ziekte van Lyme

Inleiding

Ik schrijf mijn werkstuk over de ziekte van Lyme, dit onderwerp heeft betrekking op het thema gezondheid. Ik heb dit gedaan omdat niet veel mensen er nog iets van weten. Ik had er zelf ook nog nooit van gehoord tot mijn moeder twee jaar geleden de ziekte kreeg. Bij haar is, zoals bij veel mensen die de ziekte een paar jaar geleden kregen, pas veel te laat de diagnose, ziekte van Lyme, gesteld. Zij kon toen al zo goed als niet meer lopen en vergat ook zeer veel. Nu is er gelukkig veel meer over de ziekte bekend, maar omdat dit nog niet zo lang het geval is zijn er ook, zover ik heb kunnen achterhalen, geen boeken over verschenen. Toch heb ik voldoende informatie in medische tijdschriften, folders, universiteitsartikelen, krantenartikelen, bij de patiëntenvereniging en op internet kunnen vinden.
Er gaan veel verschillende verhalen over de ziekte, de ene zegt dat de ziekte eigenlijk een beetje is opgeblazen, “echt weer zo’n nieuwe ziekte”, terwijl de andere zegt dat er na iedere tekenbeet een antibioticakuur ondergaan moet worden. Dit komt waarschijnlijk omdat maar weinig mensen er het fijne van weten, omdat de ziekte pas sinds kort in de media beschreven is. Veel artsen hebben de ziekte ook nooit gehad bij hun opleiding.
Mijn hoofdvraag bij het schrijven van deze scriptie is dan ook:

Hoe ernstig is de ziekte is de ziekte van Lyme?

Hierbij heb ik de volgende deelvragen gesteld:

· Waar is de ziekte voor het eerst ontdekt?
· Wat is de verwekker van de ziekte?
· Door wie wordt de ziekte overgebracht?
· Wat zijn de ziekteverschijnselen?
· Hoe wordt de diagnose gesteld?
· Wat is de beste behandeling?
· Wie hebben er de meeste kans op de ziekte?
· Zijn er meer door teken overgebrachte ziektes, en wat zijn hun verschijnselen?

Door de scriptie heen heb ik op de deelvragen antwoord proberen te geven.

De geschiedenis van de ziekte

Veel mensen denken dat de ziekte van Lyme een nieuwe ziekte is, maar dit is absoluut niet zo. Al in 1910 werd ze voor het eerst door de dermatoloog Afzelius beschreven. In 1922 beschreven de twee Franse geneesheren Garin en Bujadoux een verlamming die door een tekenbeet of tekensteek werd veroorzaakt. Vanaf toen kreeg men ook het vermoeden dat de ziekteverwekker een spiraalvormige bacterie was.
Toen is de ziekte eigenlijk een beetje vergeten tot zij in 1975 herontdekt werd naar aanleiding van een epidemie in de stad Old Lyme (hier heeft de ziekte ook haar naam aan te danken)
In deze Noord-Amerikaanse stad in de staat Connecticut brak toen een epidemie van gewrichtsontstekingen uit onder de bevolking, vooral onder de kinderen.
Er verschenen meer gevallen, elke keer groepsgewijs en in het zomerseizoen in zeer bosrijke streken.
De patiënten vertoonden veel symptomen van de ziekte die in het begin van 1900 werd geïdentificeerd
Veel patiënten waren door een teek gestoken voordat de symptomen uitbraken.

De verwekker van de ziekte

De ziekte van Lyme ontstaat door een combinatie van twee effecten:

· De infectie door Borrelia burgdorferi: Na een beet van een teek wordt het bloed via het speeksel van de teek met deze spirocheet besmet. Een spirocheet is een spiraalvormige bacterie soort die pas voor het eerst beschreven werd in 1982 door W. Burgdorfer. Spirocheten zijn zeer beweeglijk door hun zwiepende staart. Ze zijn onder andere de oorzaak van wisselkoorts. Via de bloedbaan kan de bacterie zich door heel het lichaam verspreiden, dit proces wordt gedissemineerde infectie genoemd. Hierdoor kunnen er ook zoveel verschillende klachten optreden.

