Nostradamus

Inhoud

Voorwoord
Inleiding
Biografie
De Profetieën
Voorspellingen
Tegenargumenten
Conclusie
Nawoord

Voorwoord

‘Nostradamus, Nostradamus, Nostradamus met zijn strakke groene broek.’
Zo luidt het refrein van een liedje wat in een van Hans Teeuwens shows voorbijkomt. De inhoud van het liedje is niets meer dan een hoop onzinnige humor, maar het kwam door dit liedje dat ik voor het eerst van Nostradamus hoorde. Toen ik vervolgens hoorde dat het om een beroemde voorspeller ging, besloot ik er wat over op te zoeken.
Mijn interesse was eigenlijk meteen gewekt; Een geheimzinnige man die honderden jaren geleden rampen, oorlogen en ander onheil voorspelde. Het klonk allemaal erg duister en een beetje eng, maar ik vond het enorm boeiend. Ik hoopte dan ook stiekem dat zijn voorspellingen ook echt een kern van waarheid bevatten, hoe onaannemelijk en afschuwelijk dat ook mag zijn. Omdat ik toch wel meer wilde weten over deze man en zijn voorspellingen, heb ik dus besloten mijn scriptie over hem te schrijven.

Inleiding

Nostradamus was een geneesheer die leefde in de 16e eeuw en tijdens, maar vooral na zijn levensloop bekend werd om zijn voorspellingen die betrekking hebben op gebeurtenissen die op dit moment achter ons liggen, maar ook die nog in de toekomst zullen plaatsvinden. Deze voorspellingen gaan over het algemeen over rampen, oorlogen, en ander onheil. Door vele sceptici worden de voorspellingen simpelweg als onzin bestempeld, omdat het wetenschappelijk gezien niet mogelijk zou zijn dat er werkelijk iemand is geweest die gebeurtenissen in de toekomst kon zien. Ik vind het echter nogal gemakkelijk om te zeggen dat de voorspellingen onzin zijn omdat ze wetenschappelijk niet verklaarbaar zijn. Dan zouden er ook niet zo veel voorspellingen zijn die bijna lijken te kloppen. Daarom probeer ik zo objectief mogelijk de geloofwaardigheid van de voorspellingen te beoordelen en, afgezien van wat voor wetenschappelijke tegenstrijdigheid dan ook, een antwoord te geven op de vraag of de voorspellingen van Nostradamus geloofd kunnen worden.

Biografie

Michel de Nostredame werd op 14 december 1503 in Saint-Rémy in Provence geboren. Hij stamt uit een oud Joods geslacht, maar in 1501 werden alle Joden in Frankrijk bij koninklijk edict gedoopt. Op zeer jonge leeftijd werd al duidelijk dat Michel een uiterst pienter knaapje was en zijn ouders droegen de zorg voor zijn opvoeding over aan zijn grootvader. Naast wiskunde, Grieks, Latijn en Hebreeuws onderrichtte opa zijn kleinzoon ook in de beginselen van de astrologie.

Na de dood van zijn grootvader ging Michel naar Avignon, waar hij zijn studie van de sterren voortzette. Zijn vader begon zich echter zorgen te maken over deze weinig praktische opleiding en stuurde Michel naar Montpellier waar hij medicijnen ging studeren. In 1522, na slechts 3 jaar studie, kreeg Michel vergunning zich als arts te vestigen. Michel besloot onmiddellijk zich op het platteland te vestigen om daar de vele pestslachtoffers bij te staan.

Na vier jaar keerde hij terug naar Montpellier om zijn doctoraal af te maken. Nostradamus had moeite om de door hem gebruikte en voor die tijd onorthodoxe geneeswijzen aan de universiteit uit te leggen, maar zijn kennis en kunde was duidelijk zo groot, dat de doctorstitel hem niet ontzegd kon worden. Hij bleef nog een jaar in Montpellier als docent, maar zijn nieuwe theorieën en vooral zijn verzet tegen het aderlaten leidden tot problemen en Nostradamus verliet Montpellier weer.

