SOA

Deelvragen

Wat zijn Soa’s?

De volgend Soa’s wil ik onderzoeken: Chlamydia
genitale wratten
herpes genitalis
gonorroe
hepatitis B

Wat houdt de SOA in?
Wat zijn de klachten en gevolgen?
Hoe worden ze behandeld?

Hoe voorkom je SOA’s?

Interview

Wat zijn SOA’s?

Soa is een afkorting voor seksueel overdraagbare aandoeningen. Per jaar lopen in Nederland naar schatting ruim 100.000 mensen een soa op. Sommige soa hebben ernstige gevolgen, als ze niet op tijd worden behandeld. Gelukkig zijn de meeste soa gemakkelijk te genezen. Soa zijn besmettelijk. Je kunt een soa hebben zonder dat je er iets van merkt. Ook dan kun je een soa (ongemerkt) doorgeven.
Voorbeelden van soa zijn: hiv, het virus dat aids veroorzaakt, chlamydia, genitale wratten, herpes genitalis, gonorroe, hepatitis B en syfilis.
Hoe loop je het op?
Soa worden overgedragen via sperma, bloed, vaginaal vocht en bij contact tussen slijmvliezen. Slijmvliezen zitten onder andere in de anus, penis, de vagina en de mond.
De meeste soa worden opgelopen bij onveilig vrijen. Onveilig vrijen is:
 Vaginale geslachtsgemeenschap zonder condoom;
 Anale geslachtsgemeenschap zonder condoom;
 Orale seks (pijpen en beffen) zonder condoom of beflapje.
Een aantal soa is ook overdraagbaar via bloed. Je kunt ze oplopen als gevolg van een onhygiënische tatoeage of piercing. Of als je bij drugsgebruik naalden, spuiten of andere attributen van een ander gebruikt. Hiv, hepatitis B en syfilis kunnen tijdens de zwangerschap worden overgedragen van moeder op kind. Hiv, hepatitis B, syfilis, chlamydia, herpes genitalis en gonorroe kunnen tijdens de geboorte worden overgedragen op de baby.
Een soa krijg je niet door uit het kopje van een ander te drinken. Je krijgt het ook niet via een hoestbui, insectenbeten of een vieze Wc-bril. Ook in het zwembad loop je geen risico.

SOA top 5

1. Chlamydia
2. genitale wratten
3. herpes genitalis
4. gonorroe
5. hepatitis B

Wat houd de SOA is en wat zijn de klachten en gevolgen en hoe worden ze behandeld?

Chlamydia

Chlamydia is de soa die in Nederland het meest voorkomt. Per jaar lopen 60.000 mensen het op. Het wordt veroorzaakt door een bacterie, die zich nestelt in de slijmvliezen van de geslachtsdelen.
Zowel voor mannen als voor vrouwen geldt dat een onbehandelde chlamydia-infectie besmettelijk is en je de ziekte ongemerkt kunt doorgeven. Het is daarom belangrijk dat de partner(s) waarmee je onveilig hebt gevreeën, zich laten onderzoeken en eventueel behandelen.

Chlamydia is eenvoudig te genezen, als je er op tijd bij bent.

Chlamydia kan een ontsteking veroorzaken van de urinebuis, van de anus en bij vrouwen ook van de baarmoedermond.
Als vrouw merk je vaak niets van een chlamydia-infectie. Er zijn dan helemaal geen of alleen vage klachten. Daardoor kan het gebeuren dat je lang blijft doorlopen met een chlamydia-infectie, soms wel jaren. Ondertussen kun je de ziekte ongemerkt doorgeven. Bij mannen zijn de klachten vaak duidelijker.

Klachten en gevolgen van Chlamydia

Klachten en gevolgen bij vrouwen
Vrouwen merken vaak niets van een chlamydia-infectie. Er zijn vaak geen of alleen vage klachten. Daardoor kunnen ze lang blijven doorlopen met een chlamydia-infectie, soms wel jaren. Ondertussen kan de ziekte ongemerkt worden doorgegeven.
Verschijnselen, die bij vrouwen op chlamydia wijzen zijn:
 Meer of andere afscheiding dan normaal;
 Pijn bij het plassen;
 Abnormaal bloedverlies, bijvoorbeeld tussen twee menstruatieperioden of bloedverlies na het vrijen;
 Pijn bij het vrijen;
 Pijn in de onderbuik.
Een chlamydia-infectie kan opstijgen naar de eileiders. Er ontstaat dan een eileiderontsteking, die zich kan uitbreiden naar de buikholte. Dit heet P.I.D. (Pelvic Inflamatory Disease: ontsteking in het bekkengebied). Een eileiderontsteking kan gepaard gaan met koorts en pijn in de onderbuik. Door een snelle en goede behandeling (antibiotica en bedrust) kan een eileiderontsteking volledig genezen. Een eileiderontsteking die niet of te laat wordt behandeld, veroorzaakt littekens in de eileiders. Hierdoor kan de eileider verstopt raken. Dit kan leiden tot onvruchtbaarheid of buitenbaarmoederlijke zwangerschap.
Een zwangere vrouw kan een chlamydia-infectie tijdens de bevalling overdragen aan de baby. De baby kan dan oogontsteking of longontsteking krijgen. Door een goede behandeling tijdens de zwangerschap wordt het risico voor de baby voorkomen.
Klachten en gevolgen bij mannen
Mannen krijgen vaak één tot enkele weken nadat ze met chlamydia zijn geïnfecteerd afscheiding uit de penis. Dat hoeft niet veel te zijn. Veelal gaat het alleen om een beetje waterige afscheiding na het opstaan (ochtenddruppel. Het plassen kan pijnlijk zijn. Soms zijn er helemaal geen klachten van een chlamydia-infectie. Je kan de ziekte dan wel ongemerkt doorgeven.
Ook bij mannen kan de ontsteking opstijgen. Dit komt minder vaak voor dan bij vrouwen. De bacteriën kunnen via de zaadleiders terechtkomen in de prostaat en de bijbal. Dit leidt in een enkel geval tot een bijbalontsteking. Dat geeft heftige pijn in de balzak, soms uitstralend naar de lies. Dat kan een gevoel van zwelling in de balzak veroorzaken. Een ontsteking van de bijbal kan een ontsteking van de bal zelf tot gevolg hebben. Ook dit veroorzaakt zwelling en pijn. Een ontsteking van de prostaat kan gepaard gaan met koorts, moeilijk plassen en pijn in en rond de geslachtsorganen. De ontstekingen worden behandeld met medicijnen (antibiotica). Soms wordt ondersteunend ondergoed aangeraden, om de pijn de verlichten.