· De immunologische reactie die Borrelia burgdorferi uitlokt bij het lichaam:
Door cellulaire immuniteit ontstaat er een reactie, waardoor het bindweefsel wordt omgezet in littekenweefsel.

Opvallend aan het DNA van Borrelia burgdorferi, de verwekker van de ziekte van Lyme, is de verdeling. Het merendeel, 910.725 baseparen, ligt op één chromosoom. Die baseparen vormen 853 genen. Deze bevatten weer de informatie voor de inmiddels bekende eiwitten die zorgen voor onder andere het aflezen, vertalen en verdubbelen van de DNA-onderdelen. Enkele van deze genen zijn betrokken bij de energie-stofwisseling
Hier zie je zo’n spirocheet. Dit bloed is afgenomen van een patiënt geïnfecteerd met Borrelia hispanica.
Borrelia burgdorferi, de verwekker van de ziekte van Lyme, kan normaal gesproken niet met behulp van een uitstrijkje of een dikke druppet in het bloed gevonden worden.

De ziekte heeft zeer veel verschillende symptomen en is in haar laatste stadium zelfs dodelijk, gelukkig komt dit maar heel weinig voor. Ik ga later in deze scriptie dieper in op deze symptomen.

De overbrenger van de ziekte

De ziekte wordt overgebracht door teken. Een teek is een kleine, geleedpotige (spinachtige) parasiet die zich met de mond vasthecht in de huid van de gastheer. De voornaamste dierlijke gastheren zijn knaagdieren en grof wild (hertachtigen) en in mindere mate ook de vogels. Deze wilde dieren ontwikkelen de ziekte niet. Sommige huisdieren, zoals honden en paarden kunnen de ziekte echter wel krijgen.
Als de teek zich heeft vastgehecht zuigt de teek zich helemaal vol met bloed van de gastheer. De honderden verschillende soorten teken zijn onder te verdelen in harde en zachte teken. In Europa zijn alleen harde teken in staat ziekten op de mens over te brengen.
In Europa zijn er twee verschillende soorten harde teken.
· Ixodes ricinus (in het normale spraakgebruik gewone-, hout-, schapen-, of hondenteek genoemd). Ixodes komt van het Griekse woord Ixos, wat kleverige stof betekent omdat de teek zich hardnekkig in zijn gastheer vastbijt).
· Rhipicephalus sanguineus dit is een echte hondenteek. Deze teek is niet in staat de ziekte van Lyme over te brengen.
In de Verenigde Staten komt ook nog de Ixodes pacificus zeer vaak aan de westkust voor, en de Ixodes dammine (scapularis) op de oostkust.
In het volgende plaatje zie je een teek op de huid van een mens.

De levenscyclus van de Ixodes

Voor een hele levenscyclus van een Ixodes zijn drie opeenvolgende gastheren nodig en hij duurt in totaal twee jaar.

Het wijfje legt haar eieren op een beschut plekje in de grond en ongeveer een maand later komen de larven uit het ei. De larve wacht twee tot drie weken om een gastheer (een dier of heel soms ook de mens) te zoeken. het voedt zich een keer, gedurende drie tot vijf dagen, met zijn bloed. Hierna ondergaat hij een gedaanteverwisseling tot nimf.
Het gedrag van een nimf lijkt op het gedrag van de larven; twee tot drie weken na het uitkomen een gastheer opzoeken en zich gedurende drie tot vijf dagen voeden met het bloed van deze gastheer. Na het beëindigen van de ‘maaltijd’ maakt de nimf zich van zijn gastheer los. De beten zijn over het algemeen niet pijnlijk en worden daarom ook niet vaak opgemerkt. Waarschijnlijk zijn de nimfen het belangrijkst voor het overbrengen van de ziekte op de mens. De nimf heeft al een keer bloed gezogen en kan daardoor besmet zijn met Borrelia burgdorferi (Is het bloed van de gastheer met Borrelia burgdorferi besmet, dan zal deze bacterie zich in de ingewanden van de nimf of teek vermenigvuldigen en kan deze op een nieuwe gastheer worden overgedragen) . Hierbij komt dat de nimf erg klein (ongeveer 1,2 millimeter) is waardoor hij makkelijk over het hoofd wordt gezien. Hieronder zie je een plaatje van een nimf met een millimetermaat.

