Spaarlamp

Inleiding

Dit werk handelt over de spaarlamp.
Ik vind de spaarlamp een prachtige uitvinding en dat is ze ook, want de lamp (de naam zegt het al) spaart energie. Het is spijtig dat er veel energie verspild wordt en de spaarlamp helpt ons elektriciteit te besparen.
Toch vliegen de lampen nog niet echt over de toonbank. Het is vooral de milieubewuste consument die voor de spaarlamp kiest en bereid is om even wat meer te betalen voor een lamp om er veel langer plezier van te hebben.
Ongeveer één vijfde van alle elektriciteit in België gaat naar verlichting. We verbruiken steeds meer elektriciteit voor de verlichting van onze huizen. Een gemiddeld gezin verbruikt jaarlijks 500 tot 750 kWh (kilowattuur) elektriciteit voor verlichting. 

Energie

De geavanceerde lamp verbruikt ongeveer 80 procent minder energie dan de gloeilamp waarvan bijna 95 procent van de energie opgaat in warmte. Een spaarlamp gebruikt een kwart van de energie voor licht: het rendement is dan ook vijf maal zo hoog. De lichtopbrengst van een spaarlamp van 15 Watt is vergelijkbaar met die van een gloeilamp van 75 Watt.
Niet alleen doet de consument het milieu een groot plezier met de aanschaf van spaarlampen, hij behaagt ook zijn eigen portemonnee omdat de lamp zo'n tien keer langer meegaat dan een gloeilamp.
Dankzij zijn langere levensduur en energiebesparend effect, verdient de bij aanschaf duurdere spaarlamp zich in de loop der jaren ruimschoots terug.

De klassieke en de huidige spaarlamp

De klassieke spaarlamp bestaat ondertussen ruim 20 jaar. Het lijkt nu zo gewoon om een spaarlamp te kopen. Toch was het dat 20 jaar geleden,
toen de eerste spaarlamp op de markt kwam, niet.
De eerste spaarlamp was namelijk een log jampotmodel dat een halve kilo woog. Er schortte veel aan de gebruiksvriendelijkheid van de gloednieuwe lamp en de eerste armaturen waar de lamp werd ingedraaid bezweken dan ook regelmatig.
Sinds de introductie in 1980 heeft de lamp een ware metamorfose ondergaan. In formaat en gewicht doet hij nauwelijks meer onder voor de conventionele gloeilamp. De nieuwste generatie spaarlampen is een stuk lichter en kleiner dan de voorgangers. De kleur van het licht is eveneens veranderd. Vroeger was dat nogal wit, paarsig licht. Tegenwoordig zijn van de meeste merken ook spaarlampen verkrijgbaar die een warmere kleur licht geven. 1
Kort samengevat: het model van de spaarlamp wordt dus steeds compacter waardoor hij in de meeste armaturen past en de huidige spaarlampen geven ook een sfeervol licht. De tijd van de eerste "jampotjes" (de spaarlamp met de grote omvang) ligt weer een tijd achter ons.

De spaarlamp is een mini-TL-lamp

De spaarlamp is een mini-TL-lamp(=tube luminescente: lichtgevende buis) met een geïntegreerde starter (voorschakelapparaat), zodat je ze in een gewone gloeilampvoet kan draaien. Net als bij de TL-lamp kies je best een model met een elektronische starter: die lampen starten onmiddellijk en flikkeren niet. Vermijd daarom de oude cilindervormige spaarlamp van het type SL of Compacta. Naast de meest bekende versie van de spaarlamp bestaan er bolversies en spotversies. Er bestaat ook een ultra-compacte, platte versie voor lusters (pendelarmaturen).

Het rendement van de gloeilamp en de spaarlamp

Gloeilampen hebben een zeer laag rendement, van 5 tot maximum 10%. Dat wil zeggen dat meer dan 90% van de energie onderweg verloren gaat. Dit bij de opwekking van de stroom, het transport en het gebruik van de lamp. Want eigenlijk is licht maar een nevenproduct van de gloeilamp die vooral warmte verspreidt. Daarenboven hebben ze een relatief korte levensduur (1 000 branduren). Bovendien is de levensduur van de gloeilampen zo kort (en zo gevoelig aan te hoge spanning van het elektriciteitsnet) dat het echte wegwerpproducten zijn die een berg afval veroorzaken.
Spaarlampen leveren een hoger rendement en hebben een langere levensduur (10 000 branduren). 
Spaarlampen gaan bovendien 10 keer langer mee en besparen zowel geld als afval.

