Achilles//Achilleus

Dia 1 • Op de bruiloft van Peleus, koning van Phtia, en zeegodin Thetis, waren alle goden uitgenodigd, behalve 1. Eris, de godin van de twist. Haar appel, met daarop de woorden: “Voor de mooiste”, bracht de hele Trojaanse oorlog aan het rollen. Maar uit het huwelijk ontstond ook nog een deelnemer aan die oorlog: Achilleus. • Thetis wilde niet dat haar zoon sterfelijk zou blijven, en volgens sommige verhalen dompelde ze hem onder in de rivier van de onderwereld, de Styx. Haar enige fout daarbij was, dat ze vergat ook zijn hiel, waar ze hem aan vasthield, onder te dompelen. Daardoor werd dat zijn enige fysieke zwakke plek: zijn achilleshiel. • Als Peleus en Thetis een tijd later scheiden, stuurt Peleus Achilleus naar de Centaur Cheiron voor zijn opvoeding. Die laat hem ingewanden van dieren eten om hem de kracht van de dieren zelf te geven. • Hij zorgt er ook voor dat Achilleus de snelste hardloper wordt, daarom heette hij in de Ilias ook wel de Snelvoetige. • Als hij later terugkomt in Phtia, wordt hij vrienden met de iets oudere Patroklos, die dus niet, zoals wordt beweerd in “Troy”, zijn jongere neefje is. Dia 2 • Toen al het gedoe om Troje in gang was gezet, wilden de Grieken Achilleus aan hun kant. Hij was de beste strijder die er was, en zijn eigen leger, de Myrmidonen, waren overal gevreesd. Volgens Homerus wilde Achilleus graag mee, ook al had Thetis hem gewaarschuwd had. Ze had hem verteld dat hij, als hij naar Troje zou gaan, een roemvol, maar kort leven zou leiden. Maar volgens andere schrijvers willen zijn ouders voorkomen dat hij naar Troje gaat, en daarom laten ze hem onderduiken bij Lykomedes, de koning van het eiland Skyros. Daar leefde hij een tijd verkleed als meisje, tussen Lykomedes’ dochters. Hij had een korte relatie met de dochter Deidameia, en krijgt ook een zoon, Neoptolemos. Odysseus vermoedt dat hij zich tussen de meisjes verstopt en komt naar Skyros met een list. Hij brengt allemaal geschenken mee voor de dochters, waaronder ook wapens. Achilleus kiest natuurlijk voor de wapens en als dan een alarmsignaal klinkt maakt hij zichzelf meteen klaar voor de strijd. Eenmaal ontmaskerd wil hij graag mee naar Troje samen met Patroklos. • In nog een andere versie staat een mislukte poging om Troje te bereiken beschreven. Ze berekenen hun koers niet goed, komen aan in Mysia, denken dat ze al bij Troje zijn en beginnen de boel te plunderen. Op deze manier krijgen ze dus ernstige ruzie met koning Telephos, een zoon van Herakles. Als ze dan nog een keer uitvaren wordt de vloot van 1000 schepen bij Aulis door ongunstige winden verspreid over de zee. Zo zijn ze dus weer terug in Aulis, en nog geen steek verder. • In Aulis heerst vanaf dat moment een hardnekkige windstilte. Dit is het werk van Artemis, die boos was op Agamemnon, omdat hij haar in zijn offers verwaarloosd had. Het zou pas weer gaan waaien als hij zijn dochtertje Iphigeneia zou offeren. Na lang nadenken en een lange tijd van windstilte wordt Agamemnon zo onder druk gezet door alle koningen en hun legers, dat hij zijn vrouw vertelt dat hij Iphigeneia mee zou nemen naar Aulis om daar met Achilleus te trouwen. Achilleus probeert het nog te voorkomen, maar hij komt te laat. Zodra Iphigeneia is geofferd steekt er een goede wind op, en de vloot zeilt uit naar Troje.
