Algemene gegevens:
Titel: King Lear
Jaartal: 2001
Plaats: stadsschouwburg Utrecht
Hoofdrolspelers: Hans en Vincent Croiset, Antoinette Jelgersma, Dries Vanheggen ea. (Het Nationale Toneel) Regisseur: Johan Doesburg
Tekst: William Shakespeare Plot: Koning Lear is in de tachtig en het regeren moe. Hij heeft besloten zijn koninkrijk te verdelen onder zijn drie dochters, om te voorkomen dat er later over de erfenis zou worden getwist. Maar de oude vorst maakt van de verdeling een spelletje: wie het meeste van mij houdt, zegt hij zijn dochters, die krijgt het grootste stuk land. Zijn oudste dochter Goneril, getrouwd met de hertog van Albany, en zijn tweede dochter Regan, getrouwd met de hertog van Cornwall, onderwerpen zich gretig aan de zogeheten liefdestest. In ronkende verzen bezingen ze de mateloze liefde die ze beweren voor hun vader te koesteren. Alleen Lears jongste dochter en oogappel, de huwbare Cordelia naar wier hand de koning van Frankrijk en de hertog van BourgondiÎ dingen, weigert het spelletje mee te spelen. Ze bekritiseert openlijk het retorische opbod van haar zussen, die weliswaar getrouwd zijn maar beweren alleen hun vader lief te hebben. Voor Cordelia geen karaoke. Vergramd door Cordelia' s weigering verstoot de oude koning zijn lievelingsdochter. Hij ontneemt haar haar bruidsschat en zegt dat hij haar nooit meer wil zien. Als de graaf van Kent, Lears trouwste dienaar, de vorst erop wil wijzen dat dit misschien niet zo'n verstandige beslissing is, wordt ook hij prompt verbannen. Aan de koning van Frankrijk doet Lear zijn jongste dochter cadeau als een monster zonder waarde. Die is blij verrast, ook al heeft Cordelia dan geen bruidsschat meer, en neemt de afgedankte prinses met zich mee naar Frankrijk. Lear voegt Cordelia's erfdeel bij dat van haar zussen en draagt zijn regeringsmacht over aan zijn schoonzoons Cornwall en Albany. Maar de oude vorst heeft wel een paar wensen. Hij wil namelijk voor de rest van zijn leven beurtelings bij Goneril en Regan kunnen logeren, met behoud van zekere privileges en honderd man personeel. Vooral die laatste eis vinden Goneril en Regan al te bar. Als Goneril, bij wie Lear het eerst gaat logeren, haar vader verzoekt zijn uitgebreide (en herrie veroorzakende) staf te reduceren, vaart Lear andermaal uit, nu tegen zijn oudste dochter. Hij slingert haar de vreselijkste verwensingen naar het hoofd en trekt vervolgens met zijn hele hofhouding naar Regan, zijn enige overblijvende dochter die met haar man op bezoek is bij de graaf van Gloucester. Bij Regan beklaagt Lear zich over Gonerils harteloosheid, maar Regan suggereert dat Goneril het allemaal wel niet zo slecht zal hebben bedoeld. Nauwelijks is de oude koning uitgeraasd of Goneril maakt haar opwachting in het kasteel van Gloucester. Weer begint de oude vader tegen zijn dochters te emmeren over de omvang van zijn hofhouding. De discussie heeft een averechts effect, en leidt ertoe dat geen van beide dochters nog bereid is hem te huisvesten zolang hij ook maar één man personeel blijft eisen. Deze weigering kost Lear zijn verstand; hij begrijpt niet dat zijn twee dochters aan wie hij alles heeft weggeschonken zo ondankbaar zijn. Hun weigering treft hem tweemaal: ze kwetst de koning die zijn land aan hen vergaf, en ze kwetst natuurlijk ook de vader voor wie dat land zijn (en hun) liefde en familieband belichaamde. Lear verlaat het kasteel van Gloucester, terwijl buiten de nacht valt en een zware storm opsteekt. Zijn dochters verzoeken Gloucester alle deuren van het kasteel te sluiten. Lear is niet de enige ongelukkige vader in dit stuk. Ook de graaf van Gloucester heeft ernstige problemen met zijn twee zoons, Edgar en Edmund. Edgar, de oudste, is