de Kozakkentuin

Uittreksel

1. Zakelijke gegevens:
Titel (+ ondertitel): De Kozakkentuin
Auteur: Jan Brokken
Uitgever: Atlas Contact
Jaar van uitgave: 2015
Aantal blz.: 349

2. Titel (+ eventueel motto)
De Kozakkentuin is de tuin die bij het huis hoort van Alexander von Wrangel. Hij en Fjodor Dostojevski brengen hier veel tijd door. Er bloeien in de zomer ontzettend veel bloemen en er komen vele vrouwen op af.

3. Inhoudsweergave
Het verhaal begint in 1849 in Sint Petersburg wanneer Alexander von Wrangel Dostojevski voor het eerst ziet. Een uiterst dramatisch moment. Alexander zit nog op school als hij een groep arrestanten op weg naar het vuurpeloton voorbij ziet komen. Onder hen Fjodor Dostojevski, toen al een schrijver wiens werk Alexander bewonderde. Dostojevski ontloopt de zwaarste straf, maar krijgt jaren dwangarbeid in Siberië opgelegd. Alexander wordt later benoemd tot officier van justitie in Semipalatinsk, een stadje in het zuidwesten van Siberië. Daar ontmoet hij Dostojevski, die dan net is vrijgekomen uit het strafkamp. Tussen Alexander en de twaalf jaar oudere Fjodor ontstaat een hechte vriendschap. De Kozakkentuin, ¬ de naam van de datsja waar Alexander en Fjodor vele zomers doorbrengen, is een meeslepend epos, uitermate soepel verteld. Met de gave voor inleving die wij van Brokken kennen, de gave waarmee hij in De vergelding de oorlog in Rhoon beschreef, brengt hij in De Kozakkentuin de vriendschap tussen Alexander en Fjodor tot leven.

4. Personages
Fjodor Michajlovitsj Dostojevski (1821), oudste zoon van een despotische Moskouse ziekenhuisarts die door zijn lijfeigenen wordt vermoord, besluit na een korte militaire opleiding zich geheel aan de literatuur te wijden. Op een bijeenkomst van de discussiegroep rond Petrasjevski wordt hij gearresteerd en vervolgens ter dood veroordeeld. Op de plaats van de executie wordt de straf gewijzigd in verbanning naar Siberië. Zijn terugkeer naar Sint Petersburg zes jaar later vormt het begin van een bestaan vol geldzorgen; hij is vrijgevig en goedgelovig en maakt grote schulden. Verliefd op Maria (trouwen uiteindelijk). Epilepsie.

Alexander von Wrangel. Van adel. Zat op het Keizerlijk lyceum in St. Petersburg en wordt opgeleid tot een functie bij justitie. Hij neemt uiteindelijk een baan aan in Siberië, waar Fjodor ook zit. Alexander is een intelligente man die problemen zoals corruptie en slechte leefomstandigheden wil oplossen. Wordt verliefd op Katja die hem aan het lijntje houdt, trouwt uiteindelijk met Anna en krijgt 4 kinderen. Opgegroeid zonder moeder, mist haar veel. Voelde zich alleen in Siberie net als Fjodor dus goed bevriend.

5. Opbouw
Het boek is verdeeld in 28 getitelde hoofdstukken.

6. Ruimte
Het verhaal speelt zich vooral af in St. Petersburg en in Siberië in verschillende steden. Het reizen kostte veel tijd en was altijd per koets of paard. In de tijd dat dit verhaal zich afspeelt waren er verschillende tsaren en dus verschillende sferen in de landen. Er was op de achtergrond altijd wel een dreiging van oorlog of het binnenvallen van een land (bijv. op de Krim). Er werden nog publieke executies uitgevoerd en mensen verbannen naar strafkampen (Dostojevski). Veel sprake van corruptie.

7. Tijd:
Verteltijd: 349 blz.
Vertelde tijd: Een aantal jaren.
Chronologisch? Nee, er wordt wel eens teruggegaan in de tijd om meer informatie te geven. Er vinden ook versnellingen plaats.

8. Perspectief (vertelsituatie)
Alexander von Wrangel, ik-perspectief

9. Thema + motieven
Literatuur komt vaak terug, omdat Fjodor een schrijver is en het schrijven is het enige wat hem kracht geeft en hij vindt het ook belangrijk, omdat hij er geld mee wilt verdienen.

Escapisme: Alexander wil vluchten voor zijn vader en Katja dus gaat naar op excursie. En Fjodor vlucht voor zijn schulden en gaat naar het buitenland met zijn nieuwe vrouw.

Rusland: Veel van Brokken zijn boeken vinden plaats in Rusland, omdat hij er ook is geweest.

Vriendschap: Hun vriendschap is erg belangrijk en houdt ook lang vast.

Eenzaamheid: Ze zijn allebei eenzaam in Siberie.

10. Taalgebruik stijl
Goed te begrijpen woorden. Het is in het begin wel wennen dat er zoveel Russische namen en termen in zitten.

