Toneelverslag Ajax

Algemene Gegevens.
Titel van het stuk: Ajax
Naam auteur: Johan Boonen
Naam van het gezelschap: NNT
Naam regisseur: Jos Thie
Namen hoofdrolspelers:
- Ajax: Jeroen de Man
- Tecmessa: Lotje van Lunteren
- Athena: Veerle van Overloop
- Odysseus: Wouter van Oord
- Teucros: Merijn de Jong
- Agamemnoom: Ruurt de Maesschalck.

Plaats, waar de voorstelling plaats vond: De machinefabriek, Groningen.
Datum: 16 november 2005.

Plot.
Samenvatting: Na de Trojaanse Oorlog draait Ajax vollegig door wanneer niet híj maar Odysseus van goden de wapenuitrusting van zijn gedode vriend Achilles uitgereikt krijgt. Hij voelt zich zo in zijn eer gekrenkt dat hij uit wraak en in een vlaag van verstandsverbijstering op wrede wijze een kudde schapen slacht, denkend dat die schapen, zijn medestrijders Odysseus, Agamennon en Menelaos zijn. De ochtend na zijn waanzinnige daad wordt hij wakker met het bewustzijn dat hij is doorgedraaid. Ondanks de smeekgebeden van zijn vrouw en vrienden om het niet te doen, besluit hij een einde aan zijn leven te maken.

Is er sprake van een of meer conflicten?
Er spelen zich niet echte conflicten af. Wel is Ajax met zichzelf in conflict. Hij draait helemaal door en pleegt vervolgens zelfmoord.

Het toneelbeeld.
In welke ruimte vond de voorstelling plaats? Waar zit het publiek? Heeft dat nog een bepaald effect?
De voorstelling vond plaats in een kleine zaal, waar het publiek er bijna boven op zit. Dat heeft een nadeel, want alles wat iemand zegt in de zaal, kunnen de acteurs ook horen.

Het toneelbeeld:
Het toneel was een grote tent met daarin 68 doodskisten. Deze doodskisten vormden het podium. De doodskisten stelden, de door Ajax, gedode schapen voor, 68 om precies te zijn. Het licht werd zo af en toe gebruikt om aandacht te vestigen, als Ajax bijvoorbeeld wat zei, stond hij in het spotlight van een lamp. De lampen stonden meestal gericht op de gene die aan het woord was en de gene waar tegen hij praatte. Aan de kostuums die acteurs droegen, kon je zien hoe de leefomstandigheden waren. Je kon onmiddellijk zien dat het een oorlogsverhaal was. Attributen zoals geweren, messen werden gebruikt om het verhaal nog realistischer te laten lijken.

Muziek & geluidseffecten.
Werd er gebruik gemaakt van muziek of geluidseffecten? Ondersteunen ze de handeling of dienen ze alleen maar als overgang naar een volgende scène of spelen ze een overheersende rol?
Er werd gebruik gemaakt van muziek en geluidseffecten. Ze kwamen meestal als er iets zieligs of spannends gebeuren. Ook kwamen ze als overgang naar een volgende scène. Ik vond wel wat de muziek er bij hoorde. Dat heeft wel iets.

Personages.
Wie waren de belangrijkste personages?

De belangrijkste personages waren Ajax, Tecmessa, Odysseus, Achilles, Agamemnoom en Menelaos.
Probeer ze te karaktiseren. Ga ook na hoe goed je ze kent, of ze geloofwaardig zijn en hun daden overtuigend gemotiveerd zijn.
Ajax: Iemand die zijn gevoelens goed uit. Wanneer hij kwaad of verdrietig is, zie je het meteen. Hij komt geloofwaardig over ondanks dat hij zo gek als een deur is. Hij is geheel doorgedraaid nadat niet híj maar Odysseus van de goden de wapenuitrusting van zijn gedode vriend Achilles uitgereikt krijgt. Zijn daden zijn wel een beetje overgevoelig vind ik zelf persoonlijk.
De vrouw van Ajax, Tecmessa: Een zacht persoon die zich veel zorgen maakt over haar man Ajax. Ze probeert hem met man en macht tegen te houden wanneer hij zich zelf om het leven wil brengen, door te zeggen dat zijn zoon niet zonder een vader kan. Ik vond Tecmessa erg geloofwaardig en realistisch. Ook vind ik haar de beste actrice in het verhaal omdat ze zo overtuigend over kwam, zonder dat ze een zeer speciale rol had.
Odysseus: De man, wie de legeruitrusting van Achilles krijgt na de oorlog. Hij was een harde man, maar had ook zijn gevoelige kanten. Bijv. bij het opnemen voor Ajax na zijn dood als Agememnoom het verbood om Ajax te laten begraven. Odysseus kwam op mij moeilijk over. Ik vermoed namelijk alleen maar dat hij een harde man is met gevoelige kanten. Hij liet niet veel van zichzelf als persoon zien. Waardoor hij minder overtuigend en realistischer over kwam.
Achilles: Achilles zelf hebben we niet zien spelen in het verhaal. Toch draait het hele verhaal om hem. Omdat zijn wapenuitrusting er toe heeft gezorgd dat Ajax een kudde onschuldige schapen vermoordt. Nogmaals, wij kennen het persoon niet persoonlijk.
Agememnoom: Hij was de legeraanvoerder die besloot om Odysseus de wapenrusting te geven i.p.v. Ajax. Dat Ajax een kudde schapen heeft vermoord vindt hij een onvergeeflijke daad en eist dat Ajax niet begraven wordt. Je komt weinig te weten over Agememnoom als persoon.

