IJsland

Vandaag ga ik jullie meenemen op reis door een boeiend land, IJsland. Op deze prent zien we de vlag. (prent Encarta tonen) IJsland is uniek ! Het is een land met indrukwekkende bergen en gletsjers, met watervallen in alle maten, warmwaterbronnen, zeldzame vogels en heel veel groen en rust. Ik heb er veel over gelezen en ik ben er echt van onder de indruk ! Naam
Om te beginnen vertel ik iets over de naam. Hoe IJsland aan zijn naam is
geraakt weten we niet zeker. Er bestaan twee verhalen over. Het eerste verhaal zegt dat de Vikingen fantastische verhalen vertelden over het mooie IJsland. Een Noorse man, Floki, wilde weg uit Noorwegen en ging met heel zijn familie en met al zijn vee naar IJsland. Hij bleef er niet lang, want tijdens een strenge winter die volgde, stierf al zijn vee. Men zegt dat hij het is geweest die het eiland zijn huidige naam heeft gegeven, nadat hij op een koude lentedag een fjord vol drijfijs had ontdekt. Een ander verhaal beweert dat de eerste bewoners van het eiland de naam IJsland gaven omdat ze de mensen wilden afschrikken. Ze hadden niet graag dat er teveel mensen kwamen wonen ! Ze noemden het land IJsland om iedereen weg te houden. Niemand wil toch gaan wonen in een koud land vol ijs ! Wij weten natuurlijk wel beter : IJsland is helemaal niet zo koud en het is zeker geen land vol ijs. Situering

Voor alle duidelijkheid wil ik nu graag het land situeren. IJsland is op één na het grootste eiland van Europa, gelegen in het noorden van de Atlantische Oceaan. (kaart Encarta tonen) Het heeft een oppervlakte van 103 000 km² ; het is dus drie en een halve keer zo groot als België. Ondanks zijn noordelijke ligging kent IIsland een mild zeeklimaat. Dat komt door de warme golfstroom in het zuiden en het zuidwesten. (tonen op de landkaart van IJsland) Natuurlijke elementen
In IJsland is niets zo grillig als het reliëf. Het is een land van tegenstellingen : er zijn heetwaterbronnen en gletsjers, groene vruchtbare valleien en ruige bergen , drukke gebieden en verlaten vlakten. Het reliëf van IJsland kan je met een wonder vergelijken. Wisten jullie dat IJsland voortdurend in beweging is ? Dat komt door de vele vulkanen die nog steeds in werking zijn. De grootste nog werkende vulkaan is de Hekla. (tonen op de landkaart) Het uitbarsten van een vulkaan is bijna zoals het ontkurken van een fles champagne : er komt gas vrij en daardoor loopt de fles over. Bij een vulkaan stroomt er magma en lava uit. (prent vulkaan Encarta tonen) Op deze prent kan je zien hoe het precies gaat. Door bewegingen in de aardkorst komt er druk op het warme gesteente in de aarde. Wanneer die druk te groot wordt komt er een uitbarsting. (foto Thieme’s reisgidsen pag. 17) Ook onder de zeespiegel en onder de gletsjers hebben vaak vulkanische uitbarstingen plaats. Daardoor zijn er op IJsland ook spuitende heetwaterbronnen of geisers. (foto internet, IJslandse dienst voor toerisme) De grootste hiervan is de Stori Geysir (de grote spuiter). Het water is werkelijk kokend ! Op vele plaatsen komt warm water aan de oppervlakte, vaak vermengd met zwavel .Dit zijn hete bronnen, waarin je heerlijk kan zwemmen. (foto brochure Saga-jet pag. 8 en 10) Heel Ijsland bestaat uit een gemiddeld 400 tot 800 m hoog plateau. (foto Saga-jet pag. 12) Slechts 7% van de oppervlakte bestaat uit laagland. Een groot deel van de hoogvlakte is niet bewoond omdat het voornamelijk uit lava- en gletsjervelden bestaat (bijna 12 000 km²). (foto rugzijde brochure Saga-jet) Het belangrijkste gletsjerveld bevindt zich in het oosten ; het is de Vatnajökull. (tonen op landkaart) Deze gletsjer vormt een ijskap van 8 400 km² ! Dat is dus ongeveer twee keer zo groot als onze provincie ! Wie graag watervallen wil bezoeken is in IJsland ook op de juiste plaats : er zijn er echt overal en in alle maten. (foto kaft Saga-jet folder) Zoals je op de kaart kan zien is vooral de noordkust zeer grillig gevormd. (landkaart + foto Encarta) Hij is overal diep ingesneden door enorme fjorden, zoals de Skjalfandi, de Eyafjördur en de Skagafjördur. (landkaart) In het noordwesten zien we ook nog een reusachtig schiereiland,(landkaart) helemaal omringd door fjorden. Het klimaat in IJsland is vrij mild door de warme golfstroom in het zuiden en het zuidwesten. De koudste maand is januari met temperaturen van 0° C in het zuiden tot –6° C in het noorden en het oosten. In de warmste maand , in juli, zijn er gemiddelde temperaturen van 10 