Na drie tot vijf maanden veranderen de nimfen in volgroeiden teken die na drie tot vijf maanden geslachtrijp zijn. Alleen de vrouwtjes voeden zich met het bloed van een dier of een mens. Ze vallen alleen door hun grootte al snel op en zullen dus ook meestal al snel verwijderd worden.
Het mannetje zuigt geen bloed en speelt als volgroeide teek daarom ook geen rol bij het overbrengen van de ziekte.
Hieronder zie je de ontwikkelingsstadia van de Ixodes ricinus:

Niet alle teken zijn besmet met Borrelia burgdorferi. In Nederland varieert het percentage besmette nimfen tussen de 0 en 20%. Het percentage besmette teken kan van plaats tot plaats en van jaar tot jaar sterk wisselen. Daarom zegt het besmettingspercentage van de teken eigenlijk niet zoveel.
Hoe langer de teek op de huid blijft zitten, hoe groter het risico om geïnfecteerd te worden.

Naar schatting moet de teek 12 tot 24 uur op de huid zitten om de spirocheten in de huid over te brengen. Daarom is het ook van groot belang dat de teek zo snel mogelijk uit de huid wordt verwijdert. Hiervoor is een speciaal pincet op de markt.
Als een teek uit de huid wordt getrokken moet er op de volgende punten worden gelet.
· Het uit de huid trekken van een teek moet zorgvuldig gebeuren anders kan het minuscule snuitje afbreken. Dit is niet erg omdat het niet is besmet met Borrelia burgdorferi, maar dit kan wel gaan ontsteken. Net als met een splinter komt de snuit vanzelf weer uit de huid.
· De teek mag van tevoren niet worden bewerkt met alcohol, olie, nagellak, een brandende sigaret of andere middelen. Door het gebruik van deze middelen bestaat het de kans dat de teek de inhoud van de speekselklier en de darm in de huid brengt, waardoor juist een infectie ontstaat.
· Na het verwijderen van de teek is het handig om het bijtwondje te desinfecteren met alcohol 70% of met jodium
Voor het verwijderen van een teek is ook een speciaal pincet op de markt.

De ziekteverschijnselen

Een infectie met Borrelia burgdorferi leidt niet altijd tot de Lyme-ziekte. Wanneer er wel ziekteverschijnselen zijn, dit is in 60 tot 80% van de gevallen zo, wordt ziekteverloop van de ziekte in drie stadia verdeelt.

Stadium 1
Vaak ontstaat op de plaats van de beet een rood plekje. Wanneer dit niet groter wordt dan een kwartje en binnen 1 tot 2 weken weer verdwijnt, is de kans klein dat dit veroorzaakt is door een infectie met Borrelia burgdorferi. Wanneer de rode plek steeds groter wordt en uiteindelijk in het midden weer verbleekt is bijna zeker sprake van de ziekte van Lyme. Deze huidaandoening wordt erythema migrans genoemd en ontstaat bijna altijd binnen drie maanden en meestal binnen drie weken na de beet.

De helft van de patiënten met erythema migrans heeft helemaal geen tekenbeet opgemerkt. Zei zijn dan waarschijnlijk door larven of nimfen gebeten. Bij patiënten met alleen erythema migrans is bloedonderzoek naar afweerstoffen niet nodig voor het stellen van de diagnose.
Bij een infectieziekte maakt het lichaam verschillende afweerstoffen om de indringer onschadelijk te maken. Vroeg in het beloop van de ziekte worden zogenaamde IgM afweerstoffen gemaakt en later IgG afweerstoffen.
Patiënten met erythema migrans moeten met antibiotica worden behandelt.
De bacterie kan niet resistent worden tegen antibiotica omdat de gastheren van de bacterie dieren zijn en deze komen normaalgesproken niet in aanraking met antibiotica.

Stadium 2
Hoewel de bacterie via het bloed in ieder orgaan terecht komt, ontstaan vooral ziekteverschijnselen van het zenuwstelsel, de gewrichten en het hart.

