Windenergie

INLEIDING De afgelopen 25 jaar zijn er steeds meer milieuproblemen ontstaan. In 1989 heeft de regering daarom het Nationaal Milieubeleidsplan opgesteld. In dit plan staat welke acties er moeten worden ondernomen om binnen één generatie (25 à 30 jaar) weer een goed milieu te krijgen. De basis van dit Nationaal Milieubeleidsplan is duurzame ontwikkeling. Een duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige generatie zonder daarmee voor toekomstige generaties de mogelijkheid in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien. Deze duurzame ontwikkeling moet op drie manieren vorm krijgen:

• bevordering van kwaliteit van produkten, produktieprocessen, grondstoffen, afval en milieu. Stoffen moeten vaker en langer benut worden in de economische kringloop;
• integraal ketenbeheer, het sluiten van stofkringlopen, zodat afvalstoffen worden hergebruikt i.p.v. het milieu te vervuilen;
• energie-extensievering door verminderen van energiebehoefte, het efficiënter gebruiken van energie en het inzetten van duurzame energiebronnen.

Waarom is energie-extensievering noodzakelijk? Het gebruik van energie in de vorm van fossiele brandstoffen brengt een aantal milieuproblemen met zich mee. De belangrijkste daarvan zijn:

• het opwarmen van de aarde (broeikaseffect)
• de verzuringsproblematiek ("zure regen")
• de verspilling van de brandstoffen die uiteindelijk op zullen raken.

Om deze problemen de baas te worden moeten wij gebruik gaan maken van duurzame energiebronnen. In Nederland zijn de belangrijkste daarvan:

• zonne-energie, deze kun je verdelen in zon-thermische waarbij zonnecollectoren het huis en het tapwater verwarmen en in fotovoltaïsche zonne-energie waarbij zonlicht in elektriciteit wordt omgezet
• waterkracht, met behulp van stuwdammen, stuwmeren en waterkrachtcentrales kan energie worden opgewekt uit het naar beneden stromende water
• aardwarmte, de temperatuur van de aarde stijgt naarmate je dieper gaat. En door deze natuurlijke bron te gebruiken ben je duurzaam met energie aan het omgaan. Dit is pas relevant vanaf circa 2.000 meter
• biomassa, bij het verbranden van afval en plantaardig materiaal (biomassa) komt energie vrij
• warmte en koude opslag, in de zomer sla je de warmte op in zogenaamde waterhoudende zandlagen (aquifers, 50 à 100 meter diep), die je in de winter weer oppompt. En omgekeerd vindt opslag van koude ook plaats
• windenergie, zogenaamde windturbines wekken d.m.v. de wind energie op.

We hebben gekozen voor een interview met Mirjam de Jong van Novem Nederland. Zij wordt dagelijks geconfronteerd met duurzame ontwikkeling en kon ons hierover dus veel vertellen
Met behulp van het interview hieronder willen wij wat meer te weten komen over windenergie, één van de steeds meer voorkomende duurzame energiebron. Wij willen er onder andere achter komen hoe het werkt, of het rendabel is en wat het oplevert. Waarom komt windenergie steeds meer voor? De Nederlandse regering wil dat er straks, bij het ingaan van de nieuwe eeuw, een windturbinevermogen van duizend megawatt (MW) staat opgesteld in Nederland. Dat zijn ongeveer drieduizend windturbines. Die kunnen voldoende energie leveren voor ongeveer een miljoen huishoudens. In Nederland staan op dit moment zo'n duizend windturbines. Er zijn verschillende redenen om op windenergie over te gaan:

• Bij ons in Nederland is de elektriciteitsproduktie gebaseerd op de verbranding van fossiele brandstoffen. Hierbij komt CO2 vrij. Deze CO2 uitstoot zorgt voor versterking van het broeikaseffect. Om dit te voorkomen moet je of energie besparen of andere energiebronnen gebruiken, zoals zonne-energie en windenergie.
• Windturbines wekken elektriciteit op zonder uitstoot van luchtvervuilende stoffen. Deze stoffen zijn medeverantwoordelijk voor zure regen.
• Het gebruik van brandstoffen neemt jaar op jaar toe. Eindige voorraden worden uitgeput. Willen we onze energievoorziening ook op lange termijn veilig stellen dan moeten we naar een duurzame energievoorziening toe. Ook dat is een reden voor toepassing van windenergie.

Hoe werkt zo'n moderne windturbine? Een windturbine bestaat uit een rotor, een gondel met daarin een tandwielkast en een generator en de toren. De rotor bestaat meestal uit twee of drie gestroomlijnde bladen. In de wind gaat de rotor draaien. De tandwielkast versnelt het toerental van de rotoras. Achter de tandwielkast bevindt zich de generator. Die zet, net als een dynamo, de draaibeweging om in elektriciteit. De elektriciteit die de windturbine levert, wordt in de meeste gevallen aan het openbare net geleverd.
Wat zijn de voor- en nadelen van windenergie? De voordelen van windenergie zijn onder andere:

• Het levert "schone" elektriciteit (veroorzaakt geen uitstoot van schadelijke stoffen).
• Het is de goedkoopste vorm van duurzame energie en vervangt voor een deel de steeds schaarser wordende fossiele brandstoffen als aardolie en aardgas.

