Aardbeving Turkije

Inleiding Ons plan om dit werkstuk over de meest recente aardbeving in Turkije aan te gaan pakken was: We zouden allebei wat informatie zoeken over de aardbeving. Als we dan genoeg informatie zouden hebben zouden we samen het werkstuk uitwerken. - De onderzoeksvraag luidt: Waarom zijn er zo veel doden gevallen bij de recente aardbeving in Turkije? Om een antwoord op die vraag te vinden hebben we de volgende bronnen gebruikt: - De krant (RD) - Verschillende boeken over aardbevingen en over Turkije uit de bibliotheek. - De encarta ’99 - Basisboek 32 Hoe wordt een aardbeving veroorzaakt? Een aardbeving wordt veroorzaakt door grote stukken aardkorst die schillen worden genoemd en tegen of langs elkaar in schuiven. Deze platen bewegen heel langzaam. Terwijl ze met grote kracht tegen elkaar duwen en schuren wordt er druk opgebouwd, als deze druk vrijkomt begint de aarde erboven te schudden en te scheuren. Het glijden van de platen in Turkije loopt niet zo gemakkelijk. Het gesteente waaruit de rotsbodem is opgebouwd lijkt keihard maar het is tot op zekere hoogte elastisch. De meeste aardbevingen komen voor op plaatsen waar de platen elkaar raken. Een aardbeving wordt dikwijls gevolgd door een aantal nabevingen. Nabevingen zijn trillingen die veroorzaakt worden door de bewegingen van gesteenten die zich in hun nieuwe positie schikken of ze zijn het gevolg van kleine zijbreuken in de breuklijn die onder spanning raken door het vervormde aardoppervlak. (Een breuk is een dunnere of zwakkere plaats in de aardkorst.) De breuk in Turkije loopt vanuit het centrum van de beving naar het oosten en westen met een snelheid van ongeveer 1 tot 1,5 kilometer per seconde. De Turkse onderzoekers hebben vastgesteld dat de echte breuklijn nergens verder dan 40 tot 50 meter van de op de kaarten geschatte lijn verwijderd was. De breuklijn bij het meer van Sapanca iets ten oosten van Izmit heeft een totale lengte van 110 kilometer en de gemiddelde verschuiving is 2,5 meter. De nabevingen worden langzamerhand zwakker totdat ze helemaal niet meer gevoeld worden. Gebouwen en huizen die al beschadigd waren, hebben dan nog steeds kans op instortingsgevaar. In Turkije zijn nog steeds nabevingen waarbij ook nog steeds slachtoffers vallen. De meeste nabevingen zijn zwak en licht. Het zoeken naar overlevenden kan gevaarlijk zijn omdat huizen en gebouwen nog steeds de kans hebben om in te kunnen storten. De wetenschap gebruikt om de sterkte van de bevingen te kunnen weer geven de Schaal van Richter. De sterkte van de aardbeving in Turkije was 7,5 op de Schaal van Richter. De aardschok wordt dan ernstig gevoeld. De grond splijt en er is overal paniek. Zo een situatie als in Turkije gebeurd niet elke dag, zo een situatie in uniek in de wereld. Het verspringen van de bodem is aan de oppervlakte van de aarde goed te zien want een weg of spoorlijn die dwars of schuin over de breuk heenloopt vertoont een haarspeld bocht en loopt een paar meter verderop weer in de oorspronkelijke richting verder. Iets dergelijks gebeurde ook bij de meest recente aardbeving in Turkije. De aardbeving heeft nog niet alle spanningen in de rots boden vrijgemaakt. In het eerste geval zou er nog een grote en zware aardbeving kunnen volgen. Omdat veel huizen in Turkije tegen hellingen gebouwd zijn, stortten ze boven op elkaar. Op een plaats met een rotsachtige ondergrond is er veel minder schade omdat de grond daar steviger is en de ergste schokken opvangt. Adapazari is gebouwd op een bodem van een oud meer. De golven van de aardbeving richtten daar veel schade aan. 64% van de gebouwen is ingestort. Het zand onder de grond wordt vloeibaar. Een gebouw stort niet in, maar zakt weg. Een natte ondergrond vangt de trillingen op, dus dan hebben de huizen ook minder schade. Andere huizen zakken scheef of schuiven van hun fundering af. Ook al ligt Abcylar 90 kilometer van de breuklijn verwijderd, toch zijn er in dit dorp verschillende slachtoffers gevallen, en heeft dit dorp zware schade opgelopen. Als de bodem zacht is, is de schade beperkt en zijn er minder slachtoffers. DE SCHADE IN TURKIJE HAD ERGER GEKUND MET EEN BEVING VAN 7,5 OP DE SCHAAL VAN RICHTER.
Kunnen aardbevingen voorspelt worden? De wetenschappers kunnen nog niet alle aardbevingen voorspellen maar toch worden de gebouwen zo ontworpen dat de schade minimum beperkt blijft en slachtoffers voorkomen kunnen worden. De wetenschappers zijn al aan het onderzoeken wanneer ze de volgende aardbeving kunnen verwachten. Een wetenschapper, genaamd Toksoz, wil niet allen de plaats voorspellen, maar hij werkt aan het systeem om ook het tijdstip te kunnen berekenen, dan kunnen ze de bevolking tijdig alarmeren. Andere wetenschappers zijn minder enthousiast, maar vinden toch dat hun collega Toksoz door moet gaan met het maken van zijn systeem. Niemand weet of het werkt, maar als het werkt kan het duizenden mensenlevens redden. CONCLUSIE: Ons antwoord op de onderzoeksvraag dachten we zo te beantwoorden: - Doordat de huizen op hellingen staan gebouwd stortten ze op elkaar, daardoor waren de mensen bedolven onder het puin. Anderen werden begraven in de rommel. - Omdat ze hier niet zelf vanonder konden komen en er geen hulp kwam stierven ze, sommigen stierven aan een martelende hongerdood. - Er zijn veel plaatsen in Turkije met een zachte ondergrond, dan is de schade groter dan in een plaats met een rotsachtige, harde of een natte ondergrond