De huid

Functies van de huid

Waarom is de huid zo belangrijk. Wel hieronder staat wat de huid allemaal voor ons doet.

· Ze voorkomt uitdroging
· Ze beschermt ons tegen de buitenwereld
De huid biedt bescherming tegen chemische invloed (zure stoffen) en tegen fysische invloed (kou, warmte)
· De huid geeft pijn- en warmte- en dergelijke door aan de hersenen, die het dan weer omzetten in pijn of … (zie verder)
· Ze regelt de lichaamstemperatuur
Door de bloedvaatjes in je huid open te zetten kan er veel bloed door heen. Daardoor kan je je lichaam laten afkoelen als je te warm hebt (rennen). Heb je te koud, dan knijpen je bloedvaatjes dicht.
· Uitscheiden afvalstoffen (zweet)
· Aanmaken van vitamine D
Vitamine D wordt gemaakt in de huid onder invloed van zonlicht.

Weetje
De huid kan zich ook goed herstellen. Als ze een verwonding heeft worden er onmiddellijk nieuwe cellen aangemaakt. Dat gebeurt door een gewone cel die zich splits in twee.

Bouw van de huid

De opperhuid (epidermis)
Dit is het buitenste laagje van de huid, ze bestaat voor het grootste deel uit hoorncellen. Deze cellen worden steeds opnieuw gevormd in de onderste laag van de opperhuid. De nieuwe hoorncellen schuiven steeds een beetje op naar de oppervlakte van de huid omdat ze door de voortdurende aanmaak van nieuwe cellen naar boven worden geduwd. Wanneer de cellen hoog in de opperhuid komen te liggen gaan ze dood, toch blijven ze nog heel belangrijk! De dode cellen vormen samen een heel sterk pantser, dat moeilijk doordringbaar is voor ziekteverwekkers en bovendien uitdroging van de huid tegengaat. Uiteindelijk schilfert de buitenste laag af. Gemiddeld wordt de gehele opperhuid elke 30 dagen volledig vervangen.

De lederhuid (dermis)
Deze laag is een stevige constructie van bindweefsel en is van inhoud veel afwisselender dan de opperhuid die immers maar uit enkele soorten cellen bestaat. In de lederhuid vinden wij bloedvaten, lymfevaten en zenuwen. De bloedvoorziening is een verfijnd systeem dat de voorziening van voedingstoffen en zuurstof regelt. De bloedvaten in de huid spelen ook een belangrijke rol in de temperatuurregeling van het lichaam: door verwijding van de bloedvaten kan extra warmte aan de buitenwereld worden afgegeven, door vaatvernauwing kan de afgifte van warmte worden beperkt zodat geen kostbare energie verloren gaat. In de lederhuid bevindt zich ook het belangrijkste deel van het actieve verdedigingssysteem van de huid. Door een systeem, waarin witte bloedcellen een belangrijke rol spelen, kunnen virussen en bacteriën worden herkend en onschadelijk gemaakt worden. De lederhuid zorgt ook voor de elasticiteit van de huid. Wanneer de huid verouderd of beschadigd wordt door zonlicht neemt de elasticiteit en veerkracht af. De lederhuid wordt niet voortdurend vernieuwd, zoals dat bij de opperhuid gebeurt. Een beschadiging van de lederhuid blijft dan ook altijd zichtbaar als litteken.

Het onderhuids bindweefsel
Deze laag scheidt de huid van de spieren en pezen in ons lichaam. Het bestaat vooral uit vet en bloedvaten. Het vet zorgt voor extra isolatie van het lichaam. De dikte van het onderhuidse bindweefsel verschilt van plaats tot plaats. Deze laag is bijzonder dun op het scheenbeen en ook in de huid die over de gewrichten ligt. Op de buik, billen en rug is de dikte van onderhuidse bindweefsellaag echter aanzienlijk.

Weetje
Op 1cm2 huid zitten 100 zweetklieren, 10 haren en 15 talgklieren.

Huidskleur

Verschillende huidskleuren
De huid van iemand geeft ons verschillende informatie, zonder dat we daar bij stilstaan. De kleur van iemands huid vertelt ons iets over zijn afkomst, over zijn gezondheid en over de hoeveelheid zon die hij heeft genoten. Spijtig genoeg worden om die reden (vooral de afkomst) mensen gepest. Verandering van huidskleur zegt soms iets over de emoties die de ander op dat moment heeft. Zo kan iemand bleek wegtrekken van angst of rood aanlopen van woede, verdriet of opwinding. Ook kunnen we rood worden (blozen) bij schaamte of verlegenheid.

Pigmentcellen
De kleur van de huid wordt voor een groot deel bepaald door het aanwezige pigment. Pigment (melanine) is een bruine kleurstof die wordt aangemaakt door de pigmentcellen (melanocyten) in de basale laag van de opperhuid. In de pigmentcellen wordt de pigmentkleurstof (melanine) verpakt in kleine bolletjes, de (melanosomen) pigmentkorrels en zo afgegeven aan de hoorncellen (keratinocyten) van de huid. Pas wanneer het pigment zich in deze hoorncellen bevindt, is een huid zichtbaar gepigmenteerd. Ieder mens, blank of donker, heeft ongeveer evenveel pigmentcellen. De activiteit van deze pigmentcellen en de hoeveelheid en rijpheid van de melanosomen bepalen iemands huidskleur. Bij donkere rassen bevatten de pigmentcellen veel meer en rijpere melanosomen en zijn ook de hoorncellen veel voller beladen met melanosomen dan bij blanke rassen. Onder invloed van zonlicht neemt de activiteit en de pigmentproduktie van de pigmentcellen toe.

