De romantiek

2.2 Schilderijen om te tonen

Ø Pag 117 Ø Pag 22-23 Ø De vrijhgeid voert het volk aan (1830) Ø (pag 117)

2.3 Schilderijen om uit te leggen

“Het vlot van Medusa” (1816) pas 22-23
Het is een groot van doek van 5m op 7 m. Het is een waargebeurd verhaal over een Frans marineschip dat in 1816 verging. De officieren namen alle reddingsboten in en lieten de ander opvarenden achter met een vlot. Het is een klacht tegen hun vaderland. Licht speelt er een belangrijke rol. De zonsondergang laat in onheilspellend goud-achtig geel, oker en bruin zien dat het bijna te laat is voor de overlevenden op een ronddobberend vlot. Hoewel de wirwar van dode en levende mensen op het doek van Géricault toevallig lijkt, maakte hij meer dan 100 schetsen om een evenwichtige samenstelling te vinden. Zo steekt het zware zeil naar de linkerbovenhoek uit; de donkere man die met een kledingstuk zwaait, zorgt dat er naar recht ook iets uitsteekt. En zelfs in de benedenhoeken zijn uitsteeksels te vinden: de twee mannen die schuin liggen. Die zijn ook voor de donker- en lichtverdeling op het doek belangrijk. Het doek wordt doorgesneden door een denkbeeldige diagonaal die van links naaar rects omhoog loopt en de weg van wanhoop naar hoop symboliseert. Het resultaat is twee menselijke pyramiden. Die der hoop hoop en die der wanhoop. De zee is onstuimig en dreigend, en de lucht gaat steeds lager hangen. Dit duidt op de komst van noodweer. De vlekken in het schilderij zijn kleuren die het effect vergroten. De kunstenaar heeft het tafereel een emotionele, heldhaftige en bijna abstracte energie meegegeven. De commentaren op dit schilderij in 1819 in de Salon gingen van ‘raadselachtig’ tot voorzichtig lovende woorden. Dit is dan de ondergang van het neoclassisme. Kenmerken: Ø Onstuimige, heldhaftige onderwerpen. Ø De kleuren die het einde -dat nabij is- voorstellen. Ø Donkere kleuren, donkere stemmingen Ø Evenwicht Ø Beweging/ actie in het schilderij

“De vrijheid voert het volk aan” (1830) In 1830 kwam er een opstand van verontwaardigde burgers van alle standen. Een echte leider was er niet, dus voert in Delacroix’ schilderij de Vrijheid het volk aan. Ze is niet abstract afgebeeld, maar een tastbare figuur. De schilder zelf stond in de tijd van de Revolutie aan de kant van de burgers. Zijn losse penseelstreek en stralende kleuren maken dit werk zo levendig. Om de spanning en emotie in dit doek te vergroten gebruikte hij behalve licht-donkercontrasten ook complementaire contrasten (die samen wit doen ontstaan, zoals groen en rood of geel en violet). De kleur heeft niet alleen beeldende waarde, maar ook een geheel eigen emotionele waarde, waarmee hij temperamenten en stemmingen wil uitdrukken.

3. In Engeland (1820-1850)

De Romantiek in Engeland was weinig romantisch, maar eerder een voorloper van het Impressionisme en Realisme. De belangrijkste vetregenwoordigers waren William Turner en John Constabel. In Turners schilderijen is het effect van kleuren sterker dan bij Delacroix. Het zijn die kleuren die voor de stemming zorgen, niet omgekeerd. Het is dus niet zo dat hij zijn gevoelens vrijgeeft door met bepaalde kleuren te werken. Hij was een belangrijke voorloper van de abstracte kunst.

3.1 Kenmerken voor schilderijen in de Engelse Romantiek is Ø Precieze weergave van het landschap (Constable) (1) Ø De natuur overheerst nog steeds, (2) Ø Maar Wiliam Turner geeft niet direct de indruk van de natuur weer (3) Ø Voorwerpen worden slechts na enige tijd duidelijk (Turner) (4)

William Turner (23/04/1775-19/12/1851) Brits schilder, werd reeds in 1789 als student tot de Royal Academy toegelaten. Hij bestudeerde de Hollandse zeeschilders en de Venetianen. Hij maakte schetsten tijdens zijn reizen. In de eerste fase van zijn kunstenaarschap heeft hij vele malen het natuurgeweld uitgebeeld, bv dat schilderij waarin de herinnering aan een sneeuwstorm in Yorkshire zijn vastgelegd. In kleuren trachtte hij de speling van het licht vast te leggen. Vormen en details worden slechts vaag aangegeven op brede vlakken van geel, wit, roze, rood, koel grijs en blauw in tal van schakeringen.

