Olie

1. Wat is olie?

Olie bestaat uit een mengsel van dode zeeplanten en dode dieren. Het ontstaat door een natuurlijk kraakproces dat miljoenen jaren duurt. Door de eeuwen heen worden dieren en planten platgeperst door de druk van ophogende slib en zandlagen. Bij hoge temperaturen worden ze dan omgevormd tot olie of gas. Dit natuurlijke proces gebeurt nu ook nog, alleen kost het de natuur een miljoen jaar om de hoeveelheid olie te krijgen wat de mensen jaarlijks verbruiken. Er bestaan veel verschillende soorten olie.

2. Wanneer is de olie ontdekt?

Op 27 augustus 1859 boorde Edwin L. Drake de eerste oliebron in Titusville. Titusville ligt in het noordwesten van de staat Pennsylvania. Er ontstond een olie-industrie die ‘Pennsylvanian Oil Boom’ werd genoemd. John D. Rochefeller bouwde in 1863 zijn eerste raffinaderij bij de stad Cleveland. In 1870 werd zijn naamloze vennootschap Standard Oil Compangy opgericht. Later in 1911 werd dit opgesplitst in 33 afzonderlijke bedrijven. Acht van deze bedrijven hielden de naam ‘Standard Oil’.

3. Vele soorten olie

Er zijn veel verschillende soorten olie in de wereld:
Minerale olie, zoals:
- aardolie
Plantaardige olie, zoals:
- Arachideolie
- Lijnolie
- Koolzaadolie
- Sesamolie
- Slaolie
- Teunisbloemolie
- Walnootolie
- Wonderolie
- Zonnebloemolie
Dierlijke olie, zoals:
- Levertraan
- Visolie

4. Boren in de grond

Olie is een dikke, donkere vloeistof, die diep onder de grond of onder de zeebodem ligt. De olie die uit een aangeboorde oliebron naar boven komt, wordt ruwe olie of petroleum genoemd. Een boortoren maakt een boorgat in de oliebron en vanaf de boorvloer wordt de olie omhoog gepompt. Een boorvloer of platform drijft soms op het water, maar is ook vaak verankerd in de zeebodem. De werknemers worden dan met een helikopter naar het platform gebracht. De duikers controleren en repareren het platform onder water. De olie wordt soms ook op het land gewonnen. Het wordt dan vaak opgepompt met zogenaamde “ja-knikkers”. De olie wordt door een lange pijp van het platform of pompstation naar de oliehaven of de olieterminal vervoerd. Van daaruit gaat de olie naar de raffinaderij.

5. De verwerking van aardolie

Er olie nodig om brandstof voor auto’s, vrachtwagens, dieseltreinen, schepen en vliegtuigen te maken. Er wordt ook veel huisbrandolie gebruikt. Olie is niet alleen een brandstof, maar ook de grondstof voor plastic, textiel en andere producten. Ruwe olie bevat een mengsel van chemische stoffen en vele soorten olie. Smeerolie maakt men van ruwe olie en wordt gebruikt om machineonderdelen te smeren zodat de machine soepel loopt. De verschillende olieproducten worden in de raffinaderij gemaakt. Hierdoor wordt de ruwe olie afgebroken of verdeeld in benzine en andere brandstoffen, in smeerolie, chemicaliën en bitumen zoals asfalt. De chemische stoffen worden verder verwerkt voor gebruikt als grondstof voor plastic, textiel en andere producten. Polyethyleen bijv. wordt gemaakt uit een gas dat uit olie afkomstig is. Het proces om verschillende olieproducten van elkaar te scheiden, wordt distilleren genoemd. De olie wordt daarbij opgewarmd, waardoor de lichtere bestanddelen verdampen, die vervolgens door middel van koeling weer vloeibaar gemaakt worden. De zwaarste bestanddelen van aardolie zijn asfalt en stookolie, de lichtere bestanddelen zijn benzine en diesel.

6. Olievervuiling

Ongelukken met olietankers op booreilanden zijn één van de oorzaken van olievervuiling. Olievervuiling op zee ontstaat ook door dunne oliestraaltjes uit de bodem. Ook wordt olievervuiling veroorzaakt door het afval van fabrieken en ander afval wat in het water terecht komt. Rondom boorplatforms in zee, waar de olie uit de grond wordt gehaald, leeft vaak binnen een straal van één kilometer niets meer op de bodem. Alleen al in het Nederlandse deel van de Noordzee bevinden zich ongeveer honderd boorplatforms. Olie heeft vaak giftige chemicaliën. Deze chemicaliën worden aromaten genoemd en die zijn schadelijk voor planten en dieren. Wanneer er olie in zee lekt, door bijv. ongelukken, zie je vaak een olievlek ronddobberen. Vele zeedieren zoals vogels, kunnen onder de olie komen te zitten. Hierdoor kunnen vogels niet meer zwemmen of vliegen ondanks dat ze een beschermlaag hebben van veren. De olievlek verspreidt heel langzaam en zakt naar de zeebodem of spoelt aan op het strand. Als de olie terecht komt op de zeebodem kunnen planten en dieren sterven. Op de zeeën en oceanen varen veel schepen. Daarmee kunnen wel eens ongelukken gebeuren. Je kunt dit verkomen door in het schip een dubbele wand te zetten. De rampen worden veroorzaakt door botsingen. In de dichte mist kun je niet veel zien en heb je grote kans op botsingen. Het ergste wat kan gebeuren is als een olietanker vergaat. Als er een gat in het schip komt stroomt de olie eruit. De dieren die dan in de olie terechtkomen gaan dan dood.

7. Het verbruik van olie

Jaarlijks verbruiken wij 6% van alle olie en gasvoorraden op. Het verbruik van goederen stijgt ook nog eens met 2%. Het jaarlijks gebruik van olie is ongeveer twee keer zo groot als de hoeveelheid die jaarlijks door nieuwe ontdekkingen gevonden worden. Vele olievelden zoals in Alaska, de Noordzee en de Verenigde Staten laten allemaal een dalende productie zien. Dit moet worden opgevangen door de nieuwe producties van het Midden-Oosten en de Kaspische Zee. Totaal produceren we 78 miljoen vaten per dag, wereldwijd. De olievoorraden zullen binnen de komende 100 jaar uitgeput raken.

8. Olie in de toekomst

Fossiele brandstoffen, zoals kolen, olie en gas, zijn nu nog steeds de belangrijkste energiebron (meer dan 60% van het totale energieverbruik), maar niemand weet precies hoe lang dat nog zal duren. Kernenergie zorgt nu voor ongeveer 17% van de energiebehoefte. De laatste jaren worden er meer en meer alternatieve energiebronnen ontwikkeld, zoals bijvoorbeeld zonne- en windenergie. Ook energie uit biomassa en waterkrachtcentrales gelden als alternatieve vormen van energie.
Tegenwoordig worden ook olieproducten zoals benzine en diesel gemaakt van aardgas. Het proces om vloeistof van gas te maken heet synthese.
Hoewel veel landen subsidie geven voor alternatieve of “groene” energie, zal de toekomstige schaarste van aardolie en andere fossiele brandstoffen en de daarmee gepaard gaande prijsstijgingen, pas echt zorgen voor een volledige vervanging door ander vormen van energie. Wanneer dat precies zal gebeuren kan weet niemand.