Dia 3 • In Troje is eigenlijk weinig te doen. Als ze er aankomen, merken ze dat de stad en haar muren zo onneembaar zijn, dat ze er niets tegen kunnen uitrichten. De negen jaar die daarop volgen wordt er vooral veel geplunderd in de gebieden rondom Troje. Achilleus laat daar duidelijk merken hoe sterk hij is, en tijdens de plundering van de stad Lyrnessos maakt hij Briseïs buit. • Zij is de oorzaak van het conflict tussen Achilleus en Agamemnon, waarmee de Ilias van Homerus opent. In het Griekse kamp breekt de pest uit, wat natuurlijk niet echt positief is als er ook al mannen genoeg doodgaan door het vechten en het plunderen. De ziekte is gezonden door Apollo. Hij is boos op de Grieken, omdat Agamemnon de dochter van een priester van Apollo had buitgemaakt, Chryseïs. Nou weet iedereen dat je niet met de goden moet spotten en Agamemnon geeft het meisje terug aan haar vader. Niet helemaal vrijwillig, en omdat hij compensatie wil, eist hij Briseïs op. Dia 4 • Achilleus baalt hier gigantisch van, houdt per direct op met vechten en gaat klagen bij zijn moeder, Thetis. Zij is het volledig met hem eens en vertelt hem niet mee te vechten totdat de Grieken doorhebben hoe onmisbaar hij eigenlijk is. Ondertussen gaat ze zelf bij Zeus klagen, die dan de Trojanen even aan de winnende hand laat, zodat het de Grieken extra opvalt hoeveel ze Achilleus eigenlijk nodig hebben. • De Trojanen komen tot op het randje van het Griekse kamp en steken al bijna de schepen in brand. Patroklos houdt het niet meer, en gaat aan Achilleus vragen of hij mee mag vechten. Achilleus leent hem zijn wapenrusting en geeft hem het bevel over de Myrmidonen. Patroklos kreeg het voor elkaar om met de Myrmidonen de Trojanen een heel eind terug te drijven, totdat hij Hektor tegenkomt. Dat is te meer dan hij aankan, en hij sterft op het slagveld. Als Achilleus hierachter komt barst hij in huilen uit, en laat zich zien aan de Trojanen, die zich rot schrikken. • De dag daarop maakten Achilleus en Agamemnon het weer goed, en werd Briseïs ongeschonden teruggegeven. Daarbovenop kreeg hij ook nog talloze geschenken, want Agamemnon wilde niet het risico lopen weer zonder Achilleus te moeten vechten. Thetis had ondertussen een nieuwe wapenrusting geregeld bij Hephaistos, want Hektor had nu de originele. Het tij is voor de Grieken definitief gekeerd, nu Achilleus weer meevecht. Hij neemt meteen die eerste dag 20 Trojaanse soldaten gevangen om te offeren op het graf van Patroklos. Dia 5 • De Trojanen worden teruggedrongen tot aan de muren van de stad, en vluchten naar binnen. Alleen Hektor blijft buiten voor een man-tot-man gevecht met Achilleus. Vlak voordat Achilleus bij hem is, wordt het hem te veel en hij vlucht. Achilleus jaagt hem dan drie keer om de stad heen, tot Zeus het zat wordt en het lot van beiden weegt. Zijn beslissing valt nogal vervelend uit voor Hektor, die terwijl hij sterft aan Achilleus voorspelt dat hij op zijn beurt zal sterven door Apollo en Paris. Achilleus zit daar blijkbaar niet zo mee, want hij bindt Hektors lijk achter zijn strijdwagen, en sleurt hem 12 dagen rond de stadsmuren. • Zelfs de goden vinden dit te erg voor woorden, en ze vertellen Thetis dat ze haar zoon maar eens de les moet lezen. Die avond komt Priamos, koning van Troje en vader van Hektor, om het lichaam van zijn zoon op te halen. Achilleus geeft toe en daar eindigt de Ilias. • De Trojanen krijgen er hierna een bondgenoot bij: de Amazonen, onder leiding van koningin Penthesileia. Het vechten gaat weer verder en de oorlog gaat weer even de Trojaanse kant uit, maar dan ontmoet Achilleus Penthesileia. Hij steekt haar neer en wordt dan verliefd op haar. Ze sterft vrij snel daarna.
Dia 6 • Het meest bekende gedeelte van het leven van Achilleus is zijn dood. Achilleus rukt op vanaf het slagveld, richting Troje. Paris staat met pijl en boog en schiet hem neer in zijn kwetsbare hiel, hoewel dat niet zijn bedoeling was. Hij wilde hem gewoon neerschieten, zoals dat bij andere mannen ook gebeurde, in het hart. Maar van achter hem richtte Apollo de pijl op zijn hiel en schoot Achilleus neer. Daarna was er een groot gevecht om Achilleus’ lichaam waarbij Ajax en Odysseus het redden. • Er ontstond toen een grote discussie over wie het meeste recht op de geweldige wapenrusting van Achilleus had. Ajax vond dat hij het was, omdat hij vocht met daden en niet met de mooie woorden van Odysseus. In zijn ogen was hij degene die daadwerkelijk iets bijdroeg aan de oorlog. Odysseus vond dat hij de wapens zou moeten krijgen, omdat intelligentie en sluwheid belangrijker en beter waren dan domme kracht. Uiteindelijk kon Odysseus zo mooi praten dat hij de wapens kreeg. Ajax kon dit niet aan, en pleegde uiteindelijk zelfmoord. • In de middeleeuwen was vooral de versie van Hyginus populair. In het “Roman de Troie”, vertaald door een Fransman, staat het verhaal heel anders beschreven. Achilleus werd verliefd op Priamos’ dochter Polyxena, terwijl hij voor haar ogen haar broer vermoordde. Hij was zo verliefd dat hij er zelfs de Grieken voor zou verraden. De Trojanen zouden zijn verliefdheid toen gebruikt hebben om hem in een hinderlaag te lokken en te doden. Na de val van Troje spookte zijn schim er nog steeds rond en als de Grieken de Trojaanse vrouwen verdelen eist hij dat Polyxena op zijn graf geofferd wordt. Uiteindelijk is Neoptolemos degene die dit uitvoert.