Het Van Gogh-museum

Het Van Gogh-museum (vaste tentoonstelling) Voorbeschouwing Mijn verwachtingen over een bezoek aan het Van Gogh-museum waren vooral het zien van schilderijen van een zonnig land, portretten en tafereeltjes van ‘eenvoudige lieden’ (boeren), stillevens van (al dan niet uitgebloeide) zonnebloemen en dat alles niet al te fijn geschilderd (veel grove penseelstreken en stukken die er met een mes opgekwakt zijn).

Informatie over de kunstenaar en genre Vincent van Gogh, Nederlandse, geboren 1853, gestorven 1890 (zelfmoord). Van Gogh was autodidact. Hij besloot kunstenaar te worden op z’n 27e, in 1880 dus. Hij heeft bij een kunsthandel gewerkt waar z’n interesse voor kunst begonnen is. Hij wilde vooral werkende boeren naar zijn voorbeeld Jean-François Millet weergeven. Ook maakte hij schilderijen en tekeningen van landschappen in donkere kleuren. Deze periode sloot hij af met de ‘Aardappeleters’. Hij had gehoopt op succes maar kreeg alleen maar kritiek. Van Goghs Parijse tijd werd gekenmerkt door studie, vernieuwing en experiment. Hij bouwde z’n portretten van zichzelf op uit kleine stipjes en streepjes in lichte heldere kleuren. Parijs (lente 1886) was z’n tijd van vernieuwing, studie en experimenten. Na twee jaar vluchtte hij weg van de drukte naar het zonnige Arles waar hij zich liet inspireren door de zon en het licht en de boeren aan het werk. In hetzelfde dorp stierf hij in 1990 waar hij nu nog steeds naast z’n broer ligt.

Ik heb van alle Van Goghs landschappen gekozen omdat ik niet zou weten wat voor commentaar ik bij een portret van een boer zou moeten geven en omdat ik landschappen meestal wel mooi vind.

Verslaggeving

* Gezicht op Parijs
Het schilderij is, zoals de naam zegt, een gezicht op Parijs. Op de voorgrond zijn de kleuren van de huizen en wolken een stuk minder vaag en minder licht dan op de achtergrond. De stad lijkt een beetje in de mist te liggen. De kleuren op de voorgrond zijn warmer dan die op de achtergrond, die een blauwe tint hebben. In de verte zie je de Notre Dame en het Panthéon.

* Bootjes op het strand
Je ziet een strandje met vier bootjes op de kant getrokken, een aantal alleen afgemeerd en een aantal in de verte in zee. Het zijn kleine, veelkleurige (vissers)bootjes. Links zijn tegen de donkere lucht een stel meeuwen te zien. Aan het water te zien staat er niet veel wind.

* Oogstlandschap
Dit is een landschap met velden vol rijpe koren, een aantal verspreide boerderijen en bergen op de achtergrond. Op de voorgrond ligt een soort tuintje met een vrouw erbij. Aan de andere kant staan een hooiberg en een kar. De boerderijen zijn vrijwel allemaal wit met een rood dak. Tussen de velden door rijden hier en daar boeren karren. Naar de horizon toe naar links lijkt een soort fort te staan.

* Korenvelden onder de dreigende lucht met kraaien
Je kijkt over een driesprong naar een korenveld met erboven allemaal zwarte kraaien. (Wat me trouwens opvalt is dat het geen karrensporen zijn. Er is maar één bruine band in het midden in plaats van twee aan de zijkant.) De lucht is heel donker uit: zwart met heel donker blauw. De lucht en de kraaien lijken op het koren te willen neervallen.

Beoordeling

* Gezicht op Parijs
Dit schilderij is echt knap gemaakt. Het is een heel klassiek voorbeeld van hoe je diepte in een schilderij brengt: het naar de horizon toe laten vervagen van de kleuren (atmosferisch perspectief). Er zit ook een mooi contrast in: de donkere, warmere huizen en wolken tegen de lichtere, koudere horizon.

* Bootjes op het strand
Bij dit werk is het lastig om er uit te halen wat Van Gogh bedoeld heeft uit te beelden. Ik denk dat het de (middag)rust of de stilte was. De lucht en het water zijn wel wat te donker om het een idyllisch landschap te laten zijn (maar dat is bijna altijd zo bij zijn schilderijen). Maar dat doet wel een beetje afbreuk aan de sfeer. Daarom vind ik het niet bijzonder mooi.

* Oogstlandschap
Dit is gewoon een mooi en weer wel idyllisch landschap. Allemaal boeren die vredig door hun land rijden en boerderijen die in de zon liggen te bakken. Gewoon eenvoudig, onbezorgd Frankrijk.

* Korenvelden onder de dreigende lucht met kraaien
Hier lijkt Van Gogh z’n gevoel over z’n naderende einde hebben willen verbeelden. Wat hij overigens vaak, maar dan in mindere mate, heeft gedaan met de donkere luchten. Je voelt, als je er een tijdje naar kijkt, echt een angstig en beklemmend gevoel op je afkomen. Temeer omdat de zwarte kraaien toch een beetje een symbool van de dood zijn.

Bronvermelding

-www.vangoghmuseum.nl -Lotgenoten, Het leven van Theo en Vincent van Gogh. Jan Hulkers. Bibliotheek Gouda.