tot 15 °. Het absolute maximum is 30 °. Het absolute minimum in de winter is –38°, maar zo’n lage temperaturen komen alleen voor als er veel drijfijs aan de kust verschijnt. (foto Dominicus pag. 32) Doordat IJsland een eiland is blijft het weer er zeer wispelturig. De wind kan er zeer krachtig zijn en je kan er ook in de zomer overvallen worden door een flinke hagel- of sneeuwbui. Het aantal rivieren en meren is zeer groot, maar de meeste zijn onbevaarbaar. (foto Saga-jet pag. 6 en 7) De langste rivier is de Pjorsa (230 km). (landkaart) Van de vele meren is Pingvallavatn het grootste. De grote lichtblauwe vlekken die we zien op de kaart zijn geen meren, maar ijskappen gevormd door de gletsjers. (zie landkaart) Het grootste deel van Ijsland bestaat uit gletsjers, rotsen en lavavelden, waar de plantengroei bijna onbestaande is. Slechts één vierde van IJsland is blijvend begroeid. Dankzij de warmte van de golfstroom heeft IJsland toch ongeveer 450 plantensoorten. De meeste van deze planten komen ook bij ons voor . (foto Thieme’s reisgidsen pag. 28 en 29) Het meest kenmerkende van de IJslandse flora is dat er nergens echte bossen zijn. De reden hiervoor is dat de schapen alle jonge scheuten opeten. Berken en wilgen komen op heel IJsland voor. Verder vinden we veel heide en in het binnenland groeien alleen enkele mossen en grassoorten. De dierenwereld is niet zeer rijk aan soorten door de noordelijke ligging. Reptielen, amfibieën en dagvlinders komen er niet voor. De poolvos is één van de weinige zoogdieren die in IJsland leven ; er zijn ook nog rendieren en af en toe komt er een ijsbeer aan land. Er zijn wel verschillende vogelsoorten, meestal watervogels. (foto Thieme’s reisgidsen pag. 32) Menselijke elementen
IJsland is een zeer dun bevolkt land. Op dit kaartje (Dominicus blz 51) kunnen jullie zien waar de mensen wonen. De zwart gekleurde delen zijn de bewoonde gebieden. De oppervlakte bedraagt 103 000 km² en er zijn slechts 268 000 inwoners. Gemiddeld wonen er dus maar 3 mensen per vierkante kilometer ! In Reykjavik wonen 108 000 inwoners, dat wil dus zeggen dat bijna de helft van de bevolking in de hoofdstad woont. 10% van de mensen woont op het platteland, de rest woont in en rond de steden. Ijsland is een republiek, dat wil zeggen dat er geen koning is zoals bij ons, maar een president, die telkens voor vier jaar wordt verkozen. De huidige president heet Olafur Ragnar Grimsson. De officiële taal is het IJslands. De Vikingen hebben deze taal meegebracht. Het lijkt een beetje op Noors. Als ik jullie een paar voorbeelden geef van IJslandse woorden dan merken jullie meteen dat we er niets van begrijpen. Atta = dank u
Simi = telefoon Ég tala ekki islenzku = ik spreek geen IJslands
Je gaat er dus best niet naar toe zonder een woordenboek ! Bestaan
Het belangrijkste deel (72%) van de IJslandse economie is ongetwijfeld de visserij en de visverwerkende industrie. Vele families leven van de visvangst en verschillende fabrieken verwerken de vis tot visconserven. De meest gevangen vissoorten zijn kabeljauw en haring. Door het grillige reliëf is slechts 10 % van de totale oppervlakte van IJsland geschikt voor akkerbouw. Men teelt er voornamelijk aardappelen, suikerbieten, rapen en kolen. Ruim 22 % van het landoppervlak wordt gebruikt als grasland. Het belangrijkste product is daar hooi. Deze graslanden dienen ook als weiden voor paarden, runderen en schapen. Wol is dus ook een belangrijk IJslands product. De textielindustrie, de verwerking van wol en huiden, wordt steeds belangrijker. Je vindt er ook verschillende fokkerijen van IJslandse pony’s. De warmwaterbronnen geven de nodige warmte om in serres groenten en fruit te telen, zelfs tropische vruchten zoals bananen ! Deze bronnen zorgen ook voor 97% van de energie voor huishoudelijk verbruik en voor verwarming. Samenvatting
Kort samengevat kan ik zeggen dat IJsland een prachtig groen land is, vol vulkanen en warmwaterbronnen en met enorm veel meren en watervallen. Voor elke natuurliefhebber is het dus een sprookjesland ! Eén ding weet ik dan ook zeker : als ik later genoeg gespaard heb wil ik er beslist naar toe. Bibliografie
IJsland, Dominicus reeks
IJslans 0erland, Thieme’s reisgidsen
IJsland, brochure Saga-jet reizen 1976
Encyclopedische atlas voor de jeugd, Deltas
Encarta encyclopedie, Microsoft
Internet, informatie van de Toeristische Dienst in IJsland
Landkaart, R. Lascelles
Wereldwijs, C.D.-rom van De Eenhoorn