Peniciline

Soorten
Er zijn twee soorten penicillines:  smalspectrumpenicillines en breedspectrumpenicillines.

Smalspectrum betekent dat het werkt tegen een kleine groep bacteriën.
Breedspectrum betekent dat het werkzaam is tegen veel verschillende soorten bacteriën.

Bij voorkeur worden als het mogelijk is smalspectrumpenicillines gebruikt omdat deze minder bijwerkingen hebben dan breedspectrumpenicillines. Dat komt omdat er bij de breedspectrumpenicillines ook de goede bacteriën worden gedood wat dan zorgt voor meer bijwerkingen.
Ook omdat als de bacteriën resistent zijn geworden voor een breedspectrumpenicilline ze ook resistent zijn voor een smalspectrumpenicilline maar andersom is dat niet zo. Er wordt alleen met breedspectrumpenicillines behandeld als er sprake is van een noodgeval of als er een vermoeden is van meerdere ziekteverwekkers of als de ziekteverwekker onbekend.

Er zijn een heleboel soorten penicillines ontdekt. Dat komt doordat er in de loop van de tijd resistentie is ontstaan van bacteriën. Als bacteriën resistent zijn geworden voor een bepaald soort penicilline wordt er gezocht naar een ander soort.

Resistentie
Resistentie is een probleem dat er al sinds de jaren veertig is. Het betekent dat bacteriën ongevoelig zijn voor bepaalde antibiotica doordat ze gemuteerd zijn.

Dit probleem ontstaat vaak door veelvuldig gebruik en omdat mensen een antibioticakuur niet afmaken omdat hun klachten al weg zijn maar nog niet alle bacteriën zijn uit het lichaam verdwenen. De bacteriën die overblijven, kunnen het best tegen de penicilline. Deze bacteriën gaan zich vermenigvuldigen en worden op den duur volledig resistent.

Nog een oorzaak van resistentie is een te lage dosering. De bacteriën krijgen als het ware een klein tik maar niet genoeg om ze helemaal te doden. Ze kunnen dan ook resistent worden voor die antibiotica.

Om dit probleem te voorkomen mag antibiotica alleen voorgeschreven worden als het echt nodig is en in een niet te lage dosering. In zuidelijke landen worden antibiotica vaker voorgeschreven dan in Nederland waardoor het resistentieprobleem daar veel groter is.

Bijwerkingen
Er zijn twee soorten bijwerkingen, dat zijn bijwerkingen op allergische basis en bijwerkingen op niet-allergische basis.

• Niet allergische bijwerkingen kunnen bijvoorbeeld maag- en darmklachten zijn.

• Een allergische reactie op penicilline komt ongeveer bij 5% van de patiënten voor. Een allergische reactie kan zich uiten als rode plekken op de huid, jeukende huid en ogen. Ook al zijn deze klachten niet direct gevaarlijk toch is het erg belangrijk om deze klachten te melden bij de arts omdat bij een volgende antibioticakuur de allergische reactie erger kan zijn en zelfs levensbedreigend
  Een ernstige vorm van een allergische reactie op penicilline is de anafylactische shock. De patiënt wordt dan kortademig, benauwd en duizelig en krijgt een te lage bloeddruk

Kinetiek
Kinetiek geeft het gedrag van het geneesmiddel weer in het lichaam. Het gaat hierbij om 3 processen:

• De opname van het geneesmiddel oftewel absorptie
• De verdeling van het geneesmiddel oftewel distributie
• De verwijdering van het geneesmiddel uit het lichaam oftewel eliminatie

Opname
Bij de toediening kijk je naar de patiënt, dus bijvoorbeeld naar het gewicht, de leeftijd, en de toestand van de patiënt. Een patiënt die bijvoorbeeld veel braakt, kan geen penicilline via de mond toegediend krijgen. Of een patiënt is zwanger en mag vanwege het kind bepaalde antibiotica niet krijgen.

Ook kijk je bij de toediening naar de eigenschappen van het geneesmiddel. Als een penicilline bijvoorbeeld niet tegen het zuur van de maag kan, zal deze in een tablet of capsule beschermd moeten worden tegen dit zuur anders wordt het onwerkzaam. Daarom mag je ook niet alle tabletten zomaar doormidden breken. Als er een breukgleuf in zit mag het wel.

Als de penicilline als eigenschap heeft dat het niet door het maagdarmkanaal kan worden opgenomen, kan de penicilline als injectie worden toegediend. Ook is er penicilline als crème en dit is vaak tegen huidinfecties en acne.

Van bijvoorbeeld amoxicilline, een antibioticum dat oraal wordt ingenomen is de resorptie 70-90%. Dit wil zeggen dat zoveel penicilline wordt opgenomen in het bloed via de darmwand. De gemiddelde tijd die nodig is om de maximale concentratie te bereiken in het bloed. Bij amoxicilline is dit 1 uur als het wordt ingespoten en 1 tot 2 uur als het oraal wordt ingenomen.

Verdeling
Bij de verdeling van het geneesmiddel moet er dan voor worden gezorgd dat er voldoende penicilline op de plaats van de infectie komt.
Er zijn bijvoorbeeld vet oplosbare en niet vet oplosbare penicillines.  In de hersenen bijvoorbeeld kan alleen een penicilline worden gebruikt die vet oplosbaar is want alleen vet oplosbare kunnen door de bloed-hersenbarrière .

Verwijdering
Hierbij wordt gekeken hoe de penicilline uit het lichaam wordt verwijderd. Verwijdering vindt plaats door de lever of door de nieren. Als de nieren van een patiënt niet goed werken zal de dosering verminderd moeten worden. Ook zal er dan gekozen worden voor een penicilline die niet schadelijk is voor de nieren.

Bij verwijdering wordt vaak gesproken over de halfwaardetijd. De halfwaardetijd geeft aan na hoeveel tijd de helft van het geneesmiddel uit het lichaam is verdwenen. Bij penicilline is dit een half uur tot een uur.