uiteenzetting over het cyrillische/kyrillische/Russische alfabet

Samba jarju

4ha ssgn 2017

Welke gebeurtenissen hebben het cyrillische alfabet gevormd?

“Жизнь как коробка шоколадных конфет: никогда не знаешь, что тебе попадется.” Of beter vertaald als “Het leven is als een doosje bonbons: je weet nooit wat je nu weer gaat krijgen” is een klassieke Russische uitdrukking.

Iedereen kent het wel, het Russische alfabet met zijn rare letters en klanken die voor ons bijna niet uit te spreken zijn, laat staan schrijven. In films kom je het ook heel vaak tegen, maar vooral op internet sites die vage reclames uitgeven. Maar aan wie heeft het cyrillische alfabet zijn ontstaan te danken en welke veranderingen heeft het ondergaan? Hoe zag het cyrillische alfabet er in zijn beginjaren uit en hoe ziet het er nu uit ?

Aan wie heeft het cyrillische alfabet haar bestaan te danken?

Het Cyrillisch alfabet heeft haar bestaan te danken aan een negende-eeuws zendeling genaamd Sint Cyril. Samen met zijn broer Methodius creëerde Sint Cyril het eerste Slavische alfabet: het Glagolitische alfabet. Het Glagolitische alfabet was bedoeld om Griekse teksten te vertalen naar het Slavisch. Het Cyrillische alfabet werd in de tiende eeuw ontwikkeld in het Eerste Bulgaarse Rijk door volgelingen van de heren Cyril en Methodius. Dit alfabet was gebaseerd op het Glagolitische alfabet. Het Cyrillische alfabet bevatte alle 24 letters van het Griekse alfabet, en kende daarnaast nog 19 extra letters die bedoeld waren om de Slavische klanken te kunnen noteren die niet konden worden weergegeven met Griekse letters.

Wat voor veranderingen heeft het cyrillische alfabet ondergaan?

Het Cyrillische alfabet heeft sindsdien vele veranderingen ondergaan, in zowel Rusland als andere Slavische landen die dit alfabet hadden overgenomen. De meeste van deze hervormingen bestonden uit versimpelingen: het verwijderen van letters die overbodig werden geacht omdat deze een identieke klank hadden als een andere letter in dit alfabet, of die met een combinatie van andere letters ook gecreëerd kon worden. In Rusland was de eerste taalvervormer niemand minder dan de drukker en publicist Iwan Fjodorov. Hij verwijderde de letters Е, С en meerdere vormen van de letters О.

Het Cyrillische alfabet verwierf haar huidige vorm in het jaar 1708 na Christus, tijdens de regie van Peter de Grote. Tot dan toe was het altijd zo dat de Cyrillische letters geschreven werd in één soort letter: hoofdletters. Peter de Grote bracht hier verandering in aan door ook kleine letters te introduceren, net als westerse landen deze gebruikten. Letters die erg op westerse letters leken, maar toch een klein verschilletje toonden, werden door Peter de Grote ook veranderd naar hoe men in het westen deze letters schreef . Het is door deze man dat het Cyrillische alfabet meer is gaan lijken op het Latijnse schrift.

Hoe ziet het cyrillische alfabet er nu uit?

In het jaar 1919 na Christus was het Cyrillische alfabet in gevaar. Kort na de Oktoberrevolutie wilden de communisten in Rusland alles gelijkschakelen aan het westen. Zo werd bijvoorbeeld overgestapt van de Juliaanse kalender naar de Gregoriaanse kalender, zoals deze in westerse landen gebruikt werd. Daarnaast wilden de communisten ook het Cyrillische alfabet afschaffen en vervangen door het Latijnse alfabet. Deze verandering is er echter nooit doorgekomen omdat de Russische bevolking dit niet accepteerde en gewoon Cyrillisch bleef schrijven. Wel hadden de communisten het jaar daarvoor, in 1918, een paar versimpelingen aangebracht in het Cyrillische alfabet, die er wel doorkwamen. Zo werd de gewoonte om alle mannelijke woorden (die op een medeklinker eindigen) nog met een extra B (hard teken) af te sluiten , afgeschaft. Ook werden de letters І, en Ѵ afgeschaft.

De letter І (Nederlands: I) werd afgeschaft omdat het Russische alfabet al een letter had met precies dezelfde klank: de N (omgekeerd) . De letter O (Nederlands: F) had ook al een letter met precies dezelfde klank: o. Ѣ (Nederlands: je) was verder qua klank identiek aan de Russische letter Е en de Ѵ klonk net als de Russische letter І hetzelfde als N ( omgekeerd).

Het hedendaagse Russische alfabet verschilt enorm van het oude Slavisch. Alleen experts kunnen oud-Slavische teksten nog ontcijferen.

Het huidige Russische alfabet telt nog maar 33 letters en kan als volgt vertaald worden naar Nederlandse letters. Zie : bijlage

Het Russisch is verder een taal met zes naamvallen. De woordvolgorde kun jij vaak volledig in de war gooien en jij blijft een grammaticaal correcte zin houden als de naamvallen kloppen; de mensen zullen jou dan ook begrijpen. Het Russisch kent verder ook geen lidwoorden. Woorden zoals "de", "het" en "een" bestaan niet in het Russisch. Het Russisch heeft verder ook geen tegenwoordige tijd van het werkwoord "zijn". Een Rus die in het Russisch "De kat is lief" zegt, zal letterlijk vertaald voor een Nederlander klinken als: "Kat lief."

Het Russisch kent erg veel leenwoorden uit het Latijn, Duits, Frans, Nederlands en Engels, maar in mindere mate ook uit het Turks en Tataars. Woorden zoals "vlagman", "trap", "rugzak", "absurd", "snoer", "slang", "kapitein", "kabeljauw" en "broek" zullen Russen begrijpen wanneer jij dit tegen ze zegt, aangezien dit heel erg lijkt danwel identiek is aan het Russisch, dankzij tsaar Peter de Grote. Een veelgebruikt Russisch scheldwoord is "дебил" , debil wat erg op het Nederlandse woord debiel lijkt, wat ook van het Nederlands afkomstig is.

Zoals je al kon lezen heeft Peter de Grote een cruciale rol gespeeld in het verbeteren en het versimpelen van het cyrillische alfabet. Het is gemakkelijker gemaakt en met minder onnodige letters. Alsnog blijft het cyrillische alfabet een zeer lastige alfabet om te leren. Om toch snel het cyrillische alfabet te leren raad ik je aan om op taalcursus te gaan of om een cyrillische alfabet informatieboek te lezen. Wat je ook kunt doen als je te lui bent voor de vorige opties, is om videogames te spelen waar het Russische taal een groot rol speelt of om Engelse of Nederlandse films te kijken met Russische ondertiteling. Nu ik zoveel te weten ben gekomen over Rusland en het cyrillische alfabet zou ik wel een Russische taalcursus willen volgen. Doordat ik veel informatie ging opzoeken over het cyrillische alfabet , heb ik mij ook meer verdiept in de Russische geschiedenis. Het cyrillische alfabet heeft een zeer belangrijke rol gespeeld in het vormen van het Rusland van nu. Door mijn interesse in geschiedenis heb ik ervoor gekozen om mijn uiteenzetting over het cyrillische alfabet te doen.