Cheeta's

Inhoud
1.prooien
2.geboren sprinter
3.hoeveel cheeta's zijn er
4.jonge cheeta's
5.het hele jaar jongen
6.cheeta leven
7.cheeta weetjes
8.andere namen
9.trainen
10.wonen en renne
11.cheeta-feiten
12.wedden?
13.nawoord

Cheeta prooien.

Het liefst eet hij knobbelzwijnen, wilde varkens, antilopen, herten en wilde geiten. Daarmee kan hij zijn maag snel vullen. Maar ook hazen, apen, jakhalzen, knaagdieren, vogels, slangen, vissen en insecten.

Cheeta's behoren tot de familie van de katten en katten zijn echte roofdieren. Ze eten bijna alleen maar vlees, maar een sappige meloen als tussendoortje ook wel. Maar het hoofdvoedsel blijft wat ze zelf vangen: zoogdieren, vissen, reptielen of vogels. Ze eten gewoon de dieren die in hun omgeving voorkomen. Vaak trekken cheeta's mee met hun voornaamste prooidieren, zoals de Thomson-gazelle.
De cheeta is het snelste dier ter land en dus ook de snelste van de wilde katten. Daarom kan hij op een andere manier jagen dan zijn familieleden. Alle katten besluipen hun prooi. Daarom houden ze zich zo lang mogelijk schuil om maar zo dicht mogelijk bij hun prooi te kunnen komen. Pas op het allerlaatste ogenblik vallen ze het dier aan. Een cheeta doet het heel anders. Hij kiest een lekker prooidier uit en zet z'n turbo aan. Dat is heel vaak genoeg om de prooi te pakken te krijgen.De cheeta voedt zich met hoefdieren tot zo'n 40 kilo, impala's, gazellen, gnoekalveren, jonge knobbelzwijnen en hazen.
De haas...is ook op de savanne soms het haasje
Hazen verwacht je in een groen knollenland. Maar ook op de Afrikaanse savanne kun je ze tegenkomen. Een iets andere haas dan bij ons: een slag kleiner en met blotere oren. Dat laatste is handig in warme gebieden. Daar zorgen grote oren voor verkoeling. Cheeta's en hazen zijn aardig aan elkaar gewaagd, als het om hardlopen gaat.

De cheeta beschouwt een gazelle als een smakelijke hap. Maar de gazelles weten dat en hebben hun zintuigen meestal op scherp. Een cheeta moet daarom onopvallend dichterbij zien te komen. Zodra een gazelle in de gaten heeft dat een cheeta het op hem gemunt heeft, doet hij iets slims. Hij gaat er niet snel vandoor, maar slaat met zijn staart, stampt en springt op en neer. De cheeta begrijpt de boodschap: hij is gezien. Nu nog verder gaan is verspilde moeite.

Als cheeta's een maand of vier oud zijn, gaan ze ook zelf op jacht. Vooral de frankolijn is een geliefde prooi: een soort kwartel die op de savanne zijn kostje bij elkaar scharrelt. De kleine cheeta's besluipen de vogels en rennen er op af. Maar nooit krijgen ze een frankolijn te pakken. Die stijgen op voordat de cheeta-kleuter heeft toegeslagen. Zelfs frankolijn-kuikens kunnen al vliegen als ze tien dagen oud zijn. Maar voor de jonge cheeta's gaat het ook vooral om de sport. Hoe de frankolijnen er over denken is niet bekend.

De cheeta is geboren om te sprinten. Zijn lichaam is mager en rank, zijn poten lang. Zijn lange staart kan hij mooi gebruiken om in evenwicht te blijven. Zijn kop is klein, en zijn oren kort en rond. Zijn nagels kan hij als enige van alle katten niet intrekken. Ze zijn net als die van een hond, stomp en je kunt ze altijd zien. Die klauwen die hij tijdens een sprint ook nog uiteenspreidt, geven hem extra grip op de ondergrond. Zijn ruggengraat is erg buigzaam. Daardoor kan hij zijn lichaam ver uitstrekken en samentrekken. Zo bereikt hij die enorme snelheid.