Hoe waren de onderlinge relaties?
De onderlinge relaties tussen de personages waren niet zo goed. Dit kon je halen uit hoe ze met elkaar omgingen. Er werd steeds vijandig op elkaar gereageerd. Zoals Ajax tegen Odysseus.
Hoe kom je aan die gegevens met betrekking tot de personages.
De voornaamste bron waar je de onderlinge relaties van de personage kunt halen, is te kijken hoe de personages met elkaar omgaan en hoe ze op elkaar reageren. Dus grotendeels door de gesprekken die ze met elkaar voeren en de mimiek die ze daarbij maken.
Met wie heb je het meest meegeleefd (kon je het best identificeren? Hoe komt dat?

Ik heb het meest meegeleefd met de vrouw van Ajax. Haar kon ik het beste identificeren. Ze was erg bezorgd om haar man Ajax en liet dat merken. Ik denk dat ik in haar situatie hetzelfde had gedaan als haar. Ook liet ze goed haar emoties zien en acteerde ze goed. Waardoor ze het meest overtuigends overkwam. Natuurlijk had ze ook een beetje de zielige rol in het verhaal: haar man en vader van haar zoon wil zelfmoord plegen, en zij moet hem tegen zien te houden.
Zijn het gewone mensen of zijn het vooral vertegenwoordigers van een bepaald standpunt?
De standpunten hangen van de personages af. Sommige personages zijn “gewoon” zoals de vrouw van Ajax en haar zoon. Sommige mensen hebben een bepaald standpunt, zoals de majoor Achmemnoom. Dit komt door de functie die ze uitvoeren in het toneelstuk.

Thematiek en interpretatie: waar gaat de voorstelling over?
Hoe interpreteer je deze voorstelling, met andere woorden, wat zijn voor jou de belangrijkste thema’s?
Het belangrijkste thema vond ik de oorlog, en het verdriet van de personages door de gevolgen van de oorlog. Dat zie je bij Ajax die hard heeft gevochten in de oolog en daarvoor niet wordt beloond. Ook zie je dit terug bij de mensen in de omgeving van Ajax. Zij moeten hem er van te weerhouden zelfmoord te plegen, en moeten hem helpen verwerken met wat hij heeft gedaan met de schapen. Je kunt dus zeggen: de wereld van Ajax is veranderd in de oorlog en dat leeft nog steeds voort. Dat zie je erg goed in het toneelstuk vind ik zelfpersoonlijk.

Welke dingen die je gezien en gehoord hebt, hebben je interpretatie bepaald? Welke theatrale middelen hebben hierbij een rol gespeeld?
De kledingstijl en het indrukwekkende decor van al die doodskisten hebben mijn interpretatie bepaald. Ook hebben de veteranen die hebben meegespeeld een rol gespeeld bij de interpretatie over de oorlog en zijn gevolgen daarvan.
Denk je dat de regisseur een geheel eigen visie op het stuk heeft gerealiseerd en is hij daarin geslaagd?
Ik denk dat de regisseur zeker is geslaagd van wat zijn idee was van de voorstelling. Het is een heel aparte voorstelling, maar als je het verhaal eenmaal snapt, is het erg goed te begrijpen. Hoewel ik wel blij was dat er eerst iemand op school had verteld waar het verhaal overging, anders had ik het waarschijnlijk niet begrepen.
Het thema vond ik erg indrukwekkend, mensen die uit oorlogsgebieden komen en volkomen zijn doorgedraaid door de dingen die ze hebben gezien. Ik vond het knap dat de veteranen aan dit toneelstuk mee konden en durfden te werken.

