Hoe ontstaat bewegingsenergie en welk verband bestaat er tussen vetverbranding en obesitas?
Eten is absoluut noodzakelijk en doen we allemaal iedere dag. Maar wat gebeurt er nu precies met het voedsel dat we opnemen? Een van de onderdelen van vertering is vetverbranding. Hierbij worden vetzuren (vet) verbrand. Bij mensen met een minder goede vetverbranding weet het lichaam geen raad met deze vetten en slaat ze dan op in het vetweefsel. Vet blijft zitten waa r het zit. Een minder goede vetverbranding kan leiden tot overgewicht of obesitas. De oorzaken van een verminderde vetverbranding zijn niet echt gekend. Men vermoedt dat sommige genen er op wijzen, maar ook een levensstijl met weinig beweging en overmatig eten kan leiden tot dit verschijnsel. Wanneer het lichaam beschikt over voldoende energie, dan heeft het lichaam geen gelegenheid om het verbranden van vetten aan te leren, of het lichaam “vergeet” deze mogelijkheid.
De verkiezingen: wat doen de partijen voor jongeren?
Maar hoe ontstaat deze bewegingsenergie nu eigenlijk? Allereerst moeten we ons afvragen welke bestanddelen uit de voeding energie leveren. Onze voeding levert dus energie. Deze is afkomstig uit zogenaamde brandstoffen. Met behulp van deze energie doen wij onze levensverrichtingen. We hebben deze energie nodig voor:
· onze ruststofwisseling / basaal-stofwisseling : dit is het minimum aan energie dat het lichaam in rust nodig heeft. Deze energie houdt bijvoorbeeld de lichaamstemperatuur op 37°C, zorgt dat we blijven ademhalen en laat het kart kloppen.
· Lichamelijke inspanning / activiteit : de hoeveelheid energie die nodig is voor een inspanning, is niet alleen afhankelijk van de soort, de intensiteit, de duur en de frequentie van de activiteit, maar ook van het lichaamsgewicht en de lichaams-samenstelling.
De energie die voeding levert, komt slechts uit vier groepen brandstoffen. Dit zijn:
· eiwitten
· vetten
· koolhydraten (verzamelnaam voor zetmeel en suikers)
· alcohol
De hoeveelheid energie die een brandstof levert, wordt uitgedrukt in kilocalorieën of kilojoules. Na diverse behandelingsprocessen ins ons maag-darmkanaal en in de lever ontstaan uit deze uit de voeding opgenomen brandstoffen kleinere deeltjes. Een spier is in staat om deze kleinere deeltjes om te zetten in lichaamsbeweging. Deze deeltjes zijn :
· aminozuren (uit eiwitten)
· vetzuren (uit vetten)
· glucose (uit koolhydraten)
Welke invloed heeft sport op onze vetverbranding?
Als u van plan bent te vermageren door een of ander dieet te volgen, moeten wij u al meteen teleurstellen. U hebt namelijk slechts 5% kans dat u daarmee uw overgewicht kwijtraakt. Voedingsexperten kwamen tot het besluit dat fysieke activiteit een onmisbare schakel vormt in de relatie voeding en gezondheid. Fysieke activiteit is bepalend voor de energiebalans en de gewichtscontrole. Maar voor personen met obesitas is het uiteraard niet vanzelfsprekend om deel te nemen aan sportactiviteiten. Daarom is het belangrijk om rekening te houden met de mogelijkheden van de patiënt en eventueel een aangepast programma op te stellen om fysieke activiteit op te bouwen. Beweging heeft niet alleen een calorieverbruikend effect, maar het werkt ook gunstig op andere aspecten zoals het gehalte aan suiker en vetten in het bloed en de algemene gezondheid. Niet elke vorm van beweging leidt tot gewichtsverlies. Om calorieën te verbranden moet men rekening houden met volgende aspecten:
- activeren van grote spiergroepen
- het lichaam over een afstand verplaatsen
- relatief lange duur (30 tot 45 min)
- dagelijks
- matige intensiteit
Hoeveel fysieke activiteit is er nodig om één kilo vet te verbranden?
Om 1 kilo vet te verbranden, moet je echter enorm veel bewegen. Hier zien jullie een lijstje van al de beweging die je moet doen om 1 kilo te verbranden. Ook volgt er een lijstje met een pijnlijke confrontatie met de gevolgen van een avondje McDonalds.
(zie transparant)
Kan fysieke activiteit obesitas voorkomen?
De beste manier om gewicht te verliezen is het associëren van een licht dieet, een programma met fysieke inspanning en gedragstherapie. Een dieet alleen heeft dus zelden kans op slagen. Het bekomen van een gezond gewicht heeft dus te maken met een aantal factoren die we voor jullie op een rijtje hebben gezet:
· vlug ingrijpen : wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat kinderen tot hun zestiende gemakkelijk vetcellen aanmaken. Het is dus moeilijker om gewicht te verliezen als men al op jonge leeftijd een beetje mollig was aangelegd.
· gezond eten : zwaarlijvigheid is in sommige gevallen erfelijk. Dan kan je het eigenlijk niet voorkomen. Maar vaker is zwaarlijvigheid een gevolg van allerlei factoren : ongezonde voeding en ongezond leven. Een evenwichtige voeding is heel belangrijk. Een kind heeft brandstoffen nodig (koolhydraten en vetten), bouwstoffen (eiwitten, mineralen) en bescherming (door vitamines en mineralen).