Hoeveel cheeta's zijn er?

Vroeger was de cheeta heel gewoon in Afrika en Azië. Waarschijnlijk is hij in Azië helemaal verdwenen. Het totale aantal cheeta's in Afrika is moeilijk vast te stellen. We denken dat er nog zo'n 25.000 dieren in heel Afrika leven. Dat lijkt heel wat, maar als je bedenkt hoe groot Afrika is, dan is dat echt niet veel. Ze komen voor in Oost-Afrika (Kenia en Tanzania) en in Zuid-Afrika (Namibië, Botswana, Zimbabwe en Zambia). Daarnaast in Ethiopië en in West-Afrika. Cheeta's leven bij voorkeur op open grasrijke vlakten, maar ook wel in struikgewas.

Jonge cheeta's

Jonge cheeta's zijn prachtige diertjes, met lange zilveren manen tot midden op hun rug. Een worp bestaat gemiddeld uit drie welpen. Als ze nog klein zijn, kunnen ze hun nagels nog intrekken. Pas na een week of tien kunnen ze dat niet meer. D.an verliezen ze ook die mooie zilveren manen op hun rug. De cheeta is een goede moeder voor haar welpen. Ze moet de opvoeding van haar welpen in haar eentje doen. Een zware taak! De kleintjes mogen nog niet met moeder mee op jacht. Daarom zoekt ze een veilig plekje voor haar jongen in het hoge gras of tussen de struiken. Daar wachten ze braaf tot moeder thuis komt met iets lekkers.

Het hele jaar door jongen

De cheeta kan het hele jaar door jongen krijgen. Bij de geboorte weegt een cheeta 250 tot 300 gram; zijn ogen gaan open na een dag of tien. Als ze 12 dagen oud zijn staan ze al stevig op hun pootjes. Na 3 weken krijgen ze behalve moedermelk ook vlees te eten. En na 6 weken gaan ze over op vast voedsel. Als ze een paar weken oud zijn verlaten ze hun nest en volgen hun moeder overal. Ze blijven bij haar tot ze 17 à 23 maanden oud zijn. De vrouwtjes gaan zelfstandig leven en raken zwanger. De mannetjes blijven vaak hun hele leven bij elkaar.

Cheeta leven

Geboren! Met twee broertjes. Verborgen tussen twee rotsblokken.
2 dagen: Ik merk nog niet veel. En als moeder weg is houd ik me heel stil.
6 dagen: Mijn ogen zijn open. Maar ik kan nog niet zo goed zien.

10 dagen: Ik sta! Nog wel een beetje wiebelig.
4 jaar: Het is me nu wel gelukt. Mijn jong is nu al drie maanden. Ja, ik had er eerst drie. Twee werden gepakt door hyena's. Maar deze gaat het redden. Daar ga ik echt voor knokken.
5 jaar: Mijn zoon kan het nu ook. Fantastisch om te zien. Niet zo goed als ik, natuurlijk. Maar hij had hem wel, die jonge impala! Samen opgegeten.
7 jaar: Dat moet je niet te vaak doen, meid. Vier keer missen. Ik was kapot. Gelukkig was het de vijfde keer raak: een haas.8 jaar: Perfecte kill. Binnen vijf seconden had ik die impala neer. Met één goed gemikt tikje tegen zijn achterpoot.9 jaar: Het blijft erg. Dit is alweer de zesde keer dat ik jongen heb. Maar ook de derde keer dat ik ze allemaal binnen een maand kwijt ben. Ik moest wel weg, anders hadden die leeuwen mij ook gepakt.
11 jaar + 3 maanden: Mijn achterpoot doet erg pijn. Een doorn van een acacia. Ik blijf likken en knauwen, maar hij gaat er niet uit.
11 jaar + 4 maanden: Afgelopen week alleen maar een parelhoen gepakt. Meer niet. Mijn poot, weet je. Als een leeuw me zo half mank ziet, ben ik er geweest.

