In mijn werkstuk ga ik vertellen over het land Mozambique. Ik heb verschillende hoofdstukken waarin ik elke keer een over een verschillend onderwerp vertel. De dingen waarover ik vertel zijn de ligging, natuurlijke kenmerken, bevolkingskenmerken, geschiedenis, economie, taal, tradities en gewoonten, onderwijs, vlag, volkslied, normen en waarden, sport en het bestuurlijk systeem. Bij de hoofdstukken heb ik plaatjes om mijn uitleg beter te begrijpen en om zo het land Mozambique te begrijpen.
De reden dat ik Mozambique heb gekozen was omdat het een voormalige Europese kolonie was. Ik ga jullie ook vertellen over sporen die te vinden zijn in Mozambique uit het koloniale verleden en die nu nog steeds zijn terug te vinden.
De hoofdvraag van dit werkstuk is dan ook: Welke sporen van het koloniale verleden zijn nu nog in de voormalige kolonie terug te vinden.
Hoofdstuk 1 De ligging en natuurlijke kenmerken
Paragraaf 1: Ligging.
Mozambique ligt in het zuidoosten van Afrika en grenst aan Tanzania, Malawi, Zambia, Zimbabwe, Zuid-Afrika, Swaziland. De hoofdstad van Mozambique is Maputo.
Zoals je ziet heeft Mozambique een aantal rechte grenzen. Dit laat zien dat het een voormalige kolonie was, omdat de kolonisten Afrika met veelal rechte grenzen hebben verdeeld.
Mozambique heeft een oppervlakte van 784.000 km² en het is 23 keer zo groot als Nederland.
Paragraaf 2: Landschap.
Een groot deel van Mozambique is laagland. Het laagland gaat langzaam over in een glooiend plateau. In het laagland vindt je bossen en savannen.
Langs de kust van Mozambique vindt je kliffen en rond de Zambezi-delta heb je grote mangrovemoerassen. In het zuiden heb je bij de kust duinen en lagunes.
Een groot deel van het land bestaat uit een plateau. Op dat plateau bevinden zich een aantal bergruggen. In het noorden heb je veel afgezonderde bergen. In het noordoosten vindt je het Malkonde gebergte en in het zuiden het Lembobo-gebergte.
Een klein deel van Mozambique bestaat uit bergland. De hoogste berg van Mozambique is Mount Binga, Mount Binga is 2462 meter hoog en ligt in het Chimanimani-gebergte.
Ook heb je veel verschillende grote rivieren. Rio Ruvama is de natuurlijke grens met Tanzania in het noorden. De Zambezi stroomt Mozambique in het noordwesten binnen en vult vrijwel een enorm stuwmeer: Lago Cahora Bassa. De rivier stort zich in de Indische Oceaan. In het zuiden stromen de Rio Save en Rio Limpopo. In het noorden van Mozambique ligt Lago Niassa, ook bekend als Lake Malawi. Het is het zuidelijkste grote meer in de Rift Valley. De Rift Valley is een grote scheur in de aardkorst die van Israël tot aan Mozambique loopt. In het zuiden van het meer stroomt de rivier de Shire uit. De Shire is een belangrijke zijrivier van de Zambezi.
De natuur is gevarieerd en exotisch.
Paragraaf 3: Klimaat.
Mozambique heeft een tropisch en subtropisch klimaat. Het is bijna nooit kouder dan 17 °C. Je hebt het regenseizoen, van november tot maart. En de koele, droge maanden van april tot september.
Op het laagland en de plateaus heb je een savanneklimaat, met een droge periode in de winter.
In het bergland zijn de gemiddelde temperaturen lager, daar hebben de hoogste delen een gematigd klimaat.
Het zuidelijk binnenland heeft een steppeklimaat.
Hoofdstuk 2: Bevolkingskenmerken
Paragraaf 1: Bevolking.
Mozambique had in 2007 20,9 miljoen inwoners. Dit aantal wordt sterk beïnvloed door de ziekte aids en door moderniseringen.
De bevolkingsdichtheid in Mozambique is 27 inwoners per km².
In Mozambique heb je weinig 65-plus, namelijk ongeveer 2,75% van de inwoners.
De bevolkingsgroei was in het jaar 1995, 3,5% per jaar. Dat is teruggelopen naar 1,7% per jaar in het jaar 2007. Dat getal is sterk beïnvloed vanwege aids.
