde voor de natuur.
- Frobel onderwijs
- Zijn respect voor menselijke waarden door zijn vader en moeder (muziek,literratuur)

Door deze invloeden komen we tot de organische architectuur.

3. organische architectuur

Organische architectuur is gebaseerd op de idee ‘eenheid in Zijn en Handelen’. Architectuur moet voortvloeien uit de wetten der natuur en dus ook in vorm en materiaal niet tegenstrijdig met de natuurlijke omgeving zijn.
Daarnaast moet de architectuur als product van de cultuur deze gestalten geven, de eenheid van natuur en cultuur belichamend en de gemeenschap dienend.
M.a.w. : het is een wijze van bouwen die zich richt op integratie van bouwwerken en de omliggende omgeving en/of een vloeiende samenhang van bouwdelen het bebuirk van natuurlijke materialen, zoals baksteen en van de natuur ontleende vormen oals de gebogen lijn (bijvoorbeeld Gaudi). Ook tracht men in de bouwwerken de mens toot zijn recht te laten komen of een idee uit te drukken.
In ieder geval is bij de organische architectuur de architect niet alleen betrokken en bezig met het gebouw ‘het omhulsel’ opzicht maar ook met de inhoud van het gebouw, zijn plaats en de omgeving.

Dit is wat Wright ook nastreefde. Het moest van hem een totaal zijn. Daarom ontwierp hij ook veel voor de inrichting van huizen, zoals meubels en lampen maar ook tuinen.

Wright was een verfijnder Tijdens de ontwerp fase en gedurende de bouw fase verbeterde hij steeds. Hij verbeterde zijn gebouwen zelfs ook toen ze gerestaureerd moesten worden.

Wright was dwangmatig bezig zijn eigen huis steeds anders in te richten, d.w.z. betere ruimtelijke composities te schapen, evenwicht vinden tussen huis en inrichting.

Wright heeft zijn ideeën ook op schrift gezet en bekendheid gegeven aan deze vorm van organische architectuur. Hij zei dat hij creëerde volgens een aantal principes

4. zijn principes

- simplecity:
minimalizeren. Functioneel. Alles wat overbodig is weghalen, zelfs zo weinig
Mogelijk muren in een huis, zo weinig mogelijk kamers.

- Multiply styles:
Niet teveel aandacht schenken aan 1 ‘stijl’ bijvoorbeeld ‘Art Nouveau’, maar
rekening houden met de wensen en eisen va de klant. Boven alles de architect
Ontwerpen voor de wensen van de klant.

- Simphety whit the environment:
De plek en het gebouw/huis moeten in harmonie zijn, de gebouwen moeten als
Het ware uit zijn omgeving groeien *. Kleuren en materialen die bij de
omgeving passen.
* zie Fallingwater.

- De ‘nature’ of materials:
Het karakteristieke van het materiaal mag je blijven zien. Staal blijft staal,
beton
Blijft beton. Deze materialen laten dan ook ‘naakt’ zo hun kracht zien.

- Building should people joy

Fallingwater

Ook wel het Kaufmann’s house genaamd.
Wright poogde een totaal concept te creëren Hij poogde het proces van het bouwen van een huis op een lijn te stellen met de processen in de natuur en om ruimtes waar gewerkt werd een sacraal karakter (rustig karakter) te geven. Voor Wright volgde bijvoorbeeld de haard het morele en geestelijke centrum van het huis terwijl het kantoor het sacrale karakter ervan kon onderstrepen, hier moet men gericht zijn op het werk, geen afleiding hebben.

Wright noemde Falingwater ‘een huis gebouwd op de muziek van het rivier’ met verspringende terrassen neemt Falingwater het ritme van het landschap over.

Wright tekende het huis in minder dan drie uur (1934), het ontwerp reflecteert de wildheid van het landschap, grote ramen brengen het buiten naar binnen. Vloeren zijn als open plekken in het bos. Open ruimten met woonkamer en keuken die tegelijkertijd bibliotheek en eetkamer zijn.

Kaufmann was zijn hele leve lang bang dat wriht voor de dragers van de terassen te weinig staal gebruikt had. Op de dag dat het huis klaar was (1939) begonnen ze al te buigen. Nu (2002) dreigen ze in de rivier te storten.

Zie ook het artikel en de foto’s.

Robie house

Wright heeft het Robie house in 1906 ontworpen voor Frederick C. Robie en is klaar in 1908. Het huis is gelegen in Highland Park, destijds een buitenwijk van Chicago, op de hoek van Woodland Avenue en East 58th Street.
F. C. Robie had een stuk grond op de hoek van twee lanen gekocht, het perceel had een langwerpige smalle vorm, daarom kreeg het huis een langgerekte vorm. De voornamelijkste ruimtes kwamen achter elkaar te liggen.
De zuid gevel van het huis is erg opvallend, met zijn lengte van ruim 50 meter lang. Maar ook de westzijde van het huis (ruim 18 meter) is erg opvallend door het uitstekende dak van het terras aan de westzijde, dit terras is overigens ook het hoofdkenmerk van het gebouw.

Wright was van mening dat de traditionele voordeur van Amerikaanse huizen in de voorgevel (parallel aan de straat), "an especially ugly hole to go in and come out of" was. Als hij zijn huizen niet voorzag van een waardige ingang die het binnentreden tot een soort ritueel kon maken, koos hij nogal eens voor een oplossing die het binnentreden met geheimzinnigheid omringde. Zo ook hier: langs een pad dat zich aan de achter(Noord)kant van de Westgevel bevindt, loopt de bezoeker langs het grote terras aan de Westzijde tussen bloembakken door totdat hij bij de voordeur komt die half verscholen ligt in een nis onder de eerste verdieping.

Het gebouw telt drie bouwlagen. Het heeft, behalve een was- en een stookruimte, geen kelder.
De enige ruimten in de eerste bouwlaag zijn, behalve de ingang, de kinderspeelkamer en wat Wright in zijn ontwerpen hardnekkig de biljartkamer noemt, ongeacht of de bewoners dat spel beoefenden of niet.

De tweede bouwlaag is, evenals in sommige andere Prairie Houses, en bevat, naast de keuken en een gastenkamer, de woon- en eetkamer.

De derde bouwlaag bevat de slaapkamers. Deze verdieping is veel compacter dan die daaronder (14 m²). De woon- en eetkamer daaronder is 30 bij 7 meter.