3.2 Schilderijen om te tone
1. Pag 74 onderaan
2. Pag 74 bovenaan
3. Pag 66
4. Pag 69

3.3 Schilderijen om uit te leggen

“Sneeuwstorm op zee” (1842) William Turner wou een storm op zee meemaken en de matrozen bonden hem vast aan een mast omdat hij dat gevraagd had. Hij verbleef er vier uur en toen hij weer thuis was, schilderde hij dit schilderij: Sneeuwstorm op zee. Er zijn donker-licht contrasten aanwezig. Er zijn meerdere tinten van bruin aanwezig. Als je naar het schilderij kijkt, word je er door opgenomen. Je vindt geen plaats waar je je oog rust kan gunnen. Je merkt de boot in het midden pas na een tijdje op. De vuile kleuren stellen de golven voor. Enkel in het midden van het schilderij lijkt het er kalmer aan toe te gaan.

Architectuur
Tuinarchitectuur

De Romantische tuin van Sanspareil is gelegen in Duitsland, meer bepaald te Beieren. Hij is ingericht vanaf 1744. Oorspronkelijk was het een jachtgebied. Het was de eerste landschappelijke creatie op het continent. Het schaduwrijke bosje moest het eiland Ogygia voorstellen, waar Telemachos schipbreuk leed toen hij Odysseus najoeg. Bezoekers zouden de zoektocht van Telemachos naar zijn vader beleven, wat hun ziel zou zuiveren. Als kenmerken kan je het volgende voor ogen houden: kronkelende paadjes, bosjes,... Je moet je zo een beetje kunnen verstoppen. Het mag GEEN symmetrische tuin zijn, zoals die van Versailles.

Architectuur

Men had veel interesse in de geschiedenis en dit leide tot de herleving van oude bouwstijlen. Hieruit volgt dat het classicisme, dat beschouwd werd als een deel van de Romantiek, het zgn. Romantisch-Classicisme vormde. De classicistische bouwstijl verspreidde zich in Europa en de V.S. Het hoogtepunt was The Houses of Parliament (1836). De gotische bouwstijl brengt het pittoreske naar voren. Omstreeks het midden van de 19de eeuw volgde nog een herleving van de bouwstijlen uit de renaissance en de barok. Later in de Romantiek kwam er een vermenging van die stijlen in gebruik. Een voorbeeld is de Opéra in Parijs.

Letterkunde

Ook hier waren er in de 18de eeuw aanwezig, nl. de natuurbeleving en het sentimentalisme.

Ook hier waren er in de 18de eeuw aanwezig, nl. de natuurbeleving en het sentimentalisme.

1. In Engeland

Het woord romantiek heeft een verband met romances, balladen, zoals ze in de 17de eeuw met “romantic” in Engeland voorkwamen. Verlangen, eenzaamheid, melancholie, ongeordendheid, natuurlijkheid of onnatuurlijkheid, werden literaire motieven.

2. In Duitsland

Hier is de invloed van de idealistische wijsbegeerte nog duidelijker. Dit komt door het grootte aantal filosofen. De belangstelling voor de volkspoëzie uit eigen land kwam vooral tot uiting in het werk van de gebroeders Grimm.

3. In Frankrijk

De poëzie bevatte reeds romantische elementen, maar pas door Madame de Stael brak de nieuwe cultuurstromingen door. Vigny, Lamartine, Musset en Victor Hugo waren de belangrijkste schrijvers. Ook hier komt de belangstelling voor de geschiedenis in deze tijd weer tot uiting in historische romans.

Muziek

In de muziek manifesteerde de romantiek zich later en langer dan in de andere kunsten. Typisch romantische kenmerken zijn: persoonlijke expressie, verlangen naar het onberijkbare, naar mystiek en religie, belangstelling voor de Middeleeuwen en voor het sprookjesachtige. Het meestal eendelige symfonische gedicht ondstond. De natuur werd thema in de muziek. Op drie punten heeft de romantiek een grote verandering gebracht: 1. De harmoniek: de chromatiek werd hoe langer hoe meer uitgebreid tot de grenzen bereikt werden. 2. De instrumentatie: nieuwe instrumenten werden ontworpen zoals de saxofoon, de basklarinet en de wagnertuba’s. Het orkestapparaat werd uitgebreid. 3. De virtuosieteit werd sterk opgevoerd. Bij de piano werden de technische logelijkheden sterk uitgebreid. Buiten pianomuziek werd het lied een van de belangrijkste uitingen van de Romantiek.