De bevolkingsopbouw is jong: 45% van de Mozambikanen is jonger dan 15 jaar. Slechts 2,8% van de bevolking is ouder dan 65 jaar.
De levensverwachting in Mozambique is rond de 42 jaar. Ook is er in Mozambique veel kindersterfte. Er sterven zo’n 140 op de 1000 kinderen. Door de ziektes Hiv en Aids sterven veel mensen, omdat een groot aantal van de mensen met Hiv besmet is. Dat aantal is ongeveer 140.000. Het aantal mensen dat gestorven is door Aids ligt rond de 74.000.
De meeste mensen wonen in Maputo, de grootste stad van het land. Er wonen daar ongeveer 2 miljoen inwoners.
Paragraaf 2: Stammen.
Mozambique kent 16 etnische groepen. De grootste en meest opvallende stammen zijn de Makua-Lomwe. De Makua-Lomwe is 47% van de bevolking. De Makua-Lomwe worden gekenmerkt door hun witte gezichten.
Ook heb je de Makonde, Sena, Shangaan, Lomwe, Chuabo, Marende, Mwani, Yao, Nyanja, Nyungwe, Shona, Tswa, Ronga, Chope en Tsonga.
Je vindt ook nog Europeanen en Indiërs in Mozambique, maar dat is een heel klein deel van de bevolking.
Paragraaf 3: Geloof.
28,4% van de bevolking is Rooms-Katholiek. Dit instituut heeft in Mozambique 12 bisdommen. De aartsbisschop van Mozambique zetelt in Beira.
Bijna 28% van de bevolking is Protestant. Deze gemeenschap bestaat uit Evangeliegemeentes en Anglicanen.
Het protestantse en katholieke geloof is overgebracht door de kolonisten. Ook dit laat zien dat Mozambique een vroegere kolonie was en dat het nog steeds kenmerken heeft van een westers land.
Bijna 18% van Mozambique is Moslim. Zij leven in het noorden van het land en in de kuststrook. De moslimgemeenschap is conservatief. Een deel combineert de Islamleer met de traditionele religie. IN de traditionele religie staat voorouderverering centraal.
Op het platteland vindt je vooral traditioneel geloof. Hierbij worden natuurgoden vereerd en er is ook sprake van voorouderaanbidding. Geesten spelen in dit geloof een grote rol. Bij begenadiging van geesten worden rituele dansen uitgevoerd en offers gebracht. Dit houdt de gelovigen constant bezig. Ook geloven zij dat de geesten overal aanwezig zijn.
Hoofdstuk 3: Geschiedenis
In de prehistorie leefden er San-jager-verzamelaars. Zij leefden in het gebied waar nu Mozambique ligt. De San-jager-verzamelaars waren nakomelingen van de Khoisani. In de 1e tot de 5e eeuw na Christus migreerden een aantal Bantu-sprekende stammen vanuit het noorden naar de Zambezi-vallei. Zij trokken vanaf daar ook naar de kust en naar hoger gelegen plateaus. Zij waren voornamelijk boeren en ijzerbewerkers.
Ontdekkingsreiziger Vasco da Gama ontdekte Mozambique. Hij trof kleine handelsnederzettingen aan die daar al enkele eeuwen waren. In de kustgebieden hadden lokale sultans de macht. Ook een groot deel van de lokale bevolking hing in de 15e eeuw de islam aan.
Toen de Portugezen aan land kwamen werd het land geregeerd door Moesa bin Ba’ik.
Vanaf 1500 bouwden de Portugezen handelsposten en forten. Langzamerhand ontstonden hieruit grotere havens. De naam Mozambique wordt gebruikt als omschrijving voor de gehele Portugese kolonie in Oost-Afrika. De Portugezen kregen ook de macht over Sofale, een belangrijke havenstad.
Mozambique ging handelen met India. De handelsroute naar India werd ook door Vasco da Gama ontdekt.
Langzamer hand trokken de Portugezen naar het binnenland. Zij dreven daar handel of zochten naar goud. Daardoor ontstonden handelsposten bij Sena en Tete langs de Zambezi-rivier. De nederzettingen van de Portugezen werden verdedigd door grote slavenlegers.
De Portugezen verkregen tussen 1500 en 1700 het grootste deel van de kust op Arabieren. De internationale politiek van Portugal richtte zich meer op de lucratieve handel met India en het Verre Oosten. Ook waren de Portugezen bezig met de kolonisatie van Brazilië.
De Arabieren drongen in de 18e en 19e eeuw Portugal steeds verder terug naar het zuiden.