Rond 1534 vestigde Nostradamus zich in Agen en huwde een jonge vrouw, wier naam nu niet meer bekend is. Zij kregen een zoon en een dochter. Niet lang daarna sloeg de rampspoed toe. De pest brak uit in Agen en vele inwoners stierven een gruwelijke dood. Hoewel Nostradamus erin slaagde velen van de dood te redden, lukte hem dit niet bij degenen die hem het meest na waren en hij verloor zowel zijn vrouw als zijn beide kinderen aan de zwarte dood.
Het verlies van zijn familie was een zware klap voor hem, maar er zou nog meer rampspoed op zijn pad komen. Zijn patiënten verlieten hem en de familie van zijn overleden vrouw spanden een proces aan om de bruidsschat terug te krijgen. Nostradamus verliet de stad en zou zes jaar lang (1538-1544) rondzwerven. Over deze periode is er weinig bekend, maar in deze jaren ontstaan de eerste verhalen over zijn profetische gaven.
In 1544 vestigde Nostradamus zich in Marseilles, waar hij zich weer inzette bij een nieuwe uitbraak van de pest. Toen de pest in de Provence min of meer uitgeraasd was, vestigde Nostradamus zich in Salon, waar hij tot aan zijn dood zou blijven wonen. In november 1547 trouwde hij met Anne Ponsart Gemelle, een niet onbemiddelde weduwe. Het huis waar Nostradamus en zijn Anne woonden kan nog steeds bewonderd worden aan de Place de la Poissonnerie.

Vanaf 1550 produceerde Nostradamus elk jaar een Almanak en na 1554 de "Voorspellingen". Kennelijk waren die Voorspellingen behoorlijk populair en werd Nostradamus hierdoor aangemoedigd tot de meer eerzame taak van het schrijven van de "Profetieën" in zijn vierdelige werk "De Eeuwen". Hij richtte in zijn huis een studeerkamer in, waar hij 's nachts met zijn occulte boeken aan het werk was.
In 1555 was het eerste deel van de Profetieën af, waarin hij voorspellingen deed vanaf zijn eigen tijd tot aan het jaar 3797. De verzen zijn vrijwel onleesbaar door de obscure stijl en het gebruik van Frans, Provençaals, Grieks en Latijn door elkaar. Om te voorkomen dat hij vervolgd zou worden als Magiër (de inquisitie had toentertijd de touwtjes stevig in handen) gooit Nostradamus de volgorde van de Profetieën flink door elkaar, zodat zijn geheimen niet ontsluierd kunnen worden door een niet-ingewijdene.
Aan het koninklijk hof sloegen de Profetieën in als een bom. De koningin, Catherina de Medici, ontbood Nostradamus aan het hof. Op 15 augustus 1556 spraken Nostradamus en de koningin verscheidene uren met elkaar. De koning, Henry II, ontving Nostradamus slechts kort op audiëntie en was duidelijk niet bijzonder geïnteresseerd.
De koningin liet Nostradamus opnieuw halen en hij werd geconfronteerd met de delicate en moeilijke taak een horoscoop op te stellen voor de zeven kinderen van het gezin Valois. Velen geloven dat Nostradamus al op de hoogte was van het lot dat de kinderen zou treffen en dat hij ze al in de Profetieën had opgeschreven. Hoe dan ook, de exacte inhoud van de horoscopen is tot op de dag van vandaag een mysterie gebleven.
Korte tijd later werd Nostradamus gewaarschuwd, dat de autoriteiten in Parijs een onderzoek waren begonnen naar zijn magische praktijken en hij keerde haastig terug naar Salon. Vanaf die tijd, lijdend aan jicht en artritis, schijnt hij weinig gedaan te hebben, buiten het opstellen van horoscopen voor zijn vele beroemde bezoekers en het voltooien van zijn Profetieën.
In 1564 maakte Catherine, nu koningin-regentes, een rondreis door Frankrijk. Ze kwam ook in Salon, waar zij een bezoek bracht aan Nostradamus. Zij dineerden samen en Catherine schonk Nostradamus een eretitel, inclusief salaris en diverse privileges.
De jicht waaraan Nostradamus leed werd steeds erger en de doctor realiseerde zich dat zijn eind naderde. Op 17 juni 1566 schreef hij zijn testament en liet een voor die tijd enorm bedrag na van ruim 3444 kronen. Op 1 juli liet hij Chavigny, de plaatselijke priester, bij zich komen die hem de laatste sacramenten toediende. Toen de priester vertrok, zei Nostradamus dat zij elkaar niet meer zouden ontmoeten. De volgende ochtend werd Nostradamus levenloos gevonden.
Nostradamus werd rechtop in een muur van de kerk van de Cordeliers in Salon begraven en zijn vrouw Anne liet een prachtige marmeren plaquette als nagedachtenis maken. Bijgelovige soldaten openden tijdens de Franse Revolutie het graf van Nostradamus tijdens de Franse revolutie, omdat het drinken van bloed uit zijn schedel bovennatuurlijke krachten zou geven. Maar zijn stoffelijke resten werden herbegraven in een andere kerk in Salon, de kerk van Saint Laurent, waar zijn graf en portret nog steeds te zien zijn.

