De euro

2.4 De girale euro

De geboorte van de euro is overal in Europa met geknal van champagnekurken en vuurwerk begroet. De omschakeling op de girale euro is vlekkeloos verlopen en de Europese ministers en de Europese banken zien het als een groot succes. Voorzitter Jacques Santer van de Europese Commissie toonde zich tevreden over de eerste dag waarop de euro werd verhandeld. ,,Het is een geloofwaardige munt geworden, een stabiele munt en een sterke munt”. De probleemloze lancering van de euro in de effectenhandel in de elf landen van de euro-zone was volgens Santer voor de man in de straat een van de eerste concrete signalen dat de invoering van de euro onherroepelijk is. ,, Wat de markten het meeste vrezen zijn onzekerheden. Wij weten allemaal dat de (Europese) economische en monetaire unie ertoe zal bijdragen dat deze aanzienlijk gereduceerd worden”, aldus Euro-voorman Santer. De euro kan volgens hem nu een ,,balancerende rol tussen de dollar en de yen’’ vervullen en stabiliteit brengen op de wereldmarkt. Die mening werd elders in de wereld gedeeld door regeringsleiders die vinden dat de dollar een te belangrijke rol speelt.

3. Ontwerp en uitgave van de euro

3.1 Hoe komt de euro er uit te zien?

Er komen euro-bankbiljetten in de waarde van 5, 10, 20, 100, 200 en 500 euro. De bankbiljetten zijn ontworpen door de Oostenrijker Robert Kalina. De euro-munten worden uitgegeven in de waarde van 1 en 2 euro en van 1, 2, 5, 10, 20 en 50 euro-cent. Ieder land bepaalt zelf wat er op de achterzijde van de munten komt te staan. In Nederland zal dat een portret van de koninging zijn, dat is ontworpen door Bruno Ninaber van Eyben. Hij heeft enkele jaren geleden ook het portret van de koningin ontworpen dat nu op de gulden staat. Op de rand van de 2 euro munt komt in Nederland net als nu op de gulden, de rijksdaalder en de 5 euro munt de tekst ‘God zij met ons’.

3.2 Wie geeft de euro eigenlijk uit?

De euro zal worden uitgegeven door de Europese Centrale Bank (ECB) in Frankfurt.Tot eerste president van de ECB is benoemd de Nederlander Wim Duisenberg. In mei 1989 hebben de landen van de Europese Eunie die aan de euro meedoen tot zijn benoeming besloten. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat Duisenberg voor acht jaar zou worden benoemd. Maar Frankrijk lag dwars: dat land wilde eigenlijk het liefst een Fransman tot president van de ECB benomen. Uiteindelijk is er een compromis uitgerold: Duisenberg blijft in ieder geval tot de daadwerkelijke invoering van de euro, in 2002, president van de ECB. Daarna zal hij, op een door hem zelf te bepalen tijdstip, aftreden.

4. Kritiek op de euro

Het klinkt allemaal heel mooi, één munt voor ons allemaal. Maar willen we dat eigenlijk wel? Is er wel naar de mening van de Nederlandse burger geluisterd? Veel mensen in Nederland zijn op zich niet tegen de euro, maar wel tegen de wijze van handelen van de Nederlandse regering en vinden dat de Nederlandse politici op zijn minst een referendum uit hadden kunnen schrijven (zoals in enkele Europese landen ook gebeurd is). Alleen zó wordt de democratie waargemaakt, want op deze manier hebben alleen de politici het voor het zeggen en daarvan zouden de meesten heel anders over de euro kunnen denken dan de meeste burgers doen. Er lijken namelijk nogal wat haken en ogen aan de euro te zitten.

Één Europese munt biedt praktische voordelen en kan een tastbaar symbool zijn van de Europese eenwording. Maar de tot nu toe gemaakte afspraken over de eenheidsmunt zullen vooral tweedracht veroorzaken in Europa. Voor een succesvolle Economische en Monetaire Unie (EMU) is een sterke politieke unie nodig, met een gemeenschappelijk buitenlands beleid en een voortvarend sociaal en milieubeleid. Daar schort het nog
aan in Europa, volgens velen.

De Europese Unie is nog geen democratische en doortastende politieke unie. Met name de buitenlandse politiek, het sociaal en milieubeleid in Brussel worden verlamd door gebrekkige bevoegdheden, moeizame besluitvormingsprocedures en politieke onwil. Het vorig jaar gesloten Verdrag van Amsterdam brengt daarin nauwelijks verbetering. In de aanloop naar Amsterdam zat de race naar de muntunie de politieke eenwording in de weg: de meeste regeringen hadden het te druk met pogingen om zichzelf de EMU in te bezuinigen en andere landen erbuiten te houden.

Ook na de start van de EMU zullen de lidstaten aan een laag financieringstekort voorrang moeten geven boven sociaal-economische doelstellingen, zoals het bestrijden van werkloosheid of het bieden van sociale zekerheid. Het vorig jaar gesloten Stabiliteitspact stelt strenge boetes in het vooruitzicht aan landen die hun tekort laten oplopen tot boven 3%. Maar kan een regering die economische tegenslag ondervindt, de werkloosheid ziet toenemen en haar tekort ziet groeien, het voor haar kiezers verantwoorden om een miljardenboete te betalen aan de EU? Zo niet, dan raakt de EU in een politieke en monetaire crisis.

Dit wil je ook lezen:

Linda (27) werkt in de zorg: ‘Hier kun je het verschil maken’

Tegenover de strafbepalingen staat geen Europese steun. Integendeel: de boetes van landen met begrotingsproblemen belanden uiteindelijk in de schatkist van landen waarmee het goed gaat! Bij economische tegenspoed rest een lidstaat geen andere keuze dan het ‘flexibiliseren’ van de arbeidsmarkt: verlagen van uitkeringen en ontmantelen van werknemersrechten. Terwijl in Nederland een Friese werknemer zonder morren meebetaalt aan de uitkering van een Zeeuwse werkloze, is in Europa de solidariteit nog ver te zoeken.

Op de Europese Centrale Bank bestaat geen enkele democratische controle. De besluiten van die bank, bijvoorbeeld over de rentestand, zullen echter grote invloed hebben op de werkgelegenheid en de economische groei. Monetair beleid is te belangrijk om uitsluitend over te laten aan centrale bankiers.

Één munt maakt alle prijzen in een oogopslag vergelijkbaar. Dat leidt tot grotere concurrentie op de Europese interne markt. De neiging van bedrijven om zich te vestigen in het land met de slechtste sociale wetgeving en de soepelste milieunormen zal groter worden. Er bestaan nog te weinig Europese minimumnormen die deze sociale en ecologische dumping aan banden leggen.

Op belastinggebied is er eveneens sprake van groeiende concurrentie. Met steeds lagere tarieven proberen landen het kapitaal van bedrijven en rijke burgers binnen de grenzen te houden of elders weg te lokken. Deze belastingerosie heeft de EU-lidstaten gedwongen tot extra pijnlijke bezuinigingen teneinde de 3%-norm voor toelating tot de EMU te halen.

Op belastinggebied is er eveneens sprake van groeiende concurrentie. Met steeds lagere tarieven proberen landen het kapitaal van bedrijven en rijke burgers binnen de grenzen te houden of elders weg te lokken. Deze belastingerosie heeft de EU-lidstaten gedwongen tot extra pijnlijke bezuinigingen teneinde de 3%-norm voor toelating tot de EMU te halen.

Conclusie

De meningen over de euro lopen nogal uiteen. Veel politici zien de komst van de euro als weer een stap op weg naar een Verenigd Europa, terwijl vooral in linkse kringen veel stemmen opgaan om éérst te zorgen voor een Verenigd Europa en pas dán een gezamenlijke munt in te voeren.

Samenvatting

De euro is de gezamenlijke munt van 11 europese landen (Belgie, Duitsland, Frankrijk, Spanje, Portugal, Italië, Oostenrijk, Luxemburg, Ierland, Finland en Nederland). De waarde is gekoppeld aan die van de ecu en is momenteel f 2,20371. De euro kan stabiliteit brengen op de wereldmarkt en zal een balancerende rol vervullen tussen de dollar en de yen.

De girale euro is ingevoerd per 1 januari 1999. De munt zal worden ingevoerd per 1 januari 2002.

Voorstanders van de euro vinden het weer een stap op weg naar een Verenigd Europa. Tegenstanders van de euro vinden dat er eerst goede afspraken gemaakt moeten worden tussen de landen onderling (over werkloosheid, milieuwetgeving, belastingen etc.). Zij zijn bang dat bedrijven zich nu het snelst zullen gaan vestigen in landen met de minste milieunormen en de laagste belastingen.

Er komen euro-bankbiljetten in de waarde van 5, 10, 20, 100, 200 en 500 euro. De euro-munten worden uitgegeven in de waarde van 1 en 2 euro en van 1, 2, 5, 10, 20 en 50 euro-cent. De landen mogen zelf bepalen wat er op de achterkant van de euro-munten komt te staan (bijv. een portret van de koningin of staatshoofd).

De Nederlander Wim Duisenberg is president van de Europese Centrale Bank. Dit is de bank die de euro uit zal geven. Duisenberg zal in ieder geval president blijven tot de daadwerkelijke invoering van de euro, in 2002 en zal daarna aftreden (op een door hem gekozen moment).

Bronvermelding:

Gebruikte bronnen:

- De financiele kant van de euro - Dossier van de Volkskrant website, dit stuk heeft nooit in de krant gestaan en dus stond er ook geen datum bij.

- De euro en de burger – de Volkskrant 15-09-1998

- Forum oneens over introductie euro – NRC Handelsblad 9-11-1998

- Euro in 2002 vier weken naast gulden – NRC Handelsblad 10-11-1998

- Euro brengt beurzen wereldwijdin vervoering – de Volkskrant 05-01-1999

- Euro: op papier kan het – de Trouw 12-01-1999

Dit wil je ook lezen:

Simpel stappenplan voor betere wachtwoorden

- Brochure van GroenLinks over de euro.

Gebruikte internet pagina’s:

http://www.volkskrant.nl website van de volkskrant

http://www.telegraaf.nl website van de telegraaf

http://www.nrc.nl website van NRC Handelsblad

http://www.trouw.nl website van de Trouw

http://www.scriptieservive.fnv.nl website met informatie over het schrijven van een scriptie

http://www.euro.nl website met allerlei informatie over de euro

http://www.eurodusnie.nl website van felle tegenstanders van de euro