Vanaf de 19e eeuw kwamen ook Frankrijk en Groot-Brittannië naar Afrika. De Britten controleerden en financierden de grote private bedrijven van de Portugezen in Mozambique. Ook legden de Britten grote spoorwegverbindingen aan met omliggende landen. Een groot deel van de oorspronkelijke bevolking werkte verplicht op het land. De opbrengsten gingen naar de witte bevolking en naar Europa. De Portugezen bouwden infrastructuur om zo de handel te stimuleren.
De bedrijven raakten hun functie kwijt toen het gebied in 1929 tot 1942 onder het gezag viel van de Portugese koloniale regering.
Na de Tweede Wereldoorlog werden veel Afrikaanse landen onafhankelijk. Veel Portugezen migreerden naar de koloniën. In 1973 woonden er 300.000 Portugezen in Mozambique.
In Mozambique ontstonden antikoloniale groepen, zij vormden in 1962 FRELIMO (Front voor de Bevrijding van Mozambique) Vanaf 1964 kwam er een gewapende actie tegen de Portugezen en hun kolonies. Deze oorlog duurde tien jaar.
Mozambique verkreeg haar onafhankelijkheid op 25 juni 1975. Dat gebeurde na de Anjerrevolutie in Portugal in 1964, waarbij de toenmalige regering werd afgezet.
Door de breuk met Portugal belandde Mozambique in een economische crisis en ontstond er veel armoede onder de bevolking.
Door de uitbraak van de Burgeroorlog in 1976 werd de armoede alleen nog groter. FRELIMO ging een bondgenootschap aan met de Sovjet-Unie. Mozambique werd een socialistische staat en kreeg daardoor hulp van de Sovjet-Unie en Cuba.
Doordat het communisme opkwam werd er de RENAMO in 1975 (Nationaal Verzet) opgericht. Dit was een anticommunistische groep.
RENAMO had vanaf 1992 besprekingen met de regering van Mozambique en er werd een vredesakkoord gesloten. Mozambique kreeg meerdere partijen en RENAMO mocht deelnemen aan de verkiezingen.
In 1995 werd Mozambique lid van het Gemenebest van Naties.
Hoofdstuk 4: De Economie
De economie van Mozambique groeit ontzettend sinds 1995. Het gemiddelde inkomen is 0,- Het is zo’n 50% gegroeid vergeleken met de jaren negentig.
Ook is er sprake van duurzaam economisch herstel. Daardoor is de inflatie teruggedrongen en komt het vertrouwen in de economie van Mozambique terug. Buitenlandse particuliere investeerders nemen toe.
Er zijn veel grote investeringsprojecten in Mozambique, zoals de ontwikkeling van gasvelden, de bouw van een aluminiumsmelter en een aantal grote staalfabrieken.
Doordat Mozambique veel natuurlijke hulpbronnen tot zijn beschikking heeft, zijn buitenlandse investeerders geïnteresseerd om met hen te handelen.
De meeste inkomsten komen van de landbouw. Meer dan een kwart van de binnenlandse productie komt uit de landbouw. En zo’n 81% leeft van de landbouw. Ook visserij is belangrijk voor exportinkomen. 13% werkt in de dienstensector en 6% werkt in de industrie.
Staatsbedrijven en banken worden geprivatiseerd en de prijzen worden geliberaliseerd. Dit leverde goede resultaten op. Wel wordt de nationale begroting wordt voor de helft gefinancierd door buitenlandse investeerders. Ook moeten de belastingen worden verhoogt en dat vergt de nodige inspanningen.
Natuurlijk zijn er ook de nodige problemen, zoals de slechte infrastructuur, waardoor de landbouwproducten en de exploitatie van grondstoffen wordt gehinderd en vertraagd.
De veelbelovende sectoren van het handelsklimaat van Mozambique zijn de natuurlijke grondstoffen, de industrie, infrastructuurontwikkeling, toerisme, energie, transport, telecommunicatie, landbouw en bewerking van landbouwproducten.
De economie in Mozambique is nu langzaam aan het herstellen. De meeste inkomsten komen binnen via investeerders en toeristen. Toch blijft Mozambique een van de armste landen ter wereld.
Het BNP van Mozambique is €11,88 miljard en de valuta is de Metical.
Hoofdstuk 5: Sociaal-maatschappelijke stand van zaken
Paragraaf 1: Taal.