Aandoeningen van het zenuwstelsel.

Neuroborreliose
De meest voorkomende aandoening van het zenuwstelsel is een hersenvliesontsteking die vaak samengaat met de ontsteking van hersenzenuwen en/of ruggenmergzenuwen. De verschijnselen van hersenvliesontsteking zijn meestal niet zo groot. Meestal hebben de patiënten geen hoofdpijn, koorts, sufheid of nekstijfheid zoals dat voorkomt bij andere vormen van hersenvliesontsteking.
Verschijnselen van hersenzenuwontsteking kunnen bestaan uit dubbelzien, waarbij een oog niet in alle richtingen kan bewegen en verlamming in het gezicht waarbij een ooglid niet sluit en de mondhoek aan dezelfde kant niet kan worden opgetrokken.

Ontsteking van een ruggenmergzenuw veroorzaakt zeer heftige pijn in een arm of been of in de romp. Soms gaat dit samen met krachtsverlies en een doof, tintelend gevoel.
Ontsteking van het ruggenmerg kan krachtsverlies en een doof gevoel in beide benen veroorzaken.
Soms kan de urine niet worden opgehouden of gaat het plassen juist erg moeilijk. Ook deze vorm van de Lyme-ziekte wordt met antibiotica behandelt, deze wordt meestal via een infuus toegediend.
Het herstel is meestal goed, hoewel er restverschijnselen kunnen blijven bestaan, vooral bij ontsteking van het ruggenmerg.

Gewrichtsaandoeningen

Lyme-artritis
In Europa komen gewrichtsaandoeningen minder vaak voor dan aandoeningen van het zenuwstelsel.
De verschijnselen zijn gezwollen, soms pijnlijke gewrichten. De duur van deze zwelling kan erg verschillend zijn, van minder dan een dag tot maanden. De gewrichtsontsteking ontstaat bij ongeveer de helft van de patiënten binnen drie maanden na de tekenbeet of het erythema migrans. Het kan zelfs zo zijn dat de gewrichtsontsteking pas na een jaar verschijnt.
Wanneer de gewrichtsontsteking een lange tijd duurt zijn erg is er bijna altijd Borrelia burgdorferi in het bloed aantoonbaar.
De pijn aan de gewrichten wordt minder na behandeling met antibioticum, maar kan daarna nog lang blijven bestaan. Een verklaring hiervoor is mogelijk dat de ontstekingsreactie nog lang kan aanhouden, ook al is de bacterie gedood.

Hartaandoeningen

Lyme-carditis
Aandoeningen van het hart komen eigenlijk zelden voor. De afwijking die het vaakst voorkomt is een stoornis in het geleidingssysteem tussen de boezems en de kamers. Wanneer deze stoornis ernstig is kan een trage hartslag ontstaan waardoor de patiënt last van benauwdheid kan krijgen en flauw kan vallen.

Stadium 3
Alle eerder genoemde verschijnselen hebben een erg langdurig beloop. Je zou van stadium 3, chronische lyme-ziekte, kunnen spreken bij een ziekteduur van meer dan een jaar.
Een huidaandoening die zeker gerekend kan worden tot chronische lyme-ziekte is de Acrodermatitis chronica atrophicanicans. Bij deze huidaandoening wordt de huid plaatselijk rood tot paars en in het begin vaak iets verdikt en warm.

Na maanden tot jaren wordt de huid echt papierdun. De aandoening komt vooral op de benen en armen voor en kan jaren na een tekenbeet of onbehandelde erythema migrans ontstaan. Een klein deel van de patiënten met deze aandoening heeft ook gewrichtsontsteking. De combinatie met hersenvliesontsteking is nooit beschreven.
Afweerstoffen tegen Borrelia burgdorferi zijn bij deze patiënten altijd in het bloed aantoonbaar.

Naast de al eerder genoemde ziekteverschijnselen kunnen er heel veel andere klachten ontstaan zoals griepachtige verschijnselen, vermoeidheid, pijn in de gewrichten, spieren en pezen.