Onderzoek en Behandeling

Onderzoek
Om vast te stellen of er sprake is van een chlamydia-infectie doet de arts één of meer onderzoeken. Hij/zij kan een uitstrijkje maken van de urinebuis of baarmoedermond. Ook kan hij/zij de urine onderzoeken. Om na te gaan of er wellicht ook sprake is van syfilis, doet de arts soms ook bloedonderzoek.
Behandeling
Chlamydia is goed te genezen met een pillenkuur. De voorgeschreven kuur moet altijd helemaal worden afgemaakt. Ook als de klachten eerder verdwijnen. Het kan zijn dat ook de partner(s) een chlamydia-infectie heeft (hebben). Het is daarom belangrijk dat deze zich laat (laten) onderzoeken en eventueel behandelen. Tijdens de behandeling is het beter om geen seks te hebben. Zo wordt voorkomen dat partner(s) elkaar over en weer blijven besmetten.
Als na de behandeling de klachten niet zijn verdwenen, ga dan terug naar de arts. Het kan zijn dat er ook sprake is van een gonorroe.

Genitale wratten

Wratten op of rond de geslachtsdelen (of de anus) komen veel voor. Per jaar worden 22.000 mensen ermee besmet. Genitale wratten worden bijna altijd overgedragen door onveilig seksueel contact. Het kan enkele weken tot zelfs meer dan een jaar na infectie duren voordat de eerste wratten ontstaan. Vaak zijn er eerst enkele kleine wratten die groter worden en zich uitbreiden. Ze doen geen pijn, maar kunnen jeuken. Omdat de wratten soms inwendig zitten, worden ze niet altijd opgemerkt.

Genitale wratten (condylomata acuminata) zijn weliswaar onschuldig, maar soms zeer hardnekkig en ze kunnen zich snel uitbreiden. De veroorzaker van genitale wratten is een virus dat bijna altijd wordt overgebracht door seksueel contact. Je kunt de wratten ook krijgen door gebruik te maken van bijvoorbeeld een handdoek of washand van iemand die genitale wratten heeft.
De wratten zitten meestal op en rond de geslachtsdelen en de bilspleet. Een heel enkele keer zitten ze in de mond. De wratten kunnen vanzelf verdwijnen. Toch is behandeling aan te raden. Het virus blijft in je lichaam aanwezig. Daardoor is het mogelijk dat de wratten ook na behandeling weer terugkeren. Hoe eerder je wordt behandeld, hoe kleiner de kans dat de wratten terugkeren.

Klachten en gevolgen

Genitale wratten ontstaan enkele weken tot zelfs meer dan een jaar na infectie met het virus. Bij vrouwen zitten de wratten op of rond de schaamlippen, in de vagina en/of op de baarmoedermond. Bij mannen op en rond de penis. Bij mannen en vrouwen in of rond de anus.
Vaak zijn er eerst enkele kleine wratten die groter worden en zich uitbreiden. Ze doen geen pijn, maar kunnen jeuken. Bij vrouwen kunnen de klachten erger worden tijdens de menstruatie of de zwangerschap.
Je kunt genitale wratten hebben zonder dat je dat weet, omdat je de wratten soms moeilijk zelf kunt ontdekken. Bij vrouwen kunnen de wratten inwendig zitten en daardoor onopgemerkt blijven. De wratten kunnen vanzelf verdwijnen. Toch is behandeling aan te raden.
Om te voorkomen dat genitale wratten zich uitbreiden, is een snelle behandeling belangrijk. Als het aantal wratten zich uitbreidt, neemt de behandelingsduur toe.