Elektriciteit

Elektriciteit lijkt wel een mooie energie als je de stekker in het
stopcontact steekt. Maar de productie is allesbehalve efficiënt want
55 tot 60% van de energie gaat verloren onder de vorm van warmte. Ongeveer 40% wordt opgewekt met fossiele brandstoffen.
Veel olie komt uit het zuiden, en zorgt daar voor heel wat milieuschade. Denk maar aan Nigeria of Equador, waar hele bevolkingsgroepen bedreigd worden in hun bestaan omwille van fossiele brandstoffen. Bijna 60% van de elektriciteit komt uit kerncentrales, met alle risico’s van dien.
Redenen genoeg dus om zuinig om te gaan met elektriciteit. 2
Verlichting vraagt maar liefst 20 procent van uw elektriciteitsverbruik
Zo'n 20 procent van het elektriciteitsverbruik in uw woning wordt gebruikt voor verlichting: een aanzienlijk deel. Door in plaats van de ouderwetse gloeilamp moderne lichtbronnen zoals de spaarlamp met steekfitting te gebruiken, kunt u uw totale elektriciteitsrekening met 10 procent verlagen. Energiebesparing is slim, je merkt het in je portemonnee en in de verbruikte energiehoeveelheid.
Hierbij kan een energiebesparende lamp je helpen: de spaarlamp. Een spaarlamp gebruikt veel minder Watt dan een gloeilamp om dezelfde hoeveelheid licht te krijgen. Als u een spaarlamp met steekfitting gebruikt, krijgt u met ongeveer een kwart van het vermogen (Watt) net zoveel licht als bij een gloeilamp.
De moderne lichtbronnen gaan bovendien veel langer mee. Aan het energielabel op de verpakking van de lichtbron kunt u zien hoe zuinig de lichtbron is.

Energielabels

Alle lampen zijn verplicht voorzien van een Energielabel. Het energielabel
geeft aan hoe energiezuinig de lamp is vergeleken met andere lampen.
TL-buizen en spaarlampen hebben normaal gezien het label A of B. Halogeenverlichting krijgt het label D en gloeilampen komen in de categorieën E,F en G.
A is heel zuinig en G is heel onzuinig.

Milieu

De TL-lamp of de spaarlamp betekent ongetwijfeld een verbetering voor het leefmilieu in vergelijking met de halogeenlamp of de gloeilamp. Toch zijn spaarlampen en TL-lampen geen ‘ecologische’ lampen (dit type lampen wordt ook wel gasontladingslampen genoemd). Ze bestaan uit een of meerdere buisjes gevuld met edelgassen zoals argon en/of krypton, en ze bevatten kwikdamp, een giftig metaal.
Een kapotte of gebruikte spaarlamp moet dus bij het klein gevaarlijk afval,
gooi ze nooit stuk!
Spaarlampen dragen bij een correct gebruik op twee manieren bij aan een beter milieu. Doordat deze lampen minder elektriciteit gebruiken hoeven elektriciteitsbedrijven minder olie en kolen te stoken. Dat scheelt in de luchtverontreiniging, het broeikaseffect en de al even beruchte zure regen. Gloeilampen bevatten geen kwik, maar verbruiken dan weer meer elektriciteit en bij het opwekken van elektriciteit in de energiecentrale 3
komt ook kwik vrij.
Daarnaast heeft u afhankelijk van het type spaarlamp 7 tot 14 lampen minder als afval. Hier zit echter een maar aan. De spaarlamp hoort wel tot het klein chemisch afval. Dit wordt veroorzaakt door een enkele milligram kwik dat in de buis aanwezig is. Wanneer u milieu bewust bezig bent, zorgt u er voor wanneer de spaarlamp aan vervanging toe is dat de oude lamp zonder breuk van de buis bij het huishoudelijk chemisch (KCA) afval inzamelpunt terecht komt.

Tips

* Controleer voor de aanschaf van een spaarlamp de beschikbare ruimte in
de armatuur. Ook de nieuwe typen spaarlampen kunnen iets groter en
zwaarder zijn dan gloeilampen. U dient er bij keuze van een nieuw
armatuur op te letten of zij geschikt is voor een spaarlamp.
* Gaat een spaarlamp eerder kapot dan ongeveer 10.000 branduren of
binnen 4 à 5 jaar na aankoop dan is het mogelijk deze in te ruilen. Bewaar
hiervoor het kasticket. Werkt een winkel niet mee, probeer het dan bij de
fabrikant of de leverancier .
* Een tijdje voor de spaarlamp kapot gaat neemt de lichtintensiteit af. Dit
kan oplopen tot bijna 30% (na zeven tot acht jaar). Houd hierbij
rekening met de toepassing. Ruil de lamp op een plek waar de lagere
intensiteit geen probleem vormt.
* Bij aankoop is het altijd verstandig de spaarlamp in de winkel te laten
controleren.
In een lichtspeciaalzaak met het keurmerk ‘spaarstroom
adviseur’ dient u een goed aankoopadvies te krijgen.
*Het duurt even voordat een spaarlamp de maximale lichtopbrengst geeft:
hoe langer de lamp uit is geweest en hoe kouder de omgevingstemperatuur,
hoe langer het duurt.
* Spaarlampen kunnen niet op een dimmer, een bewegingsmelder of
een lichtsensor. Houd hier rekening mee bij uw mogelijke aanschaf.
*Ook spaarlampen moeten uitgezet worden als verlichting van de ruimte
korte tijd niet nodig is. De stelregel is dat bij afwezigheid van minimaal
drie minuten de spaarlamp al uit kan. Regelmatig aan- en uitdoen kost geen
extra energie.
*Het licht van een spaarlamp is anders verdeeld dan van een gloeilamp, het
is meer diffuus licht. Daardoor kan het lijken of een spaarlamp minder licht
geeft. Wilt u veel licht, gebruik dan een spaarlamp met een hoger vermogen
of een TL-lamp.