een wettig kind, Edmund is buitenechtelijk verwekt en ongeveer een jaar jonger dan Edgar. Edmund is dus tweemaal in het nadeel: als jongste van de twee heeft hij geen erfrecht, en als bastaard kan hij al helemaal geen aanspraken doen gelden. Edmund vindt dit dubbel onrechtvaardig. Hij neemt zich voor het land te verwerven dat aan zijn broer Edgar is voorbehouden. Edmund stond erbij toen Lear zijn dochters aan de liefdestest onderwierp, en hij past nu een vergelijkbare redenering toe: als mijn vader Gloucester evenveel van mij houdt als van zijn wettige zoon Edgar, stelt Edmund, dan komt mij hetzelfde erfdeel toe. (Edmund zegt niet: eenzelfde, maar wel hetzelfde, wat noodlottige gevolgen heeft.) Hij besluit zijn lot een beetje bij te sturen en bedenkt een list die zijn vader ervan moet overtuigen dat uitgerekend de goede zoon Edgar zijn vader uit de weg wil ruimen. Edgars vermeende moordplan schokt Gloucester zoals Cordelia' s weigering Lear schokte: in beide gevallen interpreteert een vader zijn lievelingskind verkeerd. Lear verstoot Cordelia, Gloucester vaardigt een arrestatiebevel uit tegen Edgar. Cordelia verdwijnt naar Frankrijk, Edgar zwerft rond, vermomd als bedelaar (arme Tom). Gloucester vindt het niet pluis dat Goneril en Regan hem verzoeken de deuren van zijn kasteel te sluiten terwijl de oude Lear is weggereden in de onheilspellende stormnacht. Tegen het uitdrukkelijke verzoek van beide dochters in besluit hij Lear te gaan zoeken. De twee misleide oude mannen vinden elkaar op de heide, waar Lear bij nacht en ontij blootshoofds en nauwelijks gekleed een verschrikkelijke storm heeft doorstaan, slechts vergezeld door zijn nar en door een dienaar die de vertoornde vorst al een hele tijd bijstaat. Lear weet niet dat dit hulpje de vermomde - en door hem verbannen - Kent is. Op Gloucesters aanraden brengen Kent en de nar Lear naar Dover, waar Cordelia inmiddels is gearriveerd, aan het hoofd van een Franse troepenmacht. Ondertussen hebben de zussen in zijn kasteel lucht gekregen van Gloucesters plan om Lear te helpen. Ze laten Gloucester oppakken en trakteren hem in zijn kasteel op een onprettige verrassing: Cornwall en Regan rukken Gloucesters beide ogen uit. En passant verraadt Regan ook nog Edmund - ze vertelt Gloucester dat Edmund hem erbij heeft gelapt -zodat Gloucester, blind nu, zijn situatie helder inziet: hij en Edgar zijn misleid, Edmund is de schoft. Aan het begin van het vierde bedrijf trekt Gloucester over de heide naar Dover, begeleid door een oude man. Er struint nog iemand anders op de heide rond: Edgar, Gloucesters zoon, vermomd als arme Tom. Edgar schrikt als hij zijn verminkte vader ziet, maar hij blijft zijn rol van arme bedelaar spelen. Hij biedt zijn blinde vader aan om hem naar Dover te begeleiden. Gloucester wil naar Dover om daar van de rotsen af te springen en zo een einde te maken aan zijn aardse kwellingen. In een tragikomische scène boven op de krijtrotsen doet Edgar zijn blinde vader geloven dat hij werkelijk van de rand van een klip afspringt, terwijl hij in feite alleen maar een sprongetje in de lucht maakt en omvalt. Meteen daarna komen Lear (begeleid door zijn vermomde dienaar Kent) en Gloucester (begeleid door zijn vermomde zoon Edgar) elkaar weer tegen. Twee vaders, twee wrakken; Lear onderhoudt Gloucester over de onstilbare seksuele appetijt der vrouwen, over het 'natuurlijke' van overspel, over de wispelturigheid van het recht. Net wanneer hij aankondigt zijn schoonzoons te willen doden , wordt hij door personeel van Cordelia opgepakt en meegenomen. Als Lear vervolgens uit een diepe slaap ontwaakt, kijkt hij in de ogen van zijn verstoten lievelingsdochter. Cordelia is met Franse troepen naar