Windenergie leidt dus tot een schoner leefmilieu voor zowel mens als dier. De nadelen van windenergie zijn onder andere:

• Windturbines zijn groot en vormen een extra obstakel in het landschap, ze geven het landschap een ander aanzien.
• Ook kunnen windturbines als hinderlijk worden ervaren, door het geluid of de beweging van de wieken.
• Er sterven jaarlijks zo'n 20.000 vogels aan de gevolgen van windturbines, dit is echter in vergelijking met het aantal vogellevens dat het verkeer eist (ongeveer 2 miljoen) vrij weinig. Verder zou het leiden tot verstoring van broedvogels.

Wat kost windenergie in Nederland en is dit rendabel? Op de beste lokaties (aan de kust, lage park- en netaansluitingskosten) in Nederland zijn de opwekkosten ongeveer 15 cent per kWh. Voor een doorsnee lokatie is dit zo'n 20 cent. Hierbij moet worden opgemerkt dat de beste lokaties reeds allemaal bezet zijn. Via investeringssubsidies worden de opwekkosten nog 25 tot 30% verlaagd. Door seriefabricage en technische verbeteringen zou een verdere verlaging in de orde van 5 cent per kwh bereikt kunnen worden. Op dit moment ligt de prijs van een kWh fossiele energie tussen de 6 en 12 cent en de prijs van een kWh windenergie tussen de 9 en 23 cent. Als je puur naar de prijs kijkt is windenergie nog niet rendabel maar met alle milieuvoordelen en lettend op de duurzame ontwikkeling begint windenergie een rendabele vorm van energieopwekking te worden. Welke plaatsen zijn geschikt voor de bouw van windturbines? De ruimte in ons land is beperkt. Windturbines mogen niet te dicht bij woningen staan, ze moeten uit de buurt van radio- en televisiezenders blijven, mogen niet in de weg staan van PTT-straalzenders en in natuurgebieden zijn windturbines uit den boze. Verder heeft Nederland maar zeven provincies die in aanmerking zouden komen. De zogenaamde windrijke provincies die een gemiddelde windsnelheid hebben van minstens vijf meter/seconde. Als op land de ruimte voor windturbines zo beperkt is, waarom bouwt men windturbines dan niet op zee? De olie-industrie heeft immers veel kennis en ervaring met het bouwen van platforms op de zeebodem. Maar het gaat niet alleen om de draagconstructies. De turbines moeten uiterst betrouwbaar en onderhoudsarm zijn. Windturbines die op zee rendabel elektriciteit kunnen produceren bestaan nog niet. Toch is off-shore windenergie veelbelovend. Het windaanbod is op zee immers zeer groot. Het energiebedrijf PEN, heeft daarom plannen om een windpark in het IJsselmeer te bouwen. Hoe ver is windenergie ontwikkelt en wat zijn de verdere plannen? Windenergie is dankzij de overheid behoorlijk ver ontwikkeld. Uiteindelijk is de bedoeling dat er windturbines op de markt komen waarmee een rendabele exploitatie mogelijk is. Nu is dat zonder subsidie nog niet mogelijk. Met de verschillende ontwikkelingsprogramma's van de overheid heeft windenergie zich in Nederland goed kunnen ontwikkelen. Er zijn veel demonstratieprojecten gerealiseerd waarmee veel ervaring is opgedaan en waarmee de vraag naar windturbines is gestimuleerd. Particuliere investeerders en electriciteitsbedrijven hebben inmiddels een groot aantal windturbines en windturbineparken gebouwd. De bedoeling is uiteindelijk dat in 2020 10% van onze energie duurzaam wordt opgewekt. Van onze totale energievoorziening is dan de bedoeling dat 3% windenergie zal zijn.
CONCLUSIE Door de toename van allerlei milieuproblemen moet er aan duurzame ontwikkeling worden gedaan. Dit kan op verschillende manieren waarvan wij er één wat uitvoeriger hebben bekeken, namelijk windenergie. Met deze vorm van duurzame ontwikkeling kunnen wij nu in onze energiebehoefte voorzien zonder die van de volgende generaties in gevaar te brengen. Ook helpen wij zo mee aan een schoner milieu en een vermindering van het broeikaseffect en de "zure regen" Met het maken van dit werkstuk, en het houden van een uitgebreid interview, zijn wij er achter gekomen dat windenergie heel ver ontwikkeld is en dat het op den duur een goede vervanger zou kunnen zijn van fossiele brandstoffen, maar windenergie heeft veel meer voordelen: het is schoner, het is de goedkoopste vorm van duurzame energie en vervangt voor een deel de steeds schaarser wordende fossiele brandstoffen. De windturbines kunnen in technische zin niet veel verder meer ontwikkeld worden maar het op grote schaal plaatsen van windturbines kost veel tijd en moeite vanwege lange procedures van provincie en gemeente. Met dank aan Mirjam de Jong, Novem Nederland.