Ostia antica

OSTIA Ostia ligt 30 kilometer van Rome, en is in de 7e eeuw voor christus gesticht als een militaire kolonie. Het is de eerste havenstad van Rome en werd waarschijnlijk gesticht door Ancus Marcius, die toen koning van Rome was. De naam Ostia is afgeleid van het Latijnse woord ‘ostium’ dat monding betekent. Ostia begon als militaire haven en later groeide deze uit tot een haven voor reizigers en voor de bevoorrading van Rome. Het werd een echte handelsstad, maar behield ook zijn militaire functie. Tijdens de punische oorlogen (tussen 270 en 133 voor Christus) was de haven van Ostia de basis van de ‘Quaestores Ostiensis’, de leiders van de Romeinse vloot. Doordat Ostia zo belangrijk was voor deze vloot, waren de inwoners vrijgesteld van de dienstplicht. Zij hadden immers een andere verplichting, het onderhouden van de vloot. Ostia geeft een goed beeld ervan hoe ook in Rome de wijken eruit zagen, waar de gewone mensen woonden en werkten. In Ostia leefden in de in de 2e eeuw na Christus ongeveer 40 duizend mensen. Daaronder waren 10-15 duizend slaven. De gewone Romeinen woonden niet in marmeren paleizen, maar in bakstenen flats (insulae) die in Rome geheel verdwenen zijn, op één kleine ruïne na aan de voet van het Capitool. Er waren ook velen pakhuizen waarin goederen vanuit Frankrijk, Spanje, Egypte en Griekenland werden opgeslagen. Tegenwoordig ligt de havenstad niet meer aan de Tiber en de zee is ook niet meer te zien op de meeste plekken. De kustlijn ligt nu 3 kilometer verderop. De stichter van Ostia was zeer waarschijnlijk Ancus Marcius. Hij was na Romulus de vierde koning van Rome. Hij leefde van ongeveer 640 tot 616 v. C. Ancus Marcius was een vredelievend man die zich zoals zijn meeste tijdgenoten liet leiden door de wil van de goden. Marcius regeerde vierentwintig jaar en werd in 616 opgevolgd door Lucius Tarquinius Priscus, een Etruskisch stamhoofd. Onder de leiding van Ancus Marcius werden onder andere grote ‘salinae’ aangelegd. Dit zijn zoutpannen, waarin zeewater werd opgevangen dat men liet verdampen zodat het zout overbleef. Dankzij hem groeide Ostia van een oorlogshaven uit tot een overslagplaats voor de korenvoorziening van Rome, wat het begin was van de handelsstad. In de eerste eeuw na Christus verplaatste keizer Claudius de haven vijf kilometer naar het noorden van de oude Tibermond, waardoor het belang van Ostia als doorvoerhaven naar de rest van Italië verder toenam. De belangrijkste handelsproducten waren graan en olijfolie. Het graan werd overgevaren uit Egypte en de olijfolie kwam voornamelijk Spanje. Ook werden hier de wilde beesten uit Afrika binnengebracht die gebruikt werden voor de spelen in het Colosseum. Vanuit Ostia werden de producten verder Italië ingevoerd, onder andere naar Rome. Een belangrijk deel van de handel vond plaats op het forum van de handelmaatschappijen. Dat forum lag op de kruising van de twee hoofdstraten van Ostia, de Cardo en Decumanus. 64 Verschillende handelsbedrijven hadden hier hun kantoor. Op de vloer voor ieder ‘kantoor’ liggen mozaïeken waaraan je kunt zien waarin de maatschappij handelde. Deze mozaïeken zijn nog steeds zichtbaar. Aan het plein staat een tempel ter ere van Ceres, de godin van de landbouw, waar offers werden gebracht om de goden gunstig te stemmen wanneer een handelsovereenkomst werd gesloten. Ostia heeft een Grieks theater. Er is geen amfitheater, wat is vreemd is voor een Romeinse stad. Het verschil tussen de twee is dat een amfitheater ovaal is en een Grieks theater halfrond en een Grieks theater werd gebruikt voor het opvoeren van toneelstukken en een amfitheater voor de gevechten. In Ostia zijn de best bewaarde toiletten uit de Romeinse tijd. De toiletten zijn vaak gerestaureerd. Ze bestaan uit een marmeren bank langs drie wanden met gaten erin. Naar de wc. gaan was dus een gezellige aangelegenheid. Langs de vierde muur was een wastafel met stromend water. Tegenwoordig is ook de afvoer naar het riool te zien. Deze toiletten waren voor mannen en lagen in het centrum van Ostia. Trajanus gaf wegens de verzanding van de Tibermond opdracht voor een nieuwe weg naar de zee. Hij liet het kanaal, fossa Traiana, graven. Door dat kanaal ontond er een eiland in de Tiber. Dit eiland werd Insula sacra genoemd en werd in de 2e tot en met de 4e eeuw als begraafplaats gebruikt. Aan het einde van de 4e eeuw n.C. begon, net als in Rome, het verval van Ostia, dat onder andere kwam door verzanding, die weer in de nieuwe Tibermond plaats vond. De andere reden is dat Constantijn eerder die eeuw het stadje Portus Romae, dat verderop aan de Tiber lag, volledige stadsrechten had gegeven. Toen raakte Ostia dus haar vooraanstaande positie kwijt. Ostia werd aan het einde van de oudheid herhaaldelijk geplunderd en na de 8e eeuw vrijwel verlaten. In de 8e eeuw probeerde paus Gregorius IV er nog een nederzetting te stichten, maar dit mislukte. In opdracht van paus Pius 7e (1802) en van de Italiaanse regering werden de belangrijkste opgravingen gedaan.