Onderzoek en behandeling

Onderzoek
De arts zal de wratten goed bekijken en eventueel uitstrijkjes maken om na te gaan of er ook sprake is van andere soa. Om na te gaan of er wellicht ook syfilis is opgelopen doet de arts soms ook een bloedonderzoek.

Behandeling
Behandeling van genitale wratten is intensief. De arts kan de wratten aanstippen met een vloeistof. Dit kan pijn doen. Na ongeveer drie uur moet deze vloeistof afgewassen worden. De behandeling wordt wekelijks herhaald totdat de wratten zijn verdwenen. Dit kan weken en soms zelfs maanden duren. In sommige gevallen is de vloeistof ook zelf aan te brengen.
Soms worden de wratten bevroren, weggeschroeid of chirurgisch weggesneden. Dat gebeurt vaak onder verdoving. De wratten kunnen terugkeren.
Bij zwangerschap zijn sommige behandelingen gevaarlijk voor het ongeboren kind, dus wacht de arts met behandelen. Na de zwangerschap worden wratten vaak een stuk minder of verdwijnen vanzelf. Zo niet, dan volgt alsnog een behandeling. Het virus is besmettelijk. Vooral als de wratten inwendig zitten kan het virus gemakkelijk ongemerkt worden doorgegeven. Bovendien kan het virus zich ook eenvoudig verspreiden, omdat er een lange periode ligt tussen infectie met het virus en het ontstaan van de wratten. De vaste partner is vaak ook geïnfecteerd en kan zich dus het beste ook laten onderzoeken en zonodig behandelen.

Herpis Genitalis

Per jaar lopen ongeveer 12.000 mensen herpes genitalis op.
Herpes genitalis wordt veroorzaakt door een virus. Kenmerkend voor herpes genitalis zijn de blaasjes of kleine wondjes rond de geslachtsdelen. Herpes wordt overgedragen door in aanraking te komen met de uitslag op de huid, of met het slijmvlies van de mond, penis, anus of vagina van iemand die herpes heeft. Herpes is zeer besmettelijk. Vooral op het moment dat iemand wondjes of blaasjes heeft.
Ongeveer een week nadat je bent geïnfecteerd met iemand het herpesvirus, kun je de eerste klachten krijgen. Het kan ook langer duren. De eerste infectie verloopt meestal het hevigst. Als de wondjes zijn genezen, zijn de klachten voorbij. Dat betekent niet dat het virus uit je lichaam verdwijnt. De verschijnselen kunnen steeds terugkomen. Ook zonder seksueel contact. Het virus komt meestal terug op een moment dat de weerstand verzwakt is. Er bestaan wel middelen om de klachten te verminderen en het aantal aanvallen te beperken.
De 'koortslip' (herpes labialis) wordt veroorzaakt door een ander type herpesvirus. Via orale seks kan het 'koortslipvirus' worden overgedragen op de geslachtsdelen en daar herpes genitalis veroorzaken. Andersom kan je op deze manier ook herpes genitalis overdragen op de mond.

Klachten en gevolgen

Het herpesvirus veroorzaakt rode plekjes en met vocht gevulde blaasjes. Deze blaasjes gaan over in kleine wondjes die langzaam indrogen. Als de wondjes zijn genezen, zijn de klachten voorbij. De blaasjes zitten meestal op de penis of de vagina. Ze kunnen zich ook op een minder zichtbare plek bevinden. Bijvoorbeeld in de vagina, op de baarmoedermond of in de anus. Ook kan er sprake zijn van:
 jeuk
 pijn in de besmette lichaamsdelen
 opgezette, pijnlijke lymfeklieren
 overgevoeligheid van de liesstreek
 een branderige, schrijnende pijn bij het plassen
 soms afscheiding uit de vagina
 koorts, hoofdpijn en spierpijn (tijdens een eerste aanval)
Wie eenmaal herpes heeft, raakt het nooit meer kwijt. De klachten kunnen verdwijnen, maar het virus blijft in het lichaam aanwezig. Dat betekent dat de verschijnselen terug kunnen komen. Meestal gebeurt dat op een moment dat de weerstand is verzwakt. Zoals bijvoorbeeld bij griep, stress of tijdens de menstruatie. Als de weerstand is verzwakt kan een herpes genitalis-infectie ernstiger verlopen. Dat is bijvoorbeeld het geval als er sprake is van een hiv-infectie of als iemand medicijnen gebruikt tegen afstotingsverschijnselen.

Onderzoek en Behandeling

Onderzoek
Om aan te tonen dat iemand herpes heeft, bekijkt de arts de blaasjes. Eventueel maakt hij/zij een uitstrijkje van het vocht uit de blaasjes.
Behandeling
Herpes is niet te genezen. Er zijn wel medicijnen die ervoor zorgen dat een aanval minder pijnlijk is en korter duurt. Tijdens een aanval is het beter om geen seks te hebben.

