Popmuziek

1. Popmuziek

1.1 Wat is popmuziek?

‘Popmuziek’ komt van 'popular music'. Popmuziek ontstond omdat de jeugd op zoek ging naar een eigen expressie - en identificatiemiddel. Het is een verzamelnaam voor tal van stijlen in de muziek. Bij pop is het de bedoeling een zo breed mogelijk publiek aan te spreken.

1.2 Hoe het allemaal begon.

Het begin van de popmuziek ligt in Afrika.
Toen de slaven uit Afrika naar Amerika werden gehaald namen ze muziek mee. Vanuit Amerika heeft popmuziek de hele wereld veroverd. Maar popmuziek is door de jaren heen erg veranderd. Daardoor is het nog steeds niet duidelijk wat de echte betekenis is.

1.3 Hoe wordt popmuziek uitgebracht?

In de eerste jaren werd popmuziek vooral uitgebracht op grammofoonplaat.

De eerste plaatjes waren vooral singletjes, met een nummer aan beide kanten, of soms meer.
Die nummers waren kort: 2 à 3 minuten.
De langspeelplaat kwam op in de jaren zestig, waarin een band meer nummers te horen bracht in een tijd van ongeveer een drie kwartier of korter.
De cd kwam pas later uit, de platenindustrie greep de gelegenheid om de langspeelplaten opnieuw op cd uit te brengen, voor een hogere prijs. De jeugd van toen was rijker. Maar de single blijft populair, omdat die nog altijd het goedkoopste is.

1.4 Een pluspunt en minpunt van het internet.

Ook het internet heeft plus- en minpunten tegen over de popmuziek. Een voordeel is natuurlijk de bekendheid die een artiest krijgt.
Je hoeft tegenwoordig maar “Madonna” of “Marco Borsato” in te typen en je krijgt een enorme lijst van fansites, sites die een fan over een artiest maakt.
Maar voor de popmuziek is er inmiddels een wereldwijd probleem:
het illegaal downloaden van muziek en kopiëren van cd’s. via Kazaa en Imesh mislopen die miljoenen inkomsten.

1.5 De instrumenten.

Instrumenten die je bijna altijd hoort in popmuziek zijn de trommels, drums en de basgitaar. Daardoor heeft het een sterk ritme. Maar ook andere muziekinstrumenten zoals een gitaar, een piano of een ander toetseninstrument worden gebruikt.
De muziekinstrumenten kunnen ook elektrisch versterkt worden.


1.6 De stijlen.

In popmuziek zijn er verschillende stijlen.
Rock, trance, soul, hiphop, r&b, techno, beat, house, punk, funk, reggae, disco, new wave en bleus. Dit zijn maar enkele want er zijn er nog veel meer.
Bij elke nieuwe stijl horen andere kleren, een ander uiterlijk en bij verschillende soorten popmuziek hoort soms ook een eigen manier van dansen.
De stijlen evolueren door de jaren heen en dit zullen we dan ook uitgebreid bespreken.

2. Popmuziek door de jaren heen

Jaren 40

In 1945 ontstond de term ‘popmuziek’, de gemeenschappelijke noemer is dat een breed publiek hier toegang toe heeft. Dit was nieuw in die tijd. Het kopen van of luisteren naar muziek was vaak voorbehouden aan mensen die dat konden betalen.

R&B
R&B is een verzamelnaam voor populaire hippe muziek die door jonge,
vooral donkere mensen wordt gemaakt.
Vroeger bestond R&B uit soul, blues, jazz en een beetje gospel. Nu is het meer een mengsel geworden van hiphop en soul. Ook R&B wordt voor het grootste deel met computer-achtige apparaten gemaakt:
synthesizers, keyboards, drumcomputers en samplers.

Bekende R&B-zangeressen van tegenwoording zijn Mariah Carey, Alicia Keys, Beyoncé en Christina milian.

