El Nino

1 Het probleem: El Niño.

1.1 Wat is El Niño?

Om El Niño te kunnen begrijpen moet ik eerst iets vertellen over de grote druksystemen in de Stille Oceaan en over zeestromen.
Warme lucht stijgt op en koude lucht daalt. Dat gebeurt ook boven de aarde.
Bij de evenaar stijgt warme lucht op en stroomt in hogere luchtlagen weg. De lucht koelt dan af, daalt en waait weer naar de evenaar.
Alle oceanen en zeeën staan met elkaar in verbinding. Sommige delen zijn warmer dan andere delen.

Satellietbeeld van de temperaturen van het oceaanwater (rood = warm, blauw = koud).

Het oceaanwater is het warmst bij de evenaar en het koudst bij de Polen. De bovenlaag van het water beweegt voortdurend door de wind en door de warmte van de zon.

In de tropen zijn er de droge passaatwinden die naar de evenaar waaien. Daarnaast heb je de warme westenwinden, die van de evenaar afblazen.
Als derde zijn er in de buurt van de polen de koude polaire oostenwinden.
Door het ronddraaien van de aarde waaien de winden niet recht, maar buigen deze luchtstromen af. Op het zuidelijk halfrond heb je dan de Zuidoost-passaatwinden en op het noordelijk halfrond de Noordoost-passaatwinden.
Dit is op het plaatje te zien.

Door deze windrichtingen stroomt ook oppervlaktewater een bepaalde kant op. De werelddelen zorgen er voor dat de stromingen beperkt blijven.
De wind blaast water van Zuid-Amerika naar Zuidoost-Azië en Australië.

Het water stroomt in grote cirkels tussen de werelddelen Dat worden gyres genoemd. Het gaat dan net als in de lucht om warme stromen die later veranderen in koude stromen.

Als plankton en kleine diertjes in het water doodgaan, zakken ze naar de bodem. Ze nemen allerlei waardevolle stoffen als fosfor en stikstof mee naar beneden. De zon verwarmt de bovenste laag van het water en door die warmte verdwijnt het voedsel eruit. In dit water kunnen weinig vissen leven.
Het is belangrijk dat het voedselrijke koude water naar de oppervlakte wordt geduwd.

Aan de westkust van Zuid-Amerika en Afrika waait een aflandige wind. Voor de westkust van Zuid-Amerika ontstaat zo de Humboldtstroom of Perustroom naar het noorden. Deze wind duwt het warme oppervlaktewater weg en zo kan het koude voedselrijke water naar boven komen. Er zit dan veel voedsel voor plankton in het water. En waar veel plankton zit, komen veel vissen voor. Voor de kust van Zuid-Amerika gaat het om ansjovis.
De bevolking leeft dan ook voor een groot deel van de visserij.
Als er veel vis in het water zit is dit ook voedsel voor vogels. In Zuid-Amerika leven dus veel vogels. Hun uitwerpsels maken de klippen wit. De mensen gebruiken dit als mest. Ze noemen die mest guano. Het maakt hun land vruchtbaar.

Maar één keer per jaar komt er warm oppervlakte water de viswateren van Peru, Ecuador en Chili binnen. Dit is onvruchtbaar water zonder voedsel. Er zullen dan minder vissen kunnen leven. Dit gebeurt elk jaar rond kerstmis. Daarom wordt dit verschijnsel El Niño = het kerstekindje genoemd.
Meestal wordt het water hierdoor maar één of twee graden warmer en er kan in maart alweer gevist worden.
Maar één keer in de vier tot zeven jaar duurt de El Niño veel langer. Dan is hij ook over een veel groter gebied merkbaar. Op plaatsen waar het oppervlaktewater dan wel tien graden warmer is dan normaal ontstaat grote schade aan de natuur.
De waterplanten gaan dan dood, waardoor de vissen geen voedsel meer hebben en ook dood gaan. De vissers kunnen geen vissen meer vangen en worden werkloos. De vele vogels missen hun voedsel. Daardoor vliegen ze het land in op zoek naar eten. Ze komen dan in de woestijn waar ze sterven.
De mensen missen dan weer de mest, waardoor de plantengroei op het land slecht gaat en de woestijn kan dan weer een stukje groeien.