Nostradamus’ Portret

Nostradamus was dus een wijze, intelligente man die ver op zijn tijd vooruitliep. Hij was een gerespecteerde geneesheer die zich bovendien belangeloos inzette voor de pestslachtoffers voordat hij aan zijn voorspellingen begon die hem uiteindelijk zo beroemd zouden maken, en het zou dus onlogisch zijn als Nostradamus de voorspellingen zou hebben bedacht om zo erkenning te krijgen, omdat hij die reeds verworven had als arts. Hij was bovendien een godvrezende man, die er absoluut in geloofde dat hij zijn visioenen en andere bronnen voor zijn voorspellingen rechtstreeks van God ontving. Ook het feit dat hij erg intelligent en zeer goed geschoold was maakt het aannemelijk dat Nostradamus de voorspellingen als serieus werk zag en ze dus niet uit zijn duim heeft gezogen. Toch twijfelen wetenschappers aan Nostradamus’ mentale situatie. Niet verwonderlijk volgens mij. Het feit dat hij hallucinerende middelen gebruikte tijdens zijn voorspellingen, bevordert de geestelijke toestand niet. Het is echter de vraag of dit van belang is bij zulke geheimzinnige, wellicht paranormale verschijnselen. Het feit dat Nostradamus een hoogintelligente, wijze man was, staat uiteraard niet garant voor een gezonde geest. Er hebben in de geschiedenis genoeg meesterbreinen rondgelopen die ondanks hun intelligentie niet bepaald als ‘normaal’ omschreven kunnen worden.
Nadat ik de biografie van Nostradamus klaar had, was mijn beeld over hem dan ook erg veranderd. Hij leefde, afgezien van zijn voorspellingspraktijken, die toch veel geheimzinnigheid rond zich hebben, eigenlijk gewoon als een ‘normaal’ mens. Aan de ene kant vond ik dit wel verhelderend, omdat ik nu een beter beeld van hem had. Anderzijds was het een kleine teleurstelling, omdat de man helemaal niet zo duister en geheimzinnig bleek te zijn dan ik van tevoren had aangenomen. Hij bleef ondanks zijn profetische gaven een normaal leven leiden.

De Profetieën

Het grootste gedeelte van zijn voorspellingen worden ook wel "De Centuries" genoemd. Dit werk bestaat uit ongeveer 1000 kwatrijnen, verzen van vier regels, ondergebracht in groepen van 100. De titel "De Centuries" slaat op de structuur van het werk, niet op perioden in de tijd, en is van na Nostradamus' tijd. Zijn eigen originele titel was waarschijnlijk "De voorspellingen van Michel Nostradamus." Volgens zichzelf kon hij voorspellingen maken op grond van astrologische studie in combinatie met goddelijke ingevingen. Hij had zich langere tijd bezig gehouden met het verband tussen beweging van hemellichamen en aardse gebeurtenissen en hij beweerde dat een engelachtige geest hem hielp om op grond hiervan voorspellingen te maken. Via verschillende vormen van meditatie zocht hij inspiratie, soms onder invloed van nootmuskaat.

Nootmuskaat heeft een hallucinerende werking als het in grote hoeveelheden wordt gegeten.
Elk kwatrijn, meestal in het Frans, met wat Latijn, Grieks en Italiaans, voorspelt een specifieke gebeurtenis. Ze bevatten geen exacte datums of specifieke geografische aanduidingen en zitten vol van metaforen en anagrammen, wat ze zeer verwarrend maakt. Verder zijn ze ook nog eens niet chronologisch gerangschikt. Dit is volgens cynici de grootste reden waarom de voorspellingen bedachte onzin zijn. Volgens mensen die vertrouwd zijn met astrologie en kabbalistiek zijn de voorspellingen echter perfect leesbaar en zeer precies. Volgens een brief van Nostradamus aan zijn zoon Cesar (een kind uit zijn 2e huwelijk), zou dit ook opzettelijk gedaan zijn. Nostradamus was bang dat zijn werk vernietigd zou worden, en dat hij vervolgd zou worden als de autoriteiten (de inquisitie) erachter zouden komen dat het om voorspellingen ging. Hij vertrouwde erop dat zijn cryptische voorspellingen wel beter begrepen zouden worden in de toekomst door "verlichte geesten".
Misschien dat daarom de voorspellingen als onzin worden beschouwd door cynici, meestal wetenschappers die tegenwoordig met beide benen op de grond staan. Deze uitspraak zou tevens gezien kunnen worden als reden voor het vele gebruik van metaforen en anagrammen. Ook verhoogt deze stijl de kans op ‘scoren’. De beeldspraak handelt over algemene relaties of conflicten, geen details. Mensen of misschien landen worden beschreven als dieren, belangrijke figuren worden beschreven aan de hand van voorwerpen die verband met de persoon houden. Het sterkste argument tegen Nostradamus' voorspellingen is dat de voorspellingen zo talrijk en vaag zijn dat, als je maar lang genoeg wacht, er altijd wel iets gebeurt waar een kwatrijn bij past. Misschien heeft Nostradamus juist daarom wel de kwatrijnen zo geschreven, de meeste gaan per slot van rekening over sterfgevallen, oorlogen en rampen, gebeurtenissen die zich telkens in de geschiedenis herhalen.
De originele voorkant van de Centuries