Herpis en zwangerschap

Wie een herpes heeft gehad, kan gewoon zwanger worden. Risico op besmetting van het kind is klein. Er kan dus gewoon worden bevallen. Alleen bij een eerste infectie, in de laatste weken voor de bevalling wordt gekozen voor een keizersnede

Gonorroe

Gonorroe (druiper) is een soa die vaak voorkomt.
Als een man gonorroe heeft, merkt hij dat enkele dagen tot twee weken na het onveilig seksuele contact. Hij kan dan last hebben van geelgroene of waterige afscheiding uit de plasbuis. Plassen kan pijn doen. Vrouwen merken vaak niets. Soms is er iets meer afscheiding dan normaal. Ook als je niets van de gonorroe merkt, kan de infectie ernstige gevolgen hebben, bijvoorbeeld ontstekingen van de eileiders (bij vrouwen) of de bijbal (bij mannen).
Gonorroe is eenvoudig te genezen, als je er op tijd bij bent.

Gonorroe wordt veroorzaakt door een bacterie. Gonorroe kan een infectie veroorzaken in de vagina, penis en anus. Als gevolg van orale seks (beffen/pijpen) kunnen zowel mannen als vrouwen een gonorroe-infectie in de keel hebben. Een onbehandelde gonorroe is besmettelijk. Het is daarom belangrijk dat de partner(s) waarmee je onveilig hebt gevreeën, zich laten onderzoeken en eventueel behandelen.

Klachten en gevolgen
Klachten en gevolgen bij vrouwen
Vrouwen hebben veelal geen klachten als gevolg van gonorroe. Soms is er iets meer afscheiding dan normaal. Deze kan onaangenaam ruiken en ziet er anders uit (pus). Plassen kan pijn doen.
Zonder behandeling kan gonorroe opstijgen via de baarmoeder naar de eileiders. Er ontstaat dan een eileiderontsteking, die zich kan uitbreiden naar de buikholte. Dit heet P.I.D. (Pelvic Inflammatory Disease: ontsteking in het bekkengebied). Een eileiderontsteking kan gepaard gaan met koorts en pijn in de onderbuik. Door een snelle en goede behandeling (antibiotica en bedrust) kan een eileiderontsteking volledig genezen. Een eileiderontsteking die niet (goed) of te laat wordt behandeld, veroorzaakt littekens in de eileiders. Hierdoor kan de eileider verstopt raken. Dit kan leiden tot onvruchtbaarheid of buitenbaarmoederlijke zwangerschap.
Een zwangere vrouw kan gonorroe overdragen aan haar baby. De oogjes van de baby kunnen tijdens de bevalling in aanraking komen met de bacteriën in de vagina. Door een goede behandeling tijdens de zwangerschap wordt het risico voor de baby voorkomen.
Klachten en gevolgen bij mannen
Mannen krijgen meestal enkele dagen tot twee weken na het oplopen van gonorroe de eerste klachten. De klachten betreffen pusachtige afscheiding, die vaak gelig of groenig van kleur is en een branderig of geïrriteerd gevoel bij het plassen. Ook moet men regelmatig kleine beetjes plassen. Soms zijn er helemaal geen klachten.
Ook bij mannen kan de ontsteking opstijgen. Dit komt minder vaak voor dan bij vrouwen. De bacteriën kunnen via de zaadleiders terechtkomen in de prostaat en de bijbal. Dit leidt soms tot een bijbalontsteking. Dat geeft heftige pijn in de balzak, mogelijk uitstralend naar de lies. Er is sprake van een gevoel van zwelling In de balzak. De zaadstreng, die naar boven loopt, kan pijnlijk en gezwollen zijn. In een enkel geval kan een ontsteking van de bijbal een ontsteking van de bal veroorzaken. Dit geeft zwelling en pijn. Een ontsteking van de prostaat gaat gepaard met koorts en moeilijk en pijnlijk plassen. Bovendien geeft dit pijn in en rond de geslachtsorganen. De ontstekingen worden behandeld met medicijnen (antibiotica). Soms wordt ondersteunend ondergoed aangeraden, om de pijn te verlichten

Onderzoek en Behandeling

Onderzoek
Om vast te stellen of er sprake is van gonorroe, maakt de arts één of meer uitstrijkjes. Om na te gaan of er sprake is van syfilis, doet de arts soms ook een bloedonderzoek.
Behandeling
Gonorroe wordt in één keer behandeld met een of meer injecties of pillen. Na een week vindt nacontrole plaats. Het kan zijn dat ook de partner(s) gonorroe heeft (hebben). Het is daarom belangrijk dat deze zich laat (laten) onderzoeken en eventueel behandelen.
Tijdens de behandeling is het beter om geen seks te hebben. Zo wordt voorkomen dat partner(s) elkaar over en weer blijven besmetten.
Als na de behandeling de klachten niet zijn verdwenen, kan het zijn dat er tegelijk sprake was van een gonorroe (druiper) en een chlamydia-infectie of dat de gonorroe niet gevoelig was voor de gebruikte medicijnen.