Met kerstmis begint ieder jaar een grote weersomslag in de Stille Oceaan. De effecten van die weersomslag zijn over de hele aarde merkbaar. De meteorologen hebben er een andere naam voor: “De Zuidelijke Schommeling”.

1.2 De oorzaken van de El Niño.

Over de oorzaken van El Niño bestaan vele meningen.
De meeste mensen kijken naar het Grote Warme Bassin. Dit is het warmste gedeelte van de wereldoceanen. Dit gebied ligt om Nieuw-Guinea, ten noorden van Australië en strekt zich dan 2000 km. Naar het oosten uit over de Stille Oceaan. De temperatuur ligt in dit water tussen de 29 en 31 graden Celsius.

Dit warme water stijgt op en zorgt voor vochtige oceaanlucht. Er ontstaan wolken en regen in overvloed in het westelijke deel van de Stille Oceaan en bij Zuidoost Azië.
Door de luchtstromen en zeestromen blijft er steeds nieuw warm water bij komen.
In de normale situatie is het temperatuurverschil tussen het warme westelijke deel van de Stille Oceaan en het koude water langs de kust van Zuid-Amerika de voornaamste oorzaak van de heersende oostenwinden. Deze winden houden de normale verschillen in watertemperatuur in stand.

Als de oostenwind onbestendig wordt neemt de temperatuur van het water van het midden en het oostelijk deel van de Stille Oceaan toe. Dus het afnemen van de oostenwind en het oplopen van de temperatuur veroorzaken El Niño. In een zwaar El Niño-jaar neemt de oostenwind zelfs helemaal af en kan zelfs omdraaien in een westenwind.

1.3 De gevolgen van de El Niño.

Tijdens de El Niño draaien lucht- en zeestromen om. In het Grote Warme Bassin komt er nu geen warm water bij, maar er stroomt nu juist warm water weg en er komt koud water voor in de plaats. Er vormen zich nu geen regenwolken en er valt geen regen meer. In Australië, Nieuw-Guinea en in Indonesië is het dan droog, warm weer. In een gewoon jaar duurt dit niet zo lang en de schade valt dan wel mee.
Maar in een jaar waarin El Niño heel lang duurt, gaan veel planten dood. In Australië kan de woestijn dan groeien en er ontstaan in Australië en in Indonesië grote branden, die bijna niet geblust kunnen worden. Veel mensen lijden honger.

Doordat er weinig regen valt, hebben de plantgen in de tropische bossen het slecht. Ze nemen dan minder kooldioxyde op uit de lucht. De hoeveelheid kooldioxyde in de lucht neemt dan over de hele wereld toe.
Tijdens een zware El Niño is de toename van kooldioxyde in de lucht door deze natuurlijke oorzaken een jaar lang groter dan de hoeveelheid die de mensen door het gebruik van fossiele brandstoffen in de atmosfeer brengt (door industrie en vervoersmiddelen). El Niño veroorzaakt dus een deel van het broeikaseffect.

In plaats van regen in Zuidoost Azië en Australië krijg je nu zondvloedregens op de kust van Zuid-Amerika. De ansjovissen en de vogels sterven en door de regen overstromen grote delen land. Hierover heb ik eerder al meer verteld.

El Niño veroorzaakt dus veranderingen in de atmosfeer. Dat wakkert de tropische straalstroom aan. Dat zorgt voor storm en regen vooral in het westelijke halfrond en in de Atlantische Oceaan. El Niño heeft zo invloed op het weer in Noord-Amerika en op de moesson in India. Er is zelfs invloed op de droogte in de Sahel. Er gaan extra grote en zware orkanen over de kust van Californië.
De veranderingen in de zee vallen erg op. Er zwemmen b.v. barracuda’s (een tropische vissoort) voor de kust van Canada.
Er komt ook regen in West-Afrika en er komen daardoor overstromingen.