Voorspellingen
Om een beeld te krijgen van Nostradamus’ voorspellingen, zal ik enkele van de belangrijkste en bekendste analyseren. Volgens de volgelingen van Nostradamus zijn de volgende kwatrijnen onomstotelijke bewijzen dat Nostradamus’ voorspellingen kloppen, er zijn echter nogal wat argumenten tegenin te brengen.

De oude en de jonge leeuw
Het volgende kwatrijn vond plaats tijdens Nostradamus’ levensloop. Het zou de dood van koning Henry II voorspellen, en Nostradamus kreeg hierdoor grote bekendheid als voorspeller. Het kan beschouwd worden als zijn ‘grote doorbraak’. Het betreffende kwatrijn luidde als volgt:
De jonge leeuw zal de oude leeuw overwinnen
In een strijdperk in een enkel duel
Hij zal zijn oog doorboren in een gouden kooi
Twee wonden in een, dan sterft hij een wrede dood.
Het genoemde duel vond plaats op een toernooi, tussen Henry II, koning van Frankrijk, en de kapitein van zijn Schotse garde, Montgomery. Beiden
droegen een leeuw op hun schild. Tijdens het duel brak de lans van Montgomery. De lans van de jonge kapitein drong door de gouden helm van Henry II en verwondde hem ernstig. Een ander deel van de lans raakte zijn keel. De koning werd onmiddellijk weggebracht. De lans was diep in zijn linker oog binnengedrongen en had zelfs de hersenen geraakt. Het was onmogelijk de helm af te nemen, wat de tien dagen lange doodsstrijd van de vorst nog verzwaarde.
Er lijkt een hoop aan dit kwatrijn te kloppen. De jonge leeuw is respectievelijk kapitein Montgomery, en de oude koning Henry. Het doorboren van het oog in de ‘gouden kooi’ is een perfect passende metafoor bij de gebeurtenis, want het afnemen van de gouden helm was onmogelijk, waardoor de benaming ‘kooi’ erg toepasselijk is. De vermelding ‘twee wonden in een’ klopt ook, omdat de lans twee wonden tegelijk maakte.

De Antichrists
De laatste drie delen van “de Centuries” komen er op neer dat de mensheid drie 'Antichrists' moet verwerken vóór er een heel lange periode van vrede en evenwicht kan aanbreken. Volgens volgelingen van Nostradamus was de eerste Napoleon:

Opkomst en ondergang van Napoleon waren door Nostradamus voorspeld. Er zijn zoveel kwatrijnen die op Napoleon betrekking lijken te hebben, die onbeduidende Corsicaanse artillerieofficier die een groot keizer werd, dat het inderdaad onmogelijk is om een gedetailleerde interpretatie te geven van meer dan een paar. Wellicht is het best bekend C8 57, dat luidt:

Van eenvoudig soldaat zal hij het
Keizerrijk beërven,
Hij zal de korte rok voor de lange ruilen,
Dapper in de wapenen, veel erger
tegenover de Kerk,
Hij kwelt de priesters zoals water een
spons doortrekt.

De zinsnede 'korte rok' was een van de dubbele bodems van de waarzegger, want hij bedoelde hiermee zowel de jas die de toekomstige keizer droeg toen hij gewoon militair cadet was en de rok die hij bij officiële gelegenheden droeg, toen hij het ambt van eerste consul bekleedde. De 'lange rok' waarvoor hij de laatste ruilde was de mantel die hij aantrok toen hij door paus Pius VII in 1804 tot keizer werd gekroond.

De betekenis van de derde regel is duidelijk en de manier waarop Napoleon 'de priesters kwelde'. Niet alleen besefte Nostradamus dat een 'eenvoudig soldaat keizer zou worden', hij had waarschijnlijk zelfs een vrij goed idee van de naam van die soldaat. Dat is tenminste beweerd in een vernuftige interpretatie van C8 1, dat luidt:

PAU, NAY, LORON, zullen
meer van vuur zijn dan van bloed.
Om in lof te baden zal de grote man
een bad in de menigte nemen.
Hij zal de kruimeldieven
de toegang ontzeggen.
Pampon en de Durance zullen
hem gevangen houden.

De drie namen waarmee de eerste regel begint zijn alle drie van kleine en historisch onbelangrijke steden in het westen van Frankrijk. Niettemin vond Nostradamus het nodig ze in hoofdletters te laten afdrukken en dat is praktisch een indicatie dat ze door de ziener in een secundaire betekenis werden gebruikt meestal gaat het in zo'n geval om een anagram of een ander woordspelletje. Een anagram in deze woorden, gevonden door een meestal betrouwbare Franse interpretator van de Centuries, is NAPAULON ROY - dat wil zeggen 'koning Napoleon'. Dezelfde commentator wees er een eeuw geleden al op dat ten tijde van Napoleon de spelling van zijn ongebruikelijke naam met au in plaats van een 'O' algemeen was. Hoe het ook zij, Nostradamus kan hebben verwezen naar de manier waarop de keizer de spelling van zijn familienaam veranderde van het Corsicaanse 'Buonaparte' naar het Fransere 'Bonaparte'. Dat dit wellicht het geval was wordt gesuggereerd door het feit dat in Cl 76, een van die dubbelzinnige kwatrijnen waarin Nostradamus een voorspelling lijkt te maken die van toepassing is op twee verschillende personen, gaf hij af op de 'barbaarse' familienamen van zowel Napoleon als Adolf Hitler. Nostradamus kan al dan niet op de hoogte zijn geweest van Napoleons familienaam maar het lijkt vrijwel zeker dat hij wist hoe het uiteindelijk met de keizer zou aflopen.
De rest van het kwatrijn maakt echter niet veel duidelijk. Het ‘bad in de menigte’ komt wel enigszins overeen met de manier waarop Napoleon de macht greep, maar geen van Napoleons daden die enige bekendheid kregen, kunnen aan ‘kruimeldieven’ gekoppeld worden. Napoleon is indertijd gevangen genomen, maar Pampon en Durance, wat die ook zijn mogen, hebben hier niets mee te maken.

Hitler
De manier waarop Nostradamus de daden van de twee eerste massamoordenaars voorspelde, is verbazingwekkend. In zijn teksten over de tweede Antichrist heeft hij het over een zekere 'Hister' of 'Hifter' die als kapitein van Groot-Duitsland een vreselijke oorlog zou ontketenen en Gods uitverkoren volk (de joden) zou uitroeien. Het meest bekende kwatrijn dat betrekking zou hebben op Hitler luidt als volgt:
Wilde beesten, verwilderd door honger, zullen over de rivieren zwemmen
De meeste zullen tegen Hister zijn
In/Met ijzeren kooien zal de grote verbannen worden
Terwijl het Germaanse kind toekijkt.

Volgelingen van Nostradamus beweren dat de naam "Hister" een referentie is naar Hitler. Het is wel een verleidelijk idee. De ijzeren kooien zouden bijvoorbeeld tanks kunnen zijn, of de verschrikkelijke gaskamers, waarin de joden ter dood gebracht werden. En het verbannen van "de grote" terwijl het Duitse kind toekijkt? Hitler/Hister is niet verbannen. Maar het zou wel kunnen dat hier ook naar de joden verwezen wordt, die verbannen werden, of erger nog, naar concentratiekampen gedeporteerd werden.
Het zou ook kunnen gaan om de koude oorlog die direct op het verslaan van Nazi-Duitsland in volle hevigheid losbarste. Is de verbanning van "de grote" een verwijzing naar het uiteenvallen van het Warschaupact? De gevolgen hiervan zijn in Duitsland in elk geval wel heel duidelijk zichtbaar geweest, wat weer de verwijzing naar het Duitse kind zou kunnen verklaren. Het Germaanse kind kan opgevat worden als het nageslacht van Nazi-Duitsland, wat de gevolgen en de spanningen van de Koude Oorlog toch wel het meest heeft ondergaan.
Een ander kwatrijn refereert naar een gewetenloze leider die in West Europa wordt geboren, uit arme ouders (Hitler). En nog een ander refereert naar Hitlers conflicten met Azië en Afrika. Sceptici wijten de trefzekerheid van deze voorspellingen aan 2 dingen: problemen met de vertaling en simpel toeval.
Veel van de voorspellingen bevatten 16de eeuwse Franse termen die niet duidelijk zijn voor moderne vertalers. Veel woorden kunnen zo op veel manieren worden uitgelegd of worden verdraaid, om bij een gebeurtenis te passen.
Hister was bijvoorbeeld een gebied langs de Danube rivier in Nostradamus' tijd. Sceptici beweren dat hij hiernaar verwees, sommige volgelingen zijn daar weer blij mee omdat Hitler nabij de Danube rivier geboren is.
Ook in dit kwatrijn worden er veel metaforen gebruikt, in het bovenste kwatrijn bijvoorbeeld gaat het over hongerige beesten, de grote en een ijzeren kooi, allen beeldspraakelementen. Deze lenen zich erg goed voor een persoonlijke invulling van de betekenis ervan, vooral als de precieze betekenis ervan niet bekend is.