Hepatitis B

Hepatitis B is een ernstige infectieziekte, die wordt veroorzaakt door het hepatitis B-virus. Dit virus dringt de levercellen binnen en veroorzaakt daar een ontsteking. Afhankelijk van de ernst van de ontsteking treden meer of minder klachten op. Klachten kunnen ook ontbreken.
In de volksmond wordt hepatitis wel geelzucht genoemd. Geelzucht is echter een gevolg van een ontstoken lever. Dit komt ook voor bij ontstekingen van de lever, die niet door hepatitis B worden veroorzaakt.
Twee tot zes maanden na besmetting kunnen klachten ontstaan. Slechts één op de drie mensen met hepatitis B heeft klachten. Er kan dan bijvoorbeeld sprake zijn van vermoeidheid, lusteloosheid en koorts. Meestal gaat de ziekte door rust over en verdwijnt het virus. In 5 tot 10% van de gevallen blijft iemand 'drager'. Bij dragers blijft het virus in het lichaam aanwezig. Een klein deel van de 'dragers' houdt een blijvende ontsteking van de lever, die ernstige klachten kan veroorzaken. Tegenwoordig is behandeling van chronische hepatitis B mogelijk.
Er bestaat een vaccinatie om te voorkomen dat je hepatitis B krijgt. Vaccinatie is sinds 1 november 2002 gratis voor bepaald groepen in de bevolking waarbij hepatitis b vaker voorkomt.

Klachten en gevolgen

Klachten
Wie geïnfecteerd is met het hepatitis B-virus, merkt daar meestal weinig of niets van. Slechts één op de drie geïnfecteerden krijgt twee weken tot zes maanden na het moment van infectie klachten. Zoals: vermoeidheid, lusteloosheid, misselijkheid, buikpijn, jeuk. Soms ook gewrichtspijn en koorts. Nadat de klachten zich geopenbaard hebben, kan geelzucht optreden. Het oogwit wordt geel. De huid soms ook. De urine wordt erg donker (als oude thee) en de ontlasting erg licht (als stopverf).
De duur van de klachten is wisselend, van enkele weken tot maanden. Ook als alle klachten zijn verdwenen, kan de vermoeidheid maanden aanhouden.
Als het virus uit het lichaam verdwijnt, herstelt de lever zich van de ontsteking en verdwijnen de klachten. Dat gebeurt bij volwassenen in negen van de tien gevallen. Soms blijft de lever ontstoken en blijven de klachten, vaak met tussenperioden, terugkeren. Dit wordt een chronische hepatitis B genoemd.
In 5-10% van de gevallen blijft het virus nog vele jaren, soms levenslang, in het lichaam aanwezig. Het lichaam maakt dan geen antistoffen die het virus onschadelijk kunnen maken. Iemand die het virus bij zich blijft dragen, noemen we een drager van het hepatitis B-virus. Dragers kunnen zonder lichamelijke klachten, door het leven gaan. Maar ze blijven wel besmettelijk en kunnen het virus dus doorgeven aan anderen.
Mogelijke gevolgen bij mannen en vrouwen
Een chronische hepatitis B-infectie kan blijvende gevolgen hebben. Alle hepatitis B dragers lopen risico op een slecht werkende lever, levercirrose (littekens op de lever) en leverkanker. Een enkele keer verwijdert het afweersysteem het virus na jaren alsnog spontaan uit het lichaam.

Onderzoek en Behandeling

Onderzoek
Om vast te stellen of je hepatitis B hebt, wordt lichamelijk onderzoek en een bloedonderzoek gedaan. Tijdens de nacontrole wordt nagegaan of het virus nog.

Behandeling
Tegen acute hepatitis B bestaan nog geen geneesmiddelen. De ziekte moet vanzelf overgaan. Dat kan maanden duren. Neem zoveel mogelijk rust, dit kan eventuele gevolgen voorkomen. Gebruik geen alcohol en voedingsmiddelen die je slecht verdraagt (zoals vet en koffie). Vermijdt medicijngebruik tenzij op voorschrift van de arts.
Chronische hepatitis B kan tegenwoordig worden behandeld met een antivirale middelen (lamivudine en adefovir). Het virus wordt door de medicijnen onderdrukt, waardoor de lever meer wordt gespaard. Je moet je hiervoor wel onder behandeling stellen van een internist.

Overdracht van hepatitis B

Hepatitis B is zeer besmettelijk. Het virus bevindt zich in bloed. Maar ook in lichaamsvloeistoffen zoals sperma en vaginaal vocht van patiënten en dragers. Bloed is het meest besmettelijk. Je kunt een hepatitis B-infectie op een aantal manieren oplopen. De voornaamste zijn:
 Seksueel contact waarbij de geslachtsdelen met elkaar in aanraking komen én bij pijpen en likken van de geslachtsdelen. De kans op infectie is groter als er wondjes in het slijmvlies zijn. Bijvoorbeeld als je al een andere soa hebt. Anaal seksueel contact geeft de meeste risico's, omdat de slijmvliezen bij deze vorm van seks gemakkelijk beschadigen. Het risico van infectie is bij seksueel contact groter tijdens de menstruatie.
 Bloedbloedcontact bij druggebruikers die elkaars spuiten en naalden gebruiken. Maar ook bij medisch personeel dat veel in aanraking komt met bloed en daarbij zelf een verwonding oploopt (bijvoorbeeld prikongelukjes met gebruikte naalden). Ook het gezamenlijk gebruik van scheermesjes kan risico geven.
 Als een zwangere vrouw hepatitis B in het bloed heeft, is de kans groot dat ze het virus tijdens of vlak na de geboorte aan haar kind doorgeeft.