Heeft het thema een betekenis voor jou of staat het ver van je af?
Ja, het thema had wel een betekenis voor mij, ondanks dat ik geen familieleden of beken in het leger heb zitten. Maar omdat er veel oorlog is in deze wereld heeft het wel een betekenis voor mij. Zo besef je weer dat er mensen zijn op deze wereld die nu op het moment wel worden blootgesteld aan zulte wreedheden. Het toneelstuk heeft een diepe indruk op me achtergelaten.

Boeiende Werking.

Wat boeide je in deze voorsteling?
In deze toneelvoorstelling boeide mij vooral het toneelspel dat de acteurs speelden. Ze zaten helemaal in hun rol. Zo kwam ik ook steeds beter in het verhaal. Zo had het verhaal een grote impact op je.

Welke middelen heeft de regisseur volgens jou daarvoor gebruikt en welke daarvan waren het meest effectief? Wat vond je niet boeiend?
Het acteurwerk kun je door een paar dingen op een hoog niveau brengen, door bijvoorbeeld ervaring, mimiek, stem. Ervaring kun je erg breed opvatten. Je hebt ervaring als toneelervaring, maar ook ervaring van wat iemand heeft meegemaakt. De veteranen die in de voorstelling meespeelden, hebben het allemaal echt ervaren.

Structuur.
Hoe werden de gebeurtenissen gepresenteerd? Hoe is de opbouw van het stuk? Zijn er veel wisselingen van tijd en plaats en hoe werden ze gerealiseerd?
De gebeurtenissen werden realistisch gepresenteerd. Het toneelspel van de acteurs was zo goed gedaan, dat het ook erg realistisch overkwam. Het stuk begint met een beloning van de soldaten, ze krijgen een kruisje voor het vechten in de oorlog. Dan, wordt met veel spektakel en geluidseffecten het doek naar beneden gehaald en komt er een soort van tent te voorschijn waar de rest van het toneelstuk word afgespeeld. De tent is groen, en er staan 68 doodskisten in. Dat was erg indrukwekkend. Er waren wisselingen van tijd en plaats, deze werden met behulp van geluidseffecten en veel rook gedaan. De geluidseffecten werden gebruikt als show, de rook om het publiek niet te laten zien wat er ging veranderen. Als de rook dan weg trok, was er een ‘nieuw’ decor. Dit kwam niet vaak voor. Maar was wel leuk bedacht en effectief.

Recensie.
Wat vond je vaan de voorstelling als geheel? Wat vond je van de spelers? Welke hebben de meest indruk gemaakt en waarom? Wat vond je van het gebruik van de theatrale middelen? Als je een recensie in de krant gelezen hebt, in hoeverre was je het daarmee eens? Welke argumenten zou je gebruiken als je een ander de voorstelling zou willen aanraden of afraden?

Ik vond het een mooie voorstelling. De acteurs zaten erg goed in hun rol en brachten dit duidelijk naar buiten. Soms was de voorstelling moeilijk te volgen. Dit kwam doordat er geen ‘rust’ – moment in de voorstelling voorkwam ook was de taal soms moeilijk te begrijpen voor onze leeftijd. De rust heb je dus soms wel nodig om je gedachten te laten bezinken en er even over na moet denken waar het verhaal ook al weer overgaat. Je moest steeds opletten en je goed concentreren anders mistte je een deel van het verhaal. Aan de spelers heb ik niet veel op te merken. Ze hebben mooi acteurwerk geleverd.
Voorargumenten:
• Het was een erg indrukwekkend toneelstuk, je kon (als je goed nadacht) het goed begrijpen en de toneelspelers zaten goed in hun rol.
• Het thema is indrukwekkend.
• Het zorgt er voor dat je beseft hoe erg de mensen die terugkeren nog met de oorlog zitten. Voor hen leeft de oorlog gewoon door in hun hoofd.
Tegenargumenten:
• Er zijn geen ontspanningsmomenten in het stuk, zodat het erg zwaar werd. Je moest goed geconcentreerd blijven als je het gehele verhaal wou begrijpen.
• Toneelstuk is meer voor een oudere doelgroep als ons. De taal en het verhaal waren soms moeilijk te begrijpen.
• Je kon horen wat iedereen (dus ook het publiek) zei. Hierdoor werd je soms afgeleid van het verhaal.