Jaren 50

Na de jazz en blues als mainstreamvarianten ontstond in de jaren vijftig de rock and roll. In 1959 richtte Berry Gordy het Motown-label op, dat was het startpunt voor vele soulartiesten.
Een voorlopig hoogtepunt in de popmuziek was zichtbaar in de carrière van Elvis Presley wiens populariteit onmetelijke vormen aannam. Het begrip popidool was geboren, popmuzikanten werden vergelijkingsmateriaal voor de jeugd om zich aan op te trekken.

Soul
Soul betekent ziel en is eind jaren vijftig uit de gospel en blues ontstaan. Het kenmerkt zich door de specifiek vocale technieken samen met de strakke begeleiding. Karakteristiek is het herhalen van muzikale frases om op het gemoed van de toehoorders in te werken. Maar politiek gezien stond soul voor een gevoel van samenhorigheid onder de zwarte bevolking.
Inmiddels wordt de term ook vaak gebruikt als algemenere naam voor Afro-Amerikaanse muziek. Soul ontwikkelde later tot funk.
Bekende namen zijn Prince, Stevie Wonder en Aretha Franklin.

Funk
In de jaren 50 werd onder funk een vorm van pop verstaan.
Funkmuziek leunt sterk op percussie, baslijnen, slaggitaren en blaasinstrumenten. Bekende funkartiest is onder andere James Brown.

Rock ’n roll

Rock ‘n Roll is ook een soort rock. Deze is ontstaan midden in de jaren vijftig uit de R&B en country. Rock ’n roll word ook wel gebruikt om iedere ritmische vorm van popmuziek aan te duiden. Het onderscheidde zich van de bestaande muziekstijlen door de rauwheid en onstuimigheid.
Ook de bijbehorende dansstijl werd door velen ruig ervaren. Dit komt vooral door de film rock around the clock (1956).

Bij vele radiostations werd rock ’n roll totaal genegeerd. Ook de platenmaatschappijen waren niet geïnteresseerd in deze muziekstijl.
Belangrijke artiesten zijn Elvis Presley, Bill Haley en Chuck Berry.

Jaren 60

Eind jaren 60 werd het aanbod in muziek diverser.
Er werd veel geëxperimenteerd mede door de verdere verfijning van de basgitaar en de elektrische gitaar.
De popmuziek ging op zoek naar haar extremen, zowel in stijl als levenstijl.
In de jaren 60 vond het ontstaan van de verschillende stijlen rock plaats.
Ook Beat ontstond in de jaren 60.

Beat
Met beat werd in de jaren zestig bepaalde soorten muzieksoorten aangeduid.
In die tijd bestond de popgroep uit een drummer en 3 bespelers van gitaren. Meestal verzorgden de bandleden die een instrument bespeelden de zang. In de andere gevallen deed 1 persoon dat, zoals bij de beatles. Later is men meer de term popmuziek gaan gebruiken. Toen werd de beat meer een benaming voor de Engelse popmuziek. Enkele voorbeelden hiervan waren The Rolling Stones en The Beatles.


Rock
Rock is eigenlijk altijd wel populair geweest. Je komt dan ook altijd rock in de Top 50 tegen.

Er bestaan meerdere soorten rockmuziek : rock ’n roll,glitterrock en glamrock, Engelse folkrock, hardrock, symfonische rock…
maar ook metal, techno en punk zijn allemaal soorten rock.
Daardoor is de definitie van rock moeilijk vast te stellen, maar het is wel bekend dat het in het algemeen over wat wildere muziek gaat, dat is niet altijd zo, maar vaak wel. De mensen die rockmuziek maken zien er over het algemeen ook wat wilder uit, met lange haren bijvoorbeeld.
Een ander kenmerk van rock zijn de gitaren. Bij rock worden snoeiharde elektrische gitaren gebruikt.
Coldplay, Pink Floyd en Kane zijn voorbeelden van rockbands. Hieruit blijkt dat rock niet altijd harde muziek is maar ook rustige ballades kan zijn.