Voorkomen van hepatitis B

Voorkomen
Vrij altijd veilig. Voorkom contact met bloed van anderen. Denk hierbij ook aan gemeenschappelijk gebruik van tandenborstels en scheerapparaten. Het hepatitis B-virus kan lang buiten het lichaam overleven.
Gebruik bij drugsgebruik schone, niet door anderen gebruikte spuiten, naalden en attributen.
Voorkom in (para)medische functies zoveel mogelijk prikaccidenten. Plaats daarom na gebruik nooit de naald terug in het hoesje. Gooi de naald en spuit in een hiertoe bestemde container.
Er bestaat een vaccinatie om hepatitis B te voorkomen.
Deze vaccinatie is sinds 1 november 2002 gratis voor mensen met een verhoogd risico op hepatitis b. Het is mogelijk om, direct na blootstelling aan het virus, antistoffen toe brengen tegen hepatitis B. Dit moet binnen 24 uur na een mogelijke infectie, zoals een prikongeluk of het knappen van een condoom.
Baby's van moeders met hepatitis B krijgen direct na de geboorte antistoffen toegediend. Vervolgens krijgen ze tegelijk met de dktp-prik een volledige inenting tegen hepatitis B. Als bekend is dat de vader drager is van het hepatitis B-virus, wordt voor de baby eveneens een volledige vaccinatie aangeraden.

Hoe voorkom je SOA?

Soa worden met name overgedragen via sperma, bloed of vaginaal vocht en bij contact tussen de slijmvliezen. Slijmvliezen zitten onder andere in de vagina, penis, anus en in de mond. Een soa-infectie kun je ongemerkt krijgen en ongemerkt doorgeven aan een ander. Als je veilig vrijt is de kans om een soa op te lopen klein.
Je vrijt veilig als je:
 Seksueel contact hebt met één vaste partner, die zelf ook nooit met een andere partner vrijt en geen soa heeft;
 Elkaar streelt, tongzoent, kust, knuffelt, masseert, jezelf bevredigt of elkaar met de hand bevredigt;
 bij vaginale geslachtsgemeenschap (penis in de vagina) een condoom gebruikt;
 bij anale geslachtsgemeenschap (penis in de anus) een condoom met extra veel glijmiddel gebruikt.
Om hiv te voorkomen moet je er bij orale seks (pijpen en beffen) voor zorgen dat er geen sperma of (menstruatie)bloed in de mond komt. Om het (kleine) risico van andere soa via orale seks te voorkomen, kan sowieso een condoom worden gebruikt als de penis in de mond komt en een beflapje (of opengeknipt condoom) bij het likken van de vagina.

Verschillende manieren

seksueel contact handeling veilig voor soa?
anale seks, kontneuken, op z'n Grieks De man penetreert met zijn penis in anus van de partner. Onveilig. Groot risico op hepatitis B, gonorroe, chlamydia, syfilis, genitale wratten, herpes genitalis, schurft en schaamluis. Veel veiliger met condoom en veel glijmiddel op waterbasis.
beffen, cunnilingus Met mond en tong vagina en clitoris stimuleren. Onveilig, ook als er geen menstruatie is. Risico op hepatitis B, syfilis, herpes genitalis, genitale wratten, bij baardgroei schaamluis, schurft door intiem contact. Risico te verkleinen door gebruik beflapje.
coïtus interruptus, terugtrekken, voor het zingen de kerk uitgaan Penis terugtrekken uit vagina, vlak voor zaadlozing. Onveilig. Vooral voor vrouwen groot risico op gonorroe, chlamydia, syfilis, trichomo­nas, herpes genitalis, genitale wratten, hepatitis B, schurft en schaamluis. (Vrouwen)condoom gebruiken.
coïtus, neuken, geslachtsgemeenschap De man penetreert met zijn penis de vagina van de vrouw en zij komen daarna al of niet klaar. Onveilig. Vooral voor vrouw groot risico op gonorroe, chlamydia, syfilis, trichomonas, herpes genitalis, genitale wratten, hepatitis B, schurft en schaamluis. (Vrouwen)condoom gebruiken.
contact tussen vagina en penis (zonder coïtus) Partners wrijven hun geslachtsdelen langs elkaar of geslachtsdelen liggen heel dicht tegen elkaar aan. Onveilig vanwege slijmvliescontact. Risico op hepatitis B, gonorroe, chlamydia, syfilis, genitale wratten, herpes genitalis en schurft. (Vrouwen)condoom gebruiken.
droogneuken Partners wrijven met hun lichaam tegen elkaar voor seksueel genot; kan met en zonder kleren. Veilig. Risico op schurft en schaamluis als men geen kleren aan heeft.
fellatio, pijpen, afzuigen Met mond en tong de penis stimuleren. Onveilig. Risico op syfilis, herpes genitalis, genitale wratten, chlamydia en gonorroe. Risico te verkleinen door (pijp)condoom.
masseren, strelen Elkaar (overal) met de handen strelen en kneden, eventueel met gebruik van massageolie. Veilig. Gebruik een condoom als door masseren 'het' er toch van komt. Dan oppassen dat het condoom niet in aanraking komt met massageolie. Door olie gaat het condoom kapot.
masturbatie, vingeren, jezelf en/of je partner bevredigen Jezelf of je partner stimuleren of tot een hoogtepunt brengen door penis of clitoris te masseren, eventueel met erotische fantasieën, pornoboekjes en films. Veilig als je elkaar vingert of masturbeert. Als via de vingers slijm van vagina of anus, sperma of menstruatiebloed wordt overgebracht van de één naar de slijmvliezen van de ander, is er een kleine kans op soa. Bij intiem lijfelijk contact ook kans op schurft en schaamluis.
sadomasochisme, s.m. Sadisme is seksueel opgewonden raken door een ander te pijnigen, te vernederen. Masochisme is seksueel genot beleven aan het ondergaan van vernedering en pijniging. Veilig als er geen bloed vloeit of wondjes worden gemaakt; materialen en voorwerpen goed reinigen na gebruik.
seksspeelgoed gebruiken Met seksspeelgoed als dildo’s, vibrators, jezelf en/of je partner seksueel opwinden of bevredigen. Veilig, als ieder zijn/haar eigen seksspeeltjes gebruikt of bij wisselen van partner de speeltjes goed reinigt. Je kunt er ook een condoom omheen doen. Condoom wisselen als het speelgoed gebruikt wordt bij andere partner. Anders risico op hepatitis B, chlamydia, gonorroe, syfilis, genitale wratten en herpes genitalis.
tongzoenen, kussen Mond en tong gebruiken om elkaar tong en mond van binnen aan te raken. Veilig. Als één van beiden een soa in de mondholte heeft, dan klein risico op gonorroe, syfilis, kandidaat en hepatitis B.
Behalve bovengenoemde vormen van seksueel contact zijn er nog vele andere variaties. Het voert hier te ver om die allemaal te bespreken. Voor alle vormen van seksueel contact geldt als algemene regel dat ze een risico met zich meebrengen voor soa, inclusief hiv-infectie, als sperma, vaginaal vocht of bloed van de ene partner in aanraking komt met slijmvlies van de andere partner.

Behalve bovengenoemde vormen van seksueel contact zijn er nog vele andere variaties. Het voert hier te ver om die allemaal te bespreken. Voor alle vormen van seksueel contact geldt als algemene regel dat ze een risico met zich meebrengen voor soa, inclusief hiv-infectie, als sperma, vaginaal vocht of bloed van de ene partner in aanraking komt met slijmvlies van de andere partner.

Condooms

De meeste condooms zijn van latex (rubber). Als je allergisch bent voor latex of er niet van houdt, kun je kunststof condooms gebruiken. Voorbeelden van dergelijke condooms zijn Durex Avanti en EZ-on. Beide zijn geschikt voor vaginale en anale seks. Gebruik altijd een goedgekeurd condoom, zoals van Durex, Concep of Hot Rubber. Goede condooms zijn te herkennen aan het CE logo op de verpakking. Er bestaat ook een vrouwencondoom (Femidom). Ook dit condoom is gemaakt van kunststof. Je brengt het in de vagina en er zit al glijmiddel op. Voor orale seks bestaan er speciale condooms met een smaakje

Vet en olie tasten latex aan. Gebruik in combinatie met latex condooms glijmiddelen op waterbasis. Zoals Sensilube, Durex Topgel en Wet stuff. Ook zijn er twee glijmiddelen op basis van siliconen: Eros en Slik. Ze bevatten geen vet en kunnen dus ook met latex condooms worden gebruikt.

Hoe gebruik je een condoom?
Een condoom doe je al om voordat er echt sprake is van geslachtsgemeenschap. Dus niet alleen als de man penetreert maar ook bij het tegen elkaar aanwrijven van geslachtsdelen. Verder zijn de volgende algemene tips te geven over het goed gebruik van condooms.

Algemene tips:
 Gebruik bij iedere geslachtsgemeenschap (vaginaal en anaal) een nieuw condoom.
 Nooit twee condooms over elkaar gebruiken.
 Gebruik een condoom niet na de datum die op de verpakking staat.
 Bewaar condooms bij kamertemperatuur.
 Vooraf niet testen, daardoor ontstaan beschadigingen.
 Condooms zijn er in verschillende vormen en maten. Kies een condoom die goed past
Tips voor condoomgebruik bij anale seks:
 Gebruik een goed condoom. Goede condooms hebben een CE logo eventueel met de aanvulling EN600 of ISO4074.
 Het condoom hoeft niet extra sterk te zijn. In het verleden werd dit wel geadviseerd. Uiteraard kunnen condooms met aanduidingen als extra strong gewoon gebruikt worden maar 'gewone' condooms met CE logo zijn ook geschikt.
 Zorg voor een goed passend condoom. Dit verkleint de kans op scheuren.
 Bij anale seks ontstaat wrijving. Zorg voor extra veel glijmiddel op waterbasis om het scheuren van een condoom te voorkomen.
 Gebruik een condoom niet langer dan een kwartier voor anale seks. Het is verstandig om een nieuw condoom om te doen omdat de kans op scheuren groter wordt naarmate je het condoom langer gebruikt.
 Gebruik bij het wisselen van condoom opnieuw glijmiddel.
 Niet alle glijmiddelen zijn geschikt voor anale seks. Wanneer het glijmiddel of condoom dat je gebruikt het zaad- en bacteriedodend glijmiddel Nonoxynol-9 bevat, kun je het beter niet gebruiken voor anale seks.
 Bij het wisselen van vaginale naar anale seks of andersom moet je ook van condoom wisselen.
Hoelang blijf je condooms gebruiken?
Voor veel mensen is veilig vrijen met een nieuwe partner vanzelfsprekend. Maar wat als je al wat langer met iemand een relatie hebt? Hoe lang moet je dan doorgaan met condooms? Of je zonder condoom kunt vrijen is niet alleen afhankelijk van de periode dat je met iemand een relatie hebt. De risico’s die je beide loopt spelen hier een rol. Maar ook de risico’s uit het verleden. Als je het zelf moeilijk vindt om een risico-inschatting te maken, kun je advies vragen bij de GGD, je huisarts of de Rutgers Stichting. Daar kun je in overleg bepalen of het zinvol is om een soa-onderzoek of een hiv-test te laten doen. Als je besluit te stoppen met condooms, maak dan goede afspraken met je vaste partner. Je vrijt alleen met elkaar of je vrijt met anderen altijd veilig. Als een van beiden met een ander onveilig vrijt, loop je allebei opnieuw risico om een soa te krijgen.