De extra toevoer van warme, droge lucht in Oost-Afrika zorgt dat de woestijn groeit.

Sommige mensen zeggen dat El Niño ook zorgt voor een verhoging van de gemiddelde temperatuur van de wereld. Anderen zeggen dat dat komt door het broeikaseffect, dus door het gedrag van de mensen. Het is wel toevallig dat de temperatuurverhoging steeds samenvalt met El Niño. En El Niño heeft al eeuwen lang plaats toen er nog geen sprake was van het broeikaseffect.

2 Dit jaar.

Dit jaar is ook zo’n bijzonder El Niño-jaar. Het begon veel eerder en de tropische regens in Zuidoost-Azië en Australië stopten ook veel sneller. Er braken grote branden uit, die voor veel overlast zorgden. Er ontstond boven grote delen van Zuidoost-Azië smok door de branden en vele mensen werden hierdoor ziek. Het trieste was dat een deel van die branden in eerste instantie door mensen waren aangestoken om landbouwgronden te krijgen.

In Zuid-Amerika is het normaal droog, maar nu valt er extreem veel regen en in Chili, Ecuador en Peru ontstonden overstromingen. In Cuba, Colombia en Bolivia had men last van misoogsten.

Het westen van Afrika had ook last van veel regen. In Kenia, een land dat normaal vrij droog is, ontstonden grote modderstromen en vele huizen en bruggen werden hierdoor meegesleept.

In Zuidoost-Azië kregen ze ook nog te maken met grote orkanen net als in Californië.
In Canada kreeg men te maken met ijsstormen. Het was er uitzonderlijk weer.

Bij ons voor de kust zwemmen door El Niño de laatste tijd opvallend veel potvissen, die hier normaal bijna niet voorkomen. Doordat de Noordzee voor deze vissen veel te klein is, raken ze hun richtinggevoel kwijt. Ze zwemmen dan het strand op en sterven. We hebben er de laatste tijd zo al diverse gehad.

In de krant en op de t.v. wordt regelmatig melding gemaakt van natuurproblemen ergens in de wereld, waar men El Niño de schuld van geeft.

Een van die krantenartikelen zie je hierbij.

3 De gedupeerden en de meteorologen.

De zeeplanten, vissen en vogels voor de kust van Zuid-Amerika zijn gedupeerden, want door het warmere water is er voor hun geen voedsel meer en dan sterven ze.
De vissers in Zuid-Amerika hebben daar veel last van, want er is nu geen vis meer. De boeren hebben er last van, omdat er geen mest meer is en het land dan minder vruchtbaar wordt. Door de grote regenbuien gaan oogsten mislukken.

In Zuidoost-Azië sterven veel planten of hebben het slecht. Door de grote branden verbranden ook nog veel planten. De dieren die in die bossen leven, moeten vluchten. Ze gaan voor een groot deel dood, omdat ze geen voedsel meer hebben of omdat ze in de brand omkomen.
De mensen lijden honger en ze worden ziek door de vervuilde lucht die door de grote branden veroorzaakt wordt.
Datzelfde geldt voor de planten, dieren en mensen in Australië. Daar verliezen ook nog mensen hun grond en huis doordat de woestijn oprukt.

In Afrika hebben de mensen in het westen te maken met de vele regens, waardoor oogsten mislukken, huizen en bruggen wegspoelen en waardoor ziektes ontstaan. In het oosten van Afrika is het juist erg droog en warm. Daardoor sterven de planten en de mensen en de dieren lijden honger. Er sterven veel dieren en mensen.

Satellietbeeld van de zee in de tijd dat er geen El Niño is.