Het gevaar van de ziekte van Lyme zijn de aandoeningen aan het zenuwstelsel door de ontstekingen van de hersenzenuwen en/of ruggenmergzenuwen. Hierdoor kunnen hartritme- en hartgeleidingsstoornissen optreden. Dit kan uiteindelijk tot de dood leiden.

De diagnose

Als er klachten zijn die wijzen op de ziekte van Lyme wordt er een bloedonderzoek gedaan.
Een bloedonderzoek kan de aanwezigheid van de afweerstoffen aantonen. Er zijn hier alleen twee problemen.
· een positieve test is alleen maar een aanwijzing, maar geen bewijs dat je geïnfecteerd bent met Borrelia burgdorferi.
· Een negatieve uitslag sluit de ziekte niet altijd uit, omdat er in meer dan de helft van de gevallen geen afweerstoffen aantoonbaar zijn.
Als er een test is gedaan moet er rekening worden gehouden met de duur en de aard van de klachten. Aangezien de test niet is gestandaardiseerd kunnen de testuitkomsten van verschillenden laboratoria niet onderling worden vergeleken. Overigens beschermen aanwezige afweerstoffen niet tegen een volgende infectie.
Met behulp van een immunofluorescentietest is het mogelijk om met een microscopisch onderzoek de aanwezigheid van spirocheten aan te tonen.

De behandeling

De ziekte is dus geneeslijk, ongeacht het stadium, maar de behandeling is wel een stuk makkelijke en doeltreffender naarmate de diagnose vroeger wordt gesteld. Behandeling met antibiotica versnelt de genezing en voorkomt toename van de bestaande verschijnselen en het ontstaan van nieuwe ziekteverschijnselen. De keuze en de toedieningwijze van het antibioticum en de duur van de behandeling zijn afhankelijk van de ziekteverschijnselen.

In het eerste stadium is een 14 daagse kuur van antibiotica die als pillen kan worden geslikt voldoende.

In het tweede stadium is een antibiotica van 14 dagen via een infuus noodzakelijk als er aandoeningen aan het zenuwstelsel of aan het hart geconstateerd zijn. Zijn er echter alleen gewrichtsaandoeningen geconstateerd dan is een orale antibiotica kuur voldoende, deze moet dan wel 30 dagen worden volgehouden. Als een arts er niet zeker van is dat de patient ertoe in staat is om dit vol te houden moet de antibiotica alsnog via een infuus worden toegendient.

In het derde stadium is er bij aandoeningen aan het zenuwstelsel een antibiotica van 14 tot 21 dagen via een infuus nodig.
Bij de huidaandoening Acrodermatitis chronica atrophicans en/of gewrichtsaandoeningen volstaat een orale antibiotica kuur van 30 dagen, hierbij geld hetzelfde verhaal als bij het tweede stadium als de arts een vermoeden heeft dat de patient niet in staat is de antibiotica af te maken

Chronische vormen blijven moeilijk te behandelen en hebben een erg lange toediening van antibiotica nodig. Een van de redenen is het bestaan van slapende vormen van spirocheten, deze zijn maar in zeer kleine mate gevoelig voor het inwerken van de antibiotica

Je kan je niet laten inenten tegen de ziekte van Lyme. In de Verenigde Staten wordt wel gewerkt aan een vaccin dat gebaseerd is op de daar voorkomende Borrelia. In Europa komen veel meer varianten van Borrelia burgdorferi voor waardoor dit vaccin hier onvoldoende bescherming biedt.

Wie hebben de meeste kans op de ziekte.

Er zijn onderzoeken geweest of er bepaalde leeftijdsgroepen meer kans hebben op de ziekte dan andere.
Hieronder zie je een tabel die is gemaakt naar aanleiding van een studie op 324 patiënten die tussen juni 1986 en december 1992 door de lyme-ziekte getroffen werden.

Je ziet hierbij dat de meeste patiënten zitten tussen de 30 en de 40. Er is alleen niet bekend of deze leeftijdscategorie sneller wordt getroffen omdat ze vatbaarder voor de ziekte zijn of omdat ze het meest met teken in aanraking komen, omdat ze vaker in bosrijke gebieden zijn. Het kan ook zo zijn dat deze mensen hun lichaam minder snel nakijken om te onderzoeken of er vastgebeten teken zitten.