De officiële taal in Mozambique is Portugees. Maar voor slechts 9% van de bevolking is Portugees de eerste taal, voor 27% van de bevolking is Portugees de tweede taal. Het meest gesproken in Mozambique is het Emakhuwa (26 %) en Xichangana (11%). Verder worden er nog verschillende inheemse talen gesproken zoals Makhuwa, Lomwe, Chuwabu, Chopi, Medo, Ndau, Nyungwe, Sena, Tewe en Tsonga. In het zuiden kan je met Engels ook een eind komen, omdat daar veel Zuid-Afrikanen wonen.
Paragraaf 2: Tradities en gewoonten.
Mozambique is erg los vergeleken met andere Afrikaanse landen. Zij hebben geen strenge kledingvoorschriften.
Wel is het verboden op het fotograferen van politieagenten, soldaten, vliegvelden, bruggen en overheidsgebouwen. Dat komt doordat Mozambique niet lang geleden nog verwikkeld was in een burgeroorlog.
Bij veel tradities en gewoontes is er sprake van onderdrukking van de vrouw. Zo moeten vrouwen op een erg jonge leeftijd, tegen hun wil in, trouwen. Vaak met een onbekende man. Daarnaast moet er ook nog een bruidsprijs moeten worden betaald. De familie van de bruidegom moet een bepaalde prijs betalen aan de familie van de bruid. De prijs is een garantie voor de ontvangers dat hun dochter niets tekort zal komen. Ook wil dit zeggen dat de kinderen uit het huwelijk ermee zijn erkend. Doordat de echtgenoot de vrouw ‘gekocht’ heeft, is zij dus een eigendom van de man. Dat betekend in hun cultuur dat de man de vrouw mag behandelen zoals hij zelf wil.
Ongeveer een derde van de Mozambikaanse vrouwen zit in een huwelijk waarbij ze niet de enige vrouw van hun echtgenoot zijn, er is dan dus sprake van een polygaam huwelijk. Deze vrouwen hebben vaak nog minder rechten en privileges dan andere vrouwen.
Ook zijn condooms is deze huwelijken taboe. Dan komt het over alsof de vrouw de man niet vertrouwd. Dit zorgt voor de hoge hiv-cijfers.
Vele vrouwen uit Mozambique willen hun ‘tradities’ veranderen en meer leven naar het westerse beeld. Mannen uit Mozambique zijn het daar vaak niet mee eens en zeggen dat zij handelen naar hun tradities. Dit verklaart ook waardoor er in Mozambique nog steeds veel polygame huwelijken voorkomen.
Paragraaf 3: Onderwijs.
Het onderwijs in Mozambique is zeer gebrekkig door een laag opleidingsniveau van leraren en een gebrek aan infrastructuur en materiaal. De overheid ziet het onderwijs als een kernsector voor de verdere ontwikkeling van het land.
Sinds 1992 zijn er jaarlijks gemiddeld 500 nieuwe scholen gebouwd en 3.500 leerkrachten aangeworven. UNICEF zorgt niet enkel dat alle kinderen naar school kunnen, het wil ook dat voor alle kinderen onderwijs mogelijk is van een hoge kwaliteit en kindvriendelijke scholen.
Het huidige Strategisch Plan voor Onderwijs en Cultuur, aangenomen in juni 2006, zorgt ervoor dat tegen 2015 alle kinderen 7 jaar basisonderwijs van goede kwaliteit kunnen volgen.
Paragraaf 4: De vlag.
De ster staat voor de vrijheidsbeweging FRELIMO en voor de geest van internationalisme. Het rood staat voor hun vrijheidsstrijd tegen de Portugezen. Het geweer staat voor nationale verdediging en waakzaamheid. Het opengeslagen boek staat voor samenwerken op het land en goed onderwijs. Groen staat voor het vruchtbare land, zwart staat voor het Afrikaans continent en geel staat voor goud, koper en andere bodemschatten. De smalle witte banden tussen de kleurvlakken staan voor gerechtigheid en vrede.
Paragraaf 5: Het volkslied.
Pátria Amada is sinds 2002 het volkslied van Mozambique. Het lied werd gecomponeerd door Justino Sigualane Chemane.
Pátria Amada betekend Geliefd vaderland.
Paragraaf 6: Normen en waarden.
‘Geld is macht en macht is te koop.’
De politiek in Mozambique is erg simpel. Ook komt er veel omkoperij en corruptie voor. Wanneer je iets wilt, koop je gewoon de belangrijkste persoon om. Ook bureaucratie speelt hier een belangrijke rol.