De derde Antichrist.
De identiteit van de derde Antichrist, de laatste, is (vooralsnog) niet bekend. Het is zeker dat hij de terreurdaden van de eerste twee overtreft, en het zal daarom ook lang duren voordat deze figuur gestopt kan worden en er een lange periode van universele vrede kan aanbreken.

Nostradamus voorspelde dat de eerste jaren van het nieuwe millennium zullen worden gemarkeerd door het bedekt raken van de aarde door lijken als gevolg van bacteriologische of nucleaire oorlog. Maar hoe moeten we de rest van het kwatrijn interpreteren? Om het in zijn geheel te kunnen beschouwen, luidt C8 77:

De antikrist zal heel snel alle drie
vernietigen,
Zevenentwintig jaren zal zijn oorlog duren,
De ketters zijn dood, gevangen of
verbannen,
Rode hagel, water, bloed en lijken
bedekken de aarde.

De identiteit van 'alle drie', die worden beschreven als te vernietigen door de antikrist, is voor alle onderzoekers van de Centuries een raadsel. Er is wel naar voren geschoven dat dat drie grote wereldmachten zijn, of drie grote leiders, hetzij spiritueel hetzij wereldlijk. Voor de hand liggend is de gedachte van de drie grote godsdiensten, het christendom, de islam en het boeddhisme. Dit idee vervalt echter als men in de antikrist het “terrorisme” in het algemeen ziet, dus geen specifieke persoon. Dit is immers de meest gangbare verklaring voor de ‘antikrist’ op dit moment
Maar wie zijn de ketters vermeld in de derde regel, en wat betekent het woord 'antikrist' zoals dat wordt gebruikt in de openingsregel? Volgens het traditionele christelijke geloof, is de antikrist bedoeld als een valse heiland die de grote prinsen van de hel zal dienen, alom verwoestingen in de wereld zal aanrichten en een groot deel van de mensheid zal leiden langs geestelijk destructieve paden die, heel letterlijk, zullen uitlopen op verdoemenis. Het schijnt boven alle twijfel verheven dat Nostradamus het theologische concepten waaruit deze persoon voortvloeit, aanhing. Het is van centraal belang bij een poging die kwatrijnen waarin Nostradamus de antikrist vermeldt te interpreteren, te bedenken dat de denkbeelden over de komst van de 'zoon van het verderf, evenzeer deel uitmaakten van het 'wereldbeeld' van Nostradamus als van dat van elke geleerde christen uit zijn tijd. Als we er dus van uitgaan dat Nostradamus werkelijk in de toekomst kon kijken, moeten we er ook van uitgaan dat hij de dingen die hij zag, in termen en woorden omschreef die voor zijn tijd gangbaar en vergelijkbaar waren. Dus als hij een door hem gezien beeld als een Antichrist omschrijft, moeten we er niet van uitgaan dat er een half mens half bok figuur met horens vanuit de diepten van de hel naar de aarde komt, maar zullen we het denkbeeld van die voorspelling moeten aanpassen aan het wereldbeeld van tegenwoordig. We moeten er immers rekening mee houden dat Nostradamus een streng gelovig, godvrezend man was, die toch ver op de denkwijze van zijn tijd vooruitliep. Het is erg onredelijk om daarom zijn voorspellingen af te doen als onzin, maar het heeft er zonder twijfel invloed op gehad.

Er zijn verscheidene andere kwatrijnen te vinden die zouden kunnen slaan op de derde antichrist, maar geen van hen lijkt op een gebeurtenis te slaan die ook daadwerkelijk gebeurd is. Dat bewijst maar weer dat een voorspelling pas aan een gebeurtenis gekoppeld kan worden als die ook echt gebeurd is. Dat maakt het onomstotelijk bewijzen van de voorspellingen dan ook onmogelijk. Omdat kwatrijnen pas na de gebeurtenis aan elkaar gekoppeld worden.

