One flew over the cuckoo's nest

Analyse van het theaterstuk: Visueel: Kostumering: De kledij is heel belangrijk in het stuk. Aangezien er maar 5 acteurs zijn is men genoodzaakt af en toe te veranderen van personage om een bepalende scène duidelijk te maken. Maar het is geen enkel probleem om te begrijpen wie juist wie is : * Aangezien we ons in een psychiatrische instelling bevinden, zijn allepatiëten gekleed in een soort van uniform, een broek met daarop een hemd. * Bij de aanvang van het toneelstuk komt Mcmurphy op in zijn gewone kledij wat onmiddellijk duidelijk maakt dat hij de persoon is die normaal is. * Voor dat het toneelstuk effectief begint zijn de acteurs allemaal gekleed in een overjas van een dokter. Gedurende het stuk worden de personages vaak veranderd, maar dat hinderd niet want telkens is het duidelijk aan de klediij dat men van gedaante is veranderd. * Nurse Ratched ziet men dan ook duidelijk al een nurse met haar verplegers kostuumpje. * Ook nurse Ratched veranderd van gedaante maar opnieuw s er geen enkel probleem de verwisseling te begrijpen. Een pruik en een ordinair kleedje maakt onmiddellijk duidelijk dat ze een hoertje is! Fysionomie: De lichamelijkheid van de acteurs vind ik heel erg goed gekozen in het stuk. * Chief Bromden: Is groot en heeft een struis postuur, wat hoort bij zijn rol. In het toneel komt hij over alsof hij de oppermachtigste is en enkel hij, niemand kan hem verslaan, niemand. * Nurse Ratches: Is iemand die een strenge uitsraling nodig heeft, wat Saras Gale zeker en vast heeft met haar scherp gezicht. Wanneer ze boos kijkt zou je zelf schrik krijgen! * McMurphy: Is een uitstekende rol voor Tim Machin. Hij heeft een klein bierbuikje wat er opwijst dat hij houdt van feesten. Ook heeft hij een uitsraling van een oudere man die nog steeds van jonge, goeduitziende meisjes houdt. * Billy: David Mark heeft het perfecte lichaam voor de vertolking van de mieterige, kleine Billy. Hij is mager, je ziet zelfs zijn ribben, niet te groot en ziet er heel lief en teder uit wat Billy heel erg typeert! * Harding: Die persoon vond ik niet zo belangrijk voor de fysionmie. Eigenlijk kon iedereen deze persoon gespeeld hebben. Hij heeft niet zo een typische reden om er zo of zo uit te zien. Glyn Connop is groot, redelijk struis, maar het belangrijkste bij dit personnage vind ik toch de acteerprestaties,denk maar aan zijn hand die steeds aan het beven was. PROXEMIEK: Komt een paar maal sterk tot uiting, vind ik: * Nurse Ratched bevindt zich in een hokje verwijderd van de patiënten. Haar hokje betekent voor haar veiligheid, wanneer ze het niet meer aankan laat ze het belletje rinkelen en al vlug staan er verplegers om de boel in de handen te kunnen houden. * Wanneer de ‘meeting’ begint staan alle patiënten, samen met nurse ratched in een circel, ze geven elkaar de hand en spreken de woorden uit dat ze geven om elkaar wat een verbondenheid schept. Ook staat nurse Ratched in het midden, wat er opwijst dat zij het hoofd is, dat zij het voor het zeggen heeft. * Ook bij de aanvang van het toneel staat chief heel veel afgezonderd, hij kan zogezegd niet praten of horen en laat de anderen doen waar ze zin in hebben, hij laat zich niet aan het hart komen wat de anderen doen. Maar dit vordert maatsgewijs als McMurphy in de instelling terecht komt, die chief bij alles betrekt, en hem doet praten. DECOR+rekwesieten : Het decor bestaat uit het hokje van Nurse Ratched, een tafel een paar stoelen. Het lijkt heel erg op een barbiehuisje. Het hokje is heel klein en vervaardigt uit plastiek. Er zijn ook wat bijzonderheden. Om acteurs te vervangen