‘Stel uit tot morgen wat je heden doen kunt.’
In Mozambique hebben mensen zelden haast. Door de enorme warmte wordt het rustig aan gedaan.
‘Samen sterk.’
Familie is erg belangrijk voor de bevolking van Mozambique. De Mozambikanen zijn er sociaal en hebben een groot groepsgevoel. Zij doen dan ook het liefst alles samen.
‘Heb je vrouw lief, en alle andere vrouwen ook.’
De vrouw is erg belangrijk. Een huwelijk met meerdere vrouwen komt ook nog steeds voor.
‘Carpe Diem.’
Pluk de dag en lach. Mozambikanen staan lekker vroeg op om hun hele dag goed te kunnen besteden. Er is geen stress en geen ingewikkelde problemen. Er is een maatschappij gebaseerd op normen en waarden van saamhorigheid en liefde voor de medemens
Paragraaf 7: Sport.
Nederland heeft een Samenwerkings Programma voor Sport & Ontwikkeling voorgesteld, dat zal bijdragen tot internationale samenwerking. Het programma richt zich op het trainen van voetbaltrainers (ook voor meisjes) en het ontwikkelen van sportprogramma’s met plaatselijke partners.
De meest populaire sport in Mozambique is voetbal.
Elk land in Afrika probeert zich te plaatsen voor de African Nations Cup, het Afrikaans kampioenschap dat om de twee jaar wordt georganiseerd.
Andere belangrijke sporten zijn atletiek, rugby en cricket. Rugby en cricket worden vooral in Zuid-Afrika gespeeld.
Hoofdstuk 6: Bestuurlijk Systeem
Mozambique is verdeeld in 11 provincies: Cabo Delgado, Nampula, Gaza, Niassa, Inhambane, Sofala, Manica, Tete, Maputo (provincie), Zambezia en Maputo (stad).
Nederland heeft tijdens de beginfase van het vredesproces in Mozambique veel bijdragen geleverd aan demobilisatie en re-integratie van ex-militairen en aan ontmijningsoperaties. Mozambique heeft al een aantal presidentiele en parlementaire verkiezingen gehouden. Ook zijn er sinds een paar jaar geleden provinciale verkiezingen.
De Nederlandse steun aan het democratiseringsproces in Mozambique heeft verschillende vormen. Zo geeft Nederlands steun aan verkiezingsprocessen en vorming van de mensen die hun stem uitbrengen. Ook helpt Nederland bij het organiseren van verkiezingen en bij het programma ter financiering van verkiezingscampagnes van de politieke partijen en het financieren van nationale en internationale waarnemers. Bijvoorbeeld tijdens de derde gemeenteraadsverkiezingen van 2008 nam Nederland deel aan een internationale observatie missie gecoördineerd door UNDP, met het doel bij te dragen aan een vreedzaam, eerlijk en open verkiezingsproces.
Ook steunt Nederland de versterking van de politieke partijen in Mozambique.
De belangrijkste deelnemende partijen aan de derde presidents- en parlementsverkiezingen waren regeringspartij Frelimo en oppositiepartij Renamo. Frelimo-kandidaat Armando Guebuza werd gekozen als opvolger van de president Joaquim Chissano en was daarmee het nieuwe staatshoofd voor Mozambique in 18 jaar. President Joaquim Chissano kon voord een derde termijn als president gaan, maar hij heeft hiervan af gezien.
President Guebuza heeft aangegeven grotere inzet van alle ministeries en ambtenaren te eisen bij bestrijding van armoede. Ook wil hij de bureaucratie en corruptie bestrijden. Hij doet dit vanwege het nieuwe beleid van de nieuwe regering. De indruk van de nieuwe regering is dat deze redelijk succesvol is en goed in balans is.
Conclusie
In dit werkstuk heb ik verteld over Mozambique. Over waar het land ligt, de natuurlijke kenmerken, de bevolkingskenmerken, de geschiedenis, de economie, de sociaal-cultureel-maatschappelijke stand van zaken en het bestuurlijk systeem.
Door al deze zaken te bespreken met jullie kunnen we achter de hoofdvraag komen.
De hoofdvraag van dit werkstuk is: Welke sporen van het koloniale verleden zijn nu nog in de voormalige kolonie terug te vinden.
Zoals ik al eerder heb verteld is Mozambique een vroegere kolonie van Portugal. Doordat de Portugezen enige tijd de baas waren in Mozambique zijn er enkele sporen achter gebleven.
