SOA

1 Inleiding 1.1 Wat is SOA? SOA is de afkorting die staat voor Seksueel Overdraagbare Aandoeningen. Vroeger werden SOA geslachtsziekten genoemd. Een SOA is een besmettelijke ziekte die meestal overgedragen wordt door onveilige seks. SOA komen meestal voor op de lichaamsdelen (anus, penis, mond, keel, vagina), maar ze kunnen ook op andere plaatsen verschijnen. Per jaar worden er 100 000 mensen besmet met een SOA omdat ze onveilig vrijen. De meeste SOA zijn goed en snel te genezen, maar dan moet je ze wel laten behandelen door een arts. Als dit niet op tijd gebeurd kan sommige SOA ernstige gevolgen hebben. Het gevolg kan zijn dat een vrouw onvruchtbaar wordt. Er zijn ook SOA die niet meer te genezen zijn, bijvoorbeeld Aids. In het geval van Aids zal de patiënt uiteindelijk echter overlijden. De overlevingskansen zijn sterk verbeterd met de moderne intensieve therapie. Bij een soa zijn de klachten niet altijd duidelijk of merkbaar. Het kan zelfs zo zijn dat de klachten van een SOA pas na weken, maanden, of zelfs pas na jaren te merken zijn. 1.2 Hoe herken je het? Bij een SOA zijn de klachten niet altijd duidelijk of merkbaar. Het kan zelfs zo zijn dat de klachten van een SOA pas na weken, maanden of zelfs pas na jaren te merken zijn. Dit kan natuurlijk grote gevolgen hebben want zo besmet je ongemerkt heel veel mensen. Er zijn natuurlijk ook SOA waar de verschijnselen heel erg duidelijk van zijn. De verschijnselen kunnen dan zijn: § (Andere) afscheiding of pus uit de penis, vagina of anus. Bij vrouwen is de afscheiding dan meer dan normaal en de kleur kan anders zijn. De afscheiding kan waterig, melkachtig, gelig of groenig zijn en kan anders ruiken. § Een branderig gevoel, geïrriteerdheid pijn bij het plassen, of het kan zijn dat je steeds kleine beetjes moeten plassen. § Er kunnen zweertjes, wratjes of blaasjes op de penis, de vagina, de anus of de mond zitten. § Je kan jeuk hebben aan de eikel, in het schaamhaar, de schaamlippen of anus. § Gezwollen klieren in de liezen. § Pijn in één of beide (bij)ballen. § Pijn in de onderbuik. § Huiduitslag op handen of voeten. § Opgezwollen lymfeklieren. § Bloedverlies na het vrijen of andere abnormale of onregelmatige bloedverlies. Natuurlijk hoef je niet meteen aan een SOA te denken bij een van de symptomen, maar als de klacht lang blijft is het toch het beste even een onderzoek te laten doen, ook al is het al lang geleden dat je onveilige seks gehad hebt. 1.3 Hoe loop je het op? Soa wordt overgedragen via sperma, bloed, vaginaal vocht en bij contact tussen slijmvliezen. Slijmvliezen zitten onder andere in de anus, penis, de vagina en de mond. De meeste SOA worden opgelopen: § bij onveilig vrijen: o vaginale geslachtsgemeenschap zonder condoom
o anale geslachtsgemeenschap zonder extra sterke condoom

o orale seks zonder condoom of beflapje
o geslachtsgemeenschap met wisselende, verschillende partners § Bij sommige SOA via bloedbloedcontact, vb bij drugsgebruik en de dan de spuit doorgeven. § Zwangere vrouw kan een SOA op haar baby overbrengen. Dit kan tijdens de zwangerschap of tijdens de geboorte. 1.4 Hoe voorkom je het? Al maak je door veilig vrijen de kans op overige SOA kleiner, je kunt ze toch wel eens oplopen. Andere SOA zijn namelijk veel besmettelijker dan HIV en worden ook op ander manieren overgebracht. Tips en trucks om het risico te verminderen: § Veilig te vrijen § Laat je vaccineren tegen hepatitis. § Alleen seksueel contact met een vaste partner die zelf ook nooit met een andere partner vrijt en geen SOA heeft. § Als je wisselende partners hebt, is het verstandig je ieder half jaar te laten controleren op SOA. § Soms gaat een SOA gepaard met duidelijke symptomen. Door niet te vrijen als je bij jezelf of een partner verdachte symptomen ziet, maak je de kans iets over te dragen of op te lopen veel kleiner. § Kies eventueel voor sekstechnieken met minder risico. Of je anders wilt gaan vrijen vanwege de kans op SOA is een persoonlijke afweging. Plezier hebben in seks is natuurlijk ook heel belangrijk. § Strelen, tongzoenen, zoenen, knuffelen, massage, (elkaar) masturberen. § Bij orale seks geen sperma of (menstruatie)bloed in de mond laten komen. Wil je het risico vermijden om bij orale seks een SOA op te lopen gebruik dan een condoom of een beflapje. § Een condoom kan altijd van pas komen: draag ze gewoon bij je. § Bij vaginale geslachtsgemeenschap een condoom volgens de gebruiksaanwijzingen gebruiken. § Bij anale geslachtsgemeenschap een extra sterke condoom gebruiken met extra glijmiddel 2 Verschillende soorten SOA GARDNERELLA
1 Wat? Bacteriële vaginose is een medische term voor een vaginale afscheiding met een hinderlijke geur (rotte vis). Bacteriële vaginose is eigenlijk geen SOA, maar een verstoring van het bacteriële evenwicht in de vagina. In gewone omstandigheden is de zuurgraad in de vagina in evenwicht. Bepaalde situaties kunnen het evenwicht verstoren. Bijvoorbeeld: wassen van de vagina met zeep; § medicijngebruik; § gebruik van antibiotica; § gebruik van de pil; § stress; § spiraaltje; § zwangerschap; het te lang inhouden van een tampon. Door verstoring van het evenwicht ontstaat een minder zuur milieu, waarin bepaalde bacteriën de kans krijgen om overmatig te groeien. Hiervoor komen andere micro-organismen in de plaats, die een minder zuurmilieu veroorzaken, waarin vooral een zuurstofarme bacterie floreert: Gardnerella vaginalis. Deze bacterie is niet de oorzaak van bacteriële vaginose, maar geeft wel aan dat de normale zure flora verstoord is. De echte oorzaak is niet duidelijk. Een oorzaak voor het ontstaan van de klachten is niet altijd aan te geven, maar berust waarschijnlijk op een verstoring van het normale ecologische evenwicht in de schede. 2 Symptomen