wordt er gebruik gemaakt van poppen. Zo is er een pop die in een rolstoel zit, en een patiënt van het ziekenhuis voorstelt. Ook de elektrische tafel, die de patiënten moeten ondergaan als ze iets fout hebben gedaan is heel eenvoudig voorgesteld. Het is een plank met iets aliumachtig aan het uiteinde.Door toedoen van de gestiek van de acteur wordt het onmiddellijk duidelijk dat deze plank dienst doet als een alektrische tafel. AUDITIEF: PARAVERBALE MIDDELEN: Elke personage heeft wel zijn eigen ‘stemmetje’, zijn eigen taaltje.. Zo heb je Billy, die heel lief en melig spreekt, ook stottert hij vaak, wat hem zo lief maakt, vind ik. Dan heb je ook Harding, die heel zenuwachtig praat, wat ook uitstekend bij zijn karakter past. Chief Bromden zegt natuurlijk niet veel, enkel op het einde; horen we zijn koele en lage stem. Nurse ratched heeft wat van een schraal stemmetje, die ook heel goed bij haar personage past, zij is de baas en niemand anders!! En tenslotte hebben we natuurlijk nog de luidruchtige McMurphy , die boven iedereen uitkomt! MUZIEK Is iets heel belangrijk in het stuk. Bijna voortdurend wordt er muziek gespeeld. Volgens Nurse Ratched zou het rustgevend moeten zijn voor de patiënten. Het is heel trage en zachte muziek. Bij McMurphy heeft dat een heel andere uitwerking, hij wordt er juist zenuwachtig en lastig van. Ook wanneer chief hallucinaties heeft, speelt muziek een belangrijke rol, de patiënten zingen, en beelden uit wat in zijn hoofd omgaat. Deze hallucinaties vind ik wel niet zo duidelijk, hun betekenis is vaak moeilijk te begrijpen.
Samenvatting: Het verhaal gaat over R.P.McMurphy, die naar het schijnt gestoord is en om die rede opgenomen wordt in een gesticht. De dokters die daar werken geloven echter niet helemaal in het gek zijn van McMurphy. Waarschijnlijk doordat hij eigenlijk in de gevangenis had moeten zitten en er in een gekkenhuis een stuk makkelijker vanaf kan komen. Hij kan er toch ontspannen een beetje lol trappen om daarna de kliniek weer als een 'genezen' man te verlaten? Het ontspannen sfeertje lijkt hem al snel tegen te vallen, de kliniek is helemaal geen ontspannen rustoord maar een plek waar heel het leven draait om steeds meer afstompende routine. Mede dankzij de geniale rol van de ijzige kille Nurse Ratched komt McMurphy er al snel achter dat het er in de kliniek streng en hard aan toe gaat. Daarnaast begint hij zich steeds meer te irriteren aan de 'echte' gestoorden die er in het gesticht rond schuifelen. Zo heb je de overgevoelige Billy, die doorslaat zodra er een conflict tussen de anderen ontstaat, de betweterige en irritante zenuwachtige Harding en de doofstomme Chief Bromden waar geen enkele vorm van communicatie mee mogelijk is. Het saaie leven in dit hospitaal staat haaks op de levensvisie van de bruisende en verbaal begaafde McMurphy, wat natuurlijk voor interessante conflicten zorgt. Tot zijn grote ergernis komt McMurphy er achter dat hij het gesticht pas mag verlaten wanneer de medici dat goedkeuren, aangezien hij gedwongen opgenomen is omdat hij zich gestoord voordeed zorgt dit dus voor een groot probleem. Maar waar hij pas echt van staat te kijken is dat de meeste 'gekken' in het gesticht vrijwillig zijn opgenomen. Dit is voor de neerbuigende houding van McMurphy tegenover de 'gekken' een groot keerpunt. Hij verandert langzaam in bewondering en de belangrijkste verhaallijn verandert van de rebel contra de rest van het gesticht in het lot van zijn medepatiënten tegenover zijn vrijheid Hij overtuigd de anderen van hun zelfbewustzijn en zelfstandigheid, hij motiveert hen om etrug ‘normaal’ te worden,.. Een