Sporen zoals de cultuur die is afgeleid van die van de Portugezen en natuurlijk de taal.
Een groot deel van de Mozambikaanse bevolking spreekt Portugees. Daaraan kan je zien dat Mozambique in het verleden een kolonie was van Portugal.
Ook heb je nog enkele Portugese gezinnen die wonen in Mozambique, omdat de ouders of grootouders daar zijn gaan werken of zijn gaan wonen nadat Mozambique geen kolonie meer was. Daardoor krijg je dat deze Portugese gezinnen ook Portugees spreken met de inheemse bevolking waardoor de Portugese taal weer verder wordt verspreidt.
Je kan ook aan het geloof zien dat Mozambique een vroegere kolonie was van Portugal. Bijvoorbeeld door het christendom. Dat is verspreidt door de Portugese bevolking die verhuisde naar Mozambique. Zij hebben bijvoorbeeld katholieke kerken gesticht en daarmee het christendom verspreidt. Doordat de Portugezen de baas waren konden zij ook het christendom opdringen, waardoor de inheemse bevolking van Mozambique opeens christelijk was.
Ook merk je met het met de economie. Bedrijven uit Portugal investeren in kleine of grote bedrijven in Mozambique. Dat zorgt ervoor dat Mozambique economische vooruitgang kan zoeken, maar ook dat zij daardoor deels afhankelijk worden van Portugal en zijn investeerders. Tot nu toe heeft het een goed effect op de economie van Mozambique en ontstaan er meerdere voorzieningen voor de bevolking door de groei van de welvaart. Natuurlijk gaat dat nog langzaam, maar het begin is er.
In de vlag van Mozambique zie je ook gevolgen van de kolonisatie door de Portugezen. Zo staat, zoals ik al verteld heb, het rood in de vlag voor de vrijheidsstrijd tegen de Portugezen. Dit laat zien dat de Mozambikaanse bevolking zijn wrede heerser, Portugal, heeft overwonnen.
Met al deze punten heb ik laten zien dat er nog best veel sporen zijn van het koloniale verleden van Mozambique. In de loop van de jaren is dat wel minder geworden, maar ze zijn nog steeds aanwezig. Zelfs in een van de belangrijkste dingen, de taal, is het koloniale verleden nog dominant aanwezig.
Dit laat zien dat een voormalige kolonie zich moeilijk los kan maken van zijn hegemoniale staat. Ook bemoeit Portugal zich nog met zijn voormalige kolonie, dit zorgt ervoor dat Mozambique zich moeilijk los kan maken.
Bronnenlijst
http://nl.wikipedia.org/wiki/Mozambique
http://wwwnc.cdc.gov/travel/destinations/traveler/none/mozambique
http://www.landenweb.net/mozambique/
http://www.activityinternational.nl/Mozambique/Landinformatie.aspx
http://www.afrikatour.nl/landengegevens/Mozambique/mozambiquegegevens.htm
http://www.vakantiearena.nl/mozambique/religie
http://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_Mozambique
http://www.afrikatour.nl/landengegevens/Mozambique/mozambiquegegevens.htm
http://www.wereldinformatie.nl/xinfo/Mozambique/economie/87#.UzFdxfnh1Cg
http://nl.wikipedia.org/wiki/P%C3%A1tria_Amada
http://anoukprop.waarbenjij.nu/reisverslag/446766/mozambikaanse-normen-en-waarden
http://nl.wikipedia.org/wiki/Mozambique#Bevolking
http://www.unicef.be/nl/project-world/kindvriendelijke-scholen-mozambique
http://nl.wikipedia.org/wiki/Mozambique#Bestuurlijke_indeling
http://nl.wikipedia.org/wiki/Provincies_van_Mozambique
http://nl.wikipedia.org/wiki/Mozambique#Vlag http://mozambique.nlambassade.org/producten-en-diensten/ontwikkelingssamenwerking/os-in-mozambique/goed-bestuur.html
http://www.afrika.nl/mozambique/praktische-informatie/religie-en-traditie/
http://www.fos-socsol.be/tools/zuidnieuws/toon_zuidnieuws_print.php?nieuwszuid_ID=363
Boeken.
De continenten – Afrika – Rob Bowden
Zambia/Malawi/Mozambique – ‘De nieuwe’ Dominicus – Bas Vlugt en Arjen Westra
De Grote Bosatlas – drieënvijftigste editie
REACTIES
1 seconde geleden