Vulkanen

Spreekbeurt vulkanen.

Wat zijn vulaken en de geschiedenis.
Vulkanen zijn een soort bergen die uit opgedroogd lava bestaan.
Vulkanen zijn “ gewone” scheuren of gaten in de grond.
Maat uit deze gaten komen gassen en stenen samen met lava omhoog.
Deze vormen zo een berg.
Doordat het magma in de aarde beweegt wil het door het “ koken” vaak omhoog schieten, als dit gebeurt noemen we de plaats waar het omhoog komt een vulkaan.
Veel vulkanen kom je tegen op randen van aardkorsten hier ontsnapt snel lava. Ook kom je veel vulkanen tegen op dunne stukken aardkorst.

De naam vulkaan stamt af van de Romeinen. De Romeinen dachten dat hier de God Vulcanas zijn smederij had.
Ook dacht men weer in ijsland dit de “hel poort” was
Er zijn veel soorten vulkanen, maar je kan ze in 3 hoofdsoorten indelen:
1. Tefravulkanen.
2. Schildvulkanen.
3. Stratovulkanen.

1. Tefravulkanen kan je herkennen aan de stijlen wanden. Deze vulkanen bestaan uit magma en nevengesteenten. Nevengesteenten zijn stenen en stoffen die door de uitbarsting eruit worden geduwd. Een bekend voorbeeld van een Tefravulkaan is in de Eifel in Duitsland.

2. Schildvulkanen zijn minder steil dan Tefravulkanen en Strafovulkanen, deze vulkanen hebben een heel breed oppervlakte in hun “bezit”. Dit komt onder andere door de vele zij kratertjes van de vulkaan. Ook hoopt de lava zich niet op bij de krater maar spreidt zich langzaam uit. Op Hawaï is de grootste vulkaan berg van de wereld. Hij beslaat 16.000 kb.m. dit was een voorbeeld van een schildvulkaan.

3. Stratovulkanen zijn de meest voorkomende vulkanen in de wereld. De stijlheid van deze vulkaan ligt tussen die van de schildvulkaan en de tefravulkaan in. Deze vulkanen hebben een echte kegelachtige vorm.


Vulkanen worden door mensen ook nog onderscheiden in:
1. Slapende vulkanen deze hebben de laatste jaren niets van zich laten zien.
2. Uitgebluste vulkanen, hiervan zijn geen uitbarstingen bekend.
3. Werkende vulkanen, hier wordt nog steeds met tijden lava en gesteente omhoog gespoten.

Ontleden.
Binnen in de aarde zit een grote magma kamer. Deze is ongeveer 2500 graden Celsius.
Om deze kamer zitten vele kilometers stenen, en toch nog zijn deze erg heet.
Hierna krijg je de mantel en de aardkorst, deze zijn niet meer warm.

Tijdens de uitbarsting wordt heet magma door de aarde omhoog geduwd.
De magma verzamelt zich net onder de aard korst. Hier ontstaat een kleien magma haard. De druk wordt te groot en al het gesteente en gassen vliegen door de krater eruit.
Ook gebeurt dit vaak door kleine zijkratertjes omdat de druk dan te groot wordt om door een opening te gaan.
Als deze massa van gesteente en gassen eruit spuit komen er enorme rookwolken vrij. Deze wolken zijn soms kilometers lang en zijn ook nog gloeiend heet.

Deze wolken geven meestal een enorme asregen.
Dit komt omdat de rookwolk verder drijft en de as dat in de wolk zit te zwaar wordt.

Historische uitbarstingen.

In het verleden zijn er veel doden gevallen door vulkaanuitbarstingen.
Zoals in 97 na Christus in de Italiaanse plaats Pompeï door de vulkaan Vesuvius.
Hier vielen ongeveer 20.000 doden.
Mensen dieren en spullen werden verbrandt.
De mensen zijn later opgegraven en in een museum bewaard.
Door de lava was alles gaaf gebleven en versteend.
Ook vond men voedsel en huizen in de lava.
Ook zorgde de vulkaan voor een “verborgen stad”. Deze stad was Pompeï.
Deze stad was dus helemaal volgegoten met lava.
Vanaf 1861 ging men intensief zoeken
in deze stad en vonden dus de hier boven genoemde dingen.
Nu zie je een paar grote uitbarstingen uit de geschiedenis.
Ook in deze eeuw waren er ook nog vulkaan uitbarstingen. In de laatste jaren kon in de meeste gevallen het sterfte cijfer laag blijven, dit komt door veel onderzoeken. Zie later deze spreekbeurt.


Lava en magma + modderstromen.
Magma is gesmolten gesteente dat in het binnenste van de aarde zit. Als dit naar buiten komt is het vloeibaar en wordt het lava genoemd. Dit lava droogt op en koelt af, dan krijg je lava gesteente.
Modderstromen ontstaan als er sneeuw op een vulkaan ligt als deze dan uitbarst dan smelt het sneeuw.
As en gesteenten gaan dan samen met het gesmolten sneeuw van de berg af, dan heb je modderstroom.
Dit leidde in 1996 in IJsland tot grote schade toen een ondergrondse vulkaan uitbarsten.

Lavaproducten.
Bij een vulkaan borrelen soms lava druppels van 1000 graden Celsius uit de krater.
Deze druppels komen later onder een zware druk als er opnieuw lava overheen komt.
Door de gassen die in de lava zitten ontstaan mooie sierstenen, deze werden vroeger gebruikt als wapens en werktuigen.
Ook zie je rond vulkanen veel goud, zilver, platina en ijzer mijnen. Dit komt ook door de druk van het lava en de warmte van het magma.
Ook boeren vinden het soms “fijn” dat er lava is want in lava zitten veel mineralen waarop planten goed op kunnen groeien.

Onderzoek.
Door onderzoek wil men vorspellen wanneer een vulkaan gaat uitbarsten. Dit doet men onder anderen om mensen op tijd te evacueren.

Men heeft hiervoor veel meetinstrumenten voor uitgevonden, maar op de minuut valt het niet te voorspellen.