Pil en condoom

De pil is nog altijd het meest betrouwbare middel om ongewenste zwangerschap te voorkomen, maar beschermt niet tegen hiv of andere soa. Om dubbel safe te zijn gebruiken sommige mensen daarom pil én condoom.

Interview over soa’s

1 = zijn er veel mensen met een soa in Nederland?
Ant = ja dat zijn er heel erg veel maar het precieze aantal weet niemand omdat wij ook niet alle meldingen krijgen en er een hoop mensen zijn die met een soa rond lopen zonder dat zij dit zelf weten of willen bekendmaken door er bijvoorbeeld voor naar een huisarts te gaan

2 = heeft een soa veel invloed op iemands leven?
Ant = ja maar vaak niet zozeer lichamelijk maar meer geestelijk omdat ze er niet openlijk over gaan willen praten wordt het dus vaak opgekropt en zo komen er dus veel emotionele problemen van die eigenlijk best makkelijk waren op te lossen door er bijvoorbeeld over te gaan praten in een groep maar dat willen er een hoop niet en dan komen de problemen.

3 = hoe belangrijk is het om over de ziekte te praten?
Ant = het is heel erg belangrijk omdat het een stuk van de heling is van je ziekte en dus ook weer een stuk verwerking en het is dus ook heel erg belangrijk dat je daar met iemand over kunt praten om je zo te helpen om door deze verwerking heen te komen.

4 = wat kunnen de gevolgen zijn van het niet verwerken van een soa?
Ant = de gevolgen kunnen verschillend zijn van gewoon sociale problemen tot zelfmoordneigingen aan toe het ligt dus veel aan de persoon zelf en hoe die persoon voor de rest in het leven staat. Maar meestal als het fout gaat dan komt er wel een psychiater aan pas om het te helpen op te lossen.

5 = wordt er veel aan voorlichting gedaan voor soa?
Ant = ja er worden tegelmatig voorlichtingen gegeven over soa en hoe je ze kunt verkomen en dat moet ook wel want mensen vertrouwen elkaar gewoon te snel om zonder voorbehoedsmiddelen geslachtsgemeenschap te hebben en zo gebeuren die dingen nou eenmaal.

6 = ben je helemaal veilig met een condoom?
Ant = nee er kan natuurlijk altijd nog wat gebeuren maar het maakt de kans een heel stuk kleiner.
Maar als BV de condoom scheurt en jij hebt het niet in de gaten dan heb je nog steeds een grote kans op een soa of kinderen

7 = moet je altijd met condoom om vrijen?
Ant = eigenlijk wel of je moet besluiten dat je kinderen wilt en dat je er zeker van bent dat je partner geen soa heeft

Conclusie

Uit dit onderzoek concluderen wij dat je vrijwel alle soa’s op dezelfde manier kan krijgen.
Soa’s kunnen overgedragen worden via sperma, bloed, vaginaal vocht, contact tussen de slijmvliezen.

Je kunt een soa krijgen door onveilig te vrijen en daar onder verstaan we.
 Vaginale geslachtsgemeenschap zonder condoom.
 Anale geslachtsgemeenschap zonder condoom.
 Orale seks (pijpen en beffen) zonder condoom of beflapje.
Verder zijn er alleen in Nederland naar schatting 100.000 mensen besmet met een soa.

Chlamydia is een ontsteking van de urinebuis, anus of bij vrouwen de baarmoedermond.

Genitale wratten zijn wratten op, rond of in de geslachtsdelen.

Herpis Genitalis zijn blaasjes of kleine wondjes op de geslachtsdelen (soort koortslip alleen op de geslachtsdelen)

Gonprroe is een infectie van de vagina, penis of anus die een ontsteking kan ver oorzaken van de eileider of bijbal.

Hepatitis B word ook wel geelzucht genoemd en de klachten zijn meestal vermoeidheid, lusteloosheid, koorts en geel uit zien.