Andreas Vesalius

Werkstuk voor ANW: Vesalius, vader van de anatomie
Andreas Vesalius (of Andreas van Wesele) werd geboren in Brussel op 31 december 1514. Hij was de zoon Andreas Vesalius, hofapotheker van keizer Karel V en zijn moeder was Elisabeth Crabbe. Nadat hij in Brussel naar de lagere school is geweest gaat hij naar Leuven om aan het Pedagogium Castri te studeren. Hij was een goede student en woonde dan ook vaak sessies bij aan het Collegium Trilingue. Hierdoor waren zijn Grieks en Latijn bijzonder goed. Toen hij 19 jaar oud was volgde hij een medische opleiding aan de universiteit van Parijs. Hij kreeg les van Jacobus Sylvius en Johannes Gunterius Andernacus. Sylvius was een fanatiek Galenist. Vesalius was dit echter helemaal niet. Het medisch onderzoek in Parijs was nog erg primitief. Het leek sterk op dat van 50 jaar geleden. Daarom bezocht Vesalius tussen de lessen door de executieplaats Montfaucon. Hij ontdekte daar dat de theorie van Galenus over de menselijke onderkaak onjuist was. De onderkaak bestond slechts uit een beenstuk en niet uit meerdere, zoals Galenus had gezegd. Zodoende kreeg hij steeds meer kennis van beenderen. In 1536 moest Vesalius terug naar Brabant omdat er een oorlog was uitgebroken tussen keizer Karel en Francois I. Daarom ging hij verder met zijn medische studie in Leuven. In Leuven bouwde hij ook zijn eerste skelet van beenderen van terechtgestelde mensen. Hij smokkelde namelijk lijken mee van het galgenveld. Vesalius mocht ook de lijkschouwing doen in Leuven. In het begin van 1537 behaalde hij het baccalaureaat in de geneeskunde met een thesis die een parafrase was op het 9de boek van Rhazes dat handelde over de Arabische geneesmiddelenleer. Eind 1537 vinden we Vesalius terug aan de meest ambitieuze medische faculteit van Europa, de universiteit van Padua. Hier heeft hij examen gedaan met zeer goed resultaten en de dagen erna promoveerde hij tot doctor in de geneeskunde en nam hij bezit van de leerstoel heelkunde. Omdat anatomie hiervoor verplicht voor was begon hij meteen met de ontleding van een lichaam van een jongeman die uit zijn graf werd gehaald. Dit was waar Vesalius nou juist problemen mee kreeg want dissectie (ontleding van lichamen) en vivisectie** (proefneming op levende dieren) werden in die tijd nog ten strengste verboden door de Kerk. En als je iets deed wat de Kerk niet graag had dan was je geen goed persoon in de ogen van sommige mensen. Het revolutionaire aan Vesalius wat hem zo typeerde is dat hij zijn voorgangers nogal tegensprak. Een van de belangrijkste observaties die bekendheid hebben gekregen is de afwezigheid van een tussenschot tussen de linker en rechterhart helft. Dit was in felle tegenspraak tot zijn voorgangers Galenus en Sylvius. Naar aanleiding van deze en nog enkele andere observaties schreef Vesalius zijn grootste en tevens belangrijkste werk namelijk de Tabulae Anatomicae sex (Zes anatomische platen) Hierin tekende Vesalius 3 platen namelijk de lever met het poortaderstelsel en de genitalia, het veneus stelsel en het arterieel stelsel. Dat waren de eerste 3 platen van zijn 6 anatomische platen en vervolgens liet Johan Stefan vervolgens ook 3 skeletfiguren tekenen wat dus met Vesalius’ platen resulteerde in de 6 anatomische platen. Nu Vesalius steeds meer lijken ter beschikking kreeg, keerde hij zich volledig tegen zijn voorganger Galenus. Hij geloofde niks meer van hem tenzij hij het zelf kon bewijzen. Hij viel Galenus’ bevindingen zelfs min of meer aan door het geraamte van een mens en een aap te vergelijken. Hij vergeleek deze en zag een heel belangrijk verschil: de verschillen in de lendenwervels tussen mens en aap. Dit gaf aan dat Galenus alleen maar dieren had ontleed en nooit een mens. ** Hiervoor is hij later ook ter dood veroordeeld
In de jaren die hierna volgden is maar weinig informatie bewaard gebleven. Wat wel zeker was is dat hij in deze tijd nog flink wat mensen etc. heeft open gesneden en zo veel heeft. bijgeleerd en vooral aan zijn zogenaamde “opus magnum” heeft gewerkt. Eind 1543 krijgt hij hiervan dan ook het exemplaar van in handen. Het heet De Humani Corporis Fabrica Libri septem vertaald in het Nederlands betekent het de Zeven Boeken over de Bouw van het Menselijk Lichaam. In zijn verdere leven heeft hij nog gediend als huisarts van Karel de 5e, wat een zeer irritant patiënt geweest moet zijn i.v.m de weinige aandacht die hij aan zijn eigen gezondheid besteedde. Toen Karel de 5e in 1556 aftrad ontsloeg hij bijna al zijn huispersoneel en zo ook zijn huisarts Vesalius. Als dank voor bewezen diensten kreeg Vesalius in april 1556 de titel van Comes Palatinus of Graaf van het Heilig Lateraans Paleis, één van de hoogste onderscheidingen waaraan verschillende pecuniaire (is economische) voordelen verbonden waren. De zoon van Karel, Philips II, nam hem weer in dienst en zij vertrokken in 1559 naar Madrid. Vesalius heeft zich hier echter nooit echt thuis gevoeld omdat hij de anatomie niet onbelemmerd kon uitoefenen. In 1561 schrijft hij nog een brief, met daarin een reactie op diens werk, aan Gabriele Fallopio. De brief werd echter een boek en het boek werd daarmee ook zijn laatste werk namelijk Gabrieli Fallopii Observationum Examen (Studie van de anatomische waarnemingen van Gabriele Fallopio). Doordat Vesalius in de geschiedenis nogal wat dissecties en vivisecties had uitgeoefend werd hij door de kerk voor de rechtbank gedaagd. Door de inquisitie (is de kerkelijke rechtbank) wordt hij dan ook ter dood veroordeeld wat later wordt omgezet in een diplomatieke missie naar het Heilig Land. In 1564 vertrekt hij dan ook voor deze diplomatieke missie samen met zijn gezin (vrouw en dochter) die hij in Cette vaarwel zegt omdat zij doorreizen naar Brabant. Vesalius vervuld zijn missie, bezoekt eerst nog Palestina en keert vervolgens op een pelgrimsboot terug naar huis. Ze lijden echter schipbreuk in een zware storm dichtbij Zante (Grieks eiland) Vesalius komt hierbij om en tot op de dag van vandaag wordt gezegd dat de kerk hem onder deze verdachte omstandigheden uit de weg heeft geruimd maar dat is tot op heden nooit bewezen. Op 15 oktober 1564 overlijdt de vader van de anatomie, ten gevolge van een schipbreuk: Andreas Vesalius