Bij vrouwen: § Grijswitte afscheiding uit de vagina. § Afscheiding ruikt zurig en kan zelfs een vislucht hebben. Deze vieze geur komt sterker naar voor na seksueel contact door bijmening van sperma. § De hoeveelheid afscheiding is wisselend, soms veel, bij periodes ook weinig. § Als de afscheiding met sperma in aanraking komt, wordt de geur nog sterker. § Jeuk en vaginale 'windjes'. Bij mannen: § Kunnen geïnfecteerd raken met bepaalde bacteriën die bij vrouwen met bacteriële vaginose overmatig zijn gaan groeien. Alleen als er klachten zijn moet bacteriële vaginose behandeld worden, anders is het niet nodig, want er is geen enkel gevaar. Mannen kunnen geïnfecteerd raken met de bacteriën die bij vrouwen met bacteriële vaginose overmatig zijn gaan groeien. 3 Hoe voorkomen? § vrij veilig § Gebruik altijd een condoom bij geslachtsgemeenschap. CANDIDA 1 Wat? Candida-infectie wordt vaak 'schimmelinfectie' genoemd. Dit is een pijnlijke plek met wit beslag (lijkend op een dun laagje room) op het slijmvlies van mond of vagina. De plek ontstaat door een schimmelinfectie: Candida albicans. Als deze infectie in de mond zit, wordt deze ook wel ‘spruw’ genoemd. Deze ontstaat door een verstoring in de gisthuishouding van je lichaam. Als je op een of andere manier uit balans raakt en een mindere weerstand hebt (bijvoorbeeld door stress of griep), kan de Candida-bacterie zich vermenigvuldigen. Dit is dus geen SOA, maar een infectie die 'van binnen uit' is ontstaan. Candida is op zich een onschuldige gist. Een candida-infectie ontstaat vrijwel nooit door seksueel contact en is dus geen echte SOA. Je kunt de gist wel bij seksueel contact doorgeven. Candida-infectie is meestal goed te
genezen. In sommige gevallen is de infectie echter hardnekkig en steekt steeds opnieuw de kop op. Behandeling is alleen nodig als er klachten zijn. Een schimmelinfectie kan tijdens het vrijen worden overgedragen op de partner. Velen dragen het bij zich zonder het te weten. 2 Symptomen § In de mond kan door Candida spruw ontstaan (pijnlijke witte plekjes). § een brokkelige afscheiding die zurig ruikt § ook jeuk of een branderig gevoel
Bij mannen: § meestal geen klachten § de eikel van de penis kan er rood en schilferig uitzien § rode puntjes op de eikel
Bij vrouwen: § Bij overgroei van candida meer afscheiding dan normaal hebben. § In de vagina kan de Candida een schimmelinfectie veroorzaken. § afscheiding kan eruit zien als een dikke, korrelige kwark. § Rond de schede kan het rood worden. 3 Hoe voorkomen? § Vrij veilig. § Gebruik altijd een condoom als je geslachtsgemeenschap hebt. CLAMYDIA
1 Wat? Chlamydia is de SOA, die het meest voorkomt bij meisjes en jonge vrouwen, maar komen ook voor bij de mannen. Het wordt veroorzaakt door bacterie, die zich nestelt in de slijmvliezen van de geslachtsdelen. Na orale seks nestelt de kiem zich in de keel. Door onveilig vrijen kan de bacterie Chlamydia trachomatis via vaginale of anale seks worden overgedragen. Tijdens de bevalling kan de baby besmet raken wanneer de moeder de bacterie bij zich draagt. In onze ‘geïndustrialiseerde wereld’ is het bij vrouwen de vaakst voorkomende geneesbare SOA. Zowel voor mannen als voor vrouwen geldt dat een onbehandelde chlamydia-infectie besmettelijk is en je de ziekte ongemerkt kunt doorgeven. Onbehandeld kan Chlamydia tot onvruchtbaarheid leiden. De besmettingskansen bij eenmalig seksueel contact met iemand die Chlamydia heeft, is maar liefst 70 %! Over het algemeen is het beloop gunstig als de ziekte vroeg wordt ontdekt. Het kan volledig worden genezen door antibiotica. 2 Symptomen

Als vrouw merk je vaak niets van een chlamydia-infectie. Er zijn dan helemaal geen of alleen vage klachten. Daardoor kan het gebeuren dat je lang blijft doorlopen met een chlamydia-infectie, soms wel jaren. Ondertussen kun je de ziekte ongemerkt doorgeven. Bij mannen zijn de klachten vaak duidelijker. § De endeldarm kan besmet worden door anaal contact. § Wanneer de bacterie op de handen komt kan de bacterie ook in de ogen terechtkomen. Hierdoor kunnen infecties ontstaan die tot blindheid kunnen leiden. Verschijnselen, die bij vrouwen op Chlamydia wijzen zijn: § Méér of andere afscheiding dan normaal. § Slijmerig, pusachtige vaginale afscheiding. § Anale irritatie of jeuk. § Ontsteking van de urinebuis, van de anus, van de baarmoedermond of andere bekkenorganen worden aangedaan. § Bloedverlies tussen de menstruatie en bij seksueel contact § Abnormaal bloedverlies, vb tijdens de menstruatieperioden of bloedverlies na het vrijen § Pijn bij het vrijen § Pijn in de onderbuik. § Pijn bij het plassen
