Jachtluipaard

De bouw
Het jachtluipaard, ook wel cheeta genoemd, is het snelste landdier. De flexibele ruggengraat, een grote lever, een vergroot hart en een slank gespierd lijf maken het jachtluipaard tot de snelste jager in Afrika en het snelste landdier ter wereld. Een jachtluipaard kan een topsnelheid bereiken van ongeveer 110 km/u.
Het jachtluipaard is slank, maar gespierd, heeft een kleine kop, lange poten, een flexibele ruggengraat, een grote borst, een kleine buik en een lange dikke staart. Het jachtluipaard heeft niet intrekbare klauwen.
Het jachtluipaard heeft een ruwe vacht met ronde vlekken. Deze dienen als camouflage. Zwarte strepen lopen van ogen naar de zijkanten van de bek, als een soort tranenspoor. Deze zorgen ervoor dat het jachtluipaard tijdens de jacht geen last heeft van de zon. American Football en honkbalspelers doen hetzelfde.
Het jachtluipaard heeft grote neusgaten, zodat hij tijdens het dichtbijten van de luchtpijp van een prooi, kan uitrusten van de inspanning die hij geleverd heeft tijdens de achtervolging op deze prooi.
Waar leven ze?
De leefomgevingen van het jachtluipaard zijn de savanne, graslanden, struikgewassen en semi-woestijn in Afrika en het Midden-Oosten. Het territorium van het dier is tot ongeveer 800 km2.
Op dit moment is het dier een bedreigde diersoort, net zoals bijna alle andere wilde katten. Er zijn geen grote aantallen jachtluipaarden meer. Geschat wordt dat wereldwijd nog zo’n 12.000 jachtluipaarden in het wild leven, en dit aantal daalt elk jaar.
Een jachtluipaard in gevangenschap kan ongeveer 12 jaar oud worden. Er zijn nog geen studies bekend hoe oud jachtluipaarden in het wild kunnen worden.

Wat eten ze?
Een jachtluipaard eet de volgende dieren: hazen, impala's, gazellen, gnoes, jonge knobbelzwijnen, Jachtluipaarden jagen vroeg in de morgen of vroeg in de avond. Favoriete prooi is Thompson's Gazelle. Ook jagen ze op jonge gnoes, impala's, hazen en andere dieren tot ongeveer 50 kg. Jachtluipaarden besluipen hun prooi tot op ongeveer 10 a 30 meter. Een aanvalspoging duurt gemiddeld 20 sec. maar bijna nooit langer dan één minuut. Ongeveer de helft van de pogingen is succesvol. Jachtluipaarden doden hun prooi door hun keel dicht te bijten waardoor de prooi stikt. Ze slepen hun prooi vaak naar een beschutte plek om het te beschermen tegen andere roofdieren.
Een jachtluipaard eet in het wild de volgende dieren: hazen, impala's, gazellen, gnoes, jonge knobbelzwijnen, koedoes en herten. Een jachtluipaard eet altijd eerst de bilpartij van een prooi. Hier zitten de meeste vitaminen en mineralen. Een jachtluipaard drinkt water en kan 10 dagen zonder water.
Eten in gevangenschap. Soms krijgen de dieren speciale voedselpaketten, anders geven dierentuinen en fokorganisaties gewoon vlees met een vitamine en mineralen preparaat toegevoegd en/of hele karkassen.
Het merendeel bestaat uit paarden of rundvlees al dan niet met huid en botten. Konijn en kip karkassen worden ook veel gebruikt. Soms ook karkassen van schapen, geiten en paarden. Een volwassen jachtluipaard eet ongeveer 3 kilo vlees per dag.
Gapen is bij wilde katten meer een teken van honger dan van slaap.
De vijanden van het dier
De vijanden van het jachtluipaard zijn leeuwen, luipaarden, hyena's en bavianen. Ze zullen ze doden als ze de kans krijgen. De jakhals, wilde hond en vogels zoals aasgieren zijn geen directe vijanden, maar proberen wel de prooien van jachtluipaarden te stelen.

