Romeinse woningen

Hoe woonden de Romeinen? Door de uitbarsting van de Vesuvius raakten enkele steden bedekt onder een dikke laag lava, modder en puin. Bijvoorbeeld de stad Pompeii. In de achttiende eeuw werden deze steden herontdekt. Doordat de steden luchtdicht waren afgesloten is alles in goede staat overgebleven. De opgravingen van onder andere Joachim Winckelmann leveren veel kennis van de Romeinse huizen en stedenbouw. De Romeinse woningen kun je indelen in twee groepen: De woning van de arme Romein. Arme Romeinen konden zich een losstaand huis niet permitteren, zij leefden in appartementen. Dit is een soort flatgebouw, een insula. (1 en 2) Een arm gezin had een of twee kamers, een rijker gezin had misschien een drie- of vierkamerappartement. Waterleiding was er in de insula niet, men haalde water uit een bron in de straat. In het flatgebouw waren geen toiletten, daarvoor was er een openbare toilet op straat of een potje. Bij de meeste flatgebouwen bestond de onderverdieping uit winkeltjes. In het midden van het gebouw lag een centraal hof, waardoor kamers in de binnenkant ook een raam naar buiten hadden. De woning van de rijke Romein. Rijke Romeinen woonden in een vrijstaand huis, een domus. (3) Dit waren vrij grote woningen, waar je met één familie in woonde. De twee vertrekken naast de ingang hadden vaak geen ingang naar binnen, maar waren naar de straat toe open. Deze werden dan verhuurd aan winkeliers. (3,1) (Als er geen winkels waren, dan dienden de voorste kamers voor het personeel.(3,2)) Bij veel huizen lag de ingang niet direct aan de straat. Eerst kwam je in soort portiek, vestibulum. (3,3 en 4) Soms bevond zich hier een vloermozaïek dat de bezoeker welkom heette of waarschuwde voor de hond (cave canem). (5) De deur, ianua, bestond uit twee deurvleugels, valvae, en was ongeveer 4 meter hoog. (3,4) Via de gang, fauces, (3,5) kom je in een vertrek dat atrium genoemd werd. Het atrium was een grote hal, een soort van binnenplaats. Het atrium was het religieuze middelpunt van het huis en familieleven: hier stond het huisaltaar (lararium) en de (borst)beelden van enige voorouders. (3) Het atrium had een hoog plafond met in het midden een rechthoekig gat, compluvium. (3,10) Het via het compluvium binnengekomen regenwater werd opgevangen in een bassin impluvium. Het atrium was mooi versierd met bijvoorbeeld muurschilderingen. Rond het atrium lagen slaapkamers, cubicula, (3,6) en aan elke kant nog een open ruimte. (3,7) Recht tegenover het atrium, lag de werkkamer, tablinum (3,8) van de heer des huizes (pater familias). Aan weerszijden van het tablinum waren twee vertrekken, waarvan de grootste een eetkamer voor de winter was, een (winter) triclinium. (3,9) ’s Winters werd de tablinum afgesloten met een schot en kon je niet via het tablinum naar het peristylium lopen, dus was er een gang langs de werkkamer. (3,11) Het peristylium (3) is de binnentuin, omringd door een zuilengang, waaraan verschillende vertrekken lagen. Er was een keuken, culina. (3,12 en 15) De meeste keukens waren kleine ruimtes met een fornuis, een tafel en misschien wat planken aan de muur. Meestal was er aan de zijde tegenover de tablinum nog een eetkamer, triclinium. (3,12) Omdat de Romeinen niet aan tafel zaten, maar aanlagen, bestond de eetkamer altijd uit drie aanligbedden, die gegroepeerd stonden om een rond tafeltje. (9 en 10) Rondom het peristylium lag ook een ontvangkamer voor in de zomer exedra, (16) en het posticum, (17) het achterdeurtje voor de leveranciers, maar waardoor ook de heer des huizes stil weg kon gaan. En verder waren er rond het peristylium nog slaven vertrekken. (13) Het peristylium was gebruikelijk erg uitgebreid met veel gastenvertrekken, fonteinen, groots aangelegde tuinen en veel versieringen. De muren in het atrium en peristylium waren bedekt met fresco’s. Deze schilderde men meestal op een net gepleisterde muur, die nog vochtig was.