Engeland teruggekeerd, niet om zich op haar drieste vader te wreken, maar om hem te restaureren in zijn majesteitelijke rol en hem zijn koninklijke macht terug te bezorgen. In de daaropvolgende strijd tussen de Franse en de Britse troepen worden Lear en Cordelia gevangen genomen. In een twistgesprek tussen Albany, de man van Goneril, en Edmund eist Albany de krijgsgevangenen op. Hij vindt dat het hem als oudste schoonzoon toekomt over het lot van Lear en van zijn jongste dochter te beslissen. Albany wil zijn schoonvader en schoonzus gratie verlenen, Edmund niet. Integendeel: Edmund - volgens Harold BIoom het kilste van alle Shakespearepersonages ("he out-Iagos lago") - heeft op eigen houtje een
kapitein naar de cel gestuurd met het bevel Lear en Cordelia te executeren. Maar dat vertelt hij (nog) niet aan Albany. Ook Goneril en Regan (die sinds kort weduwe is) dragen het hunne bij aan dit hoogst onaangename gesprek. Beide zussen laten nu duidelijk blijken wat al eerder merkbaar was, dat ze allebei geilen op Edmund. Door een brief - er is druk postverkeer in dit stuk - die Edgar hem heeft overhandigd, wéét Albany dat zijn vrouw hem liever voor Edmund verruilen zou. De sfeer in de familie - we zitten inmiddels diep in het vijfde bedrijf - verzuurt nu helemaal. Albany wil zijn vrouw Goneril en Edmund arresteren wegens hoogverraad; Edmund vindt dit zijn eer te na en daagt eenieder die zijn integriteit wil betwisten uit tot een duel. Treedt naar voren de nog steeds vermomde Edgar. Kriskrassende zwaarden. Edmund verliest en dan pas onthult Edgar zijn ware identiteit. Consternatie. Edgar deelt het gezelschap ook mee dat zijn vader, Gloucester, aan een hartstilstand is overleden toen hij het goede nieuws vernam dat die arme bedelaar die hem de hele tijd had vergezeld, in feite zijn goede zoon Edgar was. Intussen heeft - off stage - Goneril haar zus Regan vergiftigd en daarna zelfmoord gepleegd. Hun lijken worden op het toneel neergelegd. Net voor hij bezwijkt aan de verwondingen die hij in het duel met Edgar heeft opgelopen, bekent Edmund dat hij de dood van Lear en Cordelia heeft bevolen. Edgar stuurt onmiddellijk iemand naar de gevangenis om de executie te verijdelen - maar meteen daarna komt Lear, in wat misschien wel de aangrijpendste scène uit de wereldliteratuur is, het toneel op met de dode Cordelia in zijn armen. Lear heeft weliswaar de slaaf die haar in haar cel ophing gedood, maar voor zijn dochter was het te laat: O, jij komt nooit meer, nooit, nooit, nooit, nooit, nooit. Of toch? Heel even denkt Lear dat hij haar lippen ziet bewegen. In die gelukkige waan, in die seconde, sterft Lear, omringd door zijn drie dode dochters. Blijven achter: de milde schoonzoon Albany, de onvermoeibare dienaar Kent en Gloucesters goede zoon Edgar, die Lear zal opvolgen.
Het toneelbeeld:
Het podium was gewoon standaard voor het toneel, zoals bij iedere theater. Er was geen cirkel ofzo eromheen. Het decor was redelijk groot, en werd van tijd tot tijd aangepast aan de nieuwe scène. Ik vind het mooi van opzet, en vooral handig gedaan, zodat de decors snel konden worden verwisseld zodat dat gewissel niet irriterend kon werken.
Licht en geluidseffecten:
Er werd veel gebruikt gemaakt van muziek, ook als ondersteuning voor het spel van de acteurs. Het licht was niet noemenswaardig aanwezig, meer om de voorstelling te verduidelijken.Verder vond ik het gebruik van de muziek tijdens voorsteling wel belangrijk, het was niet overbodig, het bouwde een zekere spanning of additie aan.
Personages:
Zoals in het plot naar voren komt, zijn de belangrijkste personen de koning zelf (king lear dus), dochter Goneril, dochter Regan en ten slotte Cordelia, zijn laatste dochter.