Glitterrock en glamrock
Bij Glitter- en glamrock ook wel glammetal genoemd, gaat het om de show. Niet echt om de muziek die men maakt. Belangrijke kenmerken waren: bizarre make-up, opvallende kleding en flitsende lichtshows. De muziek was dan meestal gewoon eenvoudige hardrock. Voorbeelden van glitterrock zijn David Bowie, Elton John, Kiss en Alice Cooper.

Hardrock en speedrock
Hardrock muziek kwam onder leiding van Metallica en Slayer opzetten. Er is niet echt 1 echte soort hardrock aan te wijzen maar eerder verschillende soorten die net weer iets van elkaar afwijken. Bij deze rock is het niet belangrijk of de zanger goed kan zingen , je krijgt zijn stem toch bijna niet te horen. In zo een band worden vele drum- en gitaarsolo’s gespeeld.

Symfonische rock
R&R werd gekoppeld aan klassieke muziek, wat niet een orkestje met een schreeuwende zanger betekende, maar bands die tussen scherpe gitaarsolo’s en roffelende drums iets gevoeligs neerzetten. Hetzij met hun stem of instrumentaal. De synthesizer was een veelgebruikt object door zijn veelzijdigheid. Het geluid van bijvoorbeeld een gitaar werd “opgepompt” en rondgestuurd. Veel stukken van Emerson zijn van dit genre.


Experimentele rock
Popartiesten waren op zoek naar muzikale vrijheid en de R&B kwam hun strot uit. Ze wilden weg uit de muzikale dwangbuis waarin zij door de commercie gevangen werden gehouden. Experimentele Rock is anti-commercieel. De teksten waren uitdagend en bizar.

Engelse folkrock
Engelse folkrock ontstond in de 2de helft van de jaren 60 en wordt ook wel countryrock genoemd. Oorspronkelijk ontstond deze stijl in Amerika. Later brak de muziekstijl ook in Engeland door. Dankzij Bob Dylan en zijn engelse tegenhanger Donovan die veel invloed hadden op het imiteren van bands die Engelse folkrock speelden werd de muziek wat opgepept.

Jaren 70

In het begin van de jaren 70 waren de ontwikkelingen te snel gegaan. Het leek alsof men uitgeput raakte van het zoeken naar nieuwe stijlen. De jeugd wil weer gewoon dansen en legt de moeilijke popmuziek naast zich neer. Meer naar het einde toe van de jaren 70 ontstond Hiphop, Rap, Punk, Reggae en Disco. Rond 1975 ontstond dan ook de eerste videoclip. Het nummer ‘’Bohemian Rapsody’’ was te ingewikkeld om te playbacken. Dit lied had zodanig veel stemmen dat ze niet konden playbacken.
Ze bedachten iets anders: ze maakten een filmpje bij het nummer en stuurden dat naar alle muziekprogramma's. Het was de eerste videoclip!

Hiphop & rap
Hiphop is ontstaan rond 1975.
Hiphop is een stijl in de popmuziek die beïnvloed is door de rap.
Bij hiphop gaat het eigenlijk om twee dingen: rappen en scratchen. Rap is het ritmisch opzeggen van teksten, meestal sociaal of politiek georiënteerd van inhoud. Dit is meestal gecombineerd met ritmische muziek. Het rappen wordt gedaan door de rapper, die zijn teksten afratelt. Het scratchen doet de DJ. Scratchen doe je met een oude plaat: tijdens het spelen,beweegt de DJ met zijn hand de plaat heel snel heen en weer , waardoor je gekke geluidjes hoort : scratches. Will Smith is een bekende rapper en ook Puff Daddy en 50 cent maken hiphop-muziek.

Punk
Deze harde en agressieve rockstijl werd voor het eerst gebruikt in 1976.

De optredens waren meestal niet echt spectaculair.
Er werd uitsluiten keihard, snel en agressief gespeeld en met eenvoudige instrumenten, namelijk de slaggitaar, de bas en drums.
De dans bij deze muziekstijl was de zogenaamde “pogo-dans.” Daarbij was het de bedoeling om zo hoog mogelijk te springen en tegen elkaar op te springen. Bekende punkartiesten zijn Janez Detd, Green Day en Nailpin.


