I. Inleiding + begripsverheldering
Een man van 88 jaar kreeg moeilijkheden bij het slikken van vast voedsel. Hij had al een lange ziektegeschiedenis, waarbij reuma en kortademigheid zijn laatste jaren bepaalden. Toen hij zich met tegenzin liet opnemen werd een slokdarmcarcinoom vastgesteld zonder effectieve behandelingsmogelijkheden. Daarom weigerde hij een sonde (= slang voor voedselpassage) te laten inbrengen. Gezien de fatale prognose vond hij dat dit zijn zinloos leven zou verlengen, hij koos voor een natuurlijke afloop. In de daaropvolgende weken vermagerde en verzwakte hij aanzienlijk. Ongeveer een maand na het stellen van de prognose kon zelfs water zijn slokdarm niet meer passeren. Hij besprak met zijn echtgenote en de huisarts zijn overlijden door middel van een injectie, om hem van zijn lijden te verlossen. Er werden principe afspraken gemaakt. Toch had een natuurlijke dood zijn voorkeur. Op de dag van overlijden ontstonden ernstige uitdrogingsverschijnselen, zoals koorts en heftige spierpijnen. Elke draaibeweging werd voor de man een echte marteling en toen vroeg hij om verlost te worden. Na het toedienen van een injectie overleed hij binnen enkele minuten, waardoor het lijden met enkele uren werd verkort.
In de hierboven beschreven geschiedenis is er sprake van ernstig lijden in de stervensfase, waarbij tenslotte de opzettelijk veroorzaakte dood een einde maakt aan een onmenselijke toestand. Ondanks de huiselijke omstandigheden en de goede verzorging door de familie, werd het lijden hard en ondraaglijk, maar de dood op zichzelf was zacht.
Zachte of goede dood is de vertaling van de van het Grieks afgeleide term euthanasie: ‘eu’ (goed) en ‘thatanos’ (dood). Een zachte dood is als definitie onvoldoende. Zo spreekt men van passieve en actieve, directe en indirecte, vrijwillige en onvrijwillige euthanasie. Passieve euthanasie is het stopzetten of nalaten van medische handelingen die enkel gericht zijn op verlengen van het leven. Actieve euthanasie is het vrijwillig beëindigen van het leven in de terminale fase door een medische handeling. Dit verschijnsel wordt ook directe euthanasie genoemd. Daartegenover staat dan de indirecte euthanasie, het verhogen van de dosis pijnstillende middelen in functie van de toenemende pijn, zodat de dood versnelt kan worden. De dood is dan het ongewild gevolg van de pijnbestrijding. Verder moet een onderscheid gemaakt worden tussen vrijwillige euthanasie, op verzoek van de zieke, en onvrijwillige euthanasie, op initiatief van een derde, arts, familielid of verpleegkundige.
II. Euthanasie in onze huidige samenleving
In dit hoofdstuk wil ik even nagaan hoe de toestand vandaag is in België op juridisch vlak betreffende euthanasie. Eerst kijk ik wat het strafrecht zegt en vervolgens als daarvoor wetten in de maak zijn.
a. Belgische wetgeving Het begrip ‘euthanasie’ komt niet voor in het Belgisch strafwetboek. We vinden er wel een aantal voorschriften in verband met het recht op leven in terug. Euthanasie wordt in de wet gelijkgesteld met moord. Daarin onderscheiden we moord (= doodslag met voorbedachten rade), doodslag (= doden met het oogmerk van te doden) en opzettelijke moord (=doden met het oogmerk een bepaalde persoon aan te randen, ook al was dit afhankelijk van enige omstandigheid of van enige voorwaarde).
Ook de medische activiteit ontsnapt niet aan het strafrecht. Heel wat medische handelingen kunnen beschouwd worden als vrijwillige slagen en verwondingen, die wel in het strafrecht voorkomen.
Bij euthanasie kan men spreken over zelfmoord als het slachtoffer de daad zelf stelt en van hulp bij zelfdoding als een derde hem daartoe de nodige middelen verschaft. Zelfmoord kan niet worden bestraft, logisch zou zijn dat ook hulp bij zelfdoding niet wordt bestraft. Toch treedt de wet in dit geval straffend op. Men steunt daarbij op volgende artikelen: · Het niet bijstaan van een persoon in gevaar zal bestraft worden met een gevangenisstraf van 8 dagen tot 6 maanden en een boete van 50 tot 100 frank. · Naar de geneesheren toe; zal bestraft worden op dezelfde manier, hij die weigert, alhoewel het zonder gevaar voor zichzelf zou kunnen, aan een persoon in nood de hulp te verlenen waartoe hij wettelijk verplicht is.
Alhoewel euthanasie en hulp bij zelfdoding strafbaar zijn zorgt de drijfveer van medelijden voor verzachtende omstandigheden waardoor de straf mildert. De gevallen van euthanasie en hulp bij zelfdoding die voor de rechtbank gebracht worden of aangeklaagd worden zijn zeer zeldzaam. Dit komt door onder andere het medisch beroepsgeheim en over het feit dat de uitdrukkelijke vraag van de zieke zelf komt. Wanneer er een aanklacht volgt wordt de betrokkene heel dikwijls vrijgesproken. Getuige hiervan is een zaak in 1961 waar een vrouw aangeklaagd werd omdat ze haar zeven dagen jonge baby die misvormd was een dodelijke injectie toediende. De vrouw werd volledig vrijgesproken. Opmerking: Het toepassen van euthanasie is slechts toegelaten in twee plaatsen, in de Amerikaanse staat Oregon en in het noordelijk gedeelte van Australië.
b. Wetgevende initiatieven Hieronder volgen enkele wetsvoorstellen gedurende het laatste decennium. Geen enkele daarvan is ooit het voorwerp geweest van een debat. - 1985: wetsvoorstel betreffende het recht van een ongeneeslijke patiënt op een waardige dood - 1986: wetsvoorstel in verband met het zelfbeschikkingsrecht en een wetsvoorstel betreffende het recht op therapeutische waardigheid van de ongeneeslijke patiënt - 1988: wetsvoorstel om de regering aan te zetten een grondig onderzoek in te stellen in verband met de euthanasiepraktijk in België, om de bevolking in te lichten, om de oorzaken ervan te bestuderen, en de concrete maatregelen voor te stellen om er aan te verhelpen, om de absolute eerbied voor het menselijk leven te verzekeren - 1993: wetsvoorstel die ervoor zorgt dat artsen en betrokkenen niet kunnen gestraft worden bij handelingen die rechtstreeks of onrechtstreeks leiden tot de dood
III. Euthanasie en geloof
Bij mensen met een christelijke geloofsopvatting zijn er twee belangrijke overwegingen, welke een rol spelen bij de probleemstelling met betrekking tot euthanasie. · Mag de mens zelf zijn lijden bepalen of moet hij het lijden van Christus navolgen? · Mag de mens het leven in eigen hand nemen of neemt alleen de Heer zoals Hij de mens het leven gegeven heeft? Na een sociologisch onderzoek naar de opvattingen en gedragingen rond de euthanasieproblematiek zijn er aan de hand van brievenanalyses verschillende religieuze codes en gedragstypen ontstaan.
Het werkstuk gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden