Stromingen in de Islam

De stromingen van de Islam In de Islam wordt steeds benadrukt dat het moet gaan om één gemeente van ware gelovigen. Er is één God en er is maar één volk van God. Maar het ging niet altijd goed in de gemeente. De Islam viel al vroeg uiteen in stromingen en sekten. Soennisme Eerst behandelen we de breedste stroming, het Soennisme. Bijna 90% van alle Moslims is soennitisch. Ze zijn niet uit elkaar gegaan vanwege theologische verschillen, maar door verschillen in de interpretatie van de Islamitische wet, de “sharie’a”. Al snel ontstonden er verschillen in de opvatting over de “sharie’a”. Eigenlijk was het probleem terug te vinden in de waardering van de vier bronnen van het Islamitische recht : de koran, de overlevering van Mohammed, het afleidingsprincipe en de mening van de gemeenschap. Deze vier rechtsbronnen zijn de basisregels voor de Islamitische wetgeving wereldwijd. Er ontstonden er vier verschillende wetsscholen (madhaahab), die elk verschillend omgingen met de vier grondregels. Er ontstonden binnen de soennitische samenleving dus niet zozeer allerlei sekten, maar “scholen” met verschillende waardering en toepassing van de vier genoemde regels : - de Hanafanieten : de stichter was Aboe Haniefa. Ze leggen de nadruk op de nieuwe regels afleiden van de oude (“qiyaas”) en het persoonlijk oordeel. - de Malikieten : Maalik ibn-Anaas, legde het accent op de traditie. Marokkanen in Nederland hangen deze school aan - de Shaafi’ieten : genoemd naar Mohammed ibn-Idries as-Shaafie’ie. Probeerde de scholen te verzoenen, maar stichtte nieuwe school. - de Hanibalieten : Ahmad ibn-Hanbal, verwierp de vierde rechtsbron : wat de gemeenschap er van vindt en stond huiverig tegenover de 3e rechtsbron, het afleidingsprincipe. Shi’isme In het shi’isme zijn allerlei sekten ontstaan. Dit is al vanaf het begin af aan en komt doordat de leider op een voetstuk wordt gezet. De 1e leider, die imaam wordt genoemd, was Ali. Zij die ervan overtuigd waren dat Ali de ware opvolger van Mohammed was, vormden dus de Shi’ieten. In de wereld van de islam hebben zij altijd de minderheid gevormd. Het martelaarschap speelt een belangrijke rol in het Shi’isme. Een Shi’iet kan niet beter af zijn dan strijdend voor zijn geloof te sterven. In het Shi’isme vinden we verschillende stromingen vanwege verschil in visie op het aantal imaams. Eigenlijk gaat het om verschil in opvatting over welke zoon op een gegeven moment rechtmatig opvolger is en de titel ‘imaam’ mag dragen. Shi’ieten hebben een eigen rechtsschool. Er zijn enkele kenmerkende verschillen met de vier wetsscholen van het Soennisme.
Imamieten Verreweg de grootste groep vormen de Imamieten. Zij geloven dat er een opeenvolging is geweest van 12 imaams. Vandaar dat ze ook Twaalvers worden genoemd. Shi’ieten hebben een eigen rechtsschool. Er zijn enkele kenmerkende verschillen met de vier wetsscholen van het Soennisme. Isma’ielieten Isma’ielieten, die ook wel Zeveners worden genoemd, beschouwen Isme’iel ibn Dja’far als de rechtmatige zevende Imaam, want hij is de oudste zoon. Bij de Zeveners en aftakkingen van deze sekte vinden we allerlei anti-islamitische leerstellingen : uitvloeiing van het goddelijke in mensen, een sterk hiërarchisch systeem met een groep van ingewijden en onvoorwaardelijke gehoorzaamheid aan de ‘representant van God’. Droezen
Veel sekten zijn voortgekomen uit deze tak van het Shi’isme. De naam is afgeleid van de prediker Ad-Daraazi, die een hoveling aan het hof van kalief al-Hakiem in Egypte was. Deze sekte heeft steeds de interesse van onderzoekers gehad, waarschijnlijk door de waas van geheimzinnigheid die om hun hangt. Ze is slechts voor ingewijden toegankelijk. We kunnen ze eigenlijk nauwelijks meer moslims noemen. Ze hebben een goddelijke verering voor schepselen buiten Allah, kennen het geloof in de zielsverhuizing : de zielen van de goeden worden geboren als kinderen, maar de zielen van de slechte mensen verhuizen naar de honden. En de koran aanvaarden zij niet als de hoogste norm. Nizaaries Ze raakten in de tijd van de kruistochten bekend als Assassijnen (Hashishien). Ze verlieten hun burchten in Syrië en Libanon om in gehoorzaamheid aan hun geestelijke leider hooggeplaatste tegenstanders van de leider te vermoorden. Zaidieten Zaidieten erkennen Zaid als 5e en laatste imaam. Ze zijn veel gematigder dan Isma’ieten en staan theologisch dicht bij de Soennieten. Ze geloven niet in de verborgen Imaam. Zaidieten hebben eigen wetsboeken. Alawieten Men Alawieten bedoelt men de speciale verbondenheid met Ali, het neefje van Mohammed. Er bestaan verschillende soorten Alawieten. Het kenmerk van deze geloofsrichting is : een vermenging van het Iraanse Shi’isme met pre-islamitische en christelijke elementen. Ze kennen ook het principe van taqiya, het principe dat je je ware geloof mag verhullen. Van plaats tot plaats kunnen opvattingen verschillen. En er is een soepele houding t.o.v. de religieuze plichten, zoals de dagelijkse gebeden, moskeegang en vasten. Dit wordt ook wel de buitenkant van de religie genoemd, het geloof moet uit het hart komen. Men vindt het belangrijk barmhartig en vergevingsgezind zijn.