Louis Pasteur
Eind 19e eeuw ontdekte de Franse scheikundige Louis Pasteur dat je voedingsmiddelen langer goed kon houden en minder infectieziektes zou veroorzaken, als je vooraf de micro-organismen doodde. Dit was een ontdekking die een ware revolutie op medisch gebied betekende.
De ontdekking werd beschreven in Centurie 1, Kwatrijn 25
Wat verloren was, is ontdekt, eeuwenlang was het verborgen.
Pasteur zal als een halfgod worden geprezen.
Dit is wanneer de maan haar grote cyclus voltooit,
Maar door andere geruchten zal hij onteerd worden.
Dit is een bijzonder kwatrijn, terwijl bij andere voorspellingen de namen door metaforen, anagrammen of andere ‘taalkunstjes’ verborgen worden, noemt Nostradamus Pasteur bij naam. Het klopt dat hij als ‘halfgod’ geprezen werd, want we refereren vandaag de dag nog steeds aan zijn ontdekking, gepasteuriseerde melk bijvoorbeeld. Pasteur had destijds veel tegenstanders, vandaar de laatste regel in het kwatrijn. Door hard te werken wist hij ze te overtuigen.
De naam Pasteur is echter het enige ‘lichtpuntje’ in dit kwatrijn. De eerste regel wil zeggen dat ‘pasteuriseren’ al eerder in de geschiedenis ontdekt was, maar daar is verder niets over bekend. Zoals in veel kwatrijnen ontbreekt ook een astrologisch aspect niet, maar in de meeste gevallen weten onderzoekers van Nostradamus’ voorspellingen niet wat ze hiermee aanmoeten. Het is vaak onduidelijk of het om een astrologisch aspect gaat, of om een metafoor.
Toch is het verwonderlijk en opzienbarend dat de naam Pasteur genoemd werd. Het gaat rechtstreeks tegen elke kansberekeningtheorie in. Dat is eveneens het geval met het volgende kwatrijn, wat als volgt luidt:

Uit Gastel zal Franco de
Assemblée ontbieden,
De ambassadeurs gaan hiertegenin
en veroorzaken een schisma,
Het volk van Ribière zal onder de
menigte zijn
En de grote man zal de toegang tot
de Golf worden ontzegd.

In dit kwatrijn komen twee namen voor, Franco en Ribière, die te maken hebben met wat erin wordt gezegd. Dit lijkt te verwijzen naar het diplomatieke geschil dat in 1940 tussen Adolf Hitler en de Spaanse dictator generaal Franco rees en 'de grote man', Hitler, de toegang tot de Golf (hier de Middellandse Zee) ontzegde in dit geval de zeggenschap over de Straat van Gibraltar. Maar wie is dan die mysterieuze figuur die Nostradamus 'Ribière' noemde? Hij kan niet met volledige zekerheid worden geïdentificeerd, maar zijn naam lijkt op die van een vermoorde grondlegger van het Spaanse fascisme, José Primo de Rivera wiens 'volk', vooraanstaande falangisten, zeer zeker 'onder de menigte' was ten tijde van de mislukte onderhandelingen tussen Hitler en Franco.
Er kan van alles over de voorspellingen gezegd worden, maar het is (en zeker volgens mijn mening) terecht dat het ons nu, honderden jaren later nog steeds fascineert en bezighoudt. De wijze waarop Nostradamus personen, gebeurtenissen en plaatsen omschrijft balanceert tussen toeval en feitelijkheid. Hoewel die in de meeste gevallen naar toeval neigt, zijn er toch enkele niet te negeren kwatrijnen waarbij toeval bijna onmogelijk lijkt.

Tegenargumenten

Het is vaak de vraag of we van Nostradamus of van zijn interpretator moeten uitgaan. Zo kan een interpretator die een Nostradamus-sympathisant is, de woorden op een andere manier vertalen en verdraaien dan iemand die een uitgesproken ongeloof heeft tegen de voorspeller.
Het is dus belangrijk om onderzoek te doen naar de ware gebeurtenis waarop een kwatrijn slaat, om een goede conclusie te kunnen trekken.
Zo was de helm van Koning Henry II na nader onderzoek helemaal niet van goud, de leeuwen die op de schilden van beide mannen zouden staan, zijn eveneens bedacht. Bovendien is een toernooi geen strijdperk, zoals in het kwatrijn beschreven staat. Er blijft dus bar weinig over van het zo befaamde kwatrijn.
Deze ‘ontdekkingen’ zijn cruciaal voor de geloofwaardigheid van de voorspellingen, omdat het kwatrijn van koning Henry’s dood de doorbraak van Nostradamus als profeet betekende en dus er ook voor gezorgd heeft dat zijn voorspellingen beroemd bleven gedurende honderden jaren, omdat men steeds weer belangrijke gebeurtenissen aan zijn voorspellingen koppelde.

Naarmate de tijd vordert komen we erachter dat 90% van Nostradamus’ voorspellingen, waarvan er toch al bijna 1000 zijn, niet uitkomen. De kwatrijnen waarin jaartallen vermeld staan, zijn hiervan een goed voorbeeld. De gebeurtenissen die tijdens dat jaartal beschreven worden, komen totaal niet overeen met wat voor werkelijke gebeurtenissen dan ook rond die tijd, die enigszins aanspraak zouden kunnen maken op het kwatrijn. Dat bewijst wederom weer dat er pas een kwatrijn aan iets gekoppeld kan worden nadat dat ook gebeurd is.
Hoewel Nostradamus een hoop dingen voorspeld heeft die achteraf helemaal niet gebeurd zijn, zijn er ook nog een aanzienlijk aantal gebeurtenissen dat hij “gemist” heeft met zijn voorspellingen.
Bijvoorbeeld de situatie in Israël/Palestina, de Vietnam-Oorlog en daden van Stalin.

Nostradamus’ grote flop?

Nostradamus’ laatste gedateerde voorspelling is vooralsnog zijn bekendste. Het kwatrijn zou refereren naar de aanslagen op het WTC
Al snel na de aanslagen in New York en Washington duiken voorspellende teksten op die aan Nostradamus worden toegeschreven:

In de stad van de God zal een groot onweer zijn
twee broers worden door chaos uiteengetrokken
terwijl het fort het doorstaat
zal de grote leider bezwijken
de derde grote oorlog zal beginnen als de grote stad in brand staat

Via internet verspreidt de tekst zich razendsnel. Er komen verschillende versies van in omloop, die vaak nog specifieker zijn in hun voorspelling. Er ontstaat een run op Nostradamus-uitgaven, boekhandels kunnen de vraag niet aan. Maar wat blijkt? De passage is niet van Nostradamus, maar van ene Neil Marshall. Deze Amerikaan schreef de tekst in de jaren '90 om een student duidelijk te maken hoe makkelijk het is om een geloofwaardige profetie in elkaar te flansen.

Dat bewijst wederom weer dat Nostradamus’ profetieën voor het overgrote deel, met bar weinig uitzonderingen, op toeval, en dan vooral metaforen steunen.

Conclusie

Ik heb Nostradamus als mens bekeken, en daaruit vernomen dat hij desondanks zijn intelligentie en wijsheid niet garant hoeft te staan voor een geestelijk stabiel en betrouwbare bron van informatie.
Ik heb misschien wel 100 kwatrijnen bestudeerd, vooral de meer bekendere waarvan vernomen word dat ze een bewijs zijn van de echtheid van de voorspellingen. Ik ben niet overtuigd door deze ‘bewijsstukken’. Zelfs de kwatrijnen die exacte jaartallen, namen - (bijna)exacte of anagrammen - en plaatsen bevatten, zijn voor de rest te vaag en niet overtuigend genoeg door middel van andere bewijsstukken om mij ervan te kunnen overtuigen dat Nostradamus echt een man was die dingen in de toekomst kon zien en voorspellen. Ook de grote aantallen kwatrijnen die overblijven, de kwatrijnen die nergens op lijken te slaan, zijn voor mij de doorslag om van het geloven van deze voorspeller af te zien.

Nawoord

Hoewel ik het wel een beetje verwachtte, vind ik het toch een beetje jammer dat Nostradamus gewoon niet geloofd kan worden. Het klonk eerst allemaal zo spannend, maar naarmate ik er meer over begon te weten, bleek het allemaal erg mee te vallen met die spectaculaire voorspellingen. Misschien dat Hans Teeuwen er daarom zo de spot mee dreef in zijn liedje. Het zou dan ook echt een complete chaos worden als uit zou komen dat Nostradamus echt rampen en catastrofes zou kunnen voorspellen. Ik denk zelfs dat de hele wereld in rep en roer zou raken om zijn voorspellingen. Het is dan ook maar beter dat het niet zo is en dat we nog steeds moeten gissen naar de toekomst.