Thematiek en interpretatie:
Ik denk dat het hoofdthema van dit toneelstuk is dat hebzucht niet loont. Dat zat in de kleine details verstopt, maar vooral in de grote lijnen, dus de verhaallijn van het stuk. Ik denk dat het erg bewust zo is gemaakt door Shakespeare om mensen wat bewuster te maken van de hebzucht die ze regeert.
Boeiende werking:
Ik vond de voorstelling niet overdreven boeiend. Ik denk niet dat het door het onderwerp van de voorstelling was, maar meer omdat het gewoon “droog” toneel is. Er zat verder weinig verrassing, humor of dramatische verhaalontwikkelingen in. De voorstelling duurde naar mijn idee ook een tikkeltje te lang.
Recensie:
“King lear is een van de meest ontluisterende tragedies uit de toneelgeschiedenis. Een universeel verhaal over onvermogen en meedogenloosheid. Shakespeare (1514-1616) toont hierin een byzonder persoonlijke kant, want met Hamlet is King Lear het stuk waarmee zijn dramatische poëzie het meest ver gaat. Naast de heftige storm in het derde bedrijf, woedt er ook in zijn peronages een innerlijke storm. Afscheid, dood en lijden, macht en verlies daarvan, zijn de belangrijkste thema’s” (algemene recensie King Lear, Internetsite).
Jaartal: 2001
Plaats: stadsschouwburg Utrecht
Hoofdrolspelers: Hans en Vincent Croiset, Antoinette Jelgersma, Dries Vanheggen ea. (Het Nationale Toneel) Regisseur: Johan Doesburg
Tekst: William Shakespeare Plot: Koning Lear is in de tachtig en het regeren moe. Hij heeft besloten zijn koninkrijk te verdelen onder zijn drie dochters, om te voorkomen dat er later over de erfenis zou worden getwist. Maar de oude vorst maakt van de verdeling een spelletje: wie het meeste van mij houdt, zegt hij zijn dochters, die krijgt het grootste stuk land. Zijn oudste dochter Goneril, getrouwd met de hertog van Albany, en zijn tweede dochter Regan, getrouwd met de hertog van Cornwall, onderwerpen zich gretig aan de zogeheten liefdestest. In ronkende verzen bezingen ze de mateloze liefde die ze beweren voor hun vader te koesteren. Alleen Lears jongste dochter en oogappel, de huwbare Cordelia naar wier hand de koning van Frankrijk en de hertog van BourgondiÎ dingen, weigert het spelletje mee te spelen. Ze bekritiseert openlijk het retorische opbod van haar zussen, die weliswaar getrouwd zijn maar beweren alleen hun vader lief te hebben. Voor Cordelia geen karaoke. Vergramd door Cordelia' s weigering verstoot de oude koning zijn lievelingsdochter. Hij ontneemt haar haar bruidsschat en zegt dat hij haar nooit meer wil zien. Als de graaf van Kent, Lears trouwste dienaar, de vorst erop wil wijzen dat dit misschien niet zo'n verstandige beslissing is, wordt ook hij prompt verbannen. Aan de koning van Frankrijk doet Lear zijn jongste dochter cadeau als een monster zonder waarde. Die is blij verrast, ook al heeft Cordelia dan geen bruidsschat meer, en neemt de afgedankte prinses met zich mee naar Frankrijk. Lear voegt Cordelia's erfdeel bij dat van haar zussen en draagt zijn regeringsmacht over aan zijn schoonzoons Cornwall en Albany. Maar de oude vorst heeft wel een paar wensen. Hij wil namelijk voor de rest van zijn leven beurtelings bij Goneril en Regan kunnen logeren, met behoud van zekere privileges en honderd man personeel. Vooral die laatste eis vinden Goneril en Regan al te bar. Als Goneril, bij wie Lear het eerst gaat logeren, haar vader verzoekt zijn uitgebreide (en herrie veroorzakende) staf te reduceren, vaart Lear andermaal uit, nu tegen zijn oudste dochter. Hij slingert haar de vreselijkste verwensingen naar het hoofd en trekt vervolgens met zijn hele hofhouding naar Regan, zijn enige overblijvende dochter die met haar man op bezoek is bij de graaf van Gloucester. Bij Regan beklaagt Lear zich over Gonerils harteloosheid, maar Regan suggereert dat Goneril het allemaal wel niet zo slecht zal hebben