heel opmerkelijk iets, is dat hij chief Bromden aan het praten krijgt, wat natuurlijk getuigt wat voor grote invloed hij had op de patiënten. Dit allemaal moet hij echter op het einde van het verhaal bekopen met zijn eigen dood... Vergelijking boek-film In zowel de film als het boek is McMurphy de hoofdpersoon, maar er is één heel groot verschil: het boek wordt verteld door Chief, en de film niet. In het boek is sprake van een belevende ik-verteller. Ongeveer de helft van het boek bestaat uit belevenissen herinneringen en gedachten van Chief, die niets met het verhaal te maken hebben. Zo vertelt hij dikwijls dat hij zich terugtrekt in de mist, waarom hij zich terugtrekt en hoe dat volgens hem dan in zijn werk gaat. Ook vertelt hij nogal uitgebreid over zijn waanvoorstelling van de Combine, ook wel The System genoemd, waarvan de Big Nurse deel uit zou maken. Die dingen zijn misschien wel leuk om te weten, maar ze zijn van geen enkel belang voor het verloop van het verhaal. Het zijn slechts bijzaken. Hij beschrijft ook genoeg dingen die wél van belang zijn, maar die zijn meestal subjectief, omdat ze allemaal door hém vertelt en gezien worden. In de film is de Chief slechts één van de patiënten. Over zijn herinneringen en over de Combine wordt niet gesproken. Als je eerst het boek hebt gelezen is dit heel vreemd en neemt het een groot deel van het verhaal weg. In de verfilming is er sprake van een personale vertelinstantie. Het verhaal wordt niet verteld door Chief, maar ook niet door McMurphy. Het wordt verteld door iemand van buitenaf, die zelf niet in het verhaal voorkomt. Het verhaal gaat hier enkel en alleen om de strijd tussen McMurphy en de Big Nurse. De andere personages zijn van veel minder belang dan in het boek. Waar je in het boek nog de gedachten van iemand te weten komt, kom je in de film niemands gedachten te weten. Dat wordt veroorzaakt door het grote verschil in vertelinstantie. Een andere vertelinstantie kan ergens een heel nieuw verhaal van maken. In het boek wordt de spanning heel anders opgebouwd dan in de film. Een voorbeeld hievan: De patiënten gaan in het boek met de dokter uit vissen. McMurphy heeft het uitje geregeld, en heeft 10 mensen zover weten te krijgen dat meegaan. Als één van de hoertjes niet op komt dagen en ze met een ruimtegebrek zitten, stelt dokter Spivey voor om mee te gaan en vertrekken ze met z’n twaalven. Bij het tankstation willen de pompbedienden hen teveel laten betalen, maar dan komt McMurphy in actie en hij vertelt dat zij allemaal gevaarlijke gekken zijn die vervoerd worden naar een ander ziekenhuis waar ze hen wél aankunnen. Alle patiënten krijgen hierdoor zelfvertrouwen en spelen het spelletje mee. Als ze later bij de botenverhuur aankomen en hun boot niet meekrijgen, stelen ze hem. Weer loopt de spanning op, want wie weet wat die man doet als hij merkt dat een stelletje gekken er met zijn boot vandoor is gegaan?!! Dr. Spivey vangt op zee een reuze grote vis, die hun boot om zou kunnen trekken, Candy hangt half in haar blootje aan de hengel te trekken wat de mannen ook wat gespannen maakt, en op de terugweg krijgen ze te maken met noodweer, en blijken ze niet genoeg reddingsvesten te hebben. Als ze dan bij de steiger aankomen, staat de politie hen op te wachten. In de film gaat dit heel anders. De Acutes zitten in de bus te wachten om ergens heen te gaan, als McMurphy op de schouders van Chief klimt en over het hek om de buitenplaats van de inrichting ‘springt’. Je hebt geen idee wat hij gaat doen. Hij rijdt weg met de bus en de patiënten, en ineens zie je hem ergens met een vrouw aan komen lopen/rennen. De