Er ontstaat ook een eileiderontsteking, die zich kan uitbreiden naar de buikholte (ontsteking in het bekkengebied) g koorts en pijn in de onderbuik
g littekens in de eileider g eileider geraakt verstopt
g onvruchtbaarheid
g buitenbaarmoederlijke zwangerschap
In 40 % tot 80 % van de gevallen hebben vrouwen helemaal geen klachten! Dit is gevaarlijk, want de aandoening kan onvruchtbaarheid veroorzaken. Een zwangere vrouw draagt Chlamydia-infectie over aan haar baby. De baby kan dan: § oogontsteking; § longontsteking hebben. Verschijnselen bij mannen: § last van afscheiding uit de penis, vb ochtenddruppels; § waterig tot pusachtige afscheiding van de penis; § branderig gevoel bij het plassen; § ontsteking van de urinebuis, van de anus. De bacteriën kunnen via de zaadleiders terechtkomen in de prostaat en de bijbal
g bijbalontsteking: § heftige pijn in de balzak; § soms uitstraling naar de lies
g ontsteking van de prostaat: § koorts; § moeilijk plassen; § Pijn in en rond de geslachtsorganen. In 10 % van de gevallen zijn er klachten. 3 Hoe voorkomen § vrij veilig § Gebruik een condoom als je geslachtsgemeenschap hebt. GENITALE WRATTEN
1 Wat? Genitale wratten zijn roze-rode wratjes van 1–2 mm groot. Ze beginnen heel klein maar groeien en zetten zich verder en verder tot het geen zicht meer is. Bij wederzijds intiem contact van huid en slijmvliezen van de geslachtsdelen kan het virus zich op de partner overzetten en zelfs een condoom schermt niet altijd de besmette plaatsen voldoende af. Genitale wratten beginnen dikwijls als kleine (hanen)kammetjes die snel kunnen uitgroeien tot een soort minibloemkooltjes. Genitale wratten worden veroorzaakt door het virus Humaan Papilloma. Dit virus wordt overgebracht via seksueel contact. Ook kunnen ze via orale seks in de mond terechtkomen. In enkele gevallen worden mensen besmet doordat ze een handdoek of washand gebruiken van iemand die genitale wratten heeft. Bij mannen komen de wratten vaak rond de versmalling tussen eikel en de schaft van de penis, maar het kan ook op andere plaatsen tot aan de urinebuis. Ook de aarsstreek is een voorkeurplaats of in de schaamstreek of in de bilspleet of heel af en toe in de mond. Bij vrouwen zijn de wratten moeilijker zichtbaar: vaak verstoppen ze zich tussen grote en kleine schaamlippen of huizen rond de clitoris. Zelfs de ingang van de vagina en de baarmoederhals zijn voorkomende plaatsen alsook de aarsstreek, schaamstreek en bilspleet. De wratten kunnen vanzelf verwijderen, toch is de behandeling aan te raden, want het virus blijft in je lichaam aanwezig. Daardoor is het ook mogelijk dat de wratten na de behandeling weer terug komen. Hoe vroeger je behandeld wordt, hoe kleiner de kans op het feit dat de wratten zullen terug komen. Na Chlamydia is deze SOA de meest voorkomende. 2 Symptomen
Het kan enkele weken tot meer dan een jaar na infectie duren voordat de eerste wratten ontstaan. Omdat de wratten soms inwendig zijn, worden ze niet altijd opgemerkt. Genitale wratten zijn soms behoorlijk hardnekkig en kunnen zich snel uitbreiden. Als je wratjes krijgt, beginnen ze als witte hele kleine bloemkooltjes. Vaak blijft het beperkt tot een enkel wratje, maar als je er niks aan doet kunnen het er meer worden. § geen pijn, maar jeuken. § bloeden bij het vrijen, door het schuren over de wratjes. 3 Hoe voorkomen § vrij veilig; § Geen gebruik van handdoek of washandje van iemand die genitale wratten heeft. GONORROE

1 Wat? Gonorroe is een geleerder woord van druiper. Gonorroe is een bacterie en de oudst bekende geslachtsziekte. De ziekte zou al gekend zijn een paar duizend jaar vóór Christus maar bij ons komt Gonorroe maar zelden meer voor. Gonorroe wordt veroorzaakt door een bacterie ‘Neisseria Gonorroeae’, die leeft op de slijmvliezen van de lichaamsopening. Gonorroe kan een infectie veroorzaken in de vagina, penis en anus. Zowel orale, genitale als anale seks kan een besmetting veroorzaken. 2 Symptomen
Bij mannen: § geelgroene of waterige afscheiding uit de plasbuis. § branderig gevoel bij het plassen. Bij vrouwen is er vaak niets. § Soms iets meer afscheiding dan normaal. § Dikke gele of witte vaginale afscheiding. § Afscheiding kan onaangenaam ruiken. § Brandend gevoel bij het plassen. § Meer menstruatiepijn dan normaal § krampen en pijn in de onderbuik
Zowel bij man als vrouw kan bij een infectie in de mond het slijmvlies rood worden. Bij een infectie in de anus heeft men meestal geen klachten. Soms is er wat slijm of wat bloed bij de ontlasting en jeuk. Zowel mannen als vrouwen kunnen bij gonorroe aan de anus of geslachtsorganen opgezette lymfeklieren in de liesstreek krijgen. Ook als je niets van gonorroe merkt, kan de infectie ernstige gevolgen hebben: § Bij vrouwen: ontsteking van de eileiders § Bij mannen: ontsteking van de bijbal
3 Hoe voorkomen § vrij veilig § Gebruik een condoom bij geslachtsgemeenschap. HEPATITIS B