bedoeld. Nauwelijks is de oude koning uitgeraasd of Goneril maakt haar opwachting in het kasteel van Gloucester. Weer begint de oude vader tegen zijn dochters te emmeren over de omvang van zijn hofhouding. De discussie heeft een averechts effect, en leidt ertoe dat geen van beide dochters nog bereid is hem te huisvesten zolang hij ook maar één man personeel blijft eisen. Deze weigering kost Lear zijn verstand; hij begrijpt niet dat zijn twee dochters aan wie hij alles heeft weggeschonken zo ondankbaar zijn. Hun weigering treft hem tweemaal: ze kwetst de koning die zijn land aan hen vergaf, en ze kwetst natuurlijk ook de vader voor wie dat land zijn (en hun) liefde en familieband belichaamde. Lear verlaat het kasteel van Gloucester, terwijl buiten de nacht valt en een zware storm opsteekt. Zijn dochters verzoeken Gloucester alle deuren van het kasteel te sluiten. Lear is niet de enige ongelukkige vader in dit stuk. Ook de graaf van Gloucester heeft ernstige problemen met zijn twee zoons, Edgar en Edmund. Edgar, de oudste, is een wettig kind, Edmund is buitenechtelijk verwekt en ongeveer een jaar jonger dan Edgar. Edmund is dus tweemaal in het nadeel: als jongste van de twee heeft hij geen erfrecht, en als bastaard kan hij al helemaal geen aanspraken doen gelden. Edmund vindt dit dubbel onrechtvaardig. Hij neemt zich voor het land te verwerven dat aan zijn broer Edgar is voorbehouden. Edmund stond erbij toen Lear zijn dochters aan de liefdestest onderwierp, en hij past nu een vergelijkbare redenering toe: als mijn vader Gloucester evenveel van mij houdt als van zijn wettige zoon Edgar, stelt Edmund, dan komt mij hetzelfde erfdeel toe. (Edmund zegt niet: eenzelfde, maar wel hetzelfde, wat noodlottige gevolgen heeft.) Hij besluit zijn lot een beetje bij te sturen en bedenkt een list die zijn vader ervan moet overtuigen dat uitgerekend de goede zoon Edgar zijn vader uit de weg wil ruimen. Edgars vermeende moordplan schokt Gloucester zoals Cordelia' s weigering Lear schokte: in beide gevallen interpreteert een vader zijn lievelingskind verkeerd. Lear verstoot Cordelia, Gloucester vaardigt een arrestatiebevel uit tegen Edgar. Cordelia verdwijnt naar Frankrijk, Edgar zwerft rond, vermomd als bedelaar (arme Tom). Gloucester vindt het niet pluis dat Goneril en Regan hem verzoeken de deuren van zijn kasteel te sluiten terwijl de oude Lear is weggereden in de onheilspellende stormnacht. Tegen het uitdrukkelijke verzoek van beide dochters in besluit hij Lear te gaan zoeken. De twee misleide oude mannen vinden elkaar op de heide, waar Lear bij nacht en ontij blootshoofds en nauwelijks gekleed een verschrikkelijke storm heeft doorstaan, slechts vergezeld door zijn nar en door een dienaar die de vertoornde vorst al een hele tijd bijstaat. Lear weet niet dat dit hulpje de vermomde - en door hem verbannen - Kent is. Op Gloucesters aanraden brengen Kent en de nar Lear naar Dover, waar Cordelia inmiddels is gearriveerd, aan het hoofd van een Franse troepenmacht. Ondertussen hebben de zussen in zijn kasteel lucht gekregen van Gloucesters plan om Lear te helpen. Ze laten Gloucester oppakken en trakteren hem in zijn kasteel op een onprettige verrassing: Cornwall en Regan rukken Gloucesters beide ogen uit. En passant verraadt Regan ook nog Edmund - ze vertelt Gloucester dat Edmund hem erbij heeft gelapt -zodat Gloucester, blind nu, zijn situatie helder inziet: hij en Edgar zijn misleid, Edmund is de schoft. Aan het begin van het vierde bedrijf trekt Gloucester over de heide naar Dover, begeleid door een oude man. Er struint nog iemand anders op de heide rond: Edgar, Gloucesters zoon, vermomd als arme Tom. Edgar schrikt als hij zijn verminkte vader ziet, maar hij blijft zijn rol van arme bedelaar spelen. Hij biedt zijn blinde vader aan om hem naar Dover te begeleiden. Gloucester wil