spanning wordt hier dus opgebouwd door dingen te laten gebeuren die van te voren niet zijn aangekondigd, en die van alles zouden kunnen betekenen. Als McMurphy over het hek klimt, denk je eerst dat hij gaat ontsnappen. Later blijkt dat hij gewoon met de anderen naar zee vaart om te gaan vissen. Ook hier komen ze in noodweer terecht en hebben ze een tekort aan zwemvesten, maar dat is meer een bijzaak terwijl het in het boek juist de hoofdzaak was. Dit is slechts een voorbeeld, maar in de hele film wordt de spanning anders opgebouwd, en worden hoofdzaken bijzaken en bijzaken hoofdzaken. Dit maakt de film dan ook heel anders dan het boek. Mijn mening: Zelf vond ik het toneelstuk heel erg goed gespeeld. Ik vond wel dat we geluk hadden dat we eerst de film hebben bekeken, zeker omdat het toneelstuk in het engels werd gebracht. Ik heb heel erg genoten van het toneelstuk, vooral omdat er zoveel afwisseling was. Het eerste wat ik heel opmerkzaam vond, was bij het binnenkomen. Onmiddellijk werden we betrokken bij het toneelstuk. Verplegers die rond dwarrelden en deden alsof we bezoekers waren van de psychiatrische instelling. We werden onmiddellijk betrokken tot het stuk, wat ik niet slecht vond! De acteurs vond ik stuk voor stuk heel goed. Iedereen bleef steeds heel goed in zijn rol, zeker Harding, die toch wel een moeilijke rol moest vertolken, steeds dat bevende handje en die zenuwachtige stem, moet nie gemakkelijk zijn geweest! Ook het thema sprak me heel erg aan, een psychiatrisch instelling.. Enkel en alleen dit al vond ik de moeite om naar te gaan kijken. Ik ben namelijk heel erg geïntresserd in dat soort zaken. Maar als je dan verder dan louter het toneel gaat kijken, zie je dat er veel meer achetr zit, en dat vind ik zeker ook niet onbelangrijk!! Het is eigenlijk een satire op het leven in een psychiatrische inrichting en op de samenleving, een conflict tussen de maatschappij en de individuele persoon. The Big Nurse vertegenwoordigt de maatschappij (alles moet netjes, op één bepaalde manier en alles wordt gecontroleerd). McMurphy vertegenwoordigt de individuele mens (hij wil kunnen lachen, zich op allerlei manieren kunnen uitleven).Door vriendschap en vertrouwen kan je weerstand bieden aan het systeem, de maatschappij. Dat ondervindt Chief Bromden. Door zijn vriendschap met en vertrouwen in McMurphy kan hij de maatschappij weer aan. One flew over the cuckoo’s nest is de titel. Cuckoo betekent gek in het Amerikaans. The Cuckoo’s nest staat voor het gekkenhuis waarin het verhaal zich afspeelt. De titel is afgeleid van een volksliedje, wat regematig werd gezongen gedurende het toneelstuk, wat ik wel heel speciaal vond.Dat liedje staat als motto voorin: One flew east, one flew west, One flew over the cuckoo’s nest. (Children’s folk rhyme). De One waarnaar verwezen wordt, is McMurphy. McMurphy, de hoofdpersoon besluit in plaats van naar oost of west te gaan, eens een kijkje te nemen in het cuckoo’s nest. Er zit heel veel verandering in het stuk, wat een toneelstuk natuurlijk minder saai maakt! Het toneelstuk vind ik echt aan te raden voor iedereen! Ook de film vind ik een aanrader, die eigenlijk niet zoveel verschilt van het toneelstuk! Alles in het toneelstuk ging gewoon veel sneller, voor derest vond ik dat het bijna niets verschilde! Besluit: Ik vond het een heel aangenaam stuk en een aanrader voor iedereen! Bronnen die ik gebruikte bij deze analyse: www.destandaard.be
http://www.nrc.nl/internet/leestafel/1005722977259.html
www.scholieren.be
www.internetcollege.be
http://www.gunshot.nl/Reviews/Drama/one%20flew.html
En natuurlijk ook de bibliotheek