· sporten: naast een evenwichtig menu moeten kinderen en ook volwassenen terug zin krijgen om te sporten. Door te sporten kan het lichaam overtollige energie kwijt en wordt het lichaam steviger. Maar mensen die over een paar maatjes meer beschikken, durven vaak niet meer te bewegen , omdat ze dan uitgelachen worden. Alleen op kampen voor zwaarlijvige kinderen krijgen ze nog de kans om zonder schaamte te ravotten en te sporten. Het is niet zo makkelijk om zwaarlijvige kinderen tot sporten aan te zetten. Op school worden ze verplicht mee te lopen. Dat kan soms gevolgen hebben voor hun rug, knieën, enkels en ademhaling. Zwemmen en fietsen zijn veel geschikter om de spieren en het uithoudingsvermogen op te bouwen zonder blessures te krijgen. Let wel op: sporten moet je stilaan opbouwen, te veel of te intens sporten kan bij zwaarlijvige mensen een hoger risico op hartziektes veroorzaken, door vernauwing , zelfs verstopping, van de aders !
· praten : dik zijn heeft ook sociale gevolgen. Dikke kinderen zijn ‘naders’ en wie anders is, laat men vaak links liggen. ‘Dik zijn’ behoort niet tot onze perfecte prestatie-maatschappij. Door erover te praten op school bv., kunnen andere leerlingen inzien dat een dikke klasgenoot echt een probleem heeft, maar er wél bijhoort.
· Hulp zoeken : het probleem alleen oplossen lukt zelden. Je kan beter professionele hup inroepen van dokters, pediaters, diëtisten en onder begeleiding sporten.
Waarom lopen we een marathon minder snel dan een 400 meter-wedstrijd?
Vergelijking tussen uithoudingssporters en krachtsporters:
Om de vrij ingewikkelde abstracte materie van energieverbranding in de spieren wat te visualiseren, moet u spieren als een stoommachine zien. Spieren verbranden -gelukkig voor ons- geen olie of steenkool, maar vooral vetzuren en glucose en in mindere mate aminozuren. Bij verbranding van steenkool of olie door een stoommachine ontstaat stoom. De stoom zit in een afgesloten ketel en kan, indien nodig, de machine in werking zetten. Onze spiercellen leveren bij verbarnding van glucose en vetzuren geen stoom, maar zogenaamde energierijke fosfaten. Deze liggen klaar om op een gewenst moment energie te leveren. Het belangrijkste energierijke fosfaat is ATP (Adenosine Tri Phosfaat). De energie die uit ATP vrijkomt, wordt gebruitk voor allerlei celprocessen, maar zorgt er ook voor dat spiercellen en dus een spier zich kan samentrekken. Hardlopen is eigenlijk niets anders dan een goed gecombineerd samenspel van uittrekkende en samentrekkende spiergroepen. Er is slechts een kleine voorraad ATP in de spieren aanwezig. Dit is voldoende voor enkele seconden maximale inspanning. Voor het volbrengen van langere inspanningen, heeft de spier meer ATP nodig : een soort van reservevoorraad voor een langere tijdsduur. Daarom zal ons lichaam meer vetzuren en glucose moeten verbranden, maar aangezien de koolhydraatreserve en de glycogeen in de spieren beperkt aanwezig is, zal de productie van ATP minder intensief zijn dan wanneer men een spurtje doet. (Vetreserve is nagenoeg onuitputtelijk!) De intensiteit van de inspanning hangt dus af van de hoeveelheid ATP dat in een bepaald tijdsbestek nodig is.
Sporters hechten veel belang aan hun voeding
Niet alleen mensen met obesitas, maar ook topsporters moeten op hun voeding letten. Er bestaan 3 verschillende redenen hiervoor:
- Atleten die een sport beoefenen waarbij gewichtsklassen gehanteerd worden, treden vaak op in gewichtsklassen die ver onder hun “natuurlijk” lichaamsgewicht liggen. Voorbeelden zijn worstelen, judo en roeien.
- Vermindering van het lichaamsgewicht en de vetmassa kan om esthetische redenen nodig zijn in bepaalde sporten zoals turnen, kunstschaatsen en duiken.
- Een lager lichaamsgewicht en/of vetmassa verbetert in bepaalde sporten het prestatievermogen. Dit is de belangrijkste reden om te vermageren in sporten zoals lopen, wielrennen, en hoog- of verspringen.
Vergelijking tussen verschillende vormen van sportbeoefening:
· krachtsporters: wanneer de inspanning lang duurt zal men steeds meer vet en minder koolhydraten verbranden. Glycogeen in de spieren is beperkt aanwezig en kan uitgeput raken. Het lichaam haalt de brandstof glucose uit koolhydraten uit de voeding. Een goede voeding voor hardlopers is dus koolhydraatrijk, maar tevens vetarm!
· uithoudingssporters: op het einde van een lange duurinspanning zijn de koolhydraatvoorraden in de spier uitgeput. In dit stadium is vet uiteraard een belangrijke energiebron. Maar wanneer de koolhydraatvoorraad uitgeput is, kan de vetverbranding niet meer doorgaan. Vetten branden in het vuur van de koolhydraten wil zeggen dat er steeds een minimum aan koolhydraten nodig is in het energiemengsel. En gaat de inspanning door wanneer er een tekort is aan glycose kan een laag bloedsuikergehalte optreden (vermoeidheid, duizeligheid, misselijkheid, appelflauwte…). Dus ook uithoudingssporters hebben een voeding nodig die vooral bestaat uit koolhydraten, niet vetarm is en ook het suikergehalte op peil kan houden!
· sporten waarbij gewichtsklassen erg belangrijk zijn : ook deze sporters zorgen ervoor dat ze een vetarm dieet volgen, vooraal koolhydraten opnemen samengaande met voldoende vitaminen en mineralen.
REACTIES
1 seconde geleden