Gaia

Presentatie Gaia

Ik ga jullie wat vertellen over Gaia, en dan vooral de Gaia hypothese of Gaia Theorie. Ik zal eerst een samenvatting geven van de Gaia theorie zodat jullie een beetje weten wat het inhoudt.
De Gaia theorie van James Lovelock houdt in dat het leven niet moet worden gezien op het niveau van moleculen, cellen, organismen of zelfs ecosystemen, maar dat alle organismen op aarde samen met hun omgeving, een groot levend wezen vormen. Dit wezen noemde James Lovelock Gaia, naar de Griekse godin Gaia. Volgens de Gaia theorie zijn alle organismen, gesteenten, oceanen, zeeën en de atmosfeer met elkaar verbonden door stromen van energie, water en voedingsstoffen in en rondom de aarde. Alle individuele organismen danken hun bestaan aan Gaia, en andersom kunnen alle organismen samen het wereldklimaat beïnvloeden. Zo wordt de kringloop van belangrijke elementen voor het leven in stand gehouden.

Hoe is de Gaia theorie ontstaan?
Dr. James Lovelock is een Engelse chemicus. Hij verdiepte zich in de jaren zestig op verzoek van NASA in de mogelijkheid van leven op andere planeten. Hij merkte op dat de atmosfeer van Mars en Venus bijna helemaal uit CO2 bestond, terwijl de atmosfeer van de aarde bijna helemaal uit stikstof en zuurstof bestaat. En op die planeten was helemaal geen leven, op de aarde wel. Hij dacht dat het misschien iets met elkaar te maken zou kunnen hebben.

Daarom is hij de aarde gaan onderzoeken en dat was het begin van zijn theorie dat de aarde werkt als één groot levend wezen, de Gaia theorie. Veel mensen zijn het niet eens met zijn theorie, maar toch is het inmiddels benoemd tot ‘wetenschappelijke theorie’. In 1979 schreef hij er ook een boek over, dat heette: Gaia: a new look at life on earth.

Wat is er nieuw aan deze theorie?:
De Gaia theorie is relatief splinternieuw. Hij is pas ontwikkeld is de jaren zestig en daar komt bij dat de suggestie dat de aarde functioneert als één wezen iets is waar men voor die tijd nooit eerder aan dacht. Een oudere en bekende Theorie is de Big-Bang theorie die zegt dat de aarde met een grote knal is ontstaan, en dat later door evolutie alle huidige organismen zijn ontstaan. Een tweede theorie die heel oud en bekend is, is de theorie dat God de aarde met alle mensen, dieren en planten geschapen heeft. Deze theorie heeft veel aanhangers maar is niet wetenschappelijk te bewijzen. Maar deze en andere theorieën hebben allemaal één ding gemeen: Ze zien de aarde als een levenloos blok steen met daarop water en daaromheen een laag van o.a. zuurstof en stikstof. Verder zou het puur toeval zijn dat de temperatuur op onze planeet nooit te warm of te koud is geweest, dat er voldoende water is, dat de atmosfeer precies goed is voor leven. Volgens de Gaia theorie is dit niet waar en kan dit alles nooit toeval geweest zijn. Want er zijn relatief veel en strenge eisen om leven op een bepaalde plek mogelijk te maken, en de aarde voldoet hier volgens de Gaia theorie aan doordat de aarde werkt als een groot, samenhangend systeem.

De bewijzen voor voor de Gaia theorie?:
Lovelock heeft voor zijn theorie ook wetenschappelijk bewijs. In zijn theorie staat ook dat er binnen Gaia verschillende stromingen zijn van bijvoorbeeld energie en water. Deze stromingen zijn vergelijkbaar met bijvoorbeeld de bloedcirculatie en de hormonenregeling van mensen en dieren. Lovelock heeft aangetoond dat deze stromingen binnen Gaia meetbaar zijn. Hiervoor zijn bijvoorbeeld wichelroeden en andere specifiekere apparatuur bruikbaar. Ook heeft Lovelock samen met Andrew Watson een soort simulatie van een planeet gemaakt waarop madeliefjes groeien. Hier is ook te zien dat Gaia zichzelf in evenwicht houd doordat de donkere madeliefjes op de planeet er aan het begin voor zorgen dat de planeet warmer wordt, later wordt de planeet hierdoor juist weer kouder. Dit vergelijkt hij dus met de Gaia theorie waarbij de aarde zichzelf ook in evenwicht houdt. Nog een soort van bewijs is dat Lovelock een antwoord heeft op alle soorten kritiek die aangevoerd worden door gelovige mensen en natuurwetenschappers. Hierover zal ik wat meer vertellen.
Kritiek op de Gaia theorie

Er zijn verschillende groepen mensen die kritiek hebben op de Gaia theorie. In de eerste plaats gelovige mensen die beweren dat de aarde een levenloze omgeving is die geschapen is door God. Het feit dat de omstandigheden op aarde precies goed zijn voor het bestaan van leven komt doordat God daarvoor heeft gezorgd.
Voor deze mensen is het tegen hun geloof wat Dr. James Lovelock beweert, omdat hij zegt dat het niet Gods werk is dat er leven op aarde is, maar dat het Gaia is die zorgt voor de juiste omstandigheden. Dan heb je ook nog de natuurwetenschappers die geloven in de Big-Bang theorie. De eerste organismen waren eencellig en hier zijn later door natuurlijke selectie en mutatie alle huidige organismen ontstaan. Alle levende wezen hebben een aantal dingen gemeen, de zogenaamde levenskenmerken: Beweging, gaswisseling, waarneming, voeding, uitscheiding en voortplanting. Gaia voldoet niet aan al deze voorwaarden. Om maar wat voorbeelden te noemen: Gaia plant zich niet voort en Gaia houdt geen competitie met andere planeten om voedsel.
De antwoorden van James Lovelock op de kritiek


Op de kritiek van de gelovige mensen geeft Lovelock als antwoord dat hij hun God helemaal niet beledigt. Het feit dat Gaia functioneert als een groot leven wezen heeft niks te maken met of het nou wel of niet oorspronkelijk geschapen is door God. Als zij graag willen geloven dat de aarde door God geschapen is moeten ze dat vooral doen en zijn theorie staat hierbij niet in de weg, omdat Gaia ook door God gemaakt kan zijn. Op de kritiek van de natuurwetenschappers heeft hij ook allemaal een antwoord. Je moet Gaia niet zo sterk vergelijken met bijvoorbeeld een dier. Een dier heeft namelijk een leefomgeving, Gaia heeft geen leefomgeving waaruit zij voedsel e.d. haalt. Gaia haalt haar voedsel uit zichzelf, haar gaswisseling vindt ook plaats in haar zelf en zo zit het eigenlijk met alle levenskenmerken. Zo zit het dus ook met de voortplanting. Gaia heeft geen partner van dezelfde soort waar zij zich mee voort zou kunnen planten, daarom vind er in Gaia wel voortplanting plaats door mensen dieren en planten. Zij zijn dus eigenlijk de voortplanting van Gaia.
Ik hoop dat jullie nu een beetje weten wat de Gaia theorie inhoudt, heeft er nog iemand vragen?