Reggae
Deze muziek is uitdagender dan de soul. Raggae is de echte muziek van de zwarte bevolking van Jamaica. De muziek is een boodschap. Deze boodschap had van alles te maken met de gevoelens van de bevolking van Jamaica. Reggae werd in de jaren 70 bekend omdat “black power beweging” in Amerika kwam. Instrumenten die bij deze muziekstijl werden gebruikt waren : basgitaar, sologitaar, keyboard en slagwerk. Bekende reggae artiesten zijn Bob Marley en Peter Tosh

New wave
New wave was de naam van een verschijnsel dat vergelijkbaar is met Punk.
De New wave had geen sociaal karakter maar leek heel veel op de pop in de jaren 60, maar dan wel veel ruiger gespeeld.
Deze stijl werd voornamelijk door jonge groepen gemaakt en week sterk af van de discostijl.
De New wave werd sterk beïnvloed door de punkbeweging.
De zang is vaak nonchalant: er wordt niet geprobeerd om zo mooi mogelijk te zingen. Artiesten zijn Blondie, The Cure en The Smiths.

Disco
In de zeventiger jaren is ook de beroemde discomuziek ontstaan, er was sprake van een echte 'disco-rage'. De oorzaken hiervoor waren:

De jeugd had steeds meer geld en vrije tijd, zodat er in de weekenden steeds meer naar discotheken werd gevraagd, want daar draaiden ze deze discomuziek. De muziek van live optredens werd veel duurder en een diskjockey was veel goedkoper.
De muziek was vooral ritmisch, vrolijk en probleemloos. Men ging meer ritmeboxen gebruiken, waardoor het allemaal wat luider klonk. De zang in discomuziek werd meestal verzorgd door vrouwen. De overgang tussen soul en disco was ongeveer tussen 1973 en 1976.

Belangrijke discoartiesten waren Donna Summer, the Bee Gees en the Rose Royce.

Jaren 80

De muziek na de punk wordt wel New Wave genoemd, als de nieuwe golf. Bij het noemen van deze naam denkt men meestal meteen aan tegenhanger van de punk, verwoord door The Cure, The Smiths, Siouxie and the Banshees en de Joy Division. Duran Duran was een van de bands die de popmuziek mengde met een uitgekiend image en geweldige videoclips.
Eind jaren tachtig ontstaan typische dansmuziekstijlen die in later jaren een grote invloed hadden: Acid en House. De zware Techno beat, een enorm volume en drugs staan voor tal van stijlen die in de jaren erna ontstaan. Ook de gitaar herleeft in de Noise en Grunge, vooral door de opkomst van Sonic Youth en de Pixies.
Popmuziek is een weerspiegeling van wat er in de maatschappij gebeurt. Veranderingen in de maatschappij zullen dus tot verandering in de popmuziek leiden. Typische zangers/zangeressen van de popmuziek in de tachtiger jaren zijn: Madonna, Michael Jackson en Prince.

House
Eind jaren 80 ontstond een nieuw soort muziek die speciaal was bedoeld om te dansen : house. De muziek klinkt een beetje eentonig als je er gewoon naar luistert, maar in een discotheek werkt het erg goed. Iedereen gaat uit z'n dak! Er zijn daarna een heleboel soorten van dat soort muziek gekomen: dance, techno, gabber-beat, trance en noem maar op.
House muziek wordt vaak gemaakt door DJ’s. De 1ste house kwam uit in Amerika maar is daar nooit echt doorgebroken. In Nederland groeide de house-scène enorm. Het werd typisch Nederlands, met veel succesvolle bands.. Vooral in Rotterdam was hardhouse (tegenwoordig hardcore) zeer populair.
Bekende artiesten van tegenwoordig zijn Bob Sinclar, Faithless en Basement Jaxx.