Ixodes ricinus komt voor op plaatsen waar de luchtvochtigheid hoog is, bijvoorbeeld op plaatsen met lage begroeiing. Teken komen niet alleen voor in natuurgebieden, maar ook in stadsperken en tuinen.
Ixodes ricinus is actief van begin maart tot eind november. Tijdens droge zomermaanden is de activiteit minder.
Ixodes ricinus wordt geactiveerd door het verhoogde koolzuurgehalte in de lucht die een dier of mens uitademt. Ook wordt ze geactiveerd door de warmte van naderende gastheren en bewegende voorwerpen.

Uit de bovenstaande informatie kunnen de volgende conclusies worden getrokken. Iedereen kan de ziekte in principe krijgen, wandelaars en, meer in het algemeen, iedereen die geregeld in het bos is. Volwassenen tussen 30 en 40 jaar hebben een iets grotere kans, de oorzaak hiervan is niet bekend. Houthakkers en bosarbeiders zijn de risicogroep, zij lopen het grootste gevaar om deze ziekte op te lopen.

Andere ziektes overgebracht door teken

Er zijn nog meer soorten ziekten die door teken kunnen worden overgebracht, ik behandel kort de ziektes die in Europa voorkomen.

Frühsommer-Meningo-encephalitis (FSME)
Deze ziekte wordt veroorzaakt door een virus. Buiten Nederland, van Oost-Frankrijk tot ver in Rusland, kunnen teken besmet zijn met dit virus. Eén tot twee weken na de beet kan een periode met koorts ontstaan deze gaat weer over. Een tijdje later kan weer koorts optreden met aandoeningen aan de zenuwbanen. Behandeling met medicijnen tegen het virus is niet mogelijk. Wel kunnen ziekteverschijnselen worden voorkomen door binnen 4 dagen na de beet afweerstoffen toe te laten dienen door een plaatselijke arts. Je kunt je ook laten vaccineren als je naar een gebied gaat waar FSME voorkomt met een vaccin tegen FSME.

Human granulocytic ehrlichiosis
Deze ziekte in relatie met een tekenbeet is nog maar net ontdekt maar lijkt echter erg zeldzaam en wordt veroorzaakt door een bacterie. Deze wordt overgebracht door de teek Ixodes Ricinus en is nauw verwant aan Ehrlichia phagocytophila. Deze bacterie is hieronder op de foto afgebeeld bij het pijltje in de witte bloedcel. De blauwig gekleurde structuur is de celkern van de bloedcel.

De verschijnselen bestaan uit koorts, ziektegevoel, hoofdpijn en spierpijn.
In het bloed kan een vermindert aantal witte bloedlichaampjes (granulocytopenie) en bloedplaatjes (trombocytopenie) worden gevonden. Ook komen leverfunctiestoornissen voor. Soms kan de bacterie in het bloedpreparaat bij een microscopisch onderzoek worden aangetoond in de witte bloedcellen. De ziekte kan goed worden bestreden met een antibioticuim.

Fièvre boutonneuse
Deze ziekte wordt vooral opgedaan in landen rond de Middellandse Zee en wordt veroorzaakt door de bacterie Rickettsia connoriï die wordt overgebracht door de teek Rhipicephalus sanguineus. Kenmerkend zijn een klein zweertje op de plaats van de tekenbeet met een verzonken zwart korstje (tache noire) en een rode verkleuring van de huid daar omheen.

Vaak zijn de lymfeklieren ook gezwollen. Na 5 tot 7 dagen ontstaan koude rillingen en koorts. Ongeveer 5 dagen na het begin van de ziekte ontstaan rode, wat verheven vlekjes, als eerste op de handpalmen en voetzolen en in de loop van 6 à 7 dagen over het gehele lichaam. Het toedienen van antibiotica is een goede behandeling.

Terugkerende koorts
Deze infectieziekte wordt veroorzaakt door zachte teken. De benaming komt van het Engelse begrip ‘relapsing fever’ ofwel terugkomende koorts. De ziekte is hierdoor heel makkelijk te herkennen de koorts (38,5 tot 40,0) komt met tussenpozen van één à twee dagen, soms zelfs wel drie weken. Deze koortspieken komen gedurende de ziekte meestal 3 tot 6 keer, maar bij de Afrikaanse variant zijn er wel 11 koortspieken.