In Californië hebben de mensen te maken met grote orkanen. Veel mensen worden daardoor dakloos. Veel bomen knappen en waaien om.

In het noorden van Amerika en in Canada hebben ze te maken met extreme kou. Daardoor sterven er veel planten, dieren en zelfs mensen. Door de kou worden wegen onbegaanbaar en daardoor ontstaan weer ongelukken.

Voor de kust van Canada en Europa zwemmen vissen die hier normaal helemaal niet voorkomen. Deze vissen kunnen hier voor een groot deel niet blijven leven.
Zelfs de mensen in Europa merken dat het weer heel anders is dan in andere jaren. Er valt veel meer regen.

Voor meteorologen is El Niño heel interessant. Zij zijn het over veel zaken rond El Niño niet met elkaar eens. Ook zouden zij El Niño graag beter kunnen voorspellen en dat lukt nu nog niet zo best. El Niño zorgt voor bergen vragen en in een zwaar El Niño-jaar hebben de meteorologen extra veel werk om alle satellietbeelden en gegevens te verwerken en te bekijken. Er ontstaan dan weer discussies over of El Niño zorgt voor de temperatuursverhoging op de aarde en over de invloed ervan op de woestijnen e.d. Voor de meteorologen is El Niño dus interessant en veel extra werk.

Satellietbeeld van de zee in de tijd dat El Niño er wel is.

4 Wat vinden de mensen van El Niño?

De mensen hebben allemaal een eigen mening. Zo vinden de vissers El Niño een nogal vervelend verschijnsel, want als El Niño er is kunnen de vissers niet meer vissen omdat de vissen dan doodgaan.

De boeren (in Azië, Amerika, Afrika en Australië)vinden El Niño ook niet erg leuk want de oogsten dreigen te mislukken door of te veel regen of door te weinig regen.

Maar in Azië en Australië hebben de mensen nog een probleem. Door de droogte zijn er veel moeilijk blusbare bosbranden. Door die bosbranden groeit de woestijn.

In Californië verwoesten de orkanen de huizen en veel mensen worden dakloos.
In Canada en Noord-Amerika hebben de mensen veel last van de erge kou. Er gaan zelfs mensen dood. Ook ondervinden de mensen veel schade door het vriezen. Natuurlijk vinden zij dit heel vervelend.

De mensen die hun huis verliezen door overstromingen hebben het ook slecht door El Niño. En helemaal als er ook nog ziektes uitbreken.

De meeste mensen vinden El Niño dus vervelend.
Maar er zijn ook mensen die El Niño wel interessant vinden om te bestuderen. Dat zijn de meteorologen. Ze zoeken uit wat El Niño inhoudt. Zij proberen El Niño ook te voorspellen.
Ook voeren de deskundigen vele discussies.

5 Mijn mening over El Niño.

Ik vind het wel een interessant onderwerp al was het wel een beetje moeilijk. Ik wist van tevoren niet precies wat El Niño was. En ik wist ook niet dat de hele wereld van een zo’n natuurverschijnsel zo veel last kon hebben. Ik vind El Niño een beetje een raar verschijnsel en het is moeilijk te snappen. Maar nu begrijp ik wel wat El Niño is. Ook vind ik dat de mensen en de dieren in Amerika, Azië, Australië en Afrika het erg moeilijk hebben (vooral met overleven hebben ze het moeilijk). Het was wel interessant om over te schrijven en te leren.

6 Boekenlijst.

Naam boek. Schrijver. Uitgeverij.
Reishandboek Chili. Henk Filippo Elmar
Encyclopedie van de aarde. John Farndon. Deltas
Rondom de mensaarde. Wim Offeciers en Lena De Rache Dienst Pers en Publikaties van de BRT
Ruimteschip Aarde. Nigel Calder Teleac/ Van Holkema & Warendorf.
“Waar mensen wonen”atlas. G. Breukers e.a. Dijkstra’s uigeverij Zeist bv