Techno
Techno ontstond als genre op diverse plaatsen in de wereld, maar met name in Amerika en Duitsland en ontstond in het begin van de jaren 80. Het genre kwam voort uit electro in combinatie met minimal en industrial. In het begin van de jaren '80 is het genre nog duidelijk in ontwikkeling en kent het in Duitsland vooral een industrial geluid. Later kreeg techno meer melodie mede door het ontstaan van house en new wave. Al bleef het een industrial geluid hebben.
Het woord techno werd voor het eerst gebruikt door de Amerikaanse futuroloog Alvin Toffler in zijn boek "The Third Wave" en is afgeleid van "technology". Bekende techno-artiesten zijn Moby en DJ Furax.


Jaren 90

In de jaren ’90 komt er een stortvloed aan informatie naar de mensen, via de uitbreiding van televisiekanalen en de opkomst van het internet, waar steeds meer mensen gebruik van maakten. Jongeren maakten veel gebruik van die mogelijkheden en konden zo mensen van hun jongerencultuur in binnen- en buitenland snel bereiken.

Trance
Trance is ook een populaire muzieksoort onder jongeren.
Trance kan worden beschreven als een melodie waarbij de beats per minuut vaak tussen de 130 en 153 per minuut liggen en waarbij een bepaald melodietje vaak wordt herhaald.
Opvallend feit is dat trancemuziek vaak oude liedjes mixt.
Bekende trance-artiesten zijn dj Tiësto en Paul Van Dyk.

Nu
Met behulp van televisieprogramma's als Star Academy en Idols proberen platenmaatschappijen vanaf 2001 nieuw zangtalent en vooral inkomsten aan te boren. Met name Idols levert wereldwijd allerlei noteringen in de hitparades op.
Allerlei dansfestivals komen op of beginnen steeds grotere vormen aan te nemen. Zo kent men in België I Love Techno en in Nederland ondere andere Sensation, Dance Valley en Lovefields. Ook Belgische trancegroepen als Milk Inc., Sylver en Nederlandse trance-dj's als DJ Tiësto worden bekend. Tegenwoordig heeft bijna iedereen een radio, een cassetterecorder of een cd-speler. Naar muziek kan je luisteren wanneer je maar wil. Cd’s worden over de hele wereld verkocht. Ook bijna over de hele wereld kunnen mensen MTV kijken. Daardoor zien en horen we in veel landen dezelfde muziek. Vroeger was dat helemaal niet zo. Pas na de tweede wereld oorlog kregen steeds meer mensen een radio of platenspeler.Muziekinstrumenten waren bijna niet te koop. De ontwikkeling van de muziek was daar gewoon doorgegaan, niet gek dus dat de Amerikaanse muziek hier ook populair werd.

Nog andere muzieksoorten

Jazz
De jazz is ontstaan als volkmuziek van de Noord-Amerikaanse negers. Dit is een muziekvorm die stukken van de Afrikaanse en Amerikaanse muziek verbindt met delen van de Europese muziek. Het instrumentendeel is voornamelijk europees, maar de speelwijze en de klank zijn vaak anders dan de Europese melodieën.
Jazzmucisi gebruiken instrumenten die oorspronkelijk komen uit militaire, circus, -of vaudeville orkesten. In de laatste periode van jazz werden ook computertechnieken gebruikt. De stem is bij deze muziek een heel belangrijk instrument. Zonder stem zou deze muziek niet veel betekenis hebben. Bekende Jazz-artiest is Louis Armstrong.

Blues
Blues is de belangrijkste liedvorm van de zwarte Noord-Amerikaanse bevolking. De blues wordt herkend door het vaste harmonische schema van twaalf maten. Nog een goed kenmerk van de melodie van de de blues zijn de blue notes. De teksten zijn meestal driedelig. De bluesvorm is de meest gebruikte.
Hij wordt ook gebruikt in de instrumentale jazzmuziek.
Uit de blues zijn verschillende andere soorten muziek ontstaan, zoals Rhythm and Blues (R&B), soul en funk. Verschillende zangers van de blues zijn: Charley Patton, Lightnin’Hopkins, Ma Rainey.