In het algemeen heeft de ziekte een zacht verloop. In tegenstelling tot dezelfde ziekte veroorzaakt door luizen. De verschijnselen treden binnen 14 dagen na de infectie op. Er is sprake van spier- en gewrichtspijnen, koorts, rillingen, droge hoest en buikpijn. In Israel kan de infectie zelfs tot nierontsteking leiden. Behandeling is te doen met antibiotica.

Conclusie

De ziekte van Lyme wordt verwekt door een bacterie, Borrelia burgdorferi genoemd, die door de Ixodes ricinus, een teek, wordt overgedragen.
Als men gebeten wordt door een teek hoeft het zeker niet altijd zo te zijn dat men de ziekte krijgt
De ziekte bestaat uit drie stadia en heeft veel verschillende symptomen. Ze kan in haar laatste stadium uiteindelijk tot de dood leiden.

Ik heb dan ook het volgende antwoord gevonden op de hoofdvraag:
Hoe ernstig is de ziekte van Lyme?
De ziekte van Lyme is een behoorlijk ernstige ziekte als er niet in het eerste stadium meteen antibiotica wordt toegediend. De ziekte is namelijk altijd goed te genezen, maar hoe eerder er met de antibiotica kuur wordt begonnen, hoe beter het resultaat. Als iemand al in het derde stadium is beland kunnen er chronische klachten optreden. Met een intensieve antibioticakuur is de ziekte uiteindelijk wel uit het lijf, maar de beschadigingen van de gewrichten, zenuwen of hersenstelsel blijven nog jaren, en vaak ook het hele leven, bestaan. Men houdt hier dan ook nog lang last van.

Mensen die vaak in het bos te vinden zijn hebben de meeste risico om de ziekte te krijgen omdat zij de meeste kans hebben met een teek in aanraking te komen.
Er zijn nog veel andere ziektes overgebracht door teken, maar in Nederland is alleen de ziekte van Lyme bekend.

Mijn standpunt over de ziekte is dan ook, dat gezien de ernst van de ziekte zij de volle aandacht verdient van alle artsen. Gelukkig heeft nu zo goed als iedere huisarts (waar men toch als eerste komt met de klachten) bekendheid met de ziekte. Ik vind het heel erg dat een paar jaar geleden dit niet zo was omdat er nu een flink aantal mensen nog een zeer lange tijd, misschien wel de rest van hun leven last houden van de chronische verschijnselen van de ziekte. Mijn moeder heeft de ziekte drie jaar geleden gehad en nog kan ze geen lange afstanden lopen en vergeet ze sneller dingen.
Ik denk niet dat het zin heeft om veel geld te steken in een vaccin tegen de ziekte, omdat er in Europa veel verschillende varianten zijn van Borrelia burgdorferi er zouden dan heel veel verschillende vaccins moeten worden ontwikkelt. Aangezien de kans op de ziekte maar klein is lijkt mij dit het geld niet waard.
Ik vind wel dat meer mensen iets van de ziekte moeten afweten. In Amerika, heb ik gelezen, controleren moeders hun kinderen helemaal op teken en nimfen als deze buiten hebben gespeeld. Ik denk dat dit iets wat overdreven is in Nederland, maar als iemand veel symptomen heeft die op de ziekte wijzen kan deze dat zelf tegen zijn huisarts zeggen, mocht deze er niet aan denken. In het eerst stadium is het alleen maar een antibioticakuur van 14 dagen en je bent er vanaf.

