Eb en Vloed

Hoe ontstaat eb en vloed

Wat is eb en vloed?

Het water op aarde komt regelmatig omhoog en zakt dan weer, dit heet eb en vloed. De hoogste stand van het water heet hoogwater (eb), en de laagste stand van het water heet laagwater (vloed).
Deze afwisseling van eb en vloed wordt getij genoemd. Eb en vloed komt twee keer per etmaal voor.

Wie is hierachter gekomen en hoe?

Isaac Newton (1643-1727) is achter het ontstaan van eb en vloed gekomen in de 17e eeuw.
De Engelse fysicus slaagde er in zijn boek' Principia' als eerste in de wetten van de zwaartekracht te doorgronden: "In het heelal trekt alles elkaar aan, met een kracht die recht evenredig is met het product van hun massa's en omgekeerd evenredig is met het kwadraat van de afstand tussen beide".
Bron: http://anw.hml.nl/Werkstukken
Het leidde tot twee conclusies:
· hoe groter de voorwerpen en hoe dichter bij elkaar, hoe sterker de aantrekking.
· de afstand is belangrijker dan grootte.
En dit bedacht Newton allemaal zonder computer en internet…

Doormiddel van evenwichtsgetij verklaard hij het ontstaan van eb en vloed:
Je een aarde voorstellen zonder continenten en een gelijke
waterdiepte, met alleen de aantrekkingskracht van de maan. Het getij wat dan ontstaat wordt aangeduid met het evenwichtsgetij:

Opbouw van het evenwichtsgetij

Er bestaat tussen de aarde en de maan een wederzijdse aantrekkingskracht. Deze kracht is er verantwoordelijk voor dat de maan en de aarde in een ellipsvormige baan om elkaar bewegen.
De maan en de aarde draaien samen om een punt, doordat de maan en de aarde niet even zwaar zijn draaien ze niet samen om dat punt. De aarde is zelfs zoveel zwaarder dan de maan, dat het draaipunt zich in de aarde bevindt. Doordat de maan en de aarde samen om dit gemeenschappelijke punt bewegen verplaatst de aarde zich een klein beetje. Het punt op de aarde dat het verst van de maan verwijderd is rond het gemeenschappelijke draaipunt, heeft de grootste snelheid, waardoor het water op aarde op die plek met de grootste kracht naar buiten wordt geslingerd, ook wel centrifugale kracht genoemd:

Hierdoor heb je dus per etmaal twee keer hoogwater, afgewisseld van twee keer laagwater. Dit wordt genoemd: dubbeldaags getij.

Springtij en doodtij

Niet alleen de maan oefent zijn aantrekkingskracht uit op het water van de aarde, ook de zon doet dat. De trekkende kracht van de zon is wel veel minder. De invloed van de zon is merkbaar door het optreden van springtij en doodtij. Bij springtij staan zon, aarde en de maan met elkaar op één lijn.

Je zou vanzelfsprekend zeggen dat springtij precies bij volle maan en precies bij nieuwe maan valt. Maar dit is toch niet zo. Het komt namelijk net ná volle maan en net ná nieuwe maan! Dit komt doordat de getijde bewegingen op grote afstand van onze kusten

Doodtij is precies het tegenovergestelde. Hier werken de zon en de maan zich juist tegen elkaar. Dit ontstaat doordat zon en maan in een hoek van negentig graden staan en vanuit verschillende richtingen het water vanuit de aarde trekken.
Als de zon en de maan met elkaar samenwerken, zijn de vloedbergen extra hoog (springtij), als ze elkaar tegenwerken zijn de vloedbergen lager (doodtij).

Doodtij komt meestal 7 dagen na springtij, dus als we een maankwartier verder zijn, dus het eerste of het laatste kwartier van de maan:

Wist je dat….

· Vloed ervoor zorgt dat het strand iedere dat opnieuw mooi glad wordt gestreken en dat zandkastelen direct verdwijnen.
· Eb ons hele brede stranden schenkt, soms tot wel 500 meter breed.
· Het verschil in waterhoogte tussen laag- en hoogwater varieert van 1,5 tot 4,5 meter.
· Het tijdstip voor eb en vloed niet overal hetzelfde is. Bijvoorbeeld in Panne is het een halfuur vroeger dan in Knokke.
· Hoogwater heel snel komt opzetten en dat je dus tijdig met je hebben en houden er snel vandoor moet.
· Dat als je wilt baden in zee, dat dit iets gevaarlijker is bij eb dan bij vloed.