Cheeta weetjes

De cheeta is het snelste landdier van de hele wereld. Hij kan ongelooflijk snel 'exploderen' in een ziedende sprint. Van uit stilstand komt hij in drie seconden op volle snelheid. Hij lijkt dan wel te vliegen. In drie seconden tijd bereikt hij een snelheid van 100 kilometer per uur en soms nog meer. Een Formule 1-raceauto doet hem dat niet na!
De sterfte onder cheetawelpen is erg hoog. Meer dan de helft sterft de eerste 8 maanden. De grootste vijanden zijn: leeuwen, panters, hyena's en hyenahonden.
De cheeta klimt graag in bomen als rustplaats of uitkijkpost.
Cheeta's werden vroeger door koningen afgericht voor de jacht. Dat gebeurde al zo'n 5000 jaar geleden.
Gedurende een sprint is een cheeta meer dan de helft van de tijd helemaal los van de grond. Van een sprint 400 meter heeft hij dus zo'n 200 meter gevlogen.

Andere namen cheeta

Wetensch. naam Acinonyx jubatus
Engelse naam cheetah
Verspreiding grote delen van Afrika, klein deel van West-Azië
Voedsel hazen, impala's, gazellen, jonge wrattenzwijnen
Lengte 1,1 - 1,5 m, staart 70 cm
Gewicht 20 - 70 kg
Status kwetsbaar

Cheeta-feiten

Bijzonderheden Slanke bouw, nagels die iets blijven uitsteken
fabelachtige sprintsnelheid bijna 100 km/uur
Gewicht 40 tot 65 kilo
lengte(van kop-kont) 1,12 tot 1,35 meter
staart 66 tot 84 cm
aantal jongen per keer 3 tot 5
levensduur tot 12 jaar en in gevangenschap 17 jaar
prooidieren gazellen, impala`s, hazen en jongen van een Gnoe (onder de 40 kilo)
Leefgebied Afrika en het Midden-Oosten van Iran

Snelheid monster van de Savanne

Cheeta`s of jachtluipaarden zijn de snelste dieren op land. Vooral hun startsnelheid is interessant. In 3 seconden zitten ze al op hun topsnelheid van bijna 2 kilometer per uur. Daarbij vliegt hij bijna letterlijk over de vlakte. Meer dan de helft van de sprinttijd zijn alle vier de poten los van de grond. Met zijn enorme snelheid kan de Cheeta eerder zijn prooi pakken dan de andere katachtigen. Hij hoeft net eerst tot op zo'n 10 meter afstand te sluipen, maar kan vanaf circa 100 meter een poging wagen.(zo ver kan die namelijk ongeveer springen) Meestal duurt de achtervolging niet meer dan 20 seconden, waarbij zo'n 200 tot 300 meter wordt afgelegd. Dan heeft de Cheeta het slachtoffer te pakken of hij geeft op. De sprint duurt nooit langer dan een minuut.(500 meter) Na de achtervolging heeft hij eerst een half uur nodig om bij te komen. Dus daarna heeft hij een mooie maaltijd.

Weddenschap

Jaren geleden vroeg men zich in Engeland af wie harder kon lopen: een cheeta of een hazewindhond. Men sloot er een weddenschap op af. De cheeta moest lopen in een ovaal racecircuit in Londen. De cheeta had moeite met de nauwe bochten waar hij niet aan gewend was. De meeste mensen dachten daarom dat de hazewindhond zou winnen. De cheeta won de race echter met gemak. Hij liep met een gemiddelde snelheid van 64 km per uur. De snelste hazewind liep gemiddeld maar" 55 km per uur. Als de wedstrijd gehouden was op een open vlakte, dan was het verschil in snelheid nog veel groter geweest!

Nawoord

Ik vond het eg leuk om een werkstuk te maken over cheeta's. Want ik weet er heel veel van.