Evaluatie

Mijn evaluatie met betrekking tot de scriptie is dat ik het wel leuk vond om hem te schrijven. Ik had alleen de hoeveelheid van de scriptie danig onderschat. Ik dacht; daar trek ik twee dagen voor uit in de vakantie, dat viel tegen.
Ten eerste ben ik al uren bezig geweest met het in de databank van de bibliotheek goede, betrouwbare informatie vinden in de verschillende kranten en tijdschriften.
Vervolgens heb ik flink wat tijd zitten in het filteren van de informatie. Sommige bronnen spraken elkaar behoorlijk tegen.
Ook heb ik er lang over gedaan om, met mijn moeder en de Medische Encyclopedie, de artikelen uit de Medische tijdschriften te begrijpen.
Aangezien je erg intensief met de scriptie bent bezig geweest onthoud je zo goed als alles, ik zou dan ook de scriptie bijna letterlijk kunnen navertellen.
Kortom het was wat werk, maar ik vond het zeker niet vervelend om te doen en heb er toch veel van geleerd.

Bronvermelding

Boeken:

Youngson R. (1997) Medische gezins-enceclopedie, Groningen, Textcase

Kuiper H (2000) Lyme-ziekte en andere door teken overgebrachte ziekten in Europa, Castricum, VS+P

Van Emde Boas C (1992) Weten van tekenbeten en van Lyme-ziekte die erdoor kan worden overgebracht, Den Haag, Bedrijfsgezondheidsdienst RBB

Artikelen:

Hoogkamp-Korstanje J.A.A. (1997) Laboratoriumdiagnostiek van Lyme-borreliose, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 29 november, pagina 2339 tot en met 2341

Aan de Brugh M. (1997) DNA-sequentie bekend van parasiet die ziekte van Lyme veroorzaakt, NRC Handelsblad, 13 december, pagina 3

Van der Veen-Droogsma (1995) Lezing van Professor van Furth, Laat je niet Lymen, Herfst, jaargang 2, pagina 3

Anoniem (2000) Welke ziekte kan door een tekenbeet worden veroorzaakt,Tropenzorg Teken uw ongewenste gast, special n.o. 3, pagina 3 tot en met 6

Knuistingh Neven A. (1991) Lyme-ziekte: pas op voor teken!, Mens en Wetenschap, datum/jaargang onbekend, pagina 241

Websites:

http://www.bnstem.nl/nieuws/275con6.html, Anoniem, Teekbeet geen reden voor paniek

http://www.cnh.nl/thema/ziektebeelden/005/htm, Anoniem, Ziektebeelden ziekte van Lyme

http://www.md.ucl.ac.be/entites/farm/facm/intect/lyme/lyme_tekst.htm, Dr G. bigaignon, F.Van Bambeke, Dr Sc. Pharm, Prof. J. Ninane, Lyme ziekte: Rationele diagnostische en therapeutische aanpak.

http://www.lymepatver.demon.nl/interes.htm, Anoniem, Oorzaak en gevolgen van de ziekte van Lyme.

De diagnose

Om een juiste therapie in te stellen moet men eerst aan de hand van de verschijnselen (ziektebeeld), aangevuld met bloedonderzoek, tot de diagnose komen. De spirocheet is nauwelijks te kweken uit het bloed van de mens, wel uit dat van de besmette teek.
Een bloedonderzoek kan de aanwezigheid van de afweerstoffen aantonen, het duurt echter 4 tot 6 weken na de besmetting voordat deze antistoffen aantoonbaar zijn. Bij het bloedonderzoek treden ook twee problemen op.
· een positieve test is alleen maar een aanwijzing, maar geen bewijs dat je geïnfecteerd bent met Borrelia burgdorferi.
· Een negatieve uitslag sluit de ziekte niet altijd uit, omdat er in meer dan de helft van de gevallen geen afweerstoffen aantoonbaar zijn.
Als er een test is gedaan moet er rekening worden gehouden met de duur en de aard van de klachten. Aangezien de test niet is gestandaardiseerd kunnen de testuitkomsten van verschillenden laboratoria niet onderling worden vergeleken. Overigens beschermen aanwezige afweerstoffen niet tegen een volgende infectie.
Bij verschijnselen aan het zenuwstelsel kan ook hersenvocht, verkregen met een ruggenprik, onderzocht worden.
Met behulp van een immunofluorescentietest is het mogelijk om met een microscopisch onderzoek de aanwezigheid van spirocheten aan te tonen. Hier zie je een foto van Borrelia burgdorferi in een immunofluorescentietest. Je ziet hier ook zeer duidelijk de spirocheten.