Vrouwtjes
Vrouwtjes leven alleen tenzij ze hun kindjes grootbrengen. Ze hebben geen eigen territorium. Soms leven meerdere vrouwtjes met welpen dicht bij elkaar. Mannetjes leven alleen of met broertjes uit hetzelfde nest. Soms vormen mannetjes groepen om beter te kunnen jagen en een groter gebied te kunnen verdedigen tegen indringers. Vrouwtjes hebben een leefgebied dat 5 of meer keer zo groot is als het territorium van een mannetje.
Een jachtluipaard is volwassen (geslachtsrijp) na 20-23 maanden. Paren doen jachtluipaarden het hele jaar door. Een vrouwtje is echter maar 2 dagen bereid om te paren. Voor en na deze dagen wordt er gevochten. Daarbij komt ook nog dat vrouwtjes niet paren met mannetjes die ze kennen. De zwangerschap duurt ongeveer 90 tot 95 dagen. Een jachtluipaard kan tussen de 1 en 8 welpen krijgen, maar krijgt er gemiddeld 3 of 4. Een welp is bij geboorte ongeveer 30 cm lang en weegt 250 tot 300 gram.
Welpen
Jachtluipaard welpen worden alleen door de moeder groot gebracht. Jachtluipaard welpen hebben een lichtgrijze lange wollige vacht, ook wel mantel genaamd. Deze mantel zorgt voor een goede camouflage in het hoge gras. Na 4 maanden krijgen de welpen de volwassen kleuren. De moeder verplaatst de welpen om de paar dagen naar een nieuw onderkomen. Minder dan 1 op de 3 welpen overleeft tot de volwassen leeftijd. 5 à 6 weken na de geboorte beginnen de welpen de moeder te achtervolgen en eten ze mee van de prooi de moeder vangt. Soms moet de moeder de welpen 2 dagen alleen laten om voor voedsel te zorgen. De welpen blijven ongeveer 1 à 1½ jaar bij de moeder.
Africhten
Jachtluipaarden kunnen worden afgericht. Ze zijn dan niet bang voor mensen en kunnen aangehaald worden. Goed afgerichte jachtluipaarden kunnen zelfs, net als jachthonden, voor de jacht op andere dieren worden gebruikt.

Bedreigingen
Doordat de aarde steeds meer bebouwd wordt en er steeds meer natuurgebieden verdwijnen, zal ook het leefgebied van het jachtluipaard kleiner worden. Het gevaar is ook dat de dieren die hij eet, ook minder zullen worden waardoor hij zichzelf niet in leven kan blijven houden in de wilde natuur. Verder zijn er ook nog stropers die de huid van het jachtluipaard verhandelen, dit is natuurlijk verboden!
Wat te doen?
• Het beschermen van het leefgebied
• Helpen in instandhouding van de prooien
• Stoppen van het doden van jachtluipaarden door boeren en stropers
• Zorgen dat er meer jachtluipaarden komen door een goed voortplantingsprogramma.
• Iedereen leren dat jachtluipaarden bedreigd worden en dat zij een onmisbare schakel zijn in onze levensketen.

Afmetingen
Lengte: 110-135 cm (zonder staart)
Lengte staart: 65-85 cm
Totale Lengte: 175-220 cm
Hoogte: 60-80 cm (mannetjes zijn iets groter dan vrouwtjes)
Gewicht: 40-65 kg
Topsnelheid
Gemeten record: 115,848 km/u
Acceleratie: Van 0 naar 100 in 4,5 seconden (Ter vergelijking, onze Toyota Corolla met een 1,6 liter motor heeft een acceleratie van 0 tot 100 km per uur in 12,7 sec)
Sprint: Op topsnelheid maakt het jachtluipaard passen van 7 à 8 meter. Er raakt altijd maar maximaal 1 poot de grond en vaak zelfs geen één poot.

Gewervelden
Het jachtluipaard behoort tot de afdeling gewervelden, de klasse zoogdieren, de orde roofdieren, de familie van de katachtigen en het geslacht jachtluipaarden.

Het dier heeft een inwendig skelet met een wervelkolom, daarom behoort het dier tot de gewervelden. De huid van het dier is niet bedekt met schubben, ook niet met slijm, maar met haren. Daardoor behoort het dier tot de zoogdieren. De groep zoogdieren waaronder hij valt zijn de katachtigen. Andere soorten katachtigen die ook onder die groep vallen zijn o.a. panters, tijgers, katten en leeuwen.

• Gewervelden hebben een inwendig skelet. Een onderdeel van dit skelet is de wervelkolom, die is opgebouwd uit wervels. De kenmerken van zoogdieren zijn:
• De huid van zoogdieren is bedekt met haren
• Het dier is warmbloedig.
• Zoogdieren halen adem via longen, dus niet met kieuwen of met de huid.
• Ze planten zich levendbarend voor, dus de jongen komen niet uit eieren.
• Bijna alle zoogdieren leven op het land, maar er zijn ook uitzonderingen. De walvis en zeehond bijvoorbeeld leven in het water.