11. Genre en stroming
fictie en non-fictie: Jan Brokken schreef dit verhaal aan de hand van brieven die Alexander en Fjodor hadden uitgewisseld en gebruikte daarbij ook zijn eigen verbeelding.

12. Auteur
Brokken werd op 10 juni 1949 in het Diaconessenhuis van Leiden geboren, niet zo lang na de terugkeer van zijn ouders uit Nederlands-Indië. Zijn vader, theoloog, had op Celebes en Salayer wetenschappelijk onderzoek gedaan naar islamitische bewegingen. "Mijn nieuwsgierigheid naar andere culturen en levenswijzen heb ik onmiskenbaar van mijn vader," zei Brokken in een interview, "mijn reislust en de behoefte om mijn indrukken op papier te zetten van mijn moeder." Het grootste deel van zijn jeugd bracht Brokken in het Zuid-Hollandse dorp Rhoon door, het decor van zijn romans De provincie, Mijn kleine waanzin en De Vergelding. Hij doorliep de middelbare school in Rotterdam, studeerde aan de School voor Journalistiek in Utrecht en aan het Institut d’Etudes Politiques van de universiteit van Bordeaux in Frankrijk. Jan was de jongste van drie kinderen. Zijn beide broers waren in Makassar geboren: "Als domineeszoon was ik een buitenstaander in het dorp. En thuis was ik ook een buitenstaander. Ik had als enige de oorlog niet meegemaakt, had als enige niet in een kamp gezeten en had als enige de tropenzon niet voelen steken."

In 1973 trad Brokken in dienst van dagblad Trouw. Drie jaar later stapte hij over naar weekblad Haagse Post. Voor Trouw schreef hij reportages, voor HP interviews en portretten die gebundeld werden in Het volle literaire leven (1979), Schrijven (1980), Met musici (1987) en Spiegels (1993).

In Bordeaux trouwde Brokken met Marie-Claude Hamonic, die in 1972 haar studie in de Franse literatuur van de middeleeuwen afrondde. Frankrijk werd Brokkens tweede vaderland: hij maakte er tal van reportages en interviews, die uitgeverij Atlas in 2004 bijeenbracht onder de titel Zoals Frankrijk was.

In 1984 debuteerde Brokken met de roman De provincie. In Het laatste oordeel maakt een vader samen met zijn zoon een keuze uit de boeken die hij mag meenemen naar het bejaardentehuis. Uit de veertig strekkende meter boeken moet hij één meter kiezen. Door de boeken die hij uiteindelijk meeneemt, ontstaat een portret van de man. Ieder van die boeken vertelt een episode uit zijn leven.

In 1988 ontving Brokken voor zijn verhalenbundel De zee van vroeger de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs. In 1992 verhuisde Brokken naar het Caribische gebied. Vanuit Curaçao ondernam hij vele reizen naar Zuid-Amerika, die resulteerden in de non-fictieroman Jungle Rudy en de fictieroman Voel maar.

Na vijftien jaar wonen en reizen in het buitenland keerde Brokken in 2002 naar Nederland terug. In 2004 verscheen zijn autobiografische roman Mijn kleine waanzin. Vier jaar later publiceerde Brokken de even persoonlijke roman In het huis van de dichter, over zijn vriendschap met de Russische meesterpianist Youri Egorov: "Mijn kleine waanzin vertelt de jaren vijftig en zestig op het Hollandse platteland, In het huis van de dichter de jaren zeventig en tachtig in Amsterdam. Dat was de opzet: een persoonlijke tijdsgeschiedenis van pakweg een halve eeuw in verhalende vorm."

1975 - Mata Hari

1978 - Het volle literaire leven

1980 - Schrijven

1982 - Over F.B. Hotz (ISBN 9062910920)

1984 - De provincie

1986 - De zee van vroeger

1988 - Met musici

1988 - Zaza en de president

1989 - De moordenaar van Ouagadougou, gevolgd door Een basiliek in het regenwoud

1991 - De regenvogel

1992 - Goedenavond, mrs. Rhys

1993 - Spiegels

1993 - Vulkanen vanaf zee

1995 - De blinde passagiers (ISBN 9025414613)

1997 - De droevige kampioen

1999 - Jungle Rudy

2001 - Voel maar

2001 - Afrika (de Afrika-boeken: Zaza en de president / De moordenaar van Ouagadougou & Een basiliek in het regenwoud / De regenvogel/ Nog een nacht). Amsterdam -Antwerpen: Atlas (ISBN 9045006960)

2004 - Mijn kleine waanzin (ISBN 9789045006796)

2006 - Waarom elf Antillianen knielden voor het hart van Chopin (ISBN 9045014246)

2006 - De wil en de weg (ISBN 9045700999)

2008 - In het huis van de dichter (ISBN 9789045014821)

2009 - Feininger voorbij (ISBN 9789045012001)

2010 - Baltische zielen

2013 - De Vergelding (ISBN 9789045022710)

2015 - De kozakkentuin (ISBN 9789045030173)

2016 - De gloed van Sint-Petersburg (ISBN 9789045033303)