naar Dover om daar van de rotsen af te springen en zo een einde te maken aan zijn aardse kwellingen. In een tragikomische scène boven op de krijtrotsen doet Edgar zijn blinde vader geloven dat hij werkelijk van de rand van een klip afspringt, terwijl hij in feite alleen maar een sprongetje in de lucht maakt en omvalt. Meteen daarna komen Lear (begeleid door zijn vermomde dienaar Kent) en Gloucester (begeleid door zijn vermomde zoon Edgar) elkaar weer tegen. Twee vaders, twee wrakken; Lear onderhoudt Gloucester over de onstilbare seksuele appetijt der vrouwen, over het 'natuurlijke' van overspel, over de wispelturigheid van het recht. Net wanneer hij aankondigt zijn schoonzoons te willen doden , wordt hij door personeel van Cordelia opgepakt en meegenomen. Als Lear vervolgens uit een diepe slaap ontwaakt, kijkt hij in de ogen van zijn verstoten lievelingsdochter. Cordelia is met Franse troepen naar Engeland teruggekeerd, niet om zich op haar drieste vader te wreken, maar om hem te restaureren in zijn majesteitelijke rol en hem zijn koninklijke macht terug te bezorgen. In de daaropvolgende strijd tussen de Franse en de Britse troepen worden Lear en Cordelia gevangen genomen. In een twistgesprek tussen Albany, de man van Goneril, en Edmund eist Albany de krijgsgevangenen op. Hij vindt dat het hem als oudste schoonzoon toekomt over het lot van Lear en van zijn jongste dochter te beslissen. Albany wil zijn schoonvader en schoonzus gratie verlenen, Edmund niet. Integendeel: Edmund - volgens Harold BIoom het kilste van alle Shakespearepersonages ("he out-Iagos lago") - heeft op eigen houtje een
kapitein naar de cel gestuurd met het bevel Lear en Cordelia te executeren. Maar dat vertelt hij (nog) niet aan Albany. Ook Goneril en Regan (die sinds kort weduwe is) dragen het hunne bij aan dit hoogst onaangename gesprek. Beide zussen laten nu duidelijk blijken wat al eerder merkbaar was, dat ze allebei geilen op Edmund. Door een brief - er is druk postverkeer in dit stuk - die Edgar hem heeft overhandigd, wéét Albany dat zijn vrouw hem liever voor Edmund verruilen zou. De sfeer in de familie - we zitten inmiddels diep in het vijfde bedrijf - verzuurt nu helemaal. Albany wil zijn vrouw Goneril en Edmund arresteren wegens hoogverraad; Edmund vindt dit zijn eer te na en daagt eenieder die zijn integriteit wil betwisten uit tot een duel. Treedt naar voren de nog steeds vermomde Edgar. Kriskrassende zwaarden. Edmund verliest en dan pas onthult Edgar zijn ware identiteit. Consternatie. Edgar deelt het gezelschap ook mee dat zijn vader, Gloucester, aan een hartstilstand is overleden toen hij het goede nieuws vernam dat die arme bedelaar die hem de hele tijd had vergezeld, in feite zijn goede zoon Edgar was. Intussen heeft - off stage - Goneril haar zus Regan vergiftigd en daarna zelfmoord gepleegd. Hun lijken worden op het toneel neergelegd. Net voor hij bezwijkt aan de verwondingen die hij in het duel met Edgar heeft opgelopen, bekent Edmund dat hij de dood van Lear en Cordelia heeft bevolen. Edgar stuurt onmiddellijk iemand naar de gevangenis om de executie te verijdelen - maar meteen daarna komt Lear, in wat misschien wel de aangrijpendste scène uit de wereldliteratuur is, het toneel op met de dode Cordelia in zijn armen. Lear heeft weliswaar de slaaf die haar in haar cel ophing gedood, maar voor zijn dochter was het te laat: O, jij komt nooit meer, nooit, nooit, nooit, nooit, nooit. Of toch? Heel even denkt Lear dat hij haar lippen ziet bewegen. In die gelukkige waan, in die seconde, sterft Lear, omringd door zijn drie dode dochters. Blijven achter: de milde schoonzoon Albany, de onvermoeibare dienaar Kent en Gloucesters goede zoon Edgar, die Lear zal opvolgen.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
P.
P.
Het is echt een schijtverhaal
5 jaar geleden
Antwoorden