Nut van de pigmentcellen
Als de zon schijnt, houdt pigment de UV-straling tegen. Daardoor wordt voorkomen dat het DNA in dieper gelegen levende cellen wordt beschadigd. Als dat toch zou gebeuren treden er celmutaties op. Het gevolg daarvan kan huidkanker zijn.
Onder invloed van zonnestralen neemt dan ook het aantal melancoyten en de pigmentaanmaak toe. Het is tegenwoordig mode een bruin kleurtje te hebben, maar een bruine huid wil zeggen dat de huid zich heeft moeten beschermen tegen de zon.

Kippenvel
Elk haartje van ons lichaam heeft een spiertje die de haar overeind kan trekken. Als de haren overeind staan noemen we dit kippevel. Mensen kunnen in verschillende situaties kippenvel krijgen. Kou is een belangrijke reden. Ook het horen van bepaalde geluiden kan kippenvel geven. Als je met je nagels over een schoolbord krast, zijn er altijd wel mensen die hun oren afschermen om geen kippenvel te krijgen.

Huidziekten

Vele mensen hebben last van huidziekten. De ene ziekte is ernstiger dan de ander. Meestal zijn ze wel te behandelen. Veel voorkomende ernstige huidziekten zijn huidkanker, psoriasis, acne en eczeem.

Chronische huidziekten
Chronische huidziektes zijn huidziektes die langdurig zijn, soms niet te genezen alleen tijdelijk verminderen.

Brandwonden
De verbranding zelf is niet chronisch, maar het littekenweefsel wat je na een flinke brandwond krijgt wel. Bij het genezen schrompelt de huid. Op bepaalde plaatsen kan dat flinke problemen geven. Bv. als de huid bij gewrichten schrompelt kan het moeilijk zijn om het gewricht te buigen of te strekken. Is de brandwond rond arm/been/vinger verschrompelt dan kunnen bloedvaatjes door het krimpen van de huid afgeknepen worden. Bij de gebieden waar de huid zo geschrompeld is, dat het pijn doet moet een chirurg operen om de huid weer losser te krijgen.

Psoriasis
Psoriasis is een chronische huidziekte die voorkomt bij zo’n 20% van de bevolking. Het komt voor bij mensen van alle leeftijden, zelfs bij baby’s. Maar meestal treedt de ziekte op latere leeftijd en de puberteit. De huidziekte is bij de blanken veel voorkomend, maar bij negers is het een zeldzamere huidziekte. Er worden te veel cellen aan gemaakt, je krijgt een ophoping van cellen die niet genoeg verhoornen en snel loslaten waardoor je een schilferige huid krijgt. Je ziet dikke rode plekken met witte schilfering die witter wordt als je erover krabt. Deze ziekte is erfelijk. Het is niet besmettelijk en verschilt van persoon tot persoon, die de ziekte heeft, hoe ernstig het is. Het hangt ook af hoe oud je bent voor je het voor de eerste keer krijgt. Het verschilt ook hoe vaak en hoe veel je er last van hebt. In de opperhuid is er een verhoogde celdeling.

Eczeem
Eczeem is een ergerlijke, verontrustende en vaak lelijke huidaandoeningen, met vergaande gevolgen voor de gezondheid. Een op de tien personen kan op enig moment in zijn leven door deze aandoening getroffen worden. Meestal gebeurt dit in de kinderjaren, maar ook bij volwassenen kan het voor het eerst optreden. Er bestaan veel verschillende soorten eczeem, maar de meest voorkomende zijn contacteczeem en atopisch eczeem. Ze hebben dezelfde symptomen. Delen van de huid worden droog en rood en raken ontstoken. Soms ontstaat bij eczeem een zwelling door ophoping van vocht (oedeem), vooral in gebieden met losse huid, zoals de oogleden.

Vitiligo
Niet besmettelijk, wel erfelijk. Het zijn vlekken op het lichaam zonder kleur. Er zijn geen pigment cellen meer in de opperhuid. Vitiligo komt met name veel voor op de rug van de hand, gezicht en oksels.

Acne
Een veelvoorkomende huidziekte bij jongeren is acne. Acne wordt veroorzaakt door de overproductie talgproductie in de talgklierfollikels. Verder wordt het ontstaan van acne wordt bepaald door een combinatie van verschillende factoren:
- de werking van de talgklieren en de samenstelling van de talg
- de opbouw van de wand van het follikelkanaal
- de invloed van de hormonen
- de invloed van de bacteriën, die altijd in het haarzakje en de talgklieren aanwezig zijn.
In tegenstelling tot de overtuiging van vele mensen, dat voedsel invloed heeft op het ontstaan van acne, heeft dit geen enkel effect op de talgproductie. Acne is goed te behandelen De beste manier om acne te bestrijden is een behandeling met medicijnen.