1 Wat? Hepatitis B wordt in de volksmond wel geelzucht genoemd. Hepatitis B is een ernstige infectieziekte, die wordt veroorzaakt door het hepatitis B virus. Dit virus dringt binnen in de levercellen en veroorzaakt daar een ontsteking. How the virus reproduces When the virus enters the body of a new host it's initial response, if it's gets past the immune system, is to infect a liver cell. First the virus attaches to a liver cells membrane. The virus is then transported into the liver cell. The core particle then releases it's contents of DNA and DNA polymerase into the liver cell nucleus
Once within the cell nucleus the hepatitis B DNA causes the liver cell to produce, via messenger RNA; surface (HBs) proteins, the core (HBc) protein, DNA polymerase, the HBe protein, HBx protein and possibly other as yet undetected proteins and enzymes. DNA polymerase causes the liver cell to make copies of hepatitis B DNA from messenger RNA
The cell then assembles 'live' copies of the virus. Via the above processes, versions of the hepatitis B virus are constructed by the liver cell . However because of the excess numbers of surface proteins produced many of these stick together to form small spheres and chains. These can give a characteristic "ground glass" appearance to blood samples seen under a microscope. The copies of the virus and excess surface antigen are released from the liver cell membrane into the blood stream and from there can infect other liver cells and thus replicate effec-tively. Geelzucht is echter een gevolg van een ontstoken lever. Dit komt ook voor bij een ontstoken lever, die niet door hepatitis B wordt veroorzaakt. Hepatitis B kan leiden tot slecht functionerende lever en leverkanker. Het virus bevindt zich in bloed en andere lichaamsvloeistoffen zoals speeksel, sperma en vaginaal vocht van patiënten en dragers. Bloed is echter de meest besmettelijke lichaamsvloeistof. In de meeste gevallen moet iemand in aanraking komen met dit bloed wil hij/zij een besmetting oplopen. Voorwaarde daarbij is dat het virus dan ook bij hem/haar in het bloed terecht komt. Dit kan op meerdere manieren gebeuren, de voornaamste zijn: § Via seksueel contact, zowel vaginaal als anaal als oraal (via met bloed vermeng speeksel) kan het virus doorgegeven worden. § Anaal contact is het meest risicovol, omdat hierbij het slijmvlies makkelijk beschadigd raakt. § Vaginaal contact tijdens de menstruatie verhoogt ook de kans op besmetting, via bloed-bloed contact. § Gebruik van besmette naalden (druggebruikers), via tatoeage, pedicure of piercing. § Tijdens de geboorte kan de moeder Hepatitis overbrengen op haar kind tijdens of vlak na de geboorte. § Zelfs tongzoenen is niet voor honderd procent veilig als er sprake is van bloedend tandvlees. 2 Symptomen
Slechts één op drie mensen met hepatitis B heeft klachten. Twee tot zes maanden na besmetting last van: § vermoeidheid; § misselijkheid; § buikpijn § lusteloosheid; § gewrichtspijn; § gewichtsverlies; § koorts; § aantasting aan de lever; § oogwit en huid worden geel; § urine wordt donkerder, geel/bruin; § de ontlasting is lichter van kleur. Drie tot negen dagen na besmetting ontstaan er blaasjes gevuld met vocht. Deze drogen in en genezen zonder litteken. De liesklieren kunnen opgezet zijn en soms is er sprake van geïrriteerd gevoel en pijn tijdens het plassen. Je kan ook het gevoel van koorts krijgen. Meestal gaat de ziekte door rust over en verdwijnt het virus. In 5 % tot 10 % blijft iemand ‘drager’. Bij drager blijft het virus in het lichaam aanwezig. Een klein deel van de dragers houden een ontsteking van de lever, die ernstige klachten kan veroorzaken.
Globale chronische Hepatitis B infecties Noord Amerika: 1.5 miljoen
Latijns Amerika: 7 miljoen
Europa: 17 miljoen
Afrika en Midden-Oosten: 75 miljoen
Azie: 250 miljoen
Totaal geschat: >350 miljoen. 3 Hoe voorkomen § vrij altijd veilig; § voorkom contact met bloed van anderen, gebruik geen scheermes of tandenborstel van iemand anders; § tongzoen niet wanneer je partners’ tandvlees bloedt; § gebruik altijd steriele naalden; § gebruik altijd een condoom; § gebruik altijd een beflapje bij het beffen; § Je laten vaccineren tegen hepatitis. HEPATITIS A
1 Wat
Hepatitis A is een kinderziekte en is dan ook veel minder ernstig dan Hepatitis B, maar kan je wel dingen het maandenlang rustig te doen. Bijna iedereen geneest echter volledig. Het virus zit ontlasting. Je raakt geïnfecteerd als je het via je mond binnen krijgt. Dat kan ook gaan om hele kleine sporen die je niet als poep herkent. Kontlikken is in ieder geval riskant. Maar als je de anus van je partner hebt aangeraakt met je hand, kan het virus ook indirect in je mond belanden. Dat kan ook via een handdoek waar het virus op zit. Bij bezoekers van darkrooms en homosauna’s komt Hepatitis A regelmatig voor. 2 Symptomen
De symptomen beginnen pas twee tot vier weken na de infectie en kunnen enkele weken aanhouden. § diarree; § koorts; § vermoeidheid. 3 Hoe voorkomen § laat je ertegen vaccineren § vrij veilig § gebruik altijd een condoom bij geslachtsgemeenschap. HERPES

1 Wat
Herpes genitalis zijn blaasjes of kleine wondjes rond de geslachtsdelen. Herpes wordt veroorzaakt door een virus en wordt overgedragen te komen met de uitslag op de huid, of met het slijmvlies van de mond, penis, anus of vagina van iemand die Herpes genitalis heeft. Het virus dringt het lichaam dringt via slijmvliezen of wondjes het lichaam binnen, waarna het zich begint te vermenigvuldigen. De aangetaste cellen verworden tot jeukende blaasjes, die op hun beurt na enkele dagen openspringen tot kleine wondjes. Daarop verschijnen korstjes die afvallen. Infecties met het Herpes simplex virus zijn zeer algemeen. Er worden 2 Herpes simplex virussen (HSV) onderscheiden: § De meest voorkomende vorm van Herpes is de “koortslip”. § Herpes komt ook voor rond de geslachtsdelen. Dan heet het Herpes genitalis. Herpes genitalis is zeer besmettelijk, vooral op het moment dat iemand wondjes of blaasjes heeft. Het virus is zeer kwetsbaar en zal buiten de huid of slijmvliezen zeer snel doodgaan. Overdracht van het virus vindt daardoor vrijwel uitsluitend plaats bij direct contact met geïnfecteerde huid of slijmvlies. In het geval van genitale Herpes gaat het daarom bijna altijd om seksueel contact (genitaal-genitaal of mond-genitaal). Het is geen ernstige, maar wel zeer vervelende, soms zeer pijnlijke SOA. Het lichaam raakt het virus nooit meer kwijt, het zit gevangen in knooppunten van het zenuwstelsel aan het ruggenmerg en kan af en toe ontsnappen. Dat uit zich in een opflakkering van de klachten. De klachten zijn het ergst bij de eerste besmetting. De kans op opflakkering kan je verminderen door: § Nemen van geneesmiddelen (zalf of tabletten). § Bespoedigen van de genezing. Opflakkering kunnen optreden door: § vermindering van de weerstand van griep § vermoeidheid of stress § door zonnebrand § door menstruatie § geslachtsgemeenschap
De kans op overdracht is vooral groot wanneer er sprake is van een actieve uitbarsting van het Herpes virus. Toch is het ook mogelijk dat in de 'rustperiode' wanneer het virus zich heeft teruggetrokken in de zenuwen, kleine hoeveelheden virusdeeltjes op de huid en slijmvliezen aanwezig zijn. Daarom kan ook wanneer de seksuele partner geen actieve Herpesinfectie heeft zijn of haar partner met het virus besmetten. Vooral in de aanloop naar een nieuwe uitbarsting van het virus kunnen reeds veel virusdeeltjes op de huid en slijmvliezen aanwezig zijn zonder dat er al van klachten sprake is. De kans op besmetting van de seksuele partner is dan aanzienlijk. Andere vormen van besmetting zijn: § zelfbesmetting: virusdeeltjes die vb. met de vinger naar een ander lichaamsdeel worden getransporteerd (mond naar genitaal of vice versa). § Tijdens de geboorte kan de baby door de moeder bij passeren van de vagina worden besmet. Herpes infecties bij pasgeborenen kunnen ernstig verlopen. Na de infectie blijft het virus levenslang aanwezig in de huidzenuwen in het genitaal gebied. Vanuit deze schuilplaats kan het steeds weer naar de huid en slijmvliezen migreren
Bij een groot deel van de mensen die met het virus geïnfecteerd, weten niet altijd dat zij het virus bij zich dragen. Naar schatting is 5-10 % van de volwassen populatie besmet met Herpes Genitalis. 2 Symptomen
Herpes genitalis veroorzaakt rode plekjes en met vocht gevulde blaasjes in en rond de geslachtsorganen, anus, billen en dijen. Deze blaadjes gaan over in wondjes, die langzaam indrogen. Als de wondjes zijn genezen, zijn de klachten voorbij. De blaasjes zitten meestal op de penis of vagina. Maar ook op minder zichtbare plaatsen zoals bijvoorbeeld in de vagina, op de baarmoedermond of in de anus. Ongeveer een week nadat je naar bed geweest bent met iemand die Herpes heeft, kun je de eerste klachten krijgen. Het kan ook langer duren. Als de wondjes zijn genezen, zijn de klachten voorbij. Er kan sprake zijn van: § jeuk; § pijn in besmette lichaamsdelen; § opgezette, pijnlijke lymfeklieren; § overgevoeligheid van de liesstreek; § een branderige, schrijnende pijn bij het plassen; § soms afscheiding uit de vagina; § koorts, hoofdpijn en spierpijn (tijdens een eerste aanval). Bij mannen: § Zeer pijnlijke blaasjes die meestal snel stuk gaan en erosies worden. Deze erosies zijn enkele millimeters groot en worden gezien op de glanspenis, de voorhuid en de schacht van de penis. § afwijkingen bij de anus ontstaan na anaal seksueel contact. § Wanneer de blaasjes intact blijven kan het soms lijken alsof er een pusachtige substantie in de blaasjes aanwezig is § De lymfklieren in de liezen zijn vaak verdikt en pijnlijk
Bij vrouwen: § vergelijkbare afwijkingen in en rond de vagina; § plassen is vaak pijnlijk
Wie eenmaal Herpes heeft, raakt het nooit meer kwijt. De klachten kunnen verdwijnen, maar het virus blijft in het lichaam aanwezig. Dat betekent dat de verschijnselen terug kunnen komen. Meestal gebeurt dat op een dat de weerstand is verzwakt, vb griep, stress of tijdens de menstruatie. Als de weerstand is verzwakt kan de Herpes gentalis-infectie ernstiger verlopen, vb als er een HIV-infectie of als iemand medicijnen gebruikt tegen afstotingsverschijnselen. Na besmetting met het virus zal bij een groot deel van de geïnfecteerde slechts milde klachten van pijn of zelfs helemaal geen klachten geven. Deze mensen zijn er dus vaak niet van op de hoogte dat zij zijn geïnfecteerd
3 Hoe voorkomen § Vrij veilig § Gebruik altijd een condoom bij geslachtsgemeenschap
HIV
1 Wat
Het HIV is afkomstig van AIDS. AIDS is het letterwoord van het Engelse “Acquierd Immune Deficiency Syndrome”. A acquired: tijdens het leven opgelopen, dus niet geërfd
I immune: immuniteit - afweer(systeem), het natuurlijke systeem in het lichaam dat beschermt tegen ziekten veroorzaakt door bijvoorbeeld bacteriën, virussen en schimmels
D deficiency: tekort, gebrek, verminderde functie

S syndrome: syndroom, ziektebeeld, de gezamenlijke verschijnselen van een bepaalde ziekte
Het karakteristieke van deze ingewikkelde ziekte bestaat erin dat de natuurlijke weerstand van het lichaam tegen ziekte wordt aangetast. Onderzoekers hebben een virus ontdekt dat de verwekker is van AIDS. Een internationaal wetenschappelijk comité heeft dit virus de naam “Human Immunofdeficiency Virus” (HIV) toegekend, wat betekent “menselijk virus dat de immuniteit aantast”. Hiv is een virus dat de menselijke afweer (immuunsysteem) tegen ziekteverwekkers verzwakt. Het virus kan bepaalde afweercellen (witte bloedcellen of bloedlichaampjes) infecteren. Daardoor wordt het immuunsysteem ontregeld. De afweer is dan niet meer in staat om bepaalde ziekteverwekkers goed te bestrijden. Iemand met een hiv-infectie (een hiv-positieve) wordt daardoor op den duur bevattelijk voor infecties. Het gaat om infecties die door de afweer van mensen die niet hiv-positief zijn, zonder problemen wordt bestreden. Hiv is de afkorting van humaan immunodeficiëntie virus. Humaan betekent dat we het over mensen hebben (en niet over apen of katten) en immunodeficiëntie betekent dat de afweer wordt aangetast. Hiv is dus een virus dat de afweer bij mensen verzwakt. Infectie met dit virus betekent niet automatisch dat de aangetaste persoon AIDS gaat ontwikkelen. Sommige geïnfecteerde personen blijven in goede gezondheid, de meerderheid zal voor zover we weten op een tijdsverloop van 5 jaar een ziekte ontwikkelen die van mild tot zeer ernstig kan variëren. 2 Symptomen
De meeste personen geïnfecteerd met HIV hebben helemaal geen symptomen en zijn meestal niet op de hoogte van het feit dat zij het virus dragen en dat zij het aan anderen via seksuele contacten kunnen overdragen. Een deel van deze personen heeft milde tijdelijke symptomen ontwikkeld een paar dagen tot een paar weken na het contact met het virus. Sommige personen blijven gezwollen lymfeklieren houden zonder verder symptomen. De gevolgen van besmetting met HIV komen pas tot uiting in het ARC- en Aidsstadium. Naast algemene verschijnselen wordt de ziekte gekenmerkt door optredende infecties en tumoren waarbij met name betrokken zijn: § de luchtwegen; § het maag-darmkanaal; § het centrale zenuwstelsel; § de huid. Frequente symptomen van HIV infectie zijn: § Koortsaanvallen gedurende meer dan 1 maand. § Gemakkelijk optreden van blauwe plekken en bloedingen. § Langdurige vermoeidheid zonder duidelijke oorzaak. § Nachtzweten. § Hardnekkige hoest en verkoudheden. § Gewichtsverlies van meer dan 10 % van het totale lichaamsgewicht over enkele maanden, dat niet kan verklaard worden door dieet, fysische activiteit of recente acute ziekte. § Aanhoudende aanvallen van diarree zonder andere gekende oorzaak gedurende meer dan 1 maand. § Zware hoest die niet wordt veroorzaakt door roken gedurende meer dan 1 maand. § Een dik wit beslag op de tong of in de keel dat kan samengaan met een pijnlijke keel, en dat slecht geneest. § Gezwollen lymfeklieren die langer dan een maand bestaan gelokaliseerd zijn in de nek, de oksels of de liezen. Indien de HIV-infectie zich tot in het Aidsstadium heeft ontwikkeld, kunnen onder meer de volgende ziekten worden aangetroffen: § luchtwegen: longontsteking (met name die veroorzaakt wordt door Pneumocystis carinii, maar ook door het cytomegalovirus. § maag-darmkanaal: infecties van de mond- en keelholte dor de schimmel Candida albicans (witte plekken op het mondslijmvlies, niet zelden ontdekt tijdens een tandartscontrole) komen veel voor. § huid: huidafwijkingen die bij ‘gezonde’ personen alleen in een lichte vorm voorkomen, komen bij Aids-patiënten in een ernstige vorm. § centrale zenuwstelsel: bekend is het Aids-dementiesyndroom. Dit wordt veroorzaakt door het HIV zelf en wordt gekenmerkt door: o concentratiestoornissen; o beven; o evenwichtsstoornissen; o desinteresse; o vergeetachtigheid; o traagheid. Deze symptomen kunnen ook gepaard gaan met andere ziekten. Het vertonen van dergelijke symptomen wijst niet noodzakelijk op HIV-infectie. 3 Hoe voorkomen
Er bestaat momenteel geen vaccin dat beschermt tegen het HIV. Researchcentra over de hele wereld speuren ijverig naar de mogelijkheden tot het ontwikkelen van een vaccin. Dit is erg moeilijk, vermits het virus zijn vorm kan veranderen in het menselijke lichaam, en zich zo kan verbergen voor de antilichamen. § geen gebruik maken van niet-steriele, gebruikte naalden. § zo weinig mogelijk aanraking met bloed (bloedtransfusie met niet getest bloed, bloedproducten, …) sperma of vaginaal vocht van een andere persoon. § vermijd anale seks g kan aanleiding geven tot rechtstreeks contact tussen sperma en bloed. § gebruik bij de “klassieke” vaginale seks een condoom. Heb veilige seks! § vermijd promiscue seksueel contact, want de kans om in contact te komen met iemand die geïnfecteerd is met HIV verhoogt hierdoor. § gebruik je eigen tandenborstel of scheermes, want het HIV virus wordt onder andere doorgegeven via rechtstreeks contact van bloed met besmet bloed. Het is dus verstandig om benodigdheden voor lichaamshygiëne die in contact zouden kunnen komen met bloed van iemand anders niet gemeenschappelijk te gebruiken. Wanneer men zich zorgen maakt, kan men zich laten testen door om het even welke arts. Dit kan de huisarts of een vertrouwensarts zijn. SCHAAMLUIS
1 Wat
Schaamluis (platjes) is een vervelende, maar ongevaarlijke aandoening. De schaamluis is een klein, plat insect dat zich vasthaakt in je huid tussen je schaamhaar. Schaamluis is de enige veroorzaker van een SOA die je met het blote oog kunt zien, platte zwarte beestjes die zich met hun pootjes aan de haren vastklitten. Ook de neten kan je zo of met behulp van een vergrootglas opsporen. Schaamluis kun je oplopen via seksueel contact, maar ook door gezamenlijk gebruik van kleding, slaapzakken, dicht tegen elkaar aan liggen, slapen in een besmet bed. Schaamluizen verhuizen van gastheer wanneer haren van de schaamstreek mekaar raken, meestal is dit tijdens intiem contact. Schaamluizen voelen zich echter ook “thuis” op andere plaatsen van het lichaam, zolang er maar haar aanwezig is: borsthaar en buikhaar, de baard, oksels, op de benen … overal behalve op het hoofd (de schedel). Het insect, dat vooral ’s nachts actief is, bijt een stuk uit de huid, brengt speeksel in de wonde om het bloed vloeibaar te houden en zuigt het bloed op. Het wijfje zet lichtbruine eitjes af op de schaamharen, deze eitjes ook ‘neten’ genoemd, kleven aan de haren en komen na ongeveer één week uit. De populatie neemt dus zeer snel uitbreiding. 2 Symptomen
Meestal zitten de beestjes op het haar rond de geslachtsdelen en de anus. Maar soms ook in het okselhaar, borsthaar of haar op de dijen of rondom de navel. Zelfs in wimpers en wenkbrauwen! Aan de schaamhaar kun je de toekomstige generatie in de vorm van zwarte eitjes ontdekken. § jeuk in de schaamstreek; § luisjes laten rode of bruine ontlasting vallen g plekjes zijn te zien in het ondergoed; § huid kan rood en geïrriteerd raken. Krabben tegen de jeuk helpt niet g krabben infecties tot gevolg hebben
3 Hoe voorkomen § Je beddengoed, kleren, handdoeken, washandje, pyjama, … te behandelen (wassen op 60°). § Gebruik altijd je eigen wasgerei. § Matras, kussens en dekens minstens een week laten luchten of afdekken en opsluiten in een plastiek zak. Als de diertjes zonder voedsel vallen (de mens) hebben ze geen overlevingskansen § Heb een strict monogame relatie. Om te voorkomen dat de schaamluis terugkeert, is het belangrijk dat degene(n) met wie seksuele partners zich ook laten behandelen. Ook als er (nog) geen klachten zijn. SCHURFT 1 Wat
Schruft heet met een mooier woord: Scabiës. Schurft (scabiës) wordt veroorzaakt door de schurftmijt (kleine ‘spin’ of mijt Sarcoptus scabei), een klein beestje dat onder een microscoop goed te zien is. De vrouwtjes graven gangetjes in de huid en leggen daar hun eitjes. Dit ‘graven’ gebeurt door de opperhuid met een uitscheiding op te lossen. Daarna eten ze deze ‘opgeloste’ huid op en laten ze uitwerpselen achter. In die gangetjes laten ze ook hun eitjes achter, waar na 2 tot 4 dagen larven uitkomen. Deze larven evolueren tot nymfen, die op hun beurt na enkele vervellingen tot volwassen mijten uitgroeien. De uitwerpselen, de gangetjes en de mijt zelf, veroorzaken een allergische reactie. Schruft of scabis is een SOA, maar ook (langdurig) huidcontact maakt het mogelijk dat de mijten naar een nieuwe gastheer overstappen. Ook contact met beddengoed waar voordien een scabislijder geslapen heeft, maakt besmetting mogelijk zelfs met handdoeken of dekens. Schurft wordt meestal door intiem lichamelijk contact overgebracht. Je kunt het ook krijgen door in een bed te slapen van iemand die schurft heeft of diens kleren te dragen. Beddengoed, handdoeken en kleren moeten worden gewassen. Het is belangrijk dat je partner(s) en eventueel anderen met wie je het bed of de kleren deelt, zich ook laten behandelen. Zelfs als zij geen klachten hebben, kunnen zij toch geïnfecteerd zijn. Schruft kan overgevoeligheidsreacties van de huid veroorzaken. 2 Symptomen

Ongeveer drie weken nadat infectie heeft plaatsgevonden, ontstaat: § Jeuk over het hele lichaam, vooral ’s nachts en ’s avonds, wanneer de mijt actief is. § Dunne strepen op de huid. § Soms zijn er kleine blaasjes waar de mijt zich bij voorkeur ophoudt zoals tussen de vingers, de polsen, de voetrand, enkel en wreef, maar ook oksel, navel de binnenkant van de dijen, de penis en rond de tepels. In bed wordt het erger. Op de geslachtsorganen kunnen kleine roodpaarse bultjes ontstaan. Krabben helpt niet en de huid kan ervan beschadigen. 3 Hoe voorkomen
Om te voorkomen dat de schurft terugkeert: § beddengoed, handdoeken, kleren goed worden gewassen op minimaal 60°. § Matrassen en kussens moeten worden gelucht. § Vermijdt te lang intensief huidcontact (min. 15 minuten). Het is belangrijk dat de partner(s) en eventueel anderen met wie het bed of kleren worden gedeeld, zich ook laat (laten) behandelen. Zelfs als zij geen klachten hebben, kunnen zij SYFILIS
1 Wat
Syfilis (lues, harde sjanker) wordt veroorzaakt door een bacterie, Treponema pallidium, dat zich nestelt in de vagina, de penis of de anus en soms in de mond. Waar de infectie zit, is afhankelijk van de manier waarop is gevreeën. De bacterie kan zich later via het bloed door het ganse lichaam verspreiden. Er ontstaan op de plaats waar de infectie plaats vond, één of meer zweertje(s). Het zweertje voelt hard aan en doet meestal geen pijn. De lymfeklieren in de buurt van het zweertje zijn opgezet.. Bij de primaire vorm staan pijnloze zweertjes aan de geslachtsdelen, de darm, de tong en de lippen op de voorgrond. Bij de secundaire vorm is dit een huiduitslag over het gehele lichaam. Syfilis is een ernstige soort van SOA, maar komt niet zo vaak meer voor. Helaas vormt in ontwikkelingslanden en in Oost-Europa Syfilis opnieuw een bedreiging. Ooit is het anders geweest met noodlottige afloop tot de ontdekking van de penicilline. Syfilis werd eind vijftiende eeuw in Europa geïntroduceerd door soldaten en zeelieden en zorgde voor een epidemie waaraan duizenden mensen stierven. Syfilis werd dan ook “lues venera” of de gesel van Venus genoemd. Gelukkig is syfilis goed te genezen, als je er op tijd bij bent. Als Syfilis niet tijdig of afdoende behandeld wordt, kan dit leiden tot ernstige complicaties aan het zenuwstelsel en/of organen. 2 Symptomen
Specifiek aan Syfilis is dat de ziekte zich in drie stadia afspeelt met specifieke symptomen. Het eerste stadium begint zo’n vier weken na de besmetting. Op de plaats van de besmetting verschijnen pijnloze zweertjes met een harde rand of bodem (mond, geslachtsdelen, aars). Dit noemt men de ‘harde sjanker’. Daarnaast bestaat ook nog een andere tropische SOA: de ‘weke sjanker’. De zweertjes verdwijnen spontaan na enkele weken maar daarmee is de ziekte nog niet weg. Zeven tot tien weken na de besmetting komen er nieuwe symptomen te voorschijn: § Vlekjes op de huid over het hele lichaam, vooral op de handpalmen en voetzolen. Meestal in de vorm van rozerode niet jeukende vlekjes. § Grieperig gevoel: hoofdpijn, keelpijn, moeheid, temperatuurverhoging. § Haaruitval, waardoor kale plekken op het hoofd ontstaan. § Oogklachten met oogbolontstekingen en gezichtsverlies. § Een soort wratjes in de buurt van de geslachtsdelen of anus. § Gezwellen aan de aarsopening. § Algemene lymfeklierenzwelling zijn mogelijk. Na enkele weken of maanden verdwijnen ook deze symptomen en komt de ziekte in een derde latente fase: Gummeuze syfilis (granulatiegezwellen die voor kunnen komen op een aantal organen, meestal op de huid en de botten. Hersenbeschadiging kan leiden tot psychische stoornissen of de dood. Syfilis is een ziekte die al vroeger de poëtische pennen beroerde. In een anoniem gedicht dat dateert van de jaren twintig werd een boeiend overzicht gegeven van de belangrijkste symptomen. There was a young man from Back Bay
Who thought syphilis just went away
He believed that a chancre
Was only a cancre
That healed in a week and a day
But now he has "acne vulgaris" (or whatever they call it in Paris) On his skin it has spread
From his feet to his head
And his friends want to know where his hair is
There's more to this terrible plight
His pupils won't close in the light
His heart is cavorting, His wife is aborting
And he squints through his gun-barrel sight
Arthralgia cuts into his slumber
His aorta is in need of a plumber
But now he has tabes
And saber-shinned babies
While of gummas he has quite a number
He's been treated in every known way
But his spirochetes grow day by day
He's developed paresis
Had long talks with Jesus
And thinks he’s the Queen of the May 3 Hoe voorkomen § Vrij veilig § Gebruik altijd een condoom bij geslachtsgemeenschap
TRICHOMONAS
1 Wat
Een trichomonas-infectie is geen ernstige SOA en komt vaak voor in combinatie met andere geslachtsziekten, zoals Gonorroe of Chlamydia. Trichomonas is de naam van een bewegelijk ééncellige ziekteverwekker. Omdat Trichomonas slechts korte tijd buiten de slijmvliezen van de geslachtsorganen kan leven, is een besmetting zonder seksueel contact zeldzaam. Ook kun je besmet geraken door een gedeelde handdoek of een besmette toiletbril te gebruiken. Een genitale infectie die doorgaans wordt overgedragen door geslachtsgemeenschap en die meestal in de vagina zit, maar kan ook voorkomen in de urinebuis van beide seksen en in de prostaatklier bij mannen. Het is een van de meest voorkomende oorzaken van vaginale afscheiding. Als het in de urinebuis zit, voel je een brandende pijn bij het plassen. Wanneer geen behandeling plaatsvindt, kan een Trichomonas leiden tot een baarmoeder- of eileiderontsteking, een ontsteking van de prostaat of blaas en urinewegen. 2 Symptomen
Bij vrouwen: § ontstoken vagina, plasbuis of blaas § afscheiding overvloedig en melkachtig § afscheiding ruikt onaangenaam en schuimt § schaamlippen en binnenkant van de vagina kunnen rood, gezwollen en pijnlijk zijn. § pijn bij het plassen

Bij mannen: § merken bijna niets § soms bij het opstaan een beetje afscheiding § eikel en huid rond het plasgaatje geïrriteerd § bij plassen een branderig gevoel
3 Hoe voorkomen